کوردستان میدیا

سایت مرکزی حزب دمکرات کوردستان ایران

انتخابات در سیستم‌های دیکتاتور؛ شکنندگی و انعطاف (رسوخ یا تحریم فعال)

15:08 - 28 دی 1394

آگری اسماعیل‌نژاد

در نظام دیکتاتور و توتالیتر همچنان کە در بخش اول مطرح گردید، انتخابات کە در رژیم‌های دمکراتیک راهکاری برای تغییر مسالمت‌آمیز در حلقە قدرت است، بە ابزاری برای کسب مشروعیت تبدیل میشود، بدین مفهوم کە نظامهای توتالیتر میزان مشارکت افراد در انتخابات را بە ادلەی برای مشروعیت خود خواندە تبدیل می‌کنند.
سوال بخش دوم این است، در یک نظام سیاسی توتالیتر رابطە بین افکار عمومی و پروسە انتخاباتی بە چە شکلی است؟

مسئلە تعیین و نظارت بر رفتار جمعی و افکار عمومی در نظام‌های توتالیتر از دغدغەهای اصلی این نظام و پایە سیاست عمومی آن است، در یک سیستم توتالیتر نتیجە انتخابات نە از اهمیتی برخوردار است و نە مسبب چالش جدی و معنادار برای نظام مذکور میشود.

نظام‌های توتالیتر در بطن خود برای حذف چالش انتخاباتی از ساختارهای محافظتی برخوردارند، برای مثال بە مجلس ایران نگاە کنید، اگر حتی جمعی از نمایندگان از فیلتر شورای نگهبان هم رد شوند و وارد مجلس گردند، نمی‌تواند بر ساختار قانونی نظام تاثیر داشتە باشد، چون قانون‌های مصوب و یا تغییر یافتە، باز باید از فیلتر شورای نگهبان بگذرد.

در واقع نظام توتالیتر از لحاظ ساختاری از قدرتی برخوردار است کە بتواند بە آسانی تغییرات انعطافی کە در ساختار آن بوجود می‌آید و در راستای تغییر نظام است، در خود حل نماید چون همچنان ساختار حکومتی بر مبناء نظارت نهادهای انتصابی بر نهادهای انتخابی بنیاد نهادە شدە است.

جدا از مسئلە چگونگی برگزاری پروسە انتخابات در یک نهاد قدرت انتخابی، هر نهاد قدرتی کە انتخابی باشد، تحت نظارت نهادی انتصابی قرار میگیرد، در هم تنیدن نهادهای انتخابی و انتصابی در ساختار رژیم توتالیتر و دیکتاتور و همچنین وجود نهادهای موازی در قدرت و نیز عدم استقلال نهادهای قدرت در رژیم توتالیتر ، در عمل جدا از اینکە امکان تغییر را تقریبا نزدیک بە صفر کردە است، این امکان را فراهم نمودە کە نهادها توانایی استحالە رسوخ احتمالی را داشتە باشند.

ترکیب ساختار انتخابی و انتصابی از لحاظ اجرایی هم سیستم حاکمیت را بە نوعی فربهی دچار نمودە است و مسبب آن شدە است کە نهادها در نظام توتالیتر از توانایی انجام وظایف تعیین شدە درون رژیم برخوردار نباشند.

پاشنە آشیل نظام‌های توتالیتر رسوخ بە ساختار قدرت نیست و انتخابات در این نوع سیستم امکانی برای رسوخ بە قدرت نیست، در عمل انتخابات مسبب وجود یک حفرە ساختاری، بدین مفهوم کە امکان تغییر تدریجی در این نظامها را فراهم نماید، نمی‌شود.

رژیم‌های توتالیتر برای حذف گزینە رسوخ‌های احتمالی برون رژیمی، نهاد خود را چنان بە فربهی میکشانند کە حتی نهادهای قدرت دچار اخلال در کارایی درون رژیمی میشوند؛ همین مسئلە بە پاشنە آشل نظام توتالیتر تبدیل میشود بدین مفهوم کە ترکیب دو ساختار انتخابی و انتصابی در نظام توتالیتر، ساختارها را چنان فربهی میکند کە دیگر ساختارها توانایی انجام وظایف تعیین شدە درون رژیمی را از دست دادە و همین مسئلە رژیم توتالیتر را شکنندە میکند پس یک رژیم توتالیتر در واقع رژیمی شکنندە است نە انعطاف پذیر

یک نظام توتالیتر مشابهە جمهوری اسلامی، قابلیت شکنندگی آن از قابلیت انعطاف آن بسیار بیشتر است و با ترکیب دو ساختار انتخابی و انتصابی موضوع امکان تغییر تدریجی در آن منتفی است.

مسئلە شکنندگی و انعطاف یک نظام توتالیتر برای تعیین راههای چگونگی مقابلە با نظام توتالیتر اهمیت دارد؛ برای یک نظام توتالیتر تبادل آزاد اطلاعات در جامعە تحت حاکمیت آن بە مراتب شکنندەتر از رخنەکردن یک عنصر مخالف آن در ساختارش می‌باشد.

در صورت تبادل آزاد اطاعات، قدرت کنترل و هدایت افکار عمومی و رفتار جمعی از دست رژیم توتالیتر خارج میشود و اما در صورت رخنە در ساختار آن بە دلیل درهم تنیدن، انتباق و موازی سازی، نهادهای قدرت در رژیم توتالیتر احتمال تاثیر و یا تغییر بر رفتار آن رژیم بسیار ضعف است و در حد صفر است.

در واقع تنها در صورتی رخنە در نهاد قدرت در رژیم توتالیتر از ارزش برخوردار است، کە این رخنە، منجر بە درز اطلاعات از آن ساختار شود، چون همچنان کە در سطرهای قبل نیز گفتە شد در رژیم توتالیتر امکان تغییر قانونی ساختار وجود ندارد، بە دلیل در هم تنیدن ساختار انتخابی، انتصابی و اعمال قدرت نهادهای مختلف بر همدیگر و موازی سازی در نهاد قدرت، شانس تغییر رفتار در رژیم توتالیتر را بسیار کم می‌نماید.

جدا از این مسئلە کارایی درون ساختاری در نظام توتالیتر از اهمیت خاصی برخوردار نیست کارایی درون ساختاری بە مفهوم عملکردی است کە برای ساختار در چهارچوب رژیم توتالیتر طراحی شدە است و در عمل خود ساختار بە دلیل فربهی کە در نتیجە فوبیا از رسوخ شکل گرفتە است از کارایی بالای نیز برخوردار نیست؛ ساختار توتالیتر چالش عدم کارایی را با پوشش اطلاعاتی و همچنین قدرت سرکوب در جامعە جبران می‌نماید.

درز اطلاعات از ساختار توتالیتر تنها در صورت وجود یا امکان تبادل آزاد اطلاعات، میتواند از اهمیت برخوردار باشد، در غیر این صورت این گزینە هم نیز فاقد ارزش میشود و تاثیری بر رفتار رژیم‌های توتالیتر نخواهد داشت.

برای تبیین بیشتر مسئلە تبادل اطلاعات در رژیم‌های توتالیتر بگذارید، بە مسئلە برخورد حاکمیت ایران با تکنولوژی ارتباطی، نگاە کنیم.

از آغاز ورود تکنولوژی ارتباطی بە ایران از تلگرام تا اینترنیت، نوعی فوبیا در ساختار حکومتی در مورد این تکنولوژی وجود داشت و دارد ، میزان فوبیا بر اساس توانای کنترل تکنولوژی توسط حاکمیت تعیین میشود، نظام‌های موجود در ایران هم از تلگرام فوبیا داشتند و هم از رادیو، کاست، تلفن، تلویزیون، ویدئو، کامپیوتر ، ماهوارە و اینترنت همە این تکنولوژی‌ها در ورود بە ایران با فوبیای حاکمان و محدویت قانونی همراە بودەاند؛ در واقع هرکدام از این تکنولوژی‌ها تنها زمانی در جامعە ایران قانونی شدەاند، کە حاکمیت قدرت کنترل آنها را داشتە و استفادە از آنها در راستای منافع خود را درک کردە است و آن دستە از تکنولوژی کە عمومیت بیشتر داشتەاند از لحاظ زمانی دیرتر شکل قانونی یافتەاند، در شرایط کنونی هم میبینم مسئلە فیلترینگ بر اینترنت و اعمال محدویت بر شبکەهای اجتماعی و ارتباطی و استفادە از ماهوارە از دغدغەهای کلان حاکمیت در ایران محسوب میشود کە این دغدغە حتی از افکار عمومی نیز پوشیدە نمی‌شود.

فوبیا از تکنولوژی تنها بە دلیل فوبیا از تبادل آزاد اطلاعات و یا تبادل اطلاعات است و آنچە فوبیا از تبادل اطلاعات را بالا میبرد، فوبیا از تبیین افکار عمومی و شکلدهی بە افکاری عمومی است.

ساختار توتالیتر در واقع انتخابات را بر اساس اغفال افکار عمومی طراحی می‌نامید و در آن اقدام بە، تودە سازی، شبیەسازی، محدودیت اطلاعاتی ، اعمال محدودیت در کاندیداتوری، عدم وجود نظام تبلیغاتی یکسان و عدم شفافیت در شمارش آرا، دست میزند.

در انتخابات‌های کە در نظام‌های توتالیتر انجام می‌گیرد، کلیە پروسە یک انتخابات، از کاندیداتور تا شمارش آرا، بر اساس عدم روبرو شدن با افکار عمومی طراحی و هدایت میشود، و در صورت برخورد پروسە انتخاباتی با افکاری عمومی نظام با چالشی واقعی و گاها غیرە قابل کنترل رووبرو میشود؛ شاید مهمترین مثال در این مورد رویدادهای انتخاباتی سالی ١٣٨٨ باشد کە افکار عمومی و نظام انتخاباتی در ایران با هم برخورد کردند.

همچنان کە در ایران شاهد آن هستم امکان ایجاد تشکل سیاسی قانونی وجود ندارد و این مسئلە انتخابات را از شکل ساختار سیاسی خارج کردە و تودەی مینماید و خواستەهای رای دهندگان را بە سطح خواستهای پوپولیستی کاهش میدهد، در چنین شرایطی فضای انتخاباتی بجای اینکە بە فضای برای مطرح شدن حقوق‌های مختلف و خواست‌های جامعە شهروندی تبدیل شود، بە فضای برای مطرح و پر رنگ شدن اختلافات اجتماعی تبدیل می‌گردد.

در ضمن شانس کاندیداتوری برای افراد از جناح‌ها، قشرها و ملیت‌های و افکارها مختلف وجود ندارد، امکان تبلیغاتی یکسان، بعد از کاندیداتوری هم وجود ندارد، امکان نظارت بر پرسە جمع‌آوری و شمارش آرا نیز وجود ندارد، حذف این امکان‌ها در نظام توتالیتر اسلامی در ایران قبل از آنکە حذف برای عدم رخنە مخالفین در ساختار حکومتی باشد، در راستای کاهش چالش روبروی با افکار عمومی طراحی شدە است.

چون روبروی با افکار عمومی زمینە شکنندگی نظام توتالیتر را تقویت میکند و پاشنە آشیل این نوع از نظام‌ها همان شکنندگی است نە انعطاف‌پذیری زماندار برای تغییر ماهیت آن.

نتیجە مشارکت در انتخابات در ایدەالترین گزینە در آن ایدە رسوخ در رژیم را در پی خواهد داشت در عمل مسبب تغییر ماهیت و حتی تغییر رفتار رژیم توتالیتر نخواهد شد؛ اما تحریم فعال کە بر اساس ایدە شکنندگی رژیم‌های توتالیتر طراحی شدە است و هدف اساسی آن تقابل افکار عمومی و رفتار جمعی با پروسە انتخابات و بە چالیش طلبیدن کلیت ساختار توتالیتر است گزینەای محتملتر برای ایجاد چالش در برابر رژیم توتالیتر می‌باشد.

در مسئلە تحریم فعال و ایجاد چالش در برابر رژیم توتالیتر قدرت سرکوب نظام توتالیتر از اهمیت خاصی برخوردار است چون قدرت سرکوب است کە در شکلگیری و رفع چالش یاری رسان رژیم توتالیتر خواهد شد.

آیا جمهوری اسلامی قدرت سرکوب خود را حفظ کردە است ؟ این پرسش نوشتە بعدی خواهد بود.

محتویات این مقالە منعکس کننده دیدگاه و نظرات وب‌سایت کوردستان‌میدیا نمی‌باشد.