H: ŞehabXalidî
Pirs: Birêz Dr. MûsaKeval, boçûnaterêzdarî, li serpêkanînahikûmetanûyaDavûdoxloçi ye? GeloewhikûmetdikaretemsîlaKurdanjî bike?
Bersiv: TemîsîlaKurdannake, jiberkutucarînikareKudanqebûl bike, wekîhemwelatî. Bêgumanhejmarekeparlemantarên AKP bi eslêxwekurd in, lê ne wekînûnerênkurdan, ewwekîhemwelatiyênTirk in, di parlementoyê de.
Pirs: Gelosedemçi ye, kuhejmaraparlemanterên Kurd zêde ne di navAKP’ê de?
Bersiv: TudizanîparlemantarênnavAKP’ê de bi nasnameyaKurdanneçûneparlementoyê de. AKP hetanînihaKurdanwekîneteweqebûlnake. Helbet HDP jînikarebasakurdistanê di pirogramênxwe de bike, jiberku li gorayasayênTirkiyê, ewyekqebûlnîne, herçendkuhinekjipartiyên din di pirogramênxwe depeyva “Kurdistan”ê bi kartînin, lêhêlajîberbirûyêkêşeyandibin, û tênedadgehîkirin li serbikaranîna van peyvan.
Pirs: Dr. Mûsa, çima di yasayabingehîn di hêlajîdestewajeya “hemwelatiyêTirk” di cihêxwe de ye, û nehatiyeguhertin, bi boçûnte, sondxwarinayasayîya Leyla Zana di parlementoyaTirkiyê de, çibandorekhebû li serbûyerên di Tirkiyê de?
Bersiv: Leyla Zana bi Kurd sondayasayînexwar, sondayasayî bi Tirkîxwar, lê bi Kurdîçendgotinekkirin, û serokêparlementoyêjîewyekqebûlnekir, û heya Leyla Zanacardinsondaxwedubareneke, parlementariyawêjînahêqebûlkirin, lê Leyla Zanadestewajeya “HemwelatiyênTirk” bikaranî, yanîkarekîbaşkir, jiberkuewdestewajeyakuneteweperestênTirk bi kartînin, kirecihêgengeşeyê.
Pirs: GeloçimanihajîErdoxan bas jipirsa Kurd nake, watedibêjekupirsaKurdanhatiyeçareserkirin, û kesêheqnîneku bas jiçareseriyapirsa Kurd bike?
Bersiv: Demakudewletê Kurd wekîneteweyekêqebûlkir, wêdemêdergehekvedibe, yanîhekîErdoxandiyalogê bike li serpirsa Kurd, wêdemê her aliyekkuşer bike, emdikarinbêjinku ne heq e, lêhekîdewletbibêjekuhûnçekênxwedanên, dev ji her tiştîberdin, piştreezêbinêrimkawêçawa be, ewyeknabe. Ewdibêjeberîdiyalogêhemûçekdarên PKK jiTirkiyêderkevin, û çekênxwedanên, yanînabêjekuhekîdanandinwêçi be, yanîlihevkirin û pirotokolek di holê de nîne. Yanîewyektêwêwateyê, ku we çiqasxebatkiribe, û çiqasxwîn di van salan de hatiberiştin, bilahemûavê de here, piştîvêezêbifikirimkageloezê bi we rerûnêmya ne, yanîevarastiyekekunihagez û meqes di destênwê de ne, di destêndewletê de ne.
Erdoxan bi xwedibêjepirsa Kurd çareserbûye, û hewcenakekuem li serpirsaKurdandiyalogêbikin. Yan jîkesêwekberdengqebûlnake, lewrawêpiroblemberdewam bin.
Pirs: YanîErdoxankudibêje “yeknetewe, yek ala, yekziman, yekxak” û herwisadibje “piroseyaçareseriyê”, û nabêje “piroseyaçareseriyapirsa Kurd”, lewraemdikarinbêjinku PKK turiyekewênîne, jibilîşerkirinê?
Bersiv: Demakudewletdibêjetevgerekêkuxwe tune bike, piştreemrengediyalogêbikin, wextêkuewtevgertuneb, tuwê bi kê re rûnêyî. Yanîpiroblem li wir de ye kuew bi sedan sal e kukurdandixapînin, û Kurdanjîmixabinzûbawerî bi wan kirine.
Di serdemasultanênOsmanî de wan Kurd xapandine û sozamafêKurdandane, lêpiştre Kurd xapandine û serokên wan jîkuştine.
Mixabin li Rojhilatjîwisaçêbû, gellekserokênKurdanbawerî bi dijminkirin, lêniha Kurd gihaneqonaxaku, heqê wan heyekubaweriyênekin bi wan gotinan, tiştênkulihevkirin li serhatibekirin, dibe wan qebûlbikin, û xweteslîmîzêhniyetan û axivtinannekin, û zû dev jistratejiyaxwebernedin.
Pirs: Gelo bi baweriya we, ewpirsgirêka di navberaRûsiye û Tirkiyê de, wê bi qazancaKurdan be, yan ne, hûnbêjinkuRûsiyepişta PKK bigre di hemberîTirkiyê de?
Bersiv: Yanîvêgavêewbûyerakuçêbûye, di navberaRûsiyê û Tirkiyê de, yekhêzekenavdewletî ye, yekjîhêzekemezinyaherêmî ye. Di rastî de nexweşiyekemezin di navbera her du aliyan de, bi sedan sal e kudewam dike, her jiserdemaîmperatoriyanveewkêşeheye, bêgumanboKurdanfayideheye, lêgirîngew e ku Kurd çawabikarinjivêderfetêmifahabaşwergirin, lêmixabinkuedetekeKurdanyaxirapheye, demakuhevrikêKurdanyanneyarê wan lawazdibe, Kurd dilê wan pêdişevite, dibêjinbilaewjivêqonaxanexweş de derkevinpiştreemêşerêxwebikin, nizanimku PKK jîwêçawavêderfetê bi karbîne.
Helbetaştîbaş e, û Kurd aştîxwaz e, lêmixabinkuhekîaştiyek di navberaRûsiye û Tirkiy de hebe, wêTirkiyehewil bide kuewlihevkirin û ewaştî li serhesabaKurdan be, bivêwateyêkuKurdênRojavayaKurdistanêjîwekîKurdênBaşûrakurdistanênebinxwediyêherêmeke federal.
ErdoxangellekcarangotiyekunabestatûyekewekîBaşûraKurdistanêboRojavayaKurdistanêpêkbê, jiberku me nekarîkupêşiyapêkhatinaherêmeke federal li BaşûraKurdistanêbigrin, lêemdibenehêlin li RojavayaKurdistanê de jî, tiştekî bi vîrengîpêkbê. Lêeva di demekê de ye kuhêzekkudikare li sererdê li dijîdijminekewekîDAÎŞ’êşer bike, li RojavayaKurdistanê de, Kurd in.
Li RojavahêzaserekeyaYPG’ê ye, û li BaşûraKurdistanêjîhêzaPêşmerge ye, digelhinekhêzên din. LewrameslehetaKurdanew e ku li serberjewendiyaKurdan, û stratejiyekehevbeşkombibin.
Pirs: Gelo bi baweriyate, bêyîçareseriyaPirsa Kurd, YE wêamade be, kuTirkiyêwekîendamekexweqebûl bike, yanna?
Bersiv: Na. Serokê YE bi xweçendcarangotiyekuçênabe, kuTirkiye bi piroblemênxweve, bête nav YE de. DibeberêpirsaKurdaçareser bike, piştrebênav YE de. YanîdibêjneTirkiyêkutudixwazîbibîendamê me, ne evakuembixwazinbibinendamête, lewrahewce ye kutubibîdemokratekerasteqîne, piştrebêyînav YE de.
Berîçendrojandîsan YE goteTirkiyekunabehûnberdewam bin li serînkaraKurdan.
Pirs: Birêz Dr. MûsaKeval, boçûnaterêzdarî, li serpêkanînahikûmetanûyaDavûdoxloçi ye? GeloewhikûmetdikaretemsîlaKurdanjî bike?
Bersiv: TemîsîlaKurdannake, jiberkutucarînikareKudanqebûl bike, wekîhemwelatî. Bêgumanhejmarekeparlemantarên AKP bi eslêxwekurd in, lê ne wekînûnerênkurdan, ewwekîhemwelatiyênTirk in, di parlementoyê de.
Pirs: Gelosedemçi ye, kuhejmaraparlemanterên Kurd zêde ne di navAKP’ê de?
Bersiv: TudizanîparlemantarênnavAKP’ê de bi nasnameyaKurdanneçûneparlementoyê de. AKP hetanînihaKurdanwekîneteweqebûlnake. Helbet HDP jînikarebasakurdistanê di pirogramênxwe de bike, jiberku li gorayasayênTirkiyê, ewyekqebûlnîne, herçendkuhinekjipartiyên din di pirogramênxwe depeyva “Kurdistan”ê bi kartînin, lêhêlajîberbirûyêkêşeyandibin, û tênedadgehîkirin li serbikaranîna van peyvan.
Pirs: Dr. Mûsa, çima di yasayabingehîn di hêlajîdestewajeya “hemwelatiyêTirk” di cihêxwe de ye, û nehatiyeguhertin, bi boçûnte, sondxwarinayasayîya Leyla Zana di parlementoyaTirkiyê de, çibandorekhebû li serbûyerên di Tirkiyê de?
Bersiv: Leyla Zana bi Kurd sondayasayînexwar, sondayasayî bi Tirkîxwar, lê bi Kurdîçendgotinekkirin, û serokêparlementoyêjîewyekqebûlnekir, û heya Leyla Zanacardinsondaxwedubareneke, parlementariyawêjînahêqebûlkirin, lê Leyla Zanadestewajeya “HemwelatiyênTirk” bikaranî, yanîkarekîbaşkir, jiberkuewdestewajeyakuneteweperestênTirk bi kartînin, kirecihêgengeşeyê.
Pirs: GeloçimanihajîErdoxan bas jipirsa Kurd nake, watedibêjekupirsaKurdanhatiyeçareserkirin, û kesêheqnîneku bas jiçareseriyapirsa Kurd bike?
Bersiv: Demakudewletê Kurd wekîneteweyekêqebûlkir, wêdemêdergehekvedibe, yanîhekîErdoxandiyalogê bike li serpirsa Kurd, wêdemê her aliyekkuşer bike, emdikarinbêjinku ne heq e, lêhekîdewletbibêjekuhûnçekênxwedanên, dev ji her tiştîberdin, piştreezêbinêrimkawêçawa be, ewyeknabe. Ewdibêjeberîdiyalogêhemûçekdarên PKK jiTirkiyêderkevin, û çekênxwedanên, yanînabêjekuhekîdanandinwêçi be, yanîlihevkirin û pirotokolek di holê de nîne. Yanîewyektêwêwateyê, ku we çiqasxebatkiribe, û çiqasxwîn di van salan de hatiberiştin, bilahemûavê de here, piştîvêezêbifikirimkageloezê bi we rerûnêmya ne, yanîevarastiyekekunihagez û meqes di destênwê de ne, di destêndewletê de ne.
Erdoxan bi xwedibêjepirsa Kurd çareserbûye, û hewcenakekuem li serpirsaKurdandiyalogêbikin. Yan jîkesêwekberdengqebûlnake, lewrawêpiroblemberdewam bin.
Pirs: YanîErdoxankudibêje “yeknetewe, yek ala, yekziman, yekxak” û herwisadibje “piroseyaçareseriyê”, û nabêje “piroseyaçareseriyapirsa Kurd”, lewraemdikarinbêjinku PKK turiyekewênîne, jibilîşerkirinê?
Bersiv: Demakudewletdibêjetevgerekêkuxwe tune bike, piştreemrengediyalogêbikin, wextêkuewtevgertuneb, tuwê bi kê re rûnêyî. Yanîpiroblem li wir de ye kuew bi sedan sal e kukurdandixapînin, û Kurdanjîmixabinzûbawerî bi wan kirine.
Di serdemasultanênOsmanî de wan Kurd xapandine û sozamafêKurdandane, lêpiştre Kurd xapandine û serokên wan jîkuştine.
Mixabin li Rojhilatjîwisaçêbû, gellekserokênKurdanbawerî bi dijminkirin, lêniha Kurd gihaneqonaxaku, heqê wan heyekubaweriyênekin bi wan gotinan, tiştênkulihevkirin li serhatibekirin, dibe wan qebûlbikin, û xweteslîmîzêhniyetan û axivtinannekin, û zû dev jistratejiyaxwebernedin.
Pirs: Gelo bi baweriya we, ewpirsgirêka di navberaRûsiye û Tirkiyê de, wê bi qazancaKurdan be, yan ne, hûnbêjinkuRûsiyepişta PKK bigre di hemberîTirkiyê de?
Bersiv: Yanîvêgavêewbûyerakuçêbûye, di navberaRûsiyê û Tirkiyê de, yekhêzekenavdewletî ye, yekjîhêzekemezinyaherêmî ye. Di rastî de nexweşiyekemezin di navbera her du aliyan de, bi sedan sal e kudewam dike, her jiserdemaîmperatoriyanveewkêşeheye, bêgumanboKurdanfayideheye, lêgirîngew e ku Kurd çawabikarinjivêderfetêmifahabaşwergirin, lêmixabinkuedetekeKurdanyaxirapheye, demakuhevrikêKurdanyanneyarê wan lawazdibe, Kurd dilê wan pêdişevite, dibêjinbilaewjivêqonaxanexweş de derkevinpiştreemêşerêxwebikin, nizanimku PKK jîwêçawavêderfetê bi karbîne.
Helbetaştîbaş e, û Kurd aştîxwaz e, lêmixabinkuhekîaştiyek di navberaRûsiye û Tirkiy de hebe, wêTirkiyehewil bide kuewlihevkirin û ewaştî li serhesabaKurdan be, bivêwateyêkuKurdênRojavayaKurdistanêjîwekîKurdênBaşûrakurdistanênebinxwediyêherêmeke federal.
ErdoxangellekcarangotiyekunabestatûyekewekîBaşûraKurdistanêboRojavayaKurdistanêpêkbê, jiberku me nekarîkupêşiyapêkhatinaherêmeke federal li BaşûraKurdistanêbigrin, lêemdibenehêlin li RojavayaKurdistanê de jî, tiştekî bi vîrengîpêkbê. Lêeva di demekê de ye kuhêzekkudikare li sererdê li dijîdijminekewekîDAÎŞ’êşer bike, li RojavayaKurdistanê de, Kurd in.
Li RojavahêzaserekeyaYPG’ê ye, û li BaşûraKurdistanêjîhêzaPêşmerge ye, digelhinekhêzên din. LewrameslehetaKurdanew e ku li serberjewendiyaKurdan, û stratejiyekehevbeşkombibin.
Pirs: Gelo bi baweriyate, bêyîçareseriyaPirsa Kurd, YE wêamade be, kuTirkiyêwekîendamekexweqebûl bike, yanna?
Bersiv: Na. Serokê YE bi xweçendcarangotiyekuçênabe, kuTirkiye bi piroblemênxweve, bête nav YE de. DibeberêpirsaKurdaçareser bike, piştrebênav YE de. YanîdibêjneTirkiyêkutudixwazîbibîendamê me, ne evakuembixwazinbibinendamête, lewrahewce ye kutubibîdemokratekerasteqîne, piştrebêyînav YE de.
Berîçendrojandîsan YE goteTirkiyekunabehûnberdewam bin li serînkaraKurdan.
