کوردستان میدیا

ماڵپەڕی ناوەندیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران

حەسەن شەرەفی: ناوەرۆكی تەفاهومەنامەی لۆزان دەری دەخات کە دۆڕاوی سەرەكی رێژیمی ئێرانە

22:24 - 18 خاکەلێوه 2715

ماڵپەڕی كوردستان میدیا لەگەڵ حەسەن شەرەفی جێگری سكرتێری گشتیی و ووتەبیژی حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران لە پەیوەندی لەگەڵ تەفاهومنامەی وڵاتانی ١+٥ ‌و رێژیمی ئیسلامیی ئێران وتووێژێکی پێک هێناوە.

دەقی ئەم وتووێژە بەم چەشنەیە:

كوردستان میدیا: كاك حەسەن وەك ئاگادارن رۆژی پێنج‌شەممەی حەفتەی رابردوو، ١٣ی خاکەلێوە بەرنامبەر لەگەڵ ٢ی ئاوریلی ٢٠١٥ی زایینی پاش وتووێژێكی درێژماوە تەفاهومنامەیەك لە نیوان گرووپی ١+٥ ‌و رێژیمی ئیسلامیی ئێران لە پێوەندی لەگەڵ پرسی ناوكی راگەیەندرا. بەڕای جەنابت ئەوەی راگەیەندرا هەموو ئەو بابەتەن كە وتووێژیان لەسەر كراوە ‌و لەسەری بە تەفاهوم گەیشتوون؟

حەسەن شەرەفی: ئەوەی وەك تەفاهومنامە راگەیەندرا، وێ ناچی هەموو ئەو بابەتانەی لەخۆ گرتبێ كە باسیان لەسەر كراوە ‌و لەسەری بە تەفاهوم گەیشتوون، چوونكە پێش راگەیاندنی تەفاهومنامەكە باسیان لەوە كرد كە رێككەوتوون چ بەشێك لە تەفاهومنامەكە رابگەینن ‌و چ بەشێكی رانەگەیەنن.

كوردستان میدیا: لێدوانەكانی بەرپرسانی ئامریكا ‌و رێژیمی ئیسلامیی ئێران لەسەر ئەو بەشەش لە تەفاهومنامەكە كە راگەیەندرا، جیاوازییان پێوە دیارە، چۆنە هەر لایەك بە جۆرێك خاڵەكانی ئەو تەفاهومنامەیە بەیان دەكات؟

حەسەن شەرەفی: ئەوەی لەسەرەتادا لەلایەن نوێنەری یەكیەتیی ئورووپا و وەزیری دەرەوی رێژیمی ئیسلامیی ئێران راگەیەندرا جیاوازییەكی بەرچاویان پێوە دیار نەبوو، بەڵام دواتر كە هەركام لە وەزیرانی دەرەوەی ئامریكا ‌و رێژیمی ئیسلامی ئێران بە جیا لێدوانیان لەسەردا جیاوازی پێوە دیار بوو ئەوەش دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی كە هەركام زیاتر بۆ بەردەنگانی خۆیان دواون.
دەزانین كە هەم لە ئەمریكا ‌و هەمیش لە رێژیمی ئیسلامیی ئێراندا هێندێ لایەن ‌و چەند ئۆرگانێكی شوێندانەر لە ئاكامی وتووێژەكان ناڕازین‌ و لە راستیدا هەر لایەنێك لە لێدوانەكانیاندا بە جۆرێك لە خاڵەكانی تەفاهومنامەكە دەدوێن كە بەردەنگانی خۆیان ئەگەر رازیش نەكەن، بێ دەنگیان بكەن.
كوردستان میدیا: لە پەیوەندی لەگەڵ ئەوەی وەك تەفاهومنانە راگەیەندرا جیا لەوەی هەركام چۆنی باس دەكەن حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران چۆنی لێك دەداتەوە؟

حەسەن شەرەفی: ناوەرۆكی ئەو تەفاهومەنامەیەی كە راگەیەندرا دەری دەخا كە دۆڕاوی سەرەكیی ئەم پرسە رێژیمی ئیسلامیی ئێرانە هەرچەند ئەو رێژیمە بە درێژایی تەمەنی هەر دۆڕانێكیشی هەر بە براوە داناوە ‌و خەڵكی پێ‌چەواشە كردووە، بەڵام دەزانن رێژیمی ئیسلامیی ئێران لە مێژە هەڵوەدای چالاكیی ناوكی ‌و زیاتر لە ١٢ ساڵیشە سەدان میلیارد دولاری لە سامانی خەڵكی ئێران لەو رێگایەدا بە فیڕۆ داوە ‌و خەرج كردوە. هەر لەو پەیوەندیەدا گیر‌وگرفتی بەرچاویشی بۆ خۆی و زیاتر بۆ خەڵكی ئێران پێكهێناوە؛ بەهۆی گەمارۆ ئابوورییەكانیش میلیاردها دولار زیانی بە خەڵكی ئێران گەیاند، ژیانی خەڵكی لەگەڵ تەنگەژە بەرەوڕوو كردووە، بێكاری پەرەی گرت ‌و زۆر پرۆژە راوەستان. ئێستا بە قەبوولی ئەو تەفاهومنامەیە هاتووەتەوە خاڵی سفر، یانی ئەگەر رێژیمی ئیسلامی لە ساڵانی رابردوودا ‌و پێش ئەوەی ئەو هەموو ساڵە ئەو هەموو زیانەی بە خەڵكی ئێران گەیاندبا، ملی بۆ رێكەوتنێكی بە ناوەرۆكی ئەو تەفاهومنامەیە راكێشابا نە ئەو زیانانە بە خەڵك ‌و سامانی ئێران دەكەوت ‌و نە ئەو هەموو گیر‌وگرفتەی لەگەڵ دونیای دەرەوە پێك دێنا.
كوردستان میدیا: راستە رێژیمی ئیسلامیی ئێران بە مل بادانی خۆی ‌و بە هێندنەگرتنی داخوازەكانی دونیای دەرەوە ‌و گاڵتەكردن بە بڕیاراتی رێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان ‌و بە كاغەز پارە، ناوبردنی بڕیاری گەمارۆكان ‌و تەنانەت گەمارۆكانی بە هۆی گەشە كردن ‌و خۆدكەفایی ناودەبرد ‌و لە ئاكامدا ئەو زیانانەی بەرەوڕووی خەڵكی ئێران كردەوە كە باست كرد. بەڵام نەفسی تەفاهومنامەكە چۆنە ‌و بە چ شێوەیەك دارێژراوە؟

حەسەن شەرەفی: تەفاهومنامەكە بە جۆرێك ئامادە كراوە كە ئەوەی رێژیمی ئیسلامیی ئێران قبووڵی كردووە هەمووی بەرعوهدە بوونە( تعهد)، بەڵام لایەنی بەرانبەر یانی ١+٥ ئەوەی قبووڵی كردوە یا بەرتەسكە یا مەرج دارە یا هەڵپەساردنە‌ و هەمووی بەستراوەتەوە بە جێبەجێ كردنی ئەو مەرجانەی بۆی دانراوە چ لە رادە سانتریفیووژەكان چ لە پەیوەندنی لەگەڵ پیتاندنی ئورانیۆم ‌و زۆر مەسەلەی دیكەی پەیوەندیدار بەم بابەتە كە ئێران ئەگەر نەڵێین بۆ هەمیشە بۆ ١٠ تا ١٥ ساڵی دیكە رێگا لە پەرەپێدان بە فەنناوەری ناوكی لە ئێران بەربەست دەكا.
كوردستان میدیا: بەڵام لابردنی گەمارۆكان ئەویش لەو هەلومەجە نالەبارە ئابوورییەی كە رێژیمی ئیسلامی تێیدایە دەتوانی گیانێكی دیكە بەرجەستەی شپرزەی ئابووری ئێراندا بكا لەو بارەوە راتان چییە؟

حەسەن شەرەفی: دیارە ئەو هەلومەرجە ئابووریە باست كرد دەگەڕێتەوە بۆ ئەو كات كە ئەو تەفاهومنامەیە تا ٣ مانگی دیكە بگاتە رێككەوتنامەیەكی گشتگیر بە وردەكاریەكانییەوە ئەو كاتیش وێ ناچێ گەمارۆكان یەكجێی ‌و بە تەواوی لابچن، بەڵام ئاساییە تەنانەت ئەگەر گەمارۆكان قۆناغ بە قۆناغیش لابچن شوێندانەری ئەرێنیان لەسەر وەزعی ئابووری رێژیمی ئیسلامی ئێران دەبێ. بۆیە ناڵێم ئێران دەڵێم رێژیمی ئیسلامی ئێران، چونكە ئابووریی ئێران كەمتر لە خزمەتی خەڵكی ئێران دایە، بەڵكوو زیاتر لە خزمەت رێژیم‌ و دام‌ودەزگاكانی پارێزەری ئەم رێژیمەدایە. بەوحاڵەش لاچوونی گەمارۆكان تا رادەیەكی كەم شوێنی ئەرێنی لەسەر بازار ‌و بژێوی خەڵك دادەنێ ئەوەش لە حاڵێكدایە كە گرفتی سەرەكیی خەڵكی ئێران ‌و نەتەوەكانی ئەو وڵاتە لەگەڵ رێژیمی ئیسلامی كەمتر ماددی ‌و مەعیشەتی، بەڵكوو زیاتر سیاسی ‌و نەبوونی ئازادی ‌و درێژەی ماف پێشێلكارییەكانی رێژیمە كە وێ‌ناچێ‌بە دوای ئەو رێككەوتننامەیەش كە بەڕێوەیە ئاڵوگۆڕی ئەرێنی بەسەردا بێت ‌‌و كرانەوەیەكی سیاسی بەدوای خۆیدا بێنێ‌، بە پێچەوانە تاقیكاری نیشانی داوە هەرچی رێژیمی رێژیمی ئیسلامیی ئێران داشكاندن بەرانبەر بە دونیای دەرەوە ‌و وڵاتانی دیكە لە خۆی نیشان بدا فشار ‌و زەخت ‌و زۆری لە نێوخۆ بەرانبەر بە خەڵكی ئێران ‌و ئازادیخوازانی ئەو وڵاتە زیاتر دەكات.
ئەگەر چۆن رێژیمی ئیسلامی ئامادە بووە لەبەرانبەر دونیای دەرەوە ‌و وڵاتاندا مل كەچ بكا هەر بەو جۆرەش ملی بۆ داخوازە سیاسی ‌و دابین‌بوونی ماف ‌و ئازادییەكانی خەڵكی ئێرانیش راكێشابا دەكرا بڵێین كە ئاڵوگۆڕ لە رێژیمی ئیسلامیدا پێكهاتووە‌ و ژیانی خەڵك گۆڕانێكی ئەرێنی بەسەردا هاتووە.
كوردستان میدیا: باسی ئەوەت كرد كە باش‌بوونی وەزعی ئابووری، زیاتر رێژیم كەڵكی لێی وەردەگرێ‌تا خەڵكی ئێران مەبەستت چییە؟

حەسەن شەرەفی: مەبەستم ئەوەیە كە رێژیمی رێژیمی ئیسلامی پتر لە خەڵكی ئێران گرینگیی بە سیاسەت ‌و كردەوەكانی خۆی دەدا ‌و سامانی وڵاتیشی لە ماوەی تەمەنی خۆیدا بۆ ئەو مەبەستە تەرخان كردووە، بۆیە باش‌بوونی وەزعی ئابووری رێژیم دەستی رێژیمی ئیسلامی ئاوەڵاتر دەكا لە یارمەتیدانی دەستە ‌و گرووپە توندڕەوەكانی ناوچە، گرووپە تێرۆریستەكان، دەخاڵەت ‌و دەستێوەردانی زیاتر لە كار‌وباری وڵاتان ‌و ئاژاوەنانەوە ‌و نائەمنتر كردنی ناوچەكە.
ئێمە هیوادارین چۆن كۆمەڵگای جیهانی‌ و بە تایبەت وڵاتانی ١+٥ گرنگییان بە مەسەلەی چەكی ناوكی ئێران دا ‌و هەستیان بە مەترسی دەستوێڕاگەیشتنی ئەم رێژیمە بە چەكی ناوكی كرد ‌و سەرئەنجام مل كەچی ویست ‌و مەرجەكانی خۆیانیان كرد ئاوەهاش گرنگیی بە مافی مرۆڤ ‌و ماف ‌و ئازادییەكانی نەتەوەكانی ئێران ‌و ئارامی ناوچە بدەن ‌و هەر بەو جیددیەتەیشەوە رێژیمی ئیسلامی بخەنە ژێر گوشار ‌و مل كەچی رەچاوكردنی ئازادییەكان‌ و مافەكانی خەڵكی ئێران ‌و ئارامی ناوچەكە بكەن.
كوردستان میدیا: بەگشتی پێتان وایە ئەگەر ئەو تەفاهومنامەیە ببێتە رێككەوتننامە ‌و رێككەوتنێكی یەكجارەكی لێ بكەوێتەوە، لە چوارچێوەی رێكەوتننامەكەدا گەمارۆكان لا بچن، شوێنی ئەرێنی لەسەر پەیوەندیەكانی رێژیمی ئیسلامی لەگەڵ رۆژئاوا دادەنێت؟

حەسەن شەرفی: بە لاچوونی گەمارۆكان تەنانەت پلەبەپلە، پەیوەندی بازرگانی ‌و تجارییەكانی وڵاتانی رۆژئاوایی لەگەڵ رێژیمی ئیسلامی زیاد دەكات، رەنگە لەگەڵ ئەو وڵاتانەی كە رێژیمی ئیسلامی ئێران تا ئێستا بەچاوی نەیار سەیری كردوون كەمتر یا درەنگتر ‌و ئەوانەش كە رێژیمی ئیسلامیی ئێران بە شێوەیەكی ئاسایی هەڵسووكەوتی لەگەڵ كردوون زووتر یا زیاتر بێتە كایەوە. ئاسایشە كە ئەو جۆرە پەیوەندییانە لە بورای دیكەشدا شوێندانەر بن.
كوردستان میدیا: بە لەبەرچاوگرتنی هەموو ئەو وەزعە ‌و بە دوای رێكەوتنی یەكجارەكی ١+٥ لەگەڵ رێژیمی ئیسلامیی ئێران، وەزعی جووڵانەوەی كورد‌ و خەباتی خەڵكی كوردستان چۆن دەبینن؟

حەسەن شەرەفی: خەباتی رەوای كورد ‌و خەڵكی كوردستانی خۆرهەڵات ‌و تەنانەت ئەو ئازادیخوازانەی ئێران كە لە سەرەتاوە بەرانبەر بە نێوەڕۆكی دواكەوتوانە، كۆنەپەرەستانە ‌و دژی دێموكراسی ‌و دژی مافی نەتەوایەتی، گومانیان نەبووە هەر لە سەرەتای هاتنە سەركاری رێژیمی رێژیمی ئیسلامیی ئێرانەوە دەستی پێكردووە، درێژەی كێشاوە‌ و ئێستاش بەردەوامە ‌و نابەسترێتەوە بە پەیوەندیەكانی رێژیمی ئیسلامیی ئێران لەگەڵ ئێرە ‌و ئەوێ‌تەنانەت ئەگەر ئەو پەیوەندییانە تا رادەیەكیش بە ئەرێنی یا نەرێنی كاریگەر بن.

مەسەلەی دێموكراسی، مافی نەتەوایەتی، عەداڵەتی كۆمەڵایەتی، بەرابەری مافی ژن ‌و پیاو لە بنەماڵە‌ و كۆمەڵدا شتێك نین كە لەگەڵ نێوەرۆكی رێژیمی ئیسلامیی ئێران یەكبگرنەوە ‌و لە چوارچێوە‌ی ئەو رێژیمەدا دەستەبەر بن، بۆیە تا روخاندنی رێژیمی ئیسلامی وەك بەربەستێك لەسەر رێگای دابینبوونی ئەو مافانە خەباتی ئازادیخوازانی ئێران ‌و نەتەوەكانی ئێران ‌و لەسەرویانەوە نەتەوەی كورد لە كوردستانی ئێران هر بەردەوام دەبێ ‌‌و بە پشتیوانی كۆمەڵانی خەڵكی كوردستان ‌و ئازادیخوازانی ئێران پشت ئەستوور دەبێ‌.