سایت کوردستان میدیا، مصاحبهای با حسن شرفی، معاون دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران در رابطه با تفاهمنامهی لوزان انجام داده است که در زیر متن برگردان فارسی این گفتگو از نظر خوانندگان گرامی روزنامه کوردستان میگذرد:
کوردستان میدیا: آقای شرفی همان گونه که میدانیم، پس از ماهها مذاکره و نشست دیپلماتیک میان نمایندگان حکومت جمهوری اسلامی ایران از یک سو و دیپلماتهای گروه 1+5 از سوی دیگر، سرانجام در روز پنجشنبه 12 فروردین 1394 دو طرف توانستند بر سر پیشنویس تفاهمنامهای که به تفاهمنامهی لوزان معروف گردید، به توافقی دوجانبه برسند. به نظر شما آنچه که توسط نمایندگان دو طرف در آن روز به عنوان مفاد تفاهمنامه خوانده شد، تمام موارد مورد بحث و توافق شده در برمیگیرد؟
حسن شرفی: آنچه به عنوان تفاهمنامه در روز یاد شده قرائت گردید، بدون شک همهی موضوعات مورد بحث و توافقشده را در بر نمیگیرد، همان گونه که پیش از علنی شدن تفاهمنامه، صحبت از این بود که دو طرف مذاکرهکننده در مورد اینکه چه بخشهایی از تفاهمنامه آشکار شود و چه بخشهایی پنهان بماند به توافق رسیدهاند.
کوردستان میدیا: اظهارات دیپلماتها و دستاندرکاران دو دولت ایران و آمریکا در مورد این تفاهمنامه تفاوتهای آشکاری با هم دارند. این تناقضات ناشی از چیست در حالی که ما با یک متن تفاهمنامه صریح و بدون ابهام روبهرو هستیم.
حسن شرفی: آنچه در ابتدا توسط نماینده اتحادیه اروپا و وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام گردید، در واقع تناقض و تفاوت چندانی نداشت، اما تفاوتها و تناقض در برداشتها و تشریح تفاهمنامه زمانی نمایان شد که وزرای خارجهی آمریکا و ایران هر کدام جداگانه در مورد آن صحبت کردند، که این سخنان به نوعی مصرف سیاسی داخلی داشتند.
همان گونه که میدانیم در درون سیستم حکومتی هر دو کشور آمریکا و ایران جریانات و نهادهای سیاسی تأثیرگذاری وجود دارند که در زمرهی مخالفین سرسخت این تفاهمنامه میباشند، به همین دلیل، تحلیلها و سخنان هردو طرف مذاکرهکننده در راستای اقناع این گروه‌های مخالف میباشد.
کوردستان میدیا: در این میان حزب دمکرات کردستان ایران چه تحلیلی از این تفاهمنامه دارد و چگونه به آن مینگرد؟
حسن شرفی: ما معتقدیم که براساس متن ارائه شده از تفاهمنامه لوزان، بازندهی اصلی این مذاکرات جمهوری اسلامی ایران است. هرچند که جمهوری اسلامی در بازهی زمانی حیات خویش با فریب افکار عمومی داخل ایران هر گونه شکستی را وارونه و به صورت نوعی پیروزی به مردم خود نشان داده است. جمهوری اسلامی ایران سالهاست که در پی دستیابی به انرژی هسته‌ای و جای گرفتن در میان قدرتهای اتمی میباشد، تلاشی بیفایده که ثمری جز تحمیل زیانهای چندین میلیارد دلاری بر مردم ایران، افزایش نرخ بیکاری، توقف پروژههای صنعتی عمرانی و افزایش خط فقر در بر نداشته است، اکنون نیز ما شاهد آن هستیم که ایران با پذیرش تفاهمنامه لوزان به نقطهی صفر هسته‌ای باز خواهد گشت، وضعیتی که تمام هزینههای پرداخت شده در سالهای گذشته را غیر قابل توجیه میکند. در حالی که اگر جمهوری اسلامی ایران در همان سالهای آغازین تحریمهای هسته‌ای به توافقی اینچنینی با کشورهای عضو گروه 5+1 میرسید، نه این همه مردم ایران را متضرر میساخت و نه کشورهای غربی را در این مورد به مقابله و مخالفت با خود وا میداشت.
کوردستان میدیا: درست است که جمهوری اسلامی ایران با بیاعتناییاش به درخواستهای جامعه جهانی و نیز به استهزا گرفتن مصوبات سازمان ملل متحد و کاغذپاره خواندن قطعنامههای تحریم و همچنین عامل شکوفایی و خودکفایی خواندن تحریم‌ها، عامل اصلی متضرر شدن مردم ایران بود، اما شما نفس این تفاهمنامه را چگونه میبینید و این تفاهمنامه بر چه بنیانی طراحی شده است؟
حسن شرفی: تفاهمنامه به گونهای تدوین گردیده که تعهدات رژیم ایران کاملاً الزامآور است، در حالی که تعهدات طرف مقابل یعنی گروه 1+5 محدود و مشروط به انجام تعهدات جمهوری اسلامی است، تعهداتی که مبنی بر کاهش تعداد سانتریفیوژها، غنیسازی و بسیاری از مسائل مرتبط با این موضوع است که براساس همین بندهای الزامآور تفاهمنامه، جمهوری اسلامی ایران ـ اگر نگوییم برای همیشه ـ حداقل تا 10 الی 15 سال دیگر اجازه توسعه فناوری هسته‌ای خود را ندارد.
کوردستان میدیا: اما لغو تحریمهای بینالمللی آن هم در شرایط وخیمی که جمهوری اسلامی از لحاظ اقتصادی با آن روبروست میتواند جان تازهای در کالبد نیمهجان اقتصاد ایران بدمد، در این مورد چه نظری دارید؟
حسن شرفی: وضعیتی که شما از آن سخن میگویید مربوط به زمانی است که این تفاهمنامه تا سه ماه دیگر به حصول توافقی جامع با جزئیات کامل منجر شود، حتی در آن زمان نیز تصور نمیرود که تحریم‌ها بلافاصله و به طور کامل لغو گردند. اما با این حال حتی اگر تحریم‌ها مرحله به مرحله نیز لغو شوند، تأثیر مثبتی بر وضعیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران خواهد گذاشت. به همین دلیل، نمیگویم ایران و تنها به مطلوب شدن وضعیت اقتصادی جمهوری اسلامی اشاره دارم، زیرا اقتصاد ایران کمتر در خدمت مردم ایران و بیشتر در خدمت رژیم و نهادهای وابسته به آن است.
با این حال نیز لغو تحریم‌ها میتواند در مقیاس حداقلی بر وضعیت بازار و معیشت مردم عادی نیز تأثیر داشته باشد، این در حالیست که مشکل اصلی مردم ایران و ملیتهای این کشور با جمهوری اسلامی علاوه بر مسائل مادی و معیشتی، وضعیت سیاسی و مربوط به فقدان آزادی و نقض بیرویهی حقوق بشر نیز هست که به نظر نمیرسد حتی پس از عقد توافقی نیز که در راه است، تغییری در آن حاصل شود و منجر به گشایش فضای سیاسی گردد، بلکه برعکس تجربه نشان داده است که جمهوری اسلامی هرگاه در برابر جهان خارج و کشورهای دیگر نرمش از خود نشان داده، فشار و خفقان سیاسی در داخل علیه آزادیخواهان و مردم ایران افزایش یافته است. اگر جمهوری اسلامی همان گونه که در برابر کشورهای خارجی ناچار به تسلیم شده، در داخل نیز ملزم به رعایت حقوق و آزادیهای مردم ایران میشد، آن وقت می‌توانستیم بگوییم که تغییرات اساسی در جمهوری اسلامی روی داده و شرایط مثبتی در زندگی مردم ایجاد شده است.
کوردستان میدیا: شما به این موضوع اشاره کردید که بهبود شرایط اقتصادی بیشتر به نفع جمهوری اسلامی ایران است تا مردم ایران، منظورتان دقیقاً چیست؟
حسن شرفی: منظور این است که جمهوری اسلامی بیشتر از اینکه به فکر مردم ایران باشد، برای سیاست‌ها و اقداماتو عملکردهای خویش اهمیت قائل است و در مدت حیات خویش سرمایههای کشور را نیز در این راستا هزینه نموده است. از همین رو، بهبود وضعیت اقتصادی رژیم، دست آن را در حمایت از گروه‌های تندرو منطقه و سازمانهای تروریستی، مداخله بیشتر در امور داخلی سایر کشورها و ایجاد اغتشاش و ناامنی بیشتر در منطقه بازتر خواهد گذاشت.
ما امیدواریم همان گونه که جامعه جهانی و به ویژه گروه 1+5 به مسأله هسته‌ای ایران اهمیت داده و حساسیت و خطر دستیابی این رژیم به سلاح اتمی را درک نموده و سرانجام رژیم را وادار به پذیرش خواسته‌ی خود نمود، همان گونه نیز نسبت به وضعیت حقوق بشر و نقض حقوق و آزادیهای ملیتهای ایران و امنیت منطقه از خود حساسیت نشان داده و با همان جدیت جمهوری اسلامی را در این مورد نیز تحت فشار قرار داده و ناگزیر به رعایت حقوق و آزادیهای مردم ایران و امنیت منطقه نماید.
کوردستان میدیا: به طور کلی، فکر می‌کنید که اگر این تفاهمنامه طی ماههای پیش‌رو به توافق نهایی تبدیل شود و در چهارچوب توافق مزبور تحریم‌ها لغو گردند، آیا تأثیر مبتی بر روابط جمهوری اسلامی و غرب خواهد گذاشت؟
حسن شرفی: با لغو تحریم‌ها حتی اگر به صورت مرحله به مرحله نیز باشد، شاهد گسترش روابط تجاری و بازرگانی میان کشورهای غربی با جمهوری اسلامی ایران خواهیم بود، البته ممکن است که این گسترش روابط با کشورهایی که جمهوری اسلامی آنها را تا به امروز به عنوان مخالف خود معرفی کرده، کمتر یا دیرتر از کشورهایی صورت بگیرد که رژیم تاکنون نیز روابط عادی با آنها داشته است. طبیعی است که دامنه‌ی تأثیرگذاری این گونه روابط، حوزه‌های دیگری را نیز در بر گیرد.
کوردستان میدیا: با در نظر گرفتن اوضاع کلی و به ویژه شرایطی که بعد از دستیابی به توافق نهایی گروه 5+1 جمهوری اسلامی ایران حاصل خواهد شد، وضعیت جنبش کرد و مبارزات مردم کردستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حسن شرفی: جنبش بر حق ملت کرد و مردم کردستان ایران و نیز آن گروه از آزادیخواهان ایران که از همان ابتدا در ماهیت ارتجاعی، واپسگرایانه و ضد دمکراسی و حقوق ملی آن تردید نداشتهاند، از بدو روی کارآمدن این رژیم آغاز شده، ادامه دارد و ادامه خواهد داشت و منوط به روابط جمهوری اسلامی با این و آن نخواهد بود، حتی اگر این روابط تا حدودی نیز تأثیرات مثبت یا منفی به دنبال داشته باشد.
مسأله دمکراسی، حقوق ملی، عدالت اجتماعی، برابری حقوقی زن و مرد چه در خانواده و چه در جامعه، مسائلی نیستند که با ماهیت جمهوری اسلامی ایران همخوانی داشته باشند و در چهارچوب این رژیم تأمین شوند. به همین دلیل، مبارزات آزادیخواها‌نه ملیتهای ایران به ویژه ملت کرد تا سرنگونی کامل رژیم جمهوری اسلامی به عنوان مانعی بر سر راه تأمین این حقوق ادامه خواهد یافت و با حمایت تودههای مردم کردستان و آزادیخواهان ایران گستردهتر و نیرومندتر خواهد شد.
کوردستان میدیا: آقای شرفی همان گونه که میدانیم، پس از ماهها مذاکره و نشست دیپلماتیک میان نمایندگان حکومت جمهوری اسلامی ایران از یک سو و دیپلماتهای گروه 1+5 از سوی دیگر، سرانجام در روز پنجشنبه 12 فروردین 1394 دو طرف توانستند بر سر پیشنویس تفاهمنامهای که به تفاهمنامهی لوزان معروف گردید، به توافقی دوجانبه برسند. به نظر شما آنچه که توسط نمایندگان دو طرف در آن روز به عنوان مفاد تفاهمنامه خوانده شد، تمام موارد مورد بحث و توافق شده در برمیگیرد؟
حسن شرفی: آنچه به عنوان تفاهمنامه در روز یاد شده قرائت گردید، بدون شک همهی موضوعات مورد بحث و توافقشده را در بر نمیگیرد، همان گونه که پیش از علنی شدن تفاهمنامه، صحبت از این بود که دو طرف مذاکرهکننده در مورد اینکه چه بخشهایی از تفاهمنامه آشکار شود و چه بخشهایی پنهان بماند به توافق رسیدهاند.
کوردستان میدیا: اظهارات دیپلماتها و دستاندرکاران دو دولت ایران و آمریکا در مورد این تفاهمنامه تفاوتهای آشکاری با هم دارند. این تناقضات ناشی از چیست در حالی که ما با یک متن تفاهمنامه صریح و بدون ابهام روبهرو هستیم.
حسن شرفی: آنچه در ابتدا توسط نماینده اتحادیه اروپا و وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام گردید، در واقع تناقض و تفاوت چندانی نداشت، اما تفاوتها و تناقض در برداشتها و تشریح تفاهمنامه زمانی نمایان شد که وزرای خارجهی آمریکا و ایران هر کدام جداگانه در مورد آن صحبت کردند، که این سخنان به نوعی مصرف سیاسی داخلی داشتند.
همان گونه که میدانیم در درون سیستم حکومتی هر دو کشور آمریکا و ایران جریانات و نهادهای سیاسی تأثیرگذاری وجود دارند که در زمرهی مخالفین سرسخت این تفاهمنامه میباشند، به همین دلیل، تحلیلها و سخنان هردو طرف مذاکرهکننده در راستای اقناع این گروه‌های مخالف میباشد.
کوردستان میدیا: در این میان حزب دمکرات کردستان ایران چه تحلیلی از این تفاهمنامه دارد و چگونه به آن مینگرد؟
حسن شرفی: ما معتقدیم که براساس متن ارائه شده از تفاهمنامه لوزان، بازندهی اصلی این مذاکرات جمهوری اسلامی ایران است. هرچند که جمهوری اسلامی در بازهی زمانی حیات خویش با فریب افکار عمومی داخل ایران هر گونه شکستی را وارونه و به صورت نوعی پیروزی به مردم خود نشان داده است. جمهوری اسلامی ایران سالهاست که در پی دستیابی به انرژی هسته‌ای و جای گرفتن در میان قدرتهای اتمی میباشد، تلاشی بیفایده که ثمری جز تحمیل زیانهای چندین میلیارد دلاری بر مردم ایران، افزایش نرخ بیکاری، توقف پروژههای صنعتی عمرانی و افزایش خط فقر در بر نداشته است، اکنون نیز ما شاهد آن هستیم که ایران با پذیرش تفاهمنامه لوزان به نقطهی صفر هسته‌ای باز خواهد گشت، وضعیتی که تمام هزینههای پرداخت شده در سالهای گذشته را غیر قابل توجیه میکند. در حالی که اگر جمهوری اسلامی ایران در همان سالهای آغازین تحریمهای هسته‌ای به توافقی اینچنینی با کشورهای عضو گروه 5+1 میرسید، نه این همه مردم ایران را متضرر میساخت و نه کشورهای غربی را در این مورد به مقابله و مخالفت با خود وا میداشت.
کوردستان میدیا: درست است که جمهوری اسلامی ایران با بیاعتناییاش به درخواستهای جامعه جهانی و نیز به استهزا گرفتن مصوبات سازمان ملل متحد و کاغذپاره خواندن قطعنامههای تحریم و همچنین عامل شکوفایی و خودکفایی خواندن تحریم‌ها، عامل اصلی متضرر شدن مردم ایران بود، اما شما نفس این تفاهمنامه را چگونه میبینید و این تفاهمنامه بر چه بنیانی طراحی شده است؟
حسن شرفی: تفاهمنامه به گونهای تدوین گردیده که تعهدات رژیم ایران کاملاً الزامآور است، در حالی که تعهدات طرف مقابل یعنی گروه 1+5 محدود و مشروط به انجام تعهدات جمهوری اسلامی است، تعهداتی که مبنی بر کاهش تعداد سانتریفیوژها، غنیسازی و بسیاری از مسائل مرتبط با این موضوع است که براساس همین بندهای الزامآور تفاهمنامه، جمهوری اسلامی ایران ـ اگر نگوییم برای همیشه ـ حداقل تا 10 الی 15 سال دیگر اجازه توسعه فناوری هسته‌ای خود را ندارد.
کوردستان میدیا: اما لغو تحریمهای بینالمللی آن هم در شرایط وخیمی که جمهوری اسلامی از لحاظ اقتصادی با آن روبروست میتواند جان تازهای در کالبد نیمهجان اقتصاد ایران بدمد، در این مورد چه نظری دارید؟
حسن شرفی: وضعیتی که شما از آن سخن میگویید مربوط به زمانی است که این تفاهمنامه تا سه ماه دیگر به حصول توافقی جامع با جزئیات کامل منجر شود، حتی در آن زمان نیز تصور نمیرود که تحریم‌ها بلافاصله و به طور کامل لغو گردند. اما با این حال حتی اگر تحریم‌ها مرحله به مرحله نیز لغو شوند، تأثیر مثبتی بر وضعیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران خواهد گذاشت. به همین دلیل، نمیگویم ایران و تنها به مطلوب شدن وضعیت اقتصادی جمهوری اسلامی اشاره دارم، زیرا اقتصاد ایران کمتر در خدمت مردم ایران و بیشتر در خدمت رژیم و نهادهای وابسته به آن است.
با این حال نیز لغو تحریم‌ها میتواند در مقیاس حداقلی بر وضعیت بازار و معیشت مردم عادی نیز تأثیر داشته باشد، این در حالیست که مشکل اصلی مردم ایران و ملیتهای این کشور با جمهوری اسلامی علاوه بر مسائل مادی و معیشتی، وضعیت سیاسی و مربوط به فقدان آزادی و نقض بیرویهی حقوق بشر نیز هست که به نظر نمیرسد حتی پس از عقد توافقی نیز که در راه است، تغییری در آن حاصل شود و منجر به گشایش فضای سیاسی گردد، بلکه برعکس تجربه نشان داده است که جمهوری اسلامی هرگاه در برابر جهان خارج و کشورهای دیگر نرمش از خود نشان داده، فشار و خفقان سیاسی در داخل علیه آزادیخواهان و مردم ایران افزایش یافته است. اگر جمهوری اسلامی همان گونه که در برابر کشورهای خارجی ناچار به تسلیم شده، در داخل نیز ملزم به رعایت حقوق و آزادیهای مردم ایران میشد، آن وقت می‌توانستیم بگوییم که تغییرات اساسی در جمهوری اسلامی روی داده و شرایط مثبتی در زندگی مردم ایجاد شده است.
کوردستان میدیا: شما به این موضوع اشاره کردید که بهبود شرایط اقتصادی بیشتر به نفع جمهوری اسلامی ایران است تا مردم ایران، منظورتان دقیقاً چیست؟
حسن شرفی: منظور این است که جمهوری اسلامی بیشتر از اینکه به فکر مردم ایران باشد، برای سیاست‌ها و اقداماتو عملکردهای خویش اهمیت قائل است و در مدت حیات خویش سرمایههای کشور را نیز در این راستا هزینه نموده است. از همین رو، بهبود وضعیت اقتصادی رژیم، دست آن را در حمایت از گروه‌های تندرو منطقه و سازمانهای تروریستی، مداخله بیشتر در امور داخلی سایر کشورها و ایجاد اغتشاش و ناامنی بیشتر در منطقه بازتر خواهد گذاشت.
ما امیدواریم همان گونه که جامعه جهانی و به ویژه گروه 1+5 به مسأله هسته‌ای ایران اهمیت داده و حساسیت و خطر دستیابی این رژیم به سلاح اتمی را درک نموده و سرانجام رژیم را وادار به پذیرش خواسته‌ی خود نمود، همان گونه نیز نسبت به وضعیت حقوق بشر و نقض حقوق و آزادیهای ملیتهای ایران و امنیت منطقه از خود حساسیت نشان داده و با همان جدیت جمهوری اسلامی را در این مورد نیز تحت فشار قرار داده و ناگزیر به رعایت حقوق و آزادیهای مردم ایران و امنیت منطقه نماید.
کوردستان میدیا: به طور کلی، فکر می‌کنید که اگر این تفاهمنامه طی ماههای پیش‌رو به توافق نهایی تبدیل شود و در چهارچوب توافق مزبور تحریم‌ها لغو گردند، آیا تأثیر مبتی بر روابط جمهوری اسلامی و غرب خواهد گذاشت؟
حسن شرفی: با لغو تحریم‌ها حتی اگر به صورت مرحله به مرحله نیز باشد، شاهد گسترش روابط تجاری و بازرگانی میان کشورهای غربی با جمهوری اسلامی ایران خواهیم بود، البته ممکن است که این گسترش روابط با کشورهایی که جمهوری اسلامی آنها را تا به امروز به عنوان مخالف خود معرفی کرده، کمتر یا دیرتر از کشورهایی صورت بگیرد که رژیم تاکنون نیز روابط عادی با آنها داشته است. طبیعی است که دامنه‌ی تأثیرگذاری این گونه روابط، حوزه‌های دیگری را نیز در بر گیرد.
کوردستان میدیا: با در نظر گرفتن اوضاع کلی و به ویژه شرایطی که بعد از دستیابی به توافق نهایی گروه 5+1 جمهوری اسلامی ایران حاصل خواهد شد، وضعیت جنبش کرد و مبارزات مردم کردستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حسن شرفی: جنبش بر حق ملت کرد و مردم کردستان ایران و نیز آن گروه از آزادیخواهان ایران که از همان ابتدا در ماهیت ارتجاعی، واپسگرایانه و ضد دمکراسی و حقوق ملی آن تردید نداشتهاند، از بدو روی کارآمدن این رژیم آغاز شده، ادامه دارد و ادامه خواهد داشت و منوط به روابط جمهوری اسلامی با این و آن نخواهد بود، حتی اگر این روابط تا حدودی نیز تأثیرات مثبت یا منفی به دنبال داشته باشد.
مسأله دمکراسی، حقوق ملی، عدالت اجتماعی، برابری حقوقی زن و مرد چه در خانواده و چه در جامعه، مسائلی نیستند که با ماهیت جمهوری اسلامی ایران همخوانی داشته باشند و در چهارچوب این رژیم تأمین شوند. به همین دلیل، مبارزات آزادیخواها‌نه ملیتهای ایران به ویژه ملت کرد تا سرنگونی کامل رژیم جمهوری اسلامی به عنوان مانعی بر سر راه تأمین این حقوق ادامه خواهد یافت و با حمایت تودههای مردم کردستان و آزادیخواهان ایران گستردهتر و نیرومندتر خواهد شد.
