كوردستان میدیا: پاش پێشكهش كردنی ڕاپۆرتهكانی بان كی مۆن، سكرتێری گشتیی ڕێكخروای نهتهوه یهكگرتووهكان و ئهحمهد شههید، ڕێپۆرتێری تایبهتی ئهم ڕێكخراوه لهمهڕ بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا به كومیتهی سێههمی كۆڕی گشتیی، ئهم كومیتهیه كه بریتیه له وڵاتانی ئهندامی ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان، له ڕۆژی پێنجشهممه ٢٨ی خهزهڵوهری ١٣٩٤، بڕیارنامهیهك كه ڕهشنووسهكهی له لایهن دهوڵهتی كاناداوه ئاماده كرابوو، پاش تاوتوێ كردن به ٧٦ دهنگی ئهرێنی، ٣٨ دهنگی نهرێنی و ٦٨ دهنگی بێ لایهن به پهسند گهیشت.
دهقی تهواوی ئهم بڕیارنامهیه وهك خۆی وهرگێردراوهته سهر زمانی كوردی:
كۆبوونهوهی حهفتادهم
كومیتهی سێههم
نێوهڕۆكی ئهجیندای كۆبوونهوهی ژماره c٧٢
بهرزكردنهوه و پاراستنی مافهكانی مرۆڤ: بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ و ڕاپۆرتهكانی ڕێپۆرتێره تایبهتییهكان و نوێنهران
ئهندۆرا، ئۆسترالیا، ئۆتریش، بێلژیك، بولغارستان، كانادا، كۆڕۆواسی، قێبرس، كۆماری چێك، دانمارك، ئێستۆنی، فینلاند، فهڕانسه، ئاڵمان، یوونان، هێندووڕاس، مهجارستان، ئیسلهند، ئیرلهند، ئیسراییل، ئیتالیا، لێتۆنی، لیختنشتاین، لیتوانی، لوكزامبۆرگ، ماڵت، دهوڵهتی فێدراڵی میكرۆنێزی، مۆناكۆ، هۆلهند، نۆڕوێژ، لێهستان، پورتهغاڵ، كۆماری مولداوی، ڕۆمانیو سان مارینۆ، ئۆسلۆواكی، ئێسلۆڤێنی، سوید، مهقدوونیه، پاشایهتی یهكگرتووی بریتانیای گهوره و ئیرلهندی باكوور، ویلایهته یهكگرتووهكانی ئهمریكا
بڕیارنامه
بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا
كۆڕی گشتی،
له پێڕهویی له مهنشووری ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان، ههروهها ڕاگهیهندراوی جیهانیی مافهكانی مرۆڤ، پهیماننامه نێونهتهوهییهكانی مافهكانی مرۆڤ و ئامرازهكانی دیكهی نێونهتهوهیی مافهكانی مرۆڤ، به وهبیرهێنانهوهی بڕیارنامهكانی پێشووی بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا، كه دووایین نموونهكهی بڕیارنامهی ژماره ١٩٠/٦٩ ڕێكهوتی ١٨ی دێسامبری ٢٠١٤ـیه،
١- بهپێی ڕاپۆرتی سكرتێری گشتیی ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان كه دوابهدوای بڕیارنامهی ١٩٠/٦٩ له ٣١ی ئاگۆستی ٢٠١٥ پێشكهش به كۆڕی گشتیی كراوه و ڕاپۆرتی ڕێپۆرتێری تایبهتی له ٦ی ئۆكتۆبری ٢٠١٥ دوابهدوای بڕیارنامهی ٢١/٢٨ی ئهنجومهنی مافهكانی مرۆڤ له ڕێكهوتی ٢٧ی مارسی ٢٠١٥ كه ههردووكیان لهمهڕ بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا پێشكهش كراون؛
٢- له وادهكانی سهرۆك كۆماری كۆماری ئیسلامیی ئێران له چهند بابهتی گرینگی مافهكانی مرۆڤ بهتایبهتی له پێناو نهمانی ههڵاواردن دژی ژنان و كهمایهتییه نهتهوهیی و پێكهێنانی كهشی لهبار بۆ ئازادی ڕادهربڕین وهك جاران پێشوازی دهكات؛
٣- پشتڕاستی دهكاتهوه كه پێشنیارهكانی گۆڕانكاریی یاسایی و بهڕێوهبهری له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا، ئهگهر بهشێوهیهكی دروست بهڕێوه بچێ، ئهرێنییه و هێما دهكات بۆ ههندێك له نیگهرانییهكانی مافهكانی مرۆڤ كه لهخۆگری بهشگهلێكه له پێڕهویی دادوهریی؛
٤- له ڕاگهیهنراوی ئهمدواییانهی دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران لهمهڕ زیادبوونی پێشكهش كردنی خزمهتگوزاری بۆ قوربانیانی توندوتیژی بنهماڵهیی، و ههروهها ڕهشنووسی یاسایی كه لهوانهیه سزای بكهرانی توندوتیژی دژی ژنان زیاد بكات، پێشوازی دهكات؛
٥- ههروهها لهو ههنگاوه ههڵگیراوانه بۆ باشتربوونی دهستڕاگهیشتن به فێركاریی و پهروهده بۆ ئهندامانی سهر به كهمایهتییه نهتهوهییهكان به زمانی دایكیی خۆیان پێشوازی دهكات؛
٦- پشتڕاستی دهكاتهوه كه كۆماری ئیسلامیی ئێران له دووههمین تاوتوێ كردنی دهورهیی جیهانیی شۆرای مافهكانی مرۆڤ بهشداریی كردووه و له قبووڵ كردنی ١٣٠ پێشنیار و ههروهها هاوكاری لهگهڵ دامهزراوهكانی پهیماننامهكانی مافهكانی مرۆڤ لهڕێگهی ناردنی ڕاپۆرتی دهورهیی پێشوازیی دهكات، له حاڵێكدا كه نیگهرانییهكان لهمهڕ بهڕێوهچوونی پێشنیاره وهرگیراوهكان له یهكهمین تاوتوێ كردنی دهورهیی جیهانیی له لایهن دهوڵهتهوه وهك جاران ماوه؛
٧- نیگهرانیی جیددی خۆی دهردهبڕێ لهههمبهر زیادبوونی مهترسیدار و زیادبوونی بهڕێوهچوونی حوكمی ئیعدام بهلهبهرچاونهگرتنی سیستمه پاراستنه ناسراوهكانی نێونهتهوهیی، لهگهڵ ئهو ئێعدامانهی كه كراون بهبێ ئهوهیكه به بنهماڵهكانیان یان پارێزهرهكانیان ڕابگهیهندرێ و بهردهوامبوونی دهركردن و بهڕێوهچوونی حوكمی ئێعدام بۆ كهسانی ژێر ١٨ ساڵ و كهسانێك كه لهكاتی ئهنجامدانی تاوانهكه تهمهنیان ژێر ١٨ ساڵ بووه كه پێشێلكهری بڵێنییهكانی كۆماری ئیسلامیی ئێرانه لهپێوهندیی لهگهڵ پهیماننامهكانی مافی منداڵان و كۆنوانسیۆنه نێونهتهوهییهكانی مافی مهدهنی و سیاسی ٢ـه؛ و بۆ تاوانگهلێ كه وهك تاوانی زۆر توند نایهنه ئهژمار، و داوا له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی دهكات بهڕێوهچوونی حوكمی ئێعدام له پێش چاوی جهماوهر به یاسا و كردهوه، كه بهپێچهوانهی ڕاگهیاندنی قهدهغهبوونی ئهم كردهوه له لایهن سهرۆكی پێشووی دهزگای داد له ساڵی ٢٠٠٨ـه؛ و ئێعدامانهی كه به پێشێلكردنی بڵێنییه نێونهتهوهییهكان و له ئهنجامی بێ ڕێزی كردن به كۆنوانسیۆنه ناسراوه نێونهتهوهییهكان بهڕێوهدهچێ، ڕابگرێ؛
٨- بانگ له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات كه به یاسا و كردهوه خۆی بگونجێنێ لهگهڵ گهرهنتییهكانی یاسای بنهڕهتی و بڵێنییه نێونهتهوهییهكانی كۆماری ئیسلامیی ئێران بڵێن بدات كه هیچ كهس ئهشكهنجه نهدرێت و ڕهفتاری توندوتیژانهی لهگهڵ نهكرێ؛ یان به شێوهیهكی نامرۆییانه یان سووكایهتی ئامێز كه توندوتیژی جینسی لهخۆ دهگرێ لهگهڵ كهس نهجووڵێتهوه؛
٩ - سووره لهسهر ئهوهیكه داوا له كۆماری ئیسلامیی ئێران بكات كه به یاسا و كردهوه، له گهرهنتیهكانی ڕهوتیی بۆ دڵنیابوون له لهبهرچاوگرتنی ستانداردهكانی یاسای موحاكمهی دادوهرانه، بۆ وێنه دهستڕاگهیشتن به پارێزهری ههڵبژێردراوی تۆمهتبار، مافی بێبهری بوون له ئهشكهنجه و دیتر ڕهفتارهكان و سزا بێ بهزهییهكان، نامرۆیی و سووكایهتی ئامێز پاڵپشتی بكات و بۆ ئازادی زیندانیانی چاوهڕوانیی موحاكمه له زیندان بارمته و ههلومهرجێكی گونجاو لهبهرچاو بگرێ و له دهوڵهت داوا دهكات به بێسهروشوێنه زۆرهملییهكان و بهكارهێنانی بهربڵاو و سیستماتیكی دهسبهسهركردنی سهرهڕۆیانه كۆتایی بێنێ؛
١٠- له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی داوا دهكات كه به ههلومهرجی خراپی زیندانهكان ڕابگات، بێبهشبوونی دهسڕاگهیشتن به چارهسهری پزیشكی گونجاو و مهترسی ههڵقوڵاو له مردنی زیندانییهكان كه لهگهڵی بهڕهوڕوون لهنێو ببات و دهسبهسهر كردنی خانوویی بهردهوام و قورس و قایمی ڕوخساره ناسراوهكانی ڕێبهری ئۆپۆزێسیۆنی ههڵبژاردنهكانی سهرۆك كۆماری ١٣٨٨ كه وێڕای نیگهرانیی جیددی لهمهڕ تهندروستیان له زینداندان، و ههروهها ئهو ئاستهنگانهی كه لهسهر خزم و كهسهكانیان بۆ وێنه دهسبهسهركرانیان كۆتایی بێنێ؛
١١ - ههروهها له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران و لق و پۆ دادوهریی و ئهمنیهتییهكانی دهكات كه به یاسا و كردهوه ئهو ئاستهنگانهی كه له بهردهم مافی ئازادی ڕادهربڕین، بڕوا، ڕێكخراو و كۆبوونهوهی هێمنانه، بۆ وێنه له ڕێگهی ئازار و ئهشكهنجه، تۆقاندن، دهسبهسهركردنی سهرهڕۆیانه و موحاكمه، و ههروهها پێشگرتن له دهسڕاگهیشتن به خوێندنی باڵا بۆ دژبهرانی سیاسی، چالاكانی مافهكانی مرۆڤ، چالاكانی مافی ژنان، ڕۆژنامهوانان، وێبلاگنووسان، بهكارهێنهرانی تۆڕه كۆمهڵایهتییهكان، ڕێبهرانی ئاینیی، هونهرمهندان، پارێزهران، كهمایهتییه ئایینییهكان كه بهفهرمی ناسراون یان نهناسراون و بنهماڵهكانیان كۆتایی بێنێ و شێلگیرانه داوا له دهوڵهت دهكات كه ئهو كهسانهی به شێوهیهكی سهرهڕۆیانه و به هۆی بهكارهێنانی مافی ڕهوایان دهسبهسهر كراون، ئازاد بكات و دهركردنی حوكمی توند و ناڕهوا، بۆ وێنه سزای ئێعدام و دوورخستنهوهی درێژخایهن بۆ بهكارهێنانی وهها ئازادیگهلێكی بنهڕهتی تاوتوێ بكات و به ههوڵه تۆڵهئاساكان دژی ئهو كهسانهی كه لهگهڵ مێكانیسمهكانی مافهكانی مرۆڤ هاوكاری دهكهن، كۆتایی بێنێ؛
١٢- شێلگیرانه داوا له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات كه به یاسا و كردهوه، ههموو شێوهكانی ههڵاواردن و دیتر خاڵهكانی پێشێلكردنی مافهكانی مرۆڤ دژی ژنان و كچان ههڵبوهشێنێتهوه و كاری بهكردهوه بكات بۆ گهرهنتیی پاراستنی ژنان و كچان له بهرامبهر توندوتیژیدا و لهههمبهر ڕادهی هوشداردهری پێكهێنانی ژیانی هاوبهش، زوو و زۆرهملێی منداڵان سهرهنج بدات و بهشداریی ژنان له پڕۆسهی بڕیاردانی لهگهڵ به فهرمی ناسینی دهرهتانی خوێندنی ژنان له ههموو ئاستهكانی خوێندن له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا پهره پێ بدات و ئاستهنگهكانی دهسڕاگهیشتنی یهكسانی ژنان بۆ ههموو لایهنهكانی فێركاری و بهشداریی یهكسان له بازاڕی كار و له ههموو لایهنهكانی ژیانی ئابووری، فهرههنگی، كۆمهڵایهتی و سیاسی لهسهر ڕێگه لا ببات؛
١٣ - له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئیران داوا دهكات كه به یاسا و كردهوه، ههموو شێوهكانی ههڵاواردن و دیتر خاڵهكانی پێشێلكردنی مافهكانی مرۆڤ دژی ئهو كهسانی سهر به كهمایهتییه نهتهوهییهكان، زمانی و دیتر كهمایهتییهكانن لهنێو ببات، بۆ وێنه، عهرهبهكان، ئازهرییهكان، بهلووچهكان و كوردهكان و بهرگریكارانیان و نهك ههڵبهستراوهكانی ئهو كهسانه؛
١٤ - نیگهرانیی جیددی خۆی دهردهبڕێ لهمهڕ بهردهوامبوونی ئاستهنگه توندهكان و گیر و گرفته پێوهندیدارهكان به مافی ئازادی ڕادهڕبڕین، ویژدان، ئایین یان باوهڕ، ئاستهنگهكان له پێكهێنانی شوێنی پهرهستن، و ههروهها هێرش بۆ سهر شوێنه پیرۆزهكان و گۆڕستانهكان و دیتر خاڵهكانی پێشێلكردنی مافی مرۆڤ، به گشتیی و نهك تهنیا ئازار، ئهزیهت و دنهدانی ڕق و تووڕهیی كه دهبێته هۆی توندوتیژی دژی كهسانی سهر به كهمایهتییه ئایینییهكانی بهفهرمی ناسراو یان نهناسراو، بۆ وێنه مهسێحییهكان، یههوودییهكان، موسڵمانه سۆفییهكان، موسڵمانه سوننهكان، زهڕتهشتی و ئهندامانی كۆمهڵگای بههایی و بهرگریكارهكانیان، و له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران داوا دهكات كه حهوت ڕێبهری بههایی ناوبراو له لایهن گرووپی كاری دهسبهسهره سهرهڕۆیانهكان كه بهشێوهیهكی سهرهڕۆیانه له ساڵی ١٣٨٧ـهوه دهسبهسهر كراون ئازاد بكات و به یاسا و كردوه، ههموو شێوهكانی ههڵاواردن، بۆ وێنه داخستنی شوێنی كهسب و كاریان، و دیتر خاڵهكانی پێشێل كردنی مافهكانی مرۆڤ دژی كهسانی سهر بهو كهمایهتییه ئایینیه بهفهرمی ناسراو یان نهناسراو ههڵبوهشێنێتهوه؛
١٥ - شێلگیرانه داوا له كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات كه پڕۆسهیهك بۆ وڵامدانهوهی گشتیی له بهرامبهر خاڵهكانی پێشلكردنی جیددی مافهكانی مرۆڤ دابین بكات، بۆ وێنه لهمهڕ دهست و پێوهندییهكانی ڕێكخراوه دادوهریی و ئهمنییهكانی ئێران و كهسانێ كه بهرپرسیاری ڕووداوهكانی پاش ههڵبژاردنهكانی سهرۆك كۆماری ساڵی ١٣٨٨ بوون، و له دهوڵهت داوا دهكات كه له بهریبوونی ئهوانه له سزا بههۆی وهها خاڵگهلێ له پێشێلكردنی مافهكانی مرۆڤ كۆتایی پێ بێنێ؛
١٦ - شێلگیرانه داوا له كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات دڵنیایی بدات كه ههڵبژاردنه پارلمانییهكانی ساڵی ١٣٩٤، بهنرخ، ڕوون و ههمهگیر بێت و ئیزن دهدات تا ههموو پاڵێوراوان به شێوهی گونجاو لهگهڵ ڕاگهیهنراوی جیهانیی مافهكانی مرۆڤ ١ و پهیماننامهی نێونهتهوهیی مافه مهدهنی و سیاسییهكان٢ به مهبهستی گهرهنتی كردنی ئازادی ڕادهڕبڕین و دابینكردنی ئیرادهی خهڵكی ئێران خۆ بپاڵێون و بۆ گهیشتن به وهها ئاكامێ له دهوڵهت داوا دهكات كه دهرهتانی چاوهدێری سهربهخۆ و نهتهوهیی و نێونهتهوهیی دابین بكات؛
١٧ - داوا له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات كه به بڵێنییهكانی خۆی لهژێر ناوی پهیماننامهكانی مافهكانی مرۆڤ كه بووهته ئهندامیان، پابهند بێت و له ههرچهشنه مافێكی پارێزراو كه گشتگیر و ناڕوونه و یان دهتوانێ نهگونجاو لهگهڵ ئامانج و مهبهستی پهیماننامهكه بێ، دهس ههڵبگرێ و به پێشنیاره كۆتاییهكانی دامهزراوهكانی ئهو پهیماننامانهی كه كۆماری ئیسلامیی ئێران ئهندامیانه، جێبهجێ و پهسند بكات یان پهیوهست بوون به پهیماننامه نێونهتهوهییهكانی مافهكانی مرۆڤ كه له ئێستادا بهشێك لهوان نییه، بخاته بهر تاوتوێ كردن؛
١٨ - ههروهها له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران داوا دهكات كه لهگهڵ ڕێوشوێنه نێونهتهوهییهكانی مافهكانی مرۆڤ هاوكاری ههبێ، له ڕێگهی::
ئا: هاوكاری تهواو لهگهڵ ڕێپۆرتێری تایبهتی لهمهڕ باروۆدخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێران، بۆ وێنه وهرگرتنی داواكارییه بهردهوامهكانی ناوبراو بۆ سهردانی ئهو وڵاته به مهبهستی ئهنجامدانی مهئمووریهتهكهی خۆی؛
ب: هاوكاری لهگهڵ دیتر مێكانیسمهكانی ڕێپۆرتێری تایبهتی، بۆ وێنه له ڕێگهی ئاسانكاریی وڵامدانهوه به داواكارییه درێژخایهنهكانی ڕێپۆرتێرانی تایبهت به بابهتێك. بۆ وێنه دستڕاگهیشتن بهو وڵاته بۆ ئهو ڕێپۆرتێرانهی كه وێڕای ههبوونی بانگهێشتنامهی ههمیشهیی دهركراو له لایهن كۆماری ئیسلامیی ئێرانهوه دهسڕاگهیشتن به كهوشهنی وڵات بۆیان ئهستهم یان ڕهت كراوهتهوه، بهبێ داسهپاندنی ههلومهرجی ناڕهوا بۆ ئهم سهردانانه؛
ج: بهڕێوهبردنی تهواوی پێشنیاره وهگیراوهكان له خولی یهكهمی تاوتوێی دهورهیی جیهانیی له ساڵی ١٣٨٩، و خولی دووههمی ئهو، له ساڵی ١٣٩٣، به بهشداریی تهواو و ڕاستهقینهی كۆمهڵگای مهدهنی سهربهخۆ و دیتر قازانجبهرانی له ڕهوتی بهڕێوهچوونیدا؛
د: بهردهوامیی هاوكاری لهگهڵ ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان بۆ وێنهی كومیساریای باڵای ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان بۆ مافهكانی مرۆڤ له بواری مافهكانی مرۆڤ و چاكسازیی له سیستمی دادوهری لهسهر بنهمای هاوكاری كۆماری ئیسلامیی ئێران له ڕهوتی تاوتوێی دهورهیی جیهانی؛
هـ: بهدواداچوونی بڵێنی خۆی لهسهر بنهمای پێكهێنانی دامهزراوهیهكی سهربهخۆی نهتهوهیی مافهكانی مرۆڤ، له ڕهوتی خولی یهكهمی تاوتوێی دهورهیی جیهانییهكهی له لایهن شۆرای مافهكانی مرۆڤهوه، ههڵگری پێشنیارهكانی كومیتهی مافی ئابووریو كۆمهڵایهتی و فهرههنگی؛
١٩- به ههمان شێوه داوا له كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات كه وادهكانی سهرۆك كۆماری كۆماری ئیسلامیی ئێران لهپێوهندی لهگهڵ نیگهرانییهكانی مافی مرڤ به شێوهی كردهوهی دیار و ڕوون كه بگاته باشبوونی بهرچاو، له زوووترین كاتدا و گهرهنتی بكات كه یاساكانی نهتهوهیی وڵات گونجاوه لهگهڵ بڵێنهكانی لهژێر یاسا نێونهتهوهییهكانی مافهكانی مرۆڤ و گونجاو لهگهڵ بڵێنه نێونهتهوهییهكانی بێ؛
٢٠ - له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران داوا دهكات سهرهنج بدات به نیگهرانییه بنهڕهتیهكانی جهختكراو له ڕاپۆرتی سكرتێری گشتیی و ڕێپۆرتێری تایبهتی لهمهڕ بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا، و ههروهها به یاسا و كردهوه به بانگهوازه تایبهتییهكان بۆ كردهوه كه له بڕیارنامهكانی پێشوی كۆڕی گشتیی پهیدا دهبن، بایهخ بدات، وبه شێوهیهكی تهواو ڕێز بگرێ له بڵێنهكانی لهمهڕ مافهكانی مرۆڤ؛
٢١ - به توندی خاوهنانی كورسی ڕێپۆرتێری تایبهت به بابهتێك، هان دهدا كه به ڕوانگهیهكی لێكۆڵهرانه و ڕێپۆرتێرانه، سهرهنجی تایبهتی بدهن به بارودخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا؛
٢٢- له سكرتێری گشتیی داوا دهكات كه بۆ حهفتاد و یهكهمین دانیشتنی كۆڕی گشتی لهو پێشكهوتنانهی كه له ئهنجامی بهڕێوهچوونی ئهم بڕیارنامهیه دێته بهرههم، بۆ وێنه ڕێگهچارهكان و ڕاسپاردهكانی چاكسازیی و بهڕێوهچوونیان ڕاپۆرتێك ئاماده بكات، و ههروهها ڕاپۆرتێكی بڕگهیی به شۆرای مافهكانی مرۆڤ له دانیشتنی سی و یهكهمیدا پێشكهش بكات؛
٢٣- بڕیار دهدات كه بۆ تاتوێ كردنی بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا له كۆبوونهوهی حهفتاد و یهكهمی خۆی لهژێر ناوی، بهرز كردنهوه و پاراستنی مافهكانی مرۆڤ درێژه بدات.
شایانی باسه كه پاش پهسند كردنی ئهم بڕیارنامهیه له كومیتهی سێههم، ئهم بڕیارنامهیه له ڕۆژانی داهاتوودا دیسانهوه دهخرێته بهر دهنگدان له كۆڕی گشتیی ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان له مانگی دێسامبردا.
كۆماری ئیسلامیی ئێران، لهگهڵ كۆریای باكوور، میانمار (بێرمه)، ئیسراییل و سووریه، تهنیا وڵاتگهلێكن كه دهربارهیان به شێوهیهكی تایبهتی له كۆڕێ گشتیی ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان و كومیتهی سێههم بڕیارنامهیان لهسهر دهردهكرێ و لهوان وهك پێشێلكهرانی گهورهی مافهكانی مرۆڤ ناو دهبردرێ.
دهقی تهواوی ئهم بڕیارنامهیه وهك خۆی وهرگێردراوهته سهر زمانی كوردی:
كۆبوونهوهی حهفتادهم
كومیتهی سێههم
نێوهڕۆكی ئهجیندای كۆبوونهوهی ژماره c٧٢
بهرزكردنهوه و پاراستنی مافهكانی مرۆڤ: بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ و ڕاپۆرتهكانی ڕێپۆرتێره تایبهتییهكان و نوێنهران
ئهندۆرا، ئۆسترالیا، ئۆتریش، بێلژیك، بولغارستان، كانادا، كۆڕۆواسی، قێبرس، كۆماری چێك، دانمارك، ئێستۆنی، فینلاند، فهڕانسه، ئاڵمان، یوونان، هێندووڕاس، مهجارستان، ئیسلهند، ئیرلهند، ئیسراییل، ئیتالیا، لێتۆنی، لیختنشتاین، لیتوانی، لوكزامبۆرگ، ماڵت، دهوڵهتی فێدراڵی میكرۆنێزی، مۆناكۆ، هۆلهند، نۆڕوێژ، لێهستان، پورتهغاڵ، كۆماری مولداوی، ڕۆمانیو سان مارینۆ، ئۆسلۆواكی، ئێسلۆڤێنی، سوید، مهقدوونیه، پاشایهتی یهكگرتووی بریتانیای گهوره و ئیرلهندی باكوور، ویلایهته یهكگرتووهكانی ئهمریكا
بڕیارنامه
بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا
كۆڕی گشتی،
له پێڕهویی له مهنشووری ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان، ههروهها ڕاگهیهندراوی جیهانیی مافهكانی مرۆڤ، پهیماننامه نێونهتهوهییهكانی مافهكانی مرۆڤ و ئامرازهكانی دیكهی نێونهتهوهیی مافهكانی مرۆڤ، به وهبیرهێنانهوهی بڕیارنامهكانی پێشووی بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا، كه دووایین نموونهكهی بڕیارنامهی ژماره ١٩٠/٦٩ ڕێكهوتی ١٨ی دێسامبری ٢٠١٤ـیه،
١- بهپێی ڕاپۆرتی سكرتێری گشتیی ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان كه دوابهدوای بڕیارنامهی ١٩٠/٦٩ له ٣١ی ئاگۆستی ٢٠١٥ پێشكهش به كۆڕی گشتیی كراوه و ڕاپۆرتی ڕێپۆرتێری تایبهتی له ٦ی ئۆكتۆبری ٢٠١٥ دوابهدوای بڕیارنامهی ٢١/٢٨ی ئهنجومهنی مافهكانی مرۆڤ له ڕێكهوتی ٢٧ی مارسی ٢٠١٥ كه ههردووكیان لهمهڕ بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا پێشكهش كراون؛
٢- له وادهكانی سهرۆك كۆماری كۆماری ئیسلامیی ئێران له چهند بابهتی گرینگی مافهكانی مرۆڤ بهتایبهتی له پێناو نهمانی ههڵاواردن دژی ژنان و كهمایهتییه نهتهوهیی و پێكهێنانی كهشی لهبار بۆ ئازادی ڕادهربڕین وهك جاران پێشوازی دهكات؛
٣- پشتڕاستی دهكاتهوه كه پێشنیارهكانی گۆڕانكاریی یاسایی و بهڕێوهبهری له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا، ئهگهر بهشێوهیهكی دروست بهڕێوه بچێ، ئهرێنییه و هێما دهكات بۆ ههندێك له نیگهرانییهكانی مافهكانی مرۆڤ كه لهخۆگری بهشگهلێكه له پێڕهویی دادوهریی؛
٤- له ڕاگهیهنراوی ئهمدواییانهی دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران لهمهڕ زیادبوونی پێشكهش كردنی خزمهتگوزاری بۆ قوربانیانی توندوتیژی بنهماڵهیی، و ههروهها ڕهشنووسی یاسایی كه لهوانهیه سزای بكهرانی توندوتیژی دژی ژنان زیاد بكات، پێشوازی دهكات؛
٥- ههروهها لهو ههنگاوه ههڵگیراوانه بۆ باشتربوونی دهستڕاگهیشتن به فێركاریی و پهروهده بۆ ئهندامانی سهر به كهمایهتییه نهتهوهییهكان به زمانی دایكیی خۆیان پێشوازی دهكات؛
٦- پشتڕاستی دهكاتهوه كه كۆماری ئیسلامیی ئێران له دووههمین تاوتوێ كردنی دهورهیی جیهانیی شۆرای مافهكانی مرۆڤ بهشداریی كردووه و له قبووڵ كردنی ١٣٠ پێشنیار و ههروهها هاوكاری لهگهڵ دامهزراوهكانی پهیماننامهكانی مافهكانی مرۆڤ لهڕێگهی ناردنی ڕاپۆرتی دهورهیی پێشوازیی دهكات، له حاڵێكدا كه نیگهرانییهكان لهمهڕ بهڕێوهچوونی پێشنیاره وهرگیراوهكان له یهكهمین تاوتوێ كردنی دهورهیی جیهانیی له لایهن دهوڵهتهوه وهك جاران ماوه؛
٧- نیگهرانیی جیددی خۆی دهردهبڕێ لهههمبهر زیادبوونی مهترسیدار و زیادبوونی بهڕێوهچوونی حوكمی ئیعدام بهلهبهرچاونهگرتنی سیستمه پاراستنه ناسراوهكانی نێونهتهوهیی، لهگهڵ ئهو ئێعدامانهی كه كراون بهبێ ئهوهیكه به بنهماڵهكانیان یان پارێزهرهكانیان ڕابگهیهندرێ و بهردهوامبوونی دهركردن و بهڕێوهچوونی حوكمی ئێعدام بۆ كهسانی ژێر ١٨ ساڵ و كهسانێك كه لهكاتی ئهنجامدانی تاوانهكه تهمهنیان ژێر ١٨ ساڵ بووه كه پێشێلكهری بڵێنییهكانی كۆماری ئیسلامیی ئێرانه لهپێوهندیی لهگهڵ پهیماننامهكانی مافی منداڵان و كۆنوانسیۆنه نێونهتهوهییهكانی مافی مهدهنی و سیاسی ٢ـه؛ و بۆ تاوانگهلێ كه وهك تاوانی زۆر توند نایهنه ئهژمار، و داوا له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی دهكات بهڕێوهچوونی حوكمی ئێعدام له پێش چاوی جهماوهر به یاسا و كردهوه، كه بهپێچهوانهی ڕاگهیاندنی قهدهغهبوونی ئهم كردهوه له لایهن سهرۆكی پێشووی دهزگای داد له ساڵی ٢٠٠٨ـه؛ و ئێعدامانهی كه به پێشێلكردنی بڵێنییه نێونهتهوهییهكان و له ئهنجامی بێ ڕێزی كردن به كۆنوانسیۆنه ناسراوه نێونهتهوهییهكان بهڕێوهدهچێ، ڕابگرێ؛
٨- بانگ له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات كه به یاسا و كردهوه خۆی بگونجێنێ لهگهڵ گهرهنتییهكانی یاسای بنهڕهتی و بڵێنییه نێونهتهوهییهكانی كۆماری ئیسلامیی ئێران بڵێن بدات كه هیچ كهس ئهشكهنجه نهدرێت و ڕهفتاری توندوتیژانهی لهگهڵ نهكرێ؛ یان به شێوهیهكی نامرۆییانه یان سووكایهتی ئامێز كه توندوتیژی جینسی لهخۆ دهگرێ لهگهڵ كهس نهجووڵێتهوه؛
٩ - سووره لهسهر ئهوهیكه داوا له كۆماری ئیسلامیی ئێران بكات كه به یاسا و كردهوه، له گهرهنتیهكانی ڕهوتیی بۆ دڵنیابوون له لهبهرچاوگرتنی ستانداردهكانی یاسای موحاكمهی دادوهرانه، بۆ وێنه دهستڕاگهیشتن به پارێزهری ههڵبژێردراوی تۆمهتبار، مافی بێبهری بوون له ئهشكهنجه و دیتر ڕهفتارهكان و سزا بێ بهزهییهكان، نامرۆیی و سووكایهتی ئامێز پاڵپشتی بكات و بۆ ئازادی زیندانیانی چاوهڕوانیی موحاكمه له زیندان بارمته و ههلومهرجێكی گونجاو لهبهرچاو بگرێ و له دهوڵهت داوا دهكات به بێسهروشوێنه زۆرهملییهكان و بهكارهێنانی بهربڵاو و سیستماتیكی دهسبهسهركردنی سهرهڕۆیانه كۆتایی بێنێ؛
١٠- له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی داوا دهكات كه به ههلومهرجی خراپی زیندانهكان ڕابگات، بێبهشبوونی دهسڕاگهیشتن به چارهسهری پزیشكی گونجاو و مهترسی ههڵقوڵاو له مردنی زیندانییهكان كه لهگهڵی بهڕهوڕوون لهنێو ببات و دهسبهسهر كردنی خانوویی بهردهوام و قورس و قایمی ڕوخساره ناسراوهكانی ڕێبهری ئۆپۆزێسیۆنی ههڵبژاردنهكانی سهرۆك كۆماری ١٣٨٨ كه وێڕای نیگهرانیی جیددی لهمهڕ تهندروستیان له زینداندان، و ههروهها ئهو ئاستهنگانهی كه لهسهر خزم و كهسهكانیان بۆ وێنه دهسبهسهركرانیان كۆتایی بێنێ؛
١١ - ههروهها له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران و لق و پۆ دادوهریی و ئهمنیهتییهكانی دهكات كه به یاسا و كردهوه ئهو ئاستهنگانهی كه له بهردهم مافی ئازادی ڕادهربڕین، بڕوا، ڕێكخراو و كۆبوونهوهی هێمنانه، بۆ وێنه له ڕێگهی ئازار و ئهشكهنجه، تۆقاندن، دهسبهسهركردنی سهرهڕۆیانه و موحاكمه، و ههروهها پێشگرتن له دهسڕاگهیشتن به خوێندنی باڵا بۆ دژبهرانی سیاسی، چالاكانی مافهكانی مرۆڤ، چالاكانی مافی ژنان، ڕۆژنامهوانان، وێبلاگنووسان، بهكارهێنهرانی تۆڕه كۆمهڵایهتییهكان، ڕێبهرانی ئاینیی، هونهرمهندان، پارێزهران، كهمایهتییه ئایینییهكان كه بهفهرمی ناسراون یان نهناسراون و بنهماڵهكانیان كۆتایی بێنێ و شێلگیرانه داوا له دهوڵهت دهكات كه ئهو كهسانهی به شێوهیهكی سهرهڕۆیانه و به هۆی بهكارهێنانی مافی ڕهوایان دهسبهسهر كراون، ئازاد بكات و دهركردنی حوكمی توند و ناڕهوا، بۆ وێنه سزای ئێعدام و دوورخستنهوهی درێژخایهن بۆ بهكارهێنانی وهها ئازادیگهلێكی بنهڕهتی تاوتوێ بكات و به ههوڵه تۆڵهئاساكان دژی ئهو كهسانهی كه لهگهڵ مێكانیسمهكانی مافهكانی مرۆڤ هاوكاری دهكهن، كۆتایی بێنێ؛
١٢- شێلگیرانه داوا له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات كه به یاسا و كردهوه، ههموو شێوهكانی ههڵاواردن و دیتر خاڵهكانی پێشێلكردنی مافهكانی مرۆڤ دژی ژنان و كچان ههڵبوهشێنێتهوه و كاری بهكردهوه بكات بۆ گهرهنتیی پاراستنی ژنان و كچان له بهرامبهر توندوتیژیدا و لهههمبهر ڕادهی هوشداردهری پێكهێنانی ژیانی هاوبهش، زوو و زۆرهملێی منداڵان سهرهنج بدات و بهشداریی ژنان له پڕۆسهی بڕیاردانی لهگهڵ به فهرمی ناسینی دهرهتانی خوێندنی ژنان له ههموو ئاستهكانی خوێندن له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا پهره پێ بدات و ئاستهنگهكانی دهسڕاگهیشتنی یهكسانی ژنان بۆ ههموو لایهنهكانی فێركاری و بهشداریی یهكسان له بازاڕی كار و له ههموو لایهنهكانی ژیانی ئابووری، فهرههنگی، كۆمهڵایهتی و سیاسی لهسهر ڕێگه لا ببات؛
١٣ - له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئیران داوا دهكات كه به یاسا و كردهوه، ههموو شێوهكانی ههڵاواردن و دیتر خاڵهكانی پێشێلكردنی مافهكانی مرۆڤ دژی ئهو كهسانی سهر به كهمایهتییه نهتهوهییهكان، زمانی و دیتر كهمایهتییهكانن لهنێو ببات، بۆ وێنه، عهرهبهكان، ئازهرییهكان، بهلووچهكان و كوردهكان و بهرگریكارانیان و نهك ههڵبهستراوهكانی ئهو كهسانه؛
١٤ - نیگهرانیی جیددی خۆی دهردهبڕێ لهمهڕ بهردهوامبوونی ئاستهنگه توندهكان و گیر و گرفته پێوهندیدارهكان به مافی ئازادی ڕادهڕبڕین، ویژدان، ئایین یان باوهڕ، ئاستهنگهكان له پێكهێنانی شوێنی پهرهستن، و ههروهها هێرش بۆ سهر شوێنه پیرۆزهكان و گۆڕستانهكان و دیتر خاڵهكانی پێشێلكردنی مافی مرۆڤ، به گشتیی و نهك تهنیا ئازار، ئهزیهت و دنهدانی ڕق و تووڕهیی كه دهبێته هۆی توندوتیژی دژی كهسانی سهر به كهمایهتییه ئایینییهكانی بهفهرمی ناسراو یان نهناسراو، بۆ وێنه مهسێحییهكان، یههوودییهكان، موسڵمانه سۆفییهكان، موسڵمانه سوننهكان، زهڕتهشتی و ئهندامانی كۆمهڵگای بههایی و بهرگریكارهكانیان، و له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران داوا دهكات كه حهوت ڕێبهری بههایی ناوبراو له لایهن گرووپی كاری دهسبهسهره سهرهڕۆیانهكان كه بهشێوهیهكی سهرهڕۆیانه له ساڵی ١٣٨٧ـهوه دهسبهسهر كراون ئازاد بكات و به یاسا و كردوه، ههموو شێوهكانی ههڵاواردن، بۆ وێنه داخستنی شوێنی كهسب و كاریان، و دیتر خاڵهكانی پێشێل كردنی مافهكانی مرۆڤ دژی كهسانی سهر بهو كهمایهتییه ئایینیه بهفهرمی ناسراو یان نهناسراو ههڵبوهشێنێتهوه؛
١٥ - شێلگیرانه داوا له كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات كه پڕۆسهیهك بۆ وڵامدانهوهی گشتیی له بهرامبهر خاڵهكانی پێشلكردنی جیددی مافهكانی مرۆڤ دابین بكات، بۆ وێنه لهمهڕ دهست و پێوهندییهكانی ڕێكخراوه دادوهریی و ئهمنییهكانی ئێران و كهسانێ كه بهرپرسیاری ڕووداوهكانی پاش ههڵبژاردنهكانی سهرۆك كۆماری ساڵی ١٣٨٨ بوون، و له دهوڵهت داوا دهكات كه له بهریبوونی ئهوانه له سزا بههۆی وهها خاڵگهلێ له پێشێلكردنی مافهكانی مرۆڤ كۆتایی پێ بێنێ؛
١٦ - شێلگیرانه داوا له كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات دڵنیایی بدات كه ههڵبژاردنه پارلمانییهكانی ساڵی ١٣٩٤، بهنرخ، ڕوون و ههمهگیر بێت و ئیزن دهدات تا ههموو پاڵێوراوان به شێوهی گونجاو لهگهڵ ڕاگهیهنراوی جیهانیی مافهكانی مرۆڤ ١ و پهیماننامهی نێونهتهوهیی مافه مهدهنی و سیاسییهكان٢ به مهبهستی گهرهنتی كردنی ئازادی ڕادهڕبڕین و دابینكردنی ئیرادهی خهڵكی ئێران خۆ بپاڵێون و بۆ گهیشتن به وهها ئاكامێ له دهوڵهت داوا دهكات كه دهرهتانی چاوهدێری سهربهخۆ و نهتهوهیی و نێونهتهوهیی دابین بكات؛
١٧ - داوا له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات كه به بڵێنییهكانی خۆی لهژێر ناوی پهیماننامهكانی مافهكانی مرۆڤ كه بووهته ئهندامیان، پابهند بێت و له ههرچهشنه مافێكی پارێزراو كه گشتگیر و ناڕوونه و یان دهتوانێ نهگونجاو لهگهڵ ئامانج و مهبهستی پهیماننامهكه بێ، دهس ههڵبگرێ و به پێشنیاره كۆتاییهكانی دامهزراوهكانی ئهو پهیماننامانهی كه كۆماری ئیسلامیی ئێران ئهندامیانه، جێبهجێ و پهسند بكات یان پهیوهست بوون به پهیماننامه نێونهتهوهییهكانی مافهكانی مرۆڤ كه له ئێستادا بهشێك لهوان نییه، بخاته بهر تاوتوێ كردن؛
١٨ - ههروهها له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران داوا دهكات كه لهگهڵ ڕێوشوێنه نێونهتهوهییهكانی مافهكانی مرۆڤ هاوكاری ههبێ، له ڕێگهی::
ئا: هاوكاری تهواو لهگهڵ ڕێپۆرتێری تایبهتی لهمهڕ باروۆدخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێران، بۆ وێنه وهرگرتنی داواكارییه بهردهوامهكانی ناوبراو بۆ سهردانی ئهو وڵاته به مهبهستی ئهنجامدانی مهئمووریهتهكهی خۆی؛
ب: هاوكاری لهگهڵ دیتر مێكانیسمهكانی ڕێپۆرتێری تایبهتی، بۆ وێنه له ڕێگهی ئاسانكاریی وڵامدانهوه به داواكارییه درێژخایهنهكانی ڕێپۆرتێرانی تایبهت به بابهتێك. بۆ وێنه دستڕاگهیشتن بهو وڵاته بۆ ئهو ڕێپۆرتێرانهی كه وێڕای ههبوونی بانگهێشتنامهی ههمیشهیی دهركراو له لایهن كۆماری ئیسلامیی ئێرانهوه دهسڕاگهیشتن به كهوشهنی وڵات بۆیان ئهستهم یان ڕهت كراوهتهوه، بهبێ داسهپاندنی ههلومهرجی ناڕهوا بۆ ئهم سهردانانه؛
ج: بهڕێوهبردنی تهواوی پێشنیاره وهگیراوهكان له خولی یهكهمی تاوتوێی دهورهیی جیهانیی له ساڵی ١٣٨٩، و خولی دووههمی ئهو، له ساڵی ١٣٩٣، به بهشداریی تهواو و ڕاستهقینهی كۆمهڵگای مهدهنی سهربهخۆ و دیتر قازانجبهرانی له ڕهوتی بهڕێوهچوونیدا؛
د: بهردهوامیی هاوكاری لهگهڵ ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان بۆ وێنهی كومیساریای باڵای ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان بۆ مافهكانی مرۆڤ له بواری مافهكانی مرۆڤ و چاكسازیی له سیستمی دادوهری لهسهر بنهمای هاوكاری كۆماری ئیسلامیی ئێران له ڕهوتی تاوتوێی دهورهیی جیهانی؛
هـ: بهدواداچوونی بڵێنی خۆی لهسهر بنهمای پێكهێنانی دامهزراوهیهكی سهربهخۆی نهتهوهیی مافهكانی مرۆڤ، له ڕهوتی خولی یهكهمی تاوتوێی دهورهیی جیهانییهكهی له لایهن شۆرای مافهكانی مرۆڤهوه، ههڵگری پێشنیارهكانی كومیتهی مافی ئابووریو كۆمهڵایهتی و فهرههنگی؛
١٩- به ههمان شێوه داوا له كۆماری ئیسلامیی ئێران دهكات كه وادهكانی سهرۆك كۆماری كۆماری ئیسلامیی ئێران لهپێوهندی لهگهڵ نیگهرانییهكانی مافی مرڤ به شێوهی كردهوهی دیار و ڕوون كه بگاته باشبوونی بهرچاو، له زوووترین كاتدا و گهرهنتی بكات كه یاساكانی نهتهوهیی وڵات گونجاوه لهگهڵ بڵێنهكانی لهژێر یاسا نێونهتهوهییهكانی مافهكانی مرۆڤ و گونجاو لهگهڵ بڵێنه نێونهتهوهییهكانی بێ؛
٢٠ - له دهوڵهتی كۆماری ئیسلامیی ئێران داوا دهكات سهرهنج بدات به نیگهرانییه بنهڕهتیهكانی جهختكراو له ڕاپۆرتی سكرتێری گشتیی و ڕێپۆرتێری تایبهتی لهمهڕ بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا، و ههروهها به یاسا و كردهوه به بانگهوازه تایبهتییهكان بۆ كردهوه كه له بڕیارنامهكانی پێشوی كۆڕی گشتیی پهیدا دهبن، بایهخ بدات، وبه شێوهیهكی تهواو ڕێز بگرێ له بڵێنهكانی لهمهڕ مافهكانی مرۆڤ؛
٢١ - به توندی خاوهنانی كورسی ڕێپۆرتێری تایبهت به بابهتێك، هان دهدا كه به ڕوانگهیهكی لێكۆڵهرانه و ڕێپۆرتێرانه، سهرهنجی تایبهتی بدهن به بارودخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا؛
٢٢- له سكرتێری گشتیی داوا دهكات كه بۆ حهفتاد و یهكهمین دانیشتنی كۆڕی گشتی لهو پێشكهوتنانهی كه له ئهنجامی بهڕێوهچوونی ئهم بڕیارنامهیه دێته بهرههم، بۆ وێنه ڕێگهچارهكان و ڕاسپاردهكانی چاكسازیی و بهڕێوهچوونیان ڕاپۆرتێك ئاماده بكات، و ههروهها ڕاپۆرتێكی بڕگهیی به شۆرای مافهكانی مرۆڤ له دانیشتنی سی و یهكهمیدا پێشكهش بكات؛
٢٣- بڕیار دهدات كه بۆ تاتوێ كردنی بارودۆخی مافهكانی مرۆڤ له كۆماری ئیسلامیی ئێراندا له كۆبوونهوهی حهفتاد و یهكهمی خۆی لهژێر ناوی، بهرز كردنهوه و پاراستنی مافهكانی مرۆڤ درێژه بدات.
شایانی باسه كه پاش پهسند كردنی ئهم بڕیارنامهیه له كومیتهی سێههم، ئهم بڕیارنامهیه له ڕۆژانی داهاتوودا دیسانهوه دهخرێته بهر دهنگدان له كۆڕی گشتیی ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان له مانگی دێسامبردا.
كۆماری ئیسلامیی ئێران، لهگهڵ كۆریای باكوور، میانمار (بێرمه)، ئیسراییل و سووریه، تهنیا وڵاتگهلێكن كه دهربارهیان به شێوهیهكی تایبهتی له كۆڕێ گشتیی ڕێكخراوی نهتهوه یهكگرتووهكان و كومیتهی سێههم بڕیارنامهیان لهسهر دهردهكرێ و لهوان وهك پێشێلكهرانی گهورهی مافهكانی مرۆڤ ناو دهبردرێ.