Îdrîs Stwet
Pirsamadeyahişber di Îranê de yekjipirsênherîmezin û herî bi tirs di civakaÎranê de têhesibandin û di heyama 10 salênderbazbûyî de 40 hezarkes bi sedema bikaranîna madeyênhişbercanêxwejidestdane û bi aweyekenavincî her rojê 10 kes bi sedema bikaranîna madeyênhişberdimirin. Mixabindiyardeya bikaranîna medeyênhişber di Îranê de wisalêhatiyeku di navahemûtexêncivakê de bilavbûye û di vêwarê de desthilatdarênrejîmaÎranêjînekarînbêdengbimînin û di heyama du mehênderbazbûyî de zafamarênnû li beşaîdareyaberberekanêtevîmadeyênhişber li Îranêbilavbûku di malperênser bi komaraÎslamî a Îranêjî de bilavbûn û evamarvêrastiyêeşkeredikinkurojtevîrojê bikaranîna madeyênhişber di civakaÎranê de zêdedibe û civakaÎranê her rojtevîmînakeknûyamadeyênhişberaşnadibin. EvdiyardeyahangefekherîmezineboserhemûpêkhateyêncivakaÎranê.
Her di vêderheqê de HebîbolaMes’udîFerîd, cîgirêkarûbarêcivak û rêkxistina “Bêhzîstî” ragehand: “%60 ênarîşeyêncivakîpêwendî bi madeyênhişberveheye”.
Emhemûhaydarêvênekuberhemanîn û sen’etîkirin û bilavkirinamadeyênhişber di Îranê de û di navcivakacîhanê de jîgirêdayî bi wezaretaÎtlaat û SpahaPasdaran a Îranêveheyekuveguhestinamadeyênhişber bi sedan tonîencamdide û veguhestinaevqasaherîzêdeênmadeyênhişberbêbeşdariya wan nemûmkine.
DesthilatdarênpayebilindênÎranê û bixasmanîSpahaPasdaran, bi yekjimafyayênherîmezin û herî bi tirsênqaçaxamadeyênhişber di cîhanê de hatiyenaskirin û Îranweketiranzîtavegûhestinamadeyênhişberbowelatêncîhanê û bixasmanîboEwropahatiyenaskirin û wekşebekeyênmafyayîbazirganiyê bi madeyênhişber dike û carnacarbovêkuruçikekbaş li xwenîşan bide û borayagiştîyacîhanêwanîşan bide ku li bereyaherîpêşê ye bobinbirkirin û jinavbirinavêmadeyê, siyasetênxweênqirêjbikartîne û carnacarhejmarekjihurdefiroş û qaçaxçiyênderveyîçerxamafyayaxwe û bomifahwergirtinjisiyasetênxwe, xelkêdigirin û zîndanîdikin û heya li darvedikin û di vênavberê de jî bi armancajinavbirinadijberênxwe, gelekcarançalakvanênsiyasî bi tometabazirganîkirin bi madeyênhişberdigire û darvedikin.
komaraÎslamîyaÎranêkuxwenawendeksereke ye bosen’etîkirinahemû cure madeyênhişber û bomalxirabkirinaxelkê û boveguhastin û anîn û birinê, hêsankarîkiriye û dike, kunihaev made malxirabkere li hemîcihekî, heya di girtîgeh û kempênterkkirinaîtiyadêjî de destdikeve.
Li gorvekolînênkesênşareza di vêwarê de, heyamabidesveanînamadeyênhişber di Îranê de 15 xole û ev made hoşberanejîku di Îranê de tênsen’etîkirin, %80 saxtekarî (teqelubî) ye kubêşikzirarênvîjîherîzaf in. Niha di Îranê de bikaranîna medeyênhişber di navamalan de hatiyeveguhestinboserşeqaman û kolan û seyragehan û li navmêranjî de hatiyevegûhestinbojinan û zarokan, bixasmanîzarokên di bin temenê 10 sal de.
Li gorîdareyaxebat bi dijmaderênhişber di Îranê de ku li berwara 20.07.1394’an hat bilavkirin, ragehandinku di navbera 13 mîlyondersxwanan de 130 hezardersxwanmadeyênhişberbikardihînin, lêserbarêhemûêş û janan, amarazarokêntazejidayîkbûyekumû’tadin. Berpirsêîdareyapêşgirtin û dermanakirinakesênbikarhênerênmadeyênhişber li wezaretasaxlemiyêragehand: “Her sal 70 hezarzarok “Li wan dayîkênkumadeyênhişberbikartînên” jidayîkdibin û niha di Îranê de qasajinênkumaderênhişberbikartîningihiştiye %30.
RêkxistinapizişkîyaÎranêragehandku di heyama 6 mahan de, 1477 kes bi sedema bikaranîna madeyênhişbercanêxwejidestdaneku 1310 kesji wan mêr û 160 kesjîjinbû ne.
Bêşikevamarênkuhatîneragehandinrastnînin û amarzafjiwêyekêzêde ye. Ji berkurejîmakomaraÎslamîyaÎranêhertimbêdengî bi kar
ênxweênqirêjkiriye û nihajî dike.
Di kurdistanêjî de piştîhatineserkararejîmakomaraÎslamî, mixabinevrejîmaÎslamî bi wan siyasetênçepelênxwebeşekezafjiciwanan Kurd tûşîmadeyênhişberkirine. Vêrejîmêdiyardeyamadeyênhişberweksiyasetekdarêtî û wekeamzaratepeserkirinê, bi awayeksîstimatîk bi dijîgelê Kurd bikaraniye û heyanihajîdirêjeheye û mixabinemnihadibîninkubeşekzafjiciwanên Kurd di Kuristanê de evmadeyamalxirabker bi kartînin û nihajîcûrênmadeyênhişberwekTiryak, Hiroyîn û Şîşeherîzêdebikartê.
DesthilatdarênrejîmakomaraÎslamî, xwehemûrêçareyandizanin û haydararewşanihayacivakê ne û dikarinçareserbikin, lêevrejîmazordarboparastinadesthilataxwenaxwazevêdiyardeyê di navcivakê de çareser bike û boparastinadesthilataxweamadeye her karek bike.
Di destpêkahatineserkararejîmakomaraÎsamîyaÎranê, terorkirin û perwerdekirinaterorîstan, darvekirin, bilavkirinamadeyênhişber, îşkence, nebûnaperwerdeyabaş, bêkarî, bêbernameyî, nebûnasergermî di navacivakê de û zêdebûnagivaşênaborî bi sercivakê û bixasmanî bi civakaKurdistanê, bereket û destkeftênmalayan û desthilatdarênvêrejîmêbûyebocivakaÎranê û bixasmanîbocivakaKurdistanê.
Hekeevnivîsandine û paragrafanebozalim û karbidestênÎranênûçeyekyantîtrek be, bocivakaÎranê û bixasmanîbocivakaKurdistanê, karesat, janek bi êş û derdekpirgiran e.
Pirsamadeyahişber di Îranê de yekjipirsênherîmezin û herî bi tirs di civakaÎranê de têhesibandin û di heyama 10 salênderbazbûyî de 40 hezarkes bi sedema bikaranîna madeyênhişbercanêxwejidestdane û bi aweyekenavincî her rojê 10 kes bi sedema bikaranîna madeyênhişberdimirin. Mixabindiyardeya bikaranîna medeyênhişber di Îranê de wisalêhatiyeku di navahemûtexêncivakê de bilavbûye û di vêwarê de desthilatdarênrejîmaÎranêjînekarînbêdengbimînin û di heyama du mehênderbazbûyî de zafamarênnû li beşaîdareyaberberekanêtevîmadeyênhişber li Îranêbilavbûku di malperênser bi komaraÎslamî a Îranêjî de bilavbûn û evamarvêrastiyêeşkeredikinkurojtevîrojê bikaranîna madeyênhişber di civakaÎranê de zêdedibe û civakaÎranê her rojtevîmînakeknûyamadeyênhişberaşnadibin. EvdiyardeyahangefekherîmezineboserhemûpêkhateyêncivakaÎranê.
Her di vêderheqê de HebîbolaMes’udîFerîd, cîgirêkarûbarêcivak û rêkxistina “Bêhzîstî” ragehand: “%60 ênarîşeyêncivakîpêwendî bi madeyênhişberveheye”.
Emhemûhaydarêvênekuberhemanîn û sen’etîkirin û bilavkirinamadeyênhişber di Îranê de û di navcivakacîhanê de jîgirêdayî bi wezaretaÎtlaat û SpahaPasdaran a Îranêveheyekuveguhestinamadeyênhişber bi sedan tonîencamdide û veguhestinaevqasaherîzêdeênmadeyênhişberbêbeşdariya wan nemûmkine.
DesthilatdarênpayebilindênÎranê û bixasmanîSpahaPasdaran, bi yekjimafyayênherîmezin û herî bi tirsênqaçaxamadeyênhişber di cîhanê de hatiyenaskirin û Îranweketiranzîtavegûhestinamadeyênhişberbowelatêncîhanê û bixasmanîboEwropahatiyenaskirin û wekşebekeyênmafyayîbazirganiyê bi madeyênhişber dike û carnacarbovêkuruçikekbaş li xwenîşan bide û borayagiştîyacîhanêwanîşan bide ku li bereyaherîpêşê ye bobinbirkirin û jinavbirinavêmadeyê, siyasetênxweênqirêjbikartîne û carnacarhejmarekjihurdefiroş û qaçaxçiyênderveyîçerxamafyayaxwe û bomifahwergirtinjisiyasetênxwe, xelkêdigirin û zîndanîdikin û heya li darvedikin û di vênavberê de jî bi armancajinavbirinadijberênxwe, gelekcarançalakvanênsiyasî bi tometabazirganîkirin bi madeyênhişberdigire û darvedikin.
komaraÎslamîyaÎranêkuxwenawendeksereke ye bosen’etîkirinahemû cure madeyênhişber û bomalxirabkirinaxelkê û boveguhastin û anîn û birinê, hêsankarîkiriye û dike, kunihaev made malxirabkere li hemîcihekî, heya di girtîgeh û kempênterkkirinaîtiyadêjî de destdikeve.
Li gorvekolînênkesênşareza di vêwarê de, heyamabidesveanînamadeyênhişber di Îranê de 15 xole û ev made hoşberanejîku di Îranê de tênsen’etîkirin, %80 saxtekarî (teqelubî) ye kubêşikzirarênvîjîherîzaf in. Niha di Îranê de bikaranîna medeyênhişber di navamalan de hatiyeveguhestinboserşeqaman û kolan û seyragehan û li navmêranjî de hatiyevegûhestinbojinan û zarokan, bixasmanîzarokên di bin temenê 10 sal de.
Li gorîdareyaxebat bi dijmaderênhişber di Îranê de ku li berwara 20.07.1394’an hat bilavkirin, ragehandinku di navbera 13 mîlyondersxwanan de 130 hezardersxwanmadeyênhişberbikardihînin, lêserbarêhemûêş û janan, amarazarokêntazejidayîkbûyekumû’tadin. Berpirsêîdareyapêşgirtin û dermanakirinakesênbikarhênerênmadeyênhişber li wezaretasaxlemiyêragehand: “Her sal 70 hezarzarok “Li wan dayîkênkumadeyênhişberbikartînên” jidayîkdibin û niha di Îranê de qasajinênkumaderênhişberbikartîningihiştiye %30.
RêkxistinapizişkîyaÎranêragehandku di heyama 6 mahan de, 1477 kes bi sedema bikaranîna madeyênhişbercanêxwejidestdaneku 1310 kesji wan mêr û 160 kesjîjinbû ne.
Bêşikevamarênkuhatîneragehandinrastnînin û amarzafjiwêyekêzêde ye. Ji berkurejîmakomaraÎslamîyaÎranêhertimbêdengî bi kar
ênxweênqirêjkiriye û nihajî dike.
Di kurdistanêjî de piştîhatineserkararejîmakomaraÎslamî, mixabinevrejîmaÎslamî bi wan siyasetênçepelênxwebeşekezafjiciwanan Kurd tûşîmadeyênhişberkirine. Vêrejîmêdiyardeyamadeyênhişberweksiyasetekdarêtî û wekeamzaratepeserkirinê, bi awayeksîstimatîk bi dijîgelê Kurd bikaraniye û heyanihajîdirêjeheye û mixabinemnihadibîninkubeşekzafjiciwanên Kurd di Kuristanê de evmadeyamalxirabker bi kartînin û nihajîcûrênmadeyênhişberwekTiryak, Hiroyîn û Şîşeherîzêdebikartê.
DesthilatdarênrejîmakomaraÎslamî, xwehemûrêçareyandizanin û haydararewşanihayacivakê ne û dikarinçareserbikin, lêevrejîmazordarboparastinadesthilataxwenaxwazevêdiyardeyê di navcivakê de çareser bike û boparastinadesthilataxweamadeye her karek bike.
Di destpêkahatineserkararejîmakomaraÎsamîyaÎranê, terorkirin û perwerdekirinaterorîstan, darvekirin, bilavkirinamadeyênhişber, îşkence, nebûnaperwerdeyabaş, bêkarî, bêbernameyî, nebûnasergermî di navacivakê de û zêdebûnagivaşênaborî bi sercivakê û bixasmanî bi civakaKurdistanê, bereket û destkeftênmalayan û desthilatdarênvêrejîmêbûyebocivakaÎranê û bixasmanîbocivakaKurdistanê.
Hekeevnivîsandine û paragrafanebozalim û karbidestênÎranênûçeyekyantîtrek be, bocivakaÎranê û bixasmanîbocivakaKurdistanê, karesat, janek bi êş û derdekpirgiran e.
