کوردستان میدیا: بەبۆنەی ٧٠ـەمین ساڵـڕۆژی دامەزرانی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران، سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکرات پەیامێکی بڵاو کردەوە.
دەقی پەیامەکە کەلە رێوڕەسمی ٢٥ی گەلاوێژی ١٣٩٤ی هەتاوی لەلایەن بەڕێزیانەوە خوێندراوەتەوە بەم چەشنەیە:
خەڵكی ئازادیخوازی كوردستان !
كادرو پێشمەرگەو ئەندامو لایەنگرانی حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران !
بەشداربووانی بەڕێزی رێوڕەسمی ٢٥ی گەلاوێژ !
لە ساڵی ١٣٢٤ی هەتاوی بەرامبەر لەگەڵ ساڵی ١٩٤٥ی زایینی، لە رۆژێكی وەك ئەمڕۆدا حیزبی دێموكراتی كوردستان وەك حیزبێكی پێشكەوتووی هاوچەرخ و رووداوێكی گرنگی سیاسی لە شاری سابلاخ و بە دەستی پێشەوای نەمر قازی محەممەد لە دایك بوو.
ئەو هۆكارانەی كە گرینگییادەوەری دامەزراندنی حیزبی دیموكراتی كوردستان زیاتر بەرجەستە دەكاتەوە تەنیالە دروستبوونی حیزبێكی سیاسی ئاسایی بۆ بەرێوەبردنی ململانی و كاروباری سیاسی گرووپ و تاقمێكی هزری و بەرژەوەندی ئابووری یان ئایدۆلۆژی نییە، بەڵكوو دامەزراندنی حیزبی دیموكرات لە خۆرهەڵاتی كوردستان هەڵگری كۆمەڵێك دەسكەوت و مانای سیاسی و نەتەوەیی مۆدێرنە بۆ چوار پارچەی كوردستان بە گشتی و، خۆرهەڵاتی كوردستان بە تایبەت.
ئەگەر حیزبی سیاسی بە گشتی وەكوو گرنگترین دامەزراوە و رێكخراوی سیاسی لە هێندێك وڵاتدا، لە بەستێنێكی ئامادەی سیاسی و یاسایی بۆ بەرێوەبردنی كاروباری سیاسی و دروستكردنی حكومەت پێكدەهێندریت و دادەمزرێت، بەڵام بە هۆی تایبەتمەندی بارودۆخی كورد بەگشتی و، خۆرهەڵاتی كوردستان بە تایبەتی ئەوە حیزبی دیموكراتە كە خۆی دەوڵەت یان كۆمارێكی دیفاكتۆ (دەوڵەتی كۆماری كوردستان) بونیات دەنێت كەنوێنەرایەتی ویست و داخوازی گشتی هەموو تاكی نەتەوەی كورد دەكات كە دیاریكردنی مافی چارەنووسی خۆی و دامەزراندنی كیانێكی سیاسی دیموكراتیكە. لەوەش گرنگتر، حیزبی دیموكرات توانیویەتی هاوسەنگیەك لە نێوان ئامانجە نەتەوەییەكان و بەهاكانی دیموكراسی و دادپەروەری دروست بكات، هەر بۆیە ئەم حیزبە دەبێتە جێگەی تاكبەتاكی هەموو چین و توێژ و، روانگەیەكی میانرۆ و دیموكراسیخواز، بەم مانایە كە هەموو شۆڕشگێڕێكی پابەند بە پرەنسیپەكانی ئازادی و مافی مرۆڤ و دێموكراسی لە حیزبی دێموكراتدا جێگەیان دەبێتە و حیزب وەكوو چەترێكی جێگەی متمانە بۆ وەدیهاتنی ئامانجە باڵا مرۆییەكانیان دەزانن.
حیزبی دێموكرات تەنیا پاش ١٥٩ رۆژ لە دوای دامەزراندنی، بە پێكهێنانی كۆماری كوردستان لە مێژووی هاوچەرخی كوردستاندا دەبێتە خاڵێكی وەرچەرخان لە بونیاتنانی عەقڵانییەت و ژیانی سیاسی و ناسنامەی مۆدێرنی نەتەوەیی كورد. ئەوەی كە گرنگی و بەهای ئەو حیزبە دووقات دەكاتەوە ئەوەیە كەناتوانین حیزبی دێموكرات لە هەموو شانازییەكانی دیكەی كورد وەكوو كۆماری كوردستان و هەروەها بەرزكردنەووەی وشیاری نەتەوەیی و بونیادنانی ناسیۆنالیزمێكی هاوچەرخ و ناسنامەی نەتەوەیی مۆدێرنی كورد جیا بكەینەوە.
تایبەتمەدنییەكی كە حیزبی دێموكرات لە ژیانی سیاسی كورددا زیاتر تاقانە دەكات، ئەوەیە كە ئەو حیزبە دەبێتە مۆدیلێكی سیاسی مۆدێرن بۆ رێكخستن و ژیانی سیاسی و خەباتی رزگاریخوازی نەتەوەیی لە چوار پارچەی كوردستان. گرنگترین ئاسەوار و دەسكەوتەكانی ئەو حیزبە بریتی بوو لە گرێدانی هەر سێ بنەما و فاكتۆری (خاك و نەتەوە و دەسەڵاتی سیاسی)، كە لە چوارچێوەی كیانێكی سیاسی بە ناوی كۆماری كوردستان كە بەدیهێنەر و بونیاتنەری یەكپارچەیی نەتەوەیی- سیاسی بۆ كۆمەڵگەیەكی دابەشبووی ژیر چەپۆك و چەوساوە و بێدەرەتان بوو وەدیهێنا كە تاوەكوو ئێستا كە حەفتا ساڵ بەسەری دا تێدەپەرێت، سەرەڕای هەموو كۆسپ و قۆناخە تراژیدی و تاڵەكانی مێژوویی خۆی و نەتەوەی كورد لەسەر ئەو بنەما و پرەنسیپانەی كە لە رۆژی یەكەم لە سەری دامەزرا، لای نەداوە. ئەمەش بەمانای چەقبەستوویی سیاسی و ئایدۆلۆژی نایەت، بەڵكوو بە پێچەوانەوە، بە مانایبڕوابوونی شێلگیرانەی حیزبی دێموكراتەبە بنەماكانی دێموكراسی و ئازادی و رزگاری نەتەوەیی كورد. لەلایەكی دیكەوە ئەمەش دەربڕی واقعبینی قووڵی سیاسی ئەو حیزبەیە كە بە بێبەدیهاتنی سیستەمێكی سیاسی دێموكراتیك لە ئێران و لە ناوخۆی كوردستان، رزگاری و ئازادی و مافی نەتەوەیی كورد نایەتە دیی و، مرۆڤی كورد رزگاری نابێت لە سەركوت و چەوساندنەوە.
ئەوە بێجگە لەو سیمبۆلە نەتەوەییانەی وەك ئاڵا و سروود و دروستكردنی سوپای میللی و پێشمەرگەی كوردستانە كە تاوەكوو ئێستا هەر بەردەوامن و هەموو كوردیك شانازیان پێوە دەكات و، ئیمرۆكە لە ئاستی جیهانیدا كوردی پێ دەناسرێتەوە.
جیاوازییەكی دیكەی حیزبی دێموكرات لەگەڵ هێندێك لە حیزبە سیاسییەكانی دیكە ئەوەیە كە ئەخلاقی هێناوەتە ناو سیاسەت، بۆیە هیچ كاتێك سیاسەت بە مانا ماكیاڤێلیستیەكەی پێڕەو ناكات و، بڕوای وایە لە رێگەی دژە مرۆڤانە و نادروست ناكرێبگەینە ئامانجەكانی باڵای مرۆڤایەتی، ئاكامی ئەو بیروبڕوایە دەبێتە ئەوە كە ئامادەیە قوربانی و تێچوویی گرانبەها بدا، بەڵام هیچ كات ئامادە نەبێلەگەڵ لایەنێكی نەیاری كورد، دژی بزووتنەوە سیاسیو نەتەوەییەكانی پارچەكانی تری كوردستان هەنگاوێك هەڵگرێت و، سازان لەسەر خوێنی رۆڵەی كورد بكات، لە پێناو بەرژەوەندی حیزبی. بە پێچەوانەوە لە زۆر قۆناخدا زیانی گەورەی تەحەمول كردووە، بەڵام بەرژەوەندی نەتەوەیی كوردی لە هیچ پارچەیەكی كوردستانینەكردۆتە قوربانی سازان لەگەل دەوڵەت یان لایەنێكی سیاسی، ئەمەش لەلایەك دەربڕی بڕوای قووڵی ئەم حیزبەیە بە هاوتەریب بوون و گرێدراوی خەبات بۆ بەدیهینانی دیموكراسی و ئازادی و مافەكانی مرۆڤ لەگەڵ پاراستنی بەرژەوەندی نەتەوەیی لە خەباتی رزگاریخوازانە ونەتەوەیی كورددا، لەلایەكی دیكەوە نیشاندەری ئەوراستیەیەكە حیزبی دێموكرات وەكوو بزووتنەوەیەكی مافخواز و دیموكراسیخواز لە ئوسوول و بنەما سەرەكییەكانی كە لەسەری دامەزراوە تاوەكوو ئیمرۆ نەك هەرلای نەداوە، بەڵكوو بەپێی گۆڕانی هەلومەرج و خوێندنەوەی واقعی سیاسی و بنەماكانی بەرژەوەندی و ئاسایشی نەتەوەیی كورد، زیاتریش پێی پابەند بووە.
ئەو تایبەتمەندیە بەرزانە و زۆری دیكەش كە لە ماوەی ٧٠ ساڵی رابردوودا ئەو حیزبە داهێنەریان بووە و، بە كردەوەش جێبەجێی كردوون لە راستیدا حیزبی دێموكراتیان كردوەتە مەدرەسەیەكی فیكری سەردەمیانەو رەفتاری بەرزی ئینسانی كە بەكردەوە حیزب دەكاتە كەرەسەیەك بۆ خەبات لە پێناو ویستو داخوازی رەوای گەل و نیشتمانێكی بریندار و پارچەكراو كە بەرژەوەندی حیزبی لە چوارچێوەی بەرژەوەندی گەلدا دەبینێ، نەك وەك ئامانجێك سەیری بكاو بەرژەوەندییەكانی خۆی بەرزتر لە بەرژەوەندی گشتیی دابنێ.
بەڵی خۆشەویستان !
هەموو ئەو تایبەتمەندیە بەرز و مرۆڤدۆستانەیە بوون بەدەستمایەی پاراستنی حیزبی دێموكرات و مانەوەی بەهێزی لە گۆڕەپانی خەباتی نەتەوەیی پێشكەوتنخوازانەدا، بە تایبەت ئەگەر سەرنج بدەین لە تەواوی تەمەنی حەفتا ساڵەیدا بێجگە لە چەند بڕگەیەكی كورت ماوە كە ئەگەر هەمووی بخەینە سەریەك لە ٣ــ ٤ ساڵ تێپەڕ نابێت، لە تەواوی باقی ئەو ماوەیەدا رێبەرایەتی حیزب بە هۆی زۆڵمو زۆری رێژیمەكانی تاران لە دوورە وڵاتیدا ژیاوە، كارو چالاكی ئەندامو لایەنگرانی لە نێوخۆی وڵاتو تەنانەت هێندێك جار لە دەرەوەی وڵاتیشدا قەدەخە كراوەو لەگەڵ سزای توندی وەكوو ئیعدامو زیندانی درێژخایەن رووبەروو بوەتەوە، لە هێندێك قۆناخدا لەگەڵ مەترسی نەمان رووبەروو بوەتەوە. لە دوای رووخانی كۆمار، ئیعدامی پێشەواو ژمارەیەكی بەرچاو لە بەرپرسانو دەستبەسەر كردنی ژمارەیەكی دیكە لە لایەن پۆلیسی حەمەرەزاشاو، ئاوارەبوونی چالاكانیی دیكە، دژوارترین رۆژانی مێژوویی حیزبی دێموكرات دەست پێدەكا بە تایبەت كە ئەوەی مابووەش لە ژێر هێژمووونی حیزبی توودەدا جووڵەی لێبڕا بوو. ئەم وەزعە دژوارە بۆ ماوەی نێزیك بە دە ساڵو تا ساڵی ١٣٣٤ی هەتاوی(١٩٤٤) درێژەی هەبوو، لەو ساڵەدا بە دەستپێشخەری دوكتور قاسملوو و ٧ــ ٨ كەسی دیكە لە كادرەكانی حیزبی كۆنفرانسی یەكەم پێك دێو حیزب سەربەخۆیی خۆی لە حیزبی توودە رادەگەیەنێ و تێكۆشانی خۆی بە نهێنی درێژە دەدا.
دوای ئەوەش تاكوو ئەوڕۆ ئینشعاب و دابڕانەكان، لەژێر شوێندانەری نەیارانی حیزب بە مەبەستی لاوازكردن و لە ناوبردنی، تیرۆری رێبەرانمان بە بڕیاری ئاستی هەرەبەرزی رێبەرانی كۆماری ئیسلامی ئێرانو سەدان كەسی دیكە لە ئەندامانی تەنانەت لە خاكی باشووری كوردستانو، زۆر تەنگانەو رۆژانی سەختی دیكەو، هەموو ئەو رووداوە تاڵانەی كە لە ماوەی ٧٠ ساڵی رابردوودا بەسەر حیزبی دێموكراتدا سەپاون هەركامیان زەربەیەك بوون لە پەیكەری ئەو حیزبە، بەڵام بە هەمووی ئەو زەربانەەوە حیزب نەك هەر لە پێ نەكەوتووە، بەڵكوو لە ناو كۆمەڵانی خەڵكی خۆماندا خۆشەویستی و متمانە پێكردنی زیاتر بەرز بووەتەوە و، لە ناو كۆڕو كۆمەڵە نێونەتەوەییەكاندا خاوەن ئیعتبارو پرستیژی تایبەت بە خۆیەتی، یەكێك لە گرنگرترین هۆیەكانی ئەم شێوە مانەوەش دەگەڕێتەوە بۆ سیاسەتی میانڕەوی، سوبات لە پێداگری لەسەر خەبات بۆ گەیشتن بە مافی نەتەوەیی و، بەردەوامبوون لە هێنانە ئارای خواستی سەردەمیانە وەك دێموكراسیو مافی مرۆڤ بە بێڕاراِییبوون و كەوتنە ژێر شوێندانەری كەشوهەوای درۆزنانەی سیاسی.
بەڵام هەمووی ئەو راستیانە كە شانازیەكانی حیزبی دێموكرات پێكدێنن لایەنێكی ئەو پرسە گرنگە لە خۆ دەگرن، لایەنێكی دیكە ئەوەیە كە هەر ئەوەندە كە ئێمە لە جێژنی ٧٠ ساڵەی حیزبەكەماندا بەشدارین و هەر كامەش لە ئێمەو ئەوانەی لە ژیاندا نەماون لە قەدەر توانا لە خوڵقاندنی ئەو شانازییانەدا بەشمان هەیە بەس نیە.
چوونكە لە ماوەی تەمەنی حەوت دەیەی حیزبدا ئاڵوگۆڕێكی بەربەرین و قووڵ بەسەر سیمای جیهان و ناوچەدا هاتووە، بە دەیان نەتەوە لە ژێر كۆت و بەندی داگیركاری و دیكتاتۆری رزگاریان بوەو بوونەتە خاوەن كیانی سیاسی سەربەخۆ، ژمارەیەك لە حكوومەتە سەرەڕۆكان كە لەگەڵ خەڵكی خۆیان وەك غوڵام و كەرەسە رەفتاریان دەكرد لەژێر تەوژمی مافخوازانەی ئەو خەڵكەدا تێداچوون.
سیمای سیاسی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست كە شوێنی نیشتەجێ بوونی ئێمەی كوردیشە بە خێرایی بەرەو گۆڕانی سیاسی و جوغرافیایی دەچێ، لە هەلومەرجێكی ئەوتۆدا بۆ ئێمە بەس نیە كە تەنیا شانازی بە تەمەنی حیزب و خەباتەكەمان بكەین، لەبەر ئەوەی تا ئێستا نەمانتوانیوە لەژێر چەپۆكی ستەمكاری رێژیمی تاران خۆمان رزگار بكەین و لەو هەموو ئەو ئاڵوگۆڕانەدا دەورێكی چالاكمان هەبێ، ئەوەش جێگای رەخنەیەو هەموومان بەشمان بەر دەكەوێ، هەر وەك چۆن لە شانازییەكانی ئەو ماوەیەدا خۆمان بە بەشدار دەزانین.
بێگومان بەشێك لە هۆیەكانی ئەو ناكامییانە دەگەڕێتەوە بۆ دەوری نیگەتیڤی حكوومەتە داگیركەرەكان و زڵهێزەكانی بڕیار بەدەست كە هەمیشە یارمەتیدەری دەسەڵاتە دیكتاتۆرەكان بوون بۆ سەركوتی خەباتی كورد، بەڵام بەشێكی بەرچاویشی دەگەڕێتەوە بۆ هەڵە و فێرنەبوون لە هەڵەكان و لە ئاكامدا دووپات كردنەوەیان.
دابەشبوونەكان، دابڕانەكان، پشتبەستن بە دوژمنان، هەڵسووكەوتی دیكتاتۆرانە لە ژێر ناوی دێموكراسی، پێڕەو كردنی سیاسەت بە شێوەی كلاسیك و خۆدزینەوە لە تازەگەری، دیتنی بەرژەوەندییە حیزبی، گرووپی و تەنانەت تاكەكەسییەكان لە سەرووی بەرژەوەندییە نەتەوەییەكان و زۆری دیكەش، دەكەونە خانەی ئەو رەخنانەوە كە هەموومان كەم و زۆر تێیدا بەشدارین.
ئێمە وەك حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران بە پێی سەنگو شوێندانەریمان لەسەر پرسی كوردی خۆرهەڵات لە ماوەی ٧ دەیەی رابردوودا بە چاوێكی رەخنەگرانەوە چاو لە مێژووەكەمان دەكەین، بەڵام كۆمەڵگای كوردی لەو بەشەدا تەنیا لە حیزبی دێموكرات پێك نایە، بەڵكوو هەموو تاكێكی كورد لە هەموو چینو توێژەكانی ئەو كۆمەڵگایە لە پێكهاتنی ئەم هەلومەرجە ناڵەبارە و لەو ناكامییە مێژووییەدا بەرپرسیارنو هیچ پاساوێك ئەو بەرپرسیارەتییە لەسەرشانی ئەوان لانابا، رێگای رزگاریش ئەوەیە كە هەموومان بە چاوخشاندنەوە بە هەڵەكانمانداو، بەلەبەرچاوگرتنی راستییەكانی دەوروبەرمان خەبات بە شێوەیەكی نوێو سەردەمیانە درێژە پێبدەین، خەباتێكی هەمەلایەنە و گشتگیر بە پەندوەرگرتن لە هەڵەكان و، بە شێوەیەكی یەكگرتوو هەوڵ بۆ گەیشتن بە ستراتیژی نەتەوەییمان بدەین.
ئیزنم بدەن لە كۆتاییدا، پیرۆزبایی خۆم بەم بۆنەوە ئاراستەی هەموو بنەماڵەی شەهیدان، پێشمەرگەكانو ئەندامانو لایەنگرانی حیزب بكەم كە بە پێشكەش كردنی ژیانیان، تەحەمولی زیندانو ئەشكەنجەو سوكایەتییەكانی زیندانبانەكان و ئاوارەییو دوورەوڵاتی لە تێكۆشانو خەبات رانەوەستان تا ژیان و بەسەرپێوەبوونی حیزبەكەیان گەیاندە تەمەنی حەفتا ساڵی.
سڵاو لە گیانی پاكی شەهیدانی سەربەرزی ئەم رێبازە كە بە قوربانی كردنی ژیانی خۆیان لە پێناو مانەوەی حیزبەكەیان، گەورەترین بەش لە شانازییەكانیان بۆ خۆیان دەستەبەر كرد.
سەركەوێخەباتی گەلی كورد لە پێناو ئازادو، دێموكراسی و مافی نەتەوایەتی
٢٥ی گەلاوێژی ١٣٩٤ی هەتاوی
دەقی پەیامەکە کەلە رێوڕەسمی ٢٥ی گەلاوێژی ١٣٩٤ی هەتاوی لەلایەن بەڕێزیانەوە خوێندراوەتەوە بەم چەشنەیە:
خەڵكی ئازادیخوازی كوردستان !
كادرو پێشمەرگەو ئەندامو لایەنگرانی حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران !
بەشداربووانی بەڕێزی رێوڕەسمی ٢٥ی گەلاوێژ !
لە ساڵی ١٣٢٤ی هەتاوی بەرامبەر لەگەڵ ساڵی ١٩٤٥ی زایینی، لە رۆژێكی وەك ئەمڕۆدا حیزبی دێموكراتی كوردستان وەك حیزبێكی پێشكەوتووی هاوچەرخ و رووداوێكی گرنگی سیاسی لە شاری سابلاخ و بە دەستی پێشەوای نەمر قازی محەممەد لە دایك بوو.
ئەو هۆكارانەی كە گرینگییادەوەری دامەزراندنی حیزبی دیموكراتی كوردستان زیاتر بەرجەستە دەكاتەوە تەنیالە دروستبوونی حیزبێكی سیاسی ئاسایی بۆ بەرێوەبردنی ململانی و كاروباری سیاسی گرووپ و تاقمێكی هزری و بەرژەوەندی ئابووری یان ئایدۆلۆژی نییە، بەڵكوو دامەزراندنی حیزبی دیموكرات لە خۆرهەڵاتی كوردستان هەڵگری كۆمەڵێك دەسكەوت و مانای سیاسی و نەتەوەیی مۆدێرنە بۆ چوار پارچەی كوردستان بە گشتی و، خۆرهەڵاتی كوردستان بە تایبەت.
ئەگەر حیزبی سیاسی بە گشتی وەكوو گرنگترین دامەزراوە و رێكخراوی سیاسی لە هێندێك وڵاتدا، لە بەستێنێكی ئامادەی سیاسی و یاسایی بۆ بەرێوەبردنی كاروباری سیاسی و دروستكردنی حكومەت پێكدەهێندریت و دادەمزرێت، بەڵام بە هۆی تایبەتمەندی بارودۆخی كورد بەگشتی و، خۆرهەڵاتی كوردستان بە تایبەتی ئەوە حیزبی دیموكراتە كە خۆی دەوڵەت یان كۆمارێكی دیفاكتۆ (دەوڵەتی كۆماری كوردستان) بونیات دەنێت كەنوێنەرایەتی ویست و داخوازی گشتی هەموو تاكی نەتەوەی كورد دەكات كە دیاریكردنی مافی چارەنووسی خۆی و دامەزراندنی كیانێكی سیاسی دیموكراتیكە. لەوەش گرنگتر، حیزبی دیموكرات توانیویەتی هاوسەنگیەك لە نێوان ئامانجە نەتەوەییەكان و بەهاكانی دیموكراسی و دادپەروەری دروست بكات، هەر بۆیە ئەم حیزبە دەبێتە جێگەی تاكبەتاكی هەموو چین و توێژ و، روانگەیەكی میانرۆ و دیموكراسیخواز، بەم مانایە كە هەموو شۆڕشگێڕێكی پابەند بە پرەنسیپەكانی ئازادی و مافی مرۆڤ و دێموكراسی لە حیزبی دێموكراتدا جێگەیان دەبێتە و حیزب وەكوو چەترێكی جێگەی متمانە بۆ وەدیهاتنی ئامانجە باڵا مرۆییەكانیان دەزانن.
حیزبی دێموكرات تەنیا پاش ١٥٩ رۆژ لە دوای دامەزراندنی، بە پێكهێنانی كۆماری كوردستان لە مێژووی هاوچەرخی كوردستاندا دەبێتە خاڵێكی وەرچەرخان لە بونیاتنانی عەقڵانییەت و ژیانی سیاسی و ناسنامەی مۆدێرنی نەتەوەیی كورد. ئەوەی كە گرنگی و بەهای ئەو حیزبە دووقات دەكاتەوە ئەوەیە كەناتوانین حیزبی دێموكرات لە هەموو شانازییەكانی دیكەی كورد وەكوو كۆماری كوردستان و هەروەها بەرزكردنەووەی وشیاری نەتەوەیی و بونیادنانی ناسیۆنالیزمێكی هاوچەرخ و ناسنامەی نەتەوەیی مۆدێرنی كورد جیا بكەینەوە.
تایبەتمەدنییەكی كە حیزبی دێموكرات لە ژیانی سیاسی كورددا زیاتر تاقانە دەكات، ئەوەیە كە ئەو حیزبە دەبێتە مۆدیلێكی سیاسی مۆدێرن بۆ رێكخستن و ژیانی سیاسی و خەباتی رزگاریخوازی نەتەوەیی لە چوار پارچەی كوردستان. گرنگترین ئاسەوار و دەسكەوتەكانی ئەو حیزبە بریتی بوو لە گرێدانی هەر سێ بنەما و فاكتۆری (خاك و نەتەوە و دەسەڵاتی سیاسی)، كە لە چوارچێوەی كیانێكی سیاسی بە ناوی كۆماری كوردستان كە بەدیهێنەر و بونیاتنەری یەكپارچەیی نەتەوەیی- سیاسی بۆ كۆمەڵگەیەكی دابەشبووی ژیر چەپۆك و چەوساوە و بێدەرەتان بوو وەدیهێنا كە تاوەكوو ئێستا كە حەفتا ساڵ بەسەری دا تێدەپەرێت، سەرەڕای هەموو كۆسپ و قۆناخە تراژیدی و تاڵەكانی مێژوویی خۆی و نەتەوەی كورد لەسەر ئەو بنەما و پرەنسیپانەی كە لە رۆژی یەكەم لە سەری دامەزرا، لای نەداوە. ئەمەش بەمانای چەقبەستوویی سیاسی و ئایدۆلۆژی نایەت، بەڵكوو بە پێچەوانەوە، بە مانایبڕوابوونی شێلگیرانەی حیزبی دێموكراتەبە بنەماكانی دێموكراسی و ئازادی و رزگاری نەتەوەیی كورد. لەلایەكی دیكەوە ئەمەش دەربڕی واقعبینی قووڵی سیاسی ئەو حیزبەیە كە بە بێبەدیهاتنی سیستەمێكی سیاسی دێموكراتیك لە ئێران و لە ناوخۆی كوردستان، رزگاری و ئازادی و مافی نەتەوەیی كورد نایەتە دیی و، مرۆڤی كورد رزگاری نابێت لە سەركوت و چەوساندنەوە.
ئەوە بێجگە لەو سیمبۆلە نەتەوەییانەی وەك ئاڵا و سروود و دروستكردنی سوپای میللی و پێشمەرگەی كوردستانە كە تاوەكوو ئێستا هەر بەردەوامن و هەموو كوردیك شانازیان پێوە دەكات و، ئیمرۆكە لە ئاستی جیهانیدا كوردی پێ دەناسرێتەوە.
جیاوازییەكی دیكەی حیزبی دێموكرات لەگەڵ هێندێك لە حیزبە سیاسییەكانی دیكە ئەوەیە كە ئەخلاقی هێناوەتە ناو سیاسەت، بۆیە هیچ كاتێك سیاسەت بە مانا ماكیاڤێلیستیەكەی پێڕەو ناكات و، بڕوای وایە لە رێگەی دژە مرۆڤانە و نادروست ناكرێبگەینە ئامانجەكانی باڵای مرۆڤایەتی، ئاكامی ئەو بیروبڕوایە دەبێتە ئەوە كە ئامادەیە قوربانی و تێچوویی گرانبەها بدا، بەڵام هیچ كات ئامادە نەبێلەگەڵ لایەنێكی نەیاری كورد، دژی بزووتنەوە سیاسیو نەتەوەییەكانی پارچەكانی تری كوردستان هەنگاوێك هەڵگرێت و، سازان لەسەر خوێنی رۆڵەی كورد بكات، لە پێناو بەرژەوەندی حیزبی. بە پێچەوانەوە لە زۆر قۆناخدا زیانی گەورەی تەحەمول كردووە، بەڵام بەرژەوەندی نەتەوەیی كوردی لە هیچ پارچەیەكی كوردستانینەكردۆتە قوربانی سازان لەگەل دەوڵەت یان لایەنێكی سیاسی، ئەمەش لەلایەك دەربڕی بڕوای قووڵی ئەم حیزبەیە بە هاوتەریب بوون و گرێدراوی خەبات بۆ بەدیهینانی دیموكراسی و ئازادی و مافەكانی مرۆڤ لەگەڵ پاراستنی بەرژەوەندی نەتەوەیی لە خەباتی رزگاریخوازانە ونەتەوەیی كورددا، لەلایەكی دیكەوە نیشاندەری ئەوراستیەیەكە حیزبی دێموكرات وەكوو بزووتنەوەیەكی مافخواز و دیموكراسیخواز لە ئوسوول و بنەما سەرەكییەكانی كە لەسەری دامەزراوە تاوەكوو ئیمرۆ نەك هەرلای نەداوە، بەڵكوو بەپێی گۆڕانی هەلومەرج و خوێندنەوەی واقعی سیاسی و بنەماكانی بەرژەوەندی و ئاسایشی نەتەوەیی كورد، زیاتریش پێی پابەند بووە.
ئەو تایبەتمەندیە بەرزانە و زۆری دیكەش كە لە ماوەی ٧٠ ساڵی رابردوودا ئەو حیزبە داهێنەریان بووە و، بە كردەوەش جێبەجێی كردوون لە راستیدا حیزبی دێموكراتیان كردوەتە مەدرەسەیەكی فیكری سەردەمیانەو رەفتاری بەرزی ئینسانی كە بەكردەوە حیزب دەكاتە كەرەسەیەك بۆ خەبات لە پێناو ویستو داخوازی رەوای گەل و نیشتمانێكی بریندار و پارچەكراو كە بەرژەوەندی حیزبی لە چوارچێوەی بەرژەوەندی گەلدا دەبینێ، نەك وەك ئامانجێك سەیری بكاو بەرژەوەندییەكانی خۆی بەرزتر لە بەرژەوەندی گشتیی دابنێ.
بەڵی خۆشەویستان !
هەموو ئەو تایبەتمەندیە بەرز و مرۆڤدۆستانەیە بوون بەدەستمایەی پاراستنی حیزبی دێموكرات و مانەوەی بەهێزی لە گۆڕەپانی خەباتی نەتەوەیی پێشكەوتنخوازانەدا، بە تایبەت ئەگەر سەرنج بدەین لە تەواوی تەمەنی حەفتا ساڵەیدا بێجگە لە چەند بڕگەیەكی كورت ماوە كە ئەگەر هەمووی بخەینە سەریەك لە ٣ــ ٤ ساڵ تێپەڕ نابێت، لە تەواوی باقی ئەو ماوەیەدا رێبەرایەتی حیزب بە هۆی زۆڵمو زۆری رێژیمەكانی تاران لە دوورە وڵاتیدا ژیاوە، كارو چالاكی ئەندامو لایەنگرانی لە نێوخۆی وڵاتو تەنانەت هێندێك جار لە دەرەوەی وڵاتیشدا قەدەخە كراوەو لەگەڵ سزای توندی وەكوو ئیعدامو زیندانی درێژخایەن رووبەروو بوەتەوە، لە هێندێك قۆناخدا لەگەڵ مەترسی نەمان رووبەروو بوەتەوە. لە دوای رووخانی كۆمار، ئیعدامی پێشەواو ژمارەیەكی بەرچاو لە بەرپرسانو دەستبەسەر كردنی ژمارەیەكی دیكە لە لایەن پۆلیسی حەمەرەزاشاو، ئاوارەبوونی چالاكانیی دیكە، دژوارترین رۆژانی مێژوویی حیزبی دێموكرات دەست پێدەكا بە تایبەت كە ئەوەی مابووەش لە ژێر هێژمووونی حیزبی توودەدا جووڵەی لێبڕا بوو. ئەم وەزعە دژوارە بۆ ماوەی نێزیك بە دە ساڵو تا ساڵی ١٣٣٤ی هەتاوی(١٩٤٤) درێژەی هەبوو، لەو ساڵەدا بە دەستپێشخەری دوكتور قاسملوو و ٧ــ ٨ كەسی دیكە لە كادرەكانی حیزبی كۆنفرانسی یەكەم پێك دێو حیزب سەربەخۆیی خۆی لە حیزبی توودە رادەگەیەنێ و تێكۆشانی خۆی بە نهێنی درێژە دەدا.
دوای ئەوەش تاكوو ئەوڕۆ ئینشعاب و دابڕانەكان، لەژێر شوێندانەری نەیارانی حیزب بە مەبەستی لاوازكردن و لە ناوبردنی، تیرۆری رێبەرانمان بە بڕیاری ئاستی هەرەبەرزی رێبەرانی كۆماری ئیسلامی ئێرانو سەدان كەسی دیكە لە ئەندامانی تەنانەت لە خاكی باشووری كوردستانو، زۆر تەنگانەو رۆژانی سەختی دیكەو، هەموو ئەو رووداوە تاڵانەی كە لە ماوەی ٧٠ ساڵی رابردوودا بەسەر حیزبی دێموكراتدا سەپاون هەركامیان زەربەیەك بوون لە پەیكەری ئەو حیزبە، بەڵام بە هەمووی ئەو زەربانەەوە حیزب نەك هەر لە پێ نەكەوتووە، بەڵكوو لە ناو كۆمەڵانی خەڵكی خۆماندا خۆشەویستی و متمانە پێكردنی زیاتر بەرز بووەتەوە و، لە ناو كۆڕو كۆمەڵە نێونەتەوەییەكاندا خاوەن ئیعتبارو پرستیژی تایبەت بە خۆیەتی، یەكێك لە گرنگرترین هۆیەكانی ئەم شێوە مانەوەش دەگەڕێتەوە بۆ سیاسەتی میانڕەوی، سوبات لە پێداگری لەسەر خەبات بۆ گەیشتن بە مافی نەتەوەیی و، بەردەوامبوون لە هێنانە ئارای خواستی سەردەمیانە وەك دێموكراسیو مافی مرۆڤ بە بێڕاراِییبوون و كەوتنە ژێر شوێندانەری كەشوهەوای درۆزنانەی سیاسی.
بەڵام هەمووی ئەو راستیانە كە شانازیەكانی حیزبی دێموكرات پێكدێنن لایەنێكی ئەو پرسە گرنگە لە خۆ دەگرن، لایەنێكی دیكە ئەوەیە كە هەر ئەوەندە كە ئێمە لە جێژنی ٧٠ ساڵەی حیزبەكەماندا بەشدارین و هەر كامەش لە ئێمەو ئەوانەی لە ژیاندا نەماون لە قەدەر توانا لە خوڵقاندنی ئەو شانازییانەدا بەشمان هەیە بەس نیە.
چوونكە لە ماوەی تەمەنی حەوت دەیەی حیزبدا ئاڵوگۆڕێكی بەربەرین و قووڵ بەسەر سیمای جیهان و ناوچەدا هاتووە، بە دەیان نەتەوە لە ژێر كۆت و بەندی داگیركاری و دیكتاتۆری رزگاریان بوەو بوونەتە خاوەن كیانی سیاسی سەربەخۆ، ژمارەیەك لە حكوومەتە سەرەڕۆكان كە لەگەڵ خەڵكی خۆیان وەك غوڵام و كەرەسە رەفتاریان دەكرد لەژێر تەوژمی مافخوازانەی ئەو خەڵكەدا تێداچوون.
سیمای سیاسی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست كە شوێنی نیشتەجێ بوونی ئێمەی كوردیشە بە خێرایی بەرەو گۆڕانی سیاسی و جوغرافیایی دەچێ، لە هەلومەرجێكی ئەوتۆدا بۆ ئێمە بەس نیە كە تەنیا شانازی بە تەمەنی حیزب و خەباتەكەمان بكەین، لەبەر ئەوەی تا ئێستا نەمانتوانیوە لەژێر چەپۆكی ستەمكاری رێژیمی تاران خۆمان رزگار بكەین و لەو هەموو ئەو ئاڵوگۆڕانەدا دەورێكی چالاكمان هەبێ، ئەوەش جێگای رەخنەیەو هەموومان بەشمان بەر دەكەوێ، هەر وەك چۆن لە شانازییەكانی ئەو ماوەیەدا خۆمان بە بەشدار دەزانین.
بێگومان بەشێك لە هۆیەكانی ئەو ناكامییانە دەگەڕێتەوە بۆ دەوری نیگەتیڤی حكوومەتە داگیركەرەكان و زڵهێزەكانی بڕیار بەدەست كە هەمیشە یارمەتیدەری دەسەڵاتە دیكتاتۆرەكان بوون بۆ سەركوتی خەباتی كورد، بەڵام بەشێكی بەرچاویشی دەگەڕێتەوە بۆ هەڵە و فێرنەبوون لە هەڵەكان و لە ئاكامدا دووپات كردنەوەیان.
دابەشبوونەكان، دابڕانەكان، پشتبەستن بە دوژمنان، هەڵسووكەوتی دیكتاتۆرانە لە ژێر ناوی دێموكراسی، پێڕەو كردنی سیاسەت بە شێوەی كلاسیك و خۆدزینەوە لە تازەگەری، دیتنی بەرژەوەندییە حیزبی، گرووپی و تەنانەت تاكەكەسییەكان لە سەرووی بەرژەوەندییە نەتەوەییەكان و زۆری دیكەش، دەكەونە خانەی ئەو رەخنانەوە كە هەموومان كەم و زۆر تێیدا بەشدارین.
ئێمە وەك حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران بە پێی سەنگو شوێندانەریمان لەسەر پرسی كوردی خۆرهەڵات لە ماوەی ٧ دەیەی رابردوودا بە چاوێكی رەخنەگرانەوە چاو لە مێژووەكەمان دەكەین، بەڵام كۆمەڵگای كوردی لەو بەشەدا تەنیا لە حیزبی دێموكرات پێك نایە، بەڵكوو هەموو تاكێكی كورد لە هەموو چینو توێژەكانی ئەو كۆمەڵگایە لە پێكهاتنی ئەم هەلومەرجە ناڵەبارە و لەو ناكامییە مێژووییەدا بەرپرسیارنو هیچ پاساوێك ئەو بەرپرسیارەتییە لەسەرشانی ئەوان لانابا، رێگای رزگاریش ئەوەیە كە هەموومان بە چاوخشاندنەوە بە هەڵەكانمانداو، بەلەبەرچاوگرتنی راستییەكانی دەوروبەرمان خەبات بە شێوەیەكی نوێو سەردەمیانە درێژە پێبدەین، خەباتێكی هەمەلایەنە و گشتگیر بە پەندوەرگرتن لە هەڵەكان و، بە شێوەیەكی یەكگرتوو هەوڵ بۆ گەیشتن بە ستراتیژی نەتەوەییمان بدەین.
ئیزنم بدەن لە كۆتاییدا، پیرۆزبایی خۆم بەم بۆنەوە ئاراستەی هەموو بنەماڵەی شەهیدان، پێشمەرگەكانو ئەندامانو لایەنگرانی حیزب بكەم كە بە پێشكەش كردنی ژیانیان، تەحەمولی زیندانو ئەشكەنجەو سوكایەتییەكانی زیندانبانەكان و ئاوارەییو دوورەوڵاتی لە تێكۆشانو خەبات رانەوەستان تا ژیان و بەسەرپێوەبوونی حیزبەكەیان گەیاندە تەمەنی حەفتا ساڵی.
سڵاو لە گیانی پاكی شەهیدانی سەربەرزی ئەم رێبازە كە بە قوربانی كردنی ژیانی خۆیان لە پێناو مانەوەی حیزبەكەیان، گەورەترین بەش لە شانازییەكانیان بۆ خۆیان دەستەبەر كرد.
سەركەوێخەباتی گەلی كورد لە پێناو ئازادو، دێموكراسی و مافی نەتەوایەتی
٢٥ی گەلاوێژی ١٣٩٤ی هەتاوی