گفتگو: آرمان حسینی
اهمیت گزارش اخیر جاوید رحمان، گزارشگر ویژە سازمان ملل در امور ایران و پیام آن بە معترضان و اینکە مرکز همکاری احزاب کوردستان ایران، چطور می‌تواند از این گزارش برای رساندن پیام، خواست و حقوق ملت کورد و همە ایران بە جامعەی بین‌الملل و ایجاد یک لابی استفادە کند، محور اصلی گفتگو با د. آسو حسن‌زادە، حقوقدان و فعال سیاسی است.
دکتر اگر برای ما توضیح دهید اهمیت گزارش جاوید رحمان، گزارشگر ویژە سازمان ملل در امور ایران در امروز و در شرایط فعلی در چی است؟
این گزارش کە البتە گزارش شفاهی بود و پیش زمینەی خلاصەی گزارش کتبی است کە در ماەهای آیندە حتما تکمیل می‌شود و در نشست آیندە شورای حقوق بشر باید ارائە شود از آن نظر حائز اهمیت است کە، یک بە لحاظ زمانی کە همانگونە کە می‌دانید، مصادف است با رویدادهای کە ظرف یک ماە و نیم گذشتە در ایران روی دادە و نیروهای سرکوبگر رژیم جمهوری اسلامی، در حاشیە و پاسخ بە اعتراضات مردم شورش مشروع بخش‌های مختلف ایران مرتکب جنایت جدیدی شدەاند. انعکاس این جنایت و پیشنهاداتی کە در پاسخ بە این جنایت سطح بین‌المللی و گزارشگر ویژەی سازمان ملل متحد، می‌تواند ارائە دهد بە عنوان بخش مهمی و حتی حساسی برای کارزارهای فشار بین‌المللی حائز اهمیت است. از طرفی دیگر اهمیت این گزارش در لحن و محتوایش است. با توجە با اینکە جمهوری اسلامی همانطور کە آقای جاوید رحمان گفتند، خودش مرتکب این جنایات شدە و با کارزارهای بین‌المللی هم در این زمینە همکاری نمی‌کند.
آقای جاید رحمان با شناختی کە از محدویت‌ها و مکانیسم‌های فعلی هم دارد، پیشنهاد دادە کە جامعەی بین‌الملل بە صورت مؤثرتری، دست بە اقدام زند. با راهکارهای جدیدی سعی کند بر جمهوری اسلامی فشار آورد. اینجا هدف دو تا است، یکی اینکە یک نشست اضطراری شورای حقوق‌بشر برگزار شود. بە خاطر اینکە از اکنون تا اسفندماە آیندە خیلی زمان است و حتما باید نشست شورای حقوق‌بشر زودتر صورت بگیرد. دیگری اینکە مخصوصا با توجە بە اینکە چە در مورد قتل حکومتی ژینا امینی، جمهوری اسلامی از همان ابتدا روایت غلط و نادرست خودش را بە صورت رسمی بە مردم ایران و جهانیان ارائە داد و تحمیل کرد. بعدا همانطور کە گفتە شد، مرتکب جنایات بسیاری بر علیە معترضین بە این قتل شد، باید یک کمیتەی تحقیقی ایجاد شود طبیعتا جمهوری اسلامی همکاری نخواهد کرد. ولی این می‌تواند برای شورای حقوق‌بشر و نهادی سیاسی سازمان ملل من جملە مجمع عمومی، شورای امنیت اساسی باشد. برای دولت‌های، می‌تواند یک اساس مشروع و توجیە کنندە باشد برای اعمال فشارهای بیشتر بر جمهوری اسلامی. صرف نظر از محکومیت‌های کە از طرف سازمان ملل و دیگر سازمان‌ها بین‌المللی و دولت‌های غربی در قبال ایران دیدە شدە است. فشارهای و اقدامات عملی کە اتخاذ کردەاند، با توجە با اینکە مجمع عمومی نە فقط شورای حقوق‌بشر لازم اجراء برای دولت‌های را ندارد، همەی چیز باید در شورای امنیت صورت بگیرد بە نظر من همەی این کارزارها می‌توانند خیلی تأثیرگذار باشند برای فشارهای بین‌المللی. حتی در سطح شورای امنیت هم با همەی موانعی کە هست شورای امنیت براساس فصل ٧ در شرایط معمولی کە فلج نباشد، بە دلیل اختلافات سیاسی میان دولت‌های دائمی عضو این شورا، بر دو اساس می‌تواند تصمیم بگیرد. یکی اینکە وضعیتی پیش آید بە دلیل تجاوز، دولتی بە دولت دیگری بە لحاظ نظامی، صلح جهانی تهدید شود. دیگری اینکە در خارج از چهارچوب متن منشور سازمان ملل متحد، شورای امنیت در عملکرد خودش اساس دیگری برای اقدام را نظر گرفتە است. اینکە نقض حقوق‌بشر و عواقب انسانی سرکوب از طرفی دولتی بە مردمان خودش باعث تهدید شدن صلح و ثبات منطقەای شود در مورد ایران این حتما صدق می‌کند. حتی اگر بە دلیل سیاسی هم همانطور کە ذکر شد، شورای امنیت نتواند اقدام کند کلیەی این کارزارها می‌تواند مفید باشد. برای اینکە جامعەی جهانی و افکار عمومی بین‌المللی، بە فاز دیگری برای اعمال فشار بر جمهوری اسلامی و اتخاذ اقداماتی کە همەی ما پیشنهاد می‌کنیم در زمینەی قطع روابط و اعمال فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی و حتی چرا نە. اقداماتی کە جامعەی جهانی و یا قطب‌های از روابط بین‌الملل و سازمان‌های بین‌الملل کە در توانشان هست کە برای حفاظت از معترضین اقدام کنند. در واقع براساس مسئولیت حفاظت هم کە خیلی سال است، تصویب شدە اقدامات عملی صورت بگیرد.
این گزارش می‌تواندچە پیامی را داشتە باشد، برای معترضان کورد و سراسر ایران؟
پیام این گزارش شفاهی، آقای جاوید رحمان برای مردم ما در کوردستان، دیگر مناطق و سرزمین تحت ستم در ایران مخصوصا بلوچستان خیلی واضح است. اگر ١٠ سال یا حتی ٥ سال پیش هم وقتی گزارشگر ویژە سازمان ملل در حوزەی حقوق‌بشر برای ایران گزارش خود را ارائە می‌داد، ما میبایستی در محتوای این گزارش بە دنبال یک سطر دو سطر باشیم کە در آن حقوق کوردها و شرایطی کە کوردها در ایران از آن رنج می‌برند، در سایەی حاکمیت جمهوری اسلامی در این گزارش‌ها پیدا کنیم. اکنون دیگر این زمان بە سر آمدە بە خاطر اینکە همانطور کە در گزارش شفاهی گزارشگر ویژەی سازمان ملل برای ایران هم متوجە شدیم، مسئلە کوردستان و بلوچستان بە درجەی دوم نە فقط ذکر می‌شود بلکە یکی از محورهای اصلی گزارش است. شاید بتوانم بگویم کە این گزارش شفاهی گزارشگر ویژە، درخصوص کوردها بهترین و قوی‌ترین موردی بود کە یک گزارشگر و کارشناس مستقل و معتبر سازمان ملل، در مورد کوردها ارائە دادە این نتیجەی کار مدام و پشتکار سازمان‌های حقوق‌بشری، چە در داخل کوردستان چە در داخل ایران هست کە از آن‌ها قدردانی می‌کنم. در یک کلام می‌توان بگویم کە معنی این گزارش و پیامش برای مردم کورد مخصوصا جوانانی کە هم اکنون در خیابان‌های کوردستان ایران در مقابل نیروی سرکوب جمهوری اسلامی ایستادگی می‌کنند این است کە بدانند، صدایشان شنیدە می‌شود و تنها نیستند.
مرکز همکاری احزاب کوردستان ایران، چطور می‌تواند از این گزارش برای رساندن پیام، خواست و حقوق ملت کورد و همە ایران بە جامعەی بین‌الملل و ایجاد یک لابی استفادە کند؟
متأسفانە مرکز همکاری احزاب کوردستان ایران، با اینکە هنوز بهترین و مشتروع‌ترین چهارچوب همکاری احزاب کوردستان ایران است. ظرفیت‌های بسیاری را در حوزەهای مختلف مبارزە دارد ولی از کارزاری و یا راهکاری برخوردار نیست. هنوز بتواند در این حوزە عمل کند. همیشە گفتەام و امیدوارم سازوکارهای این مرکز، بیشتر گسترش پیدا کند و در حوزەهای مختلف مخصوص در حوزەی دیپلماسی و رسانەای در سطح بین‌الملل و در این چهارچوب هم در زمینەی پیگری نقض حقوق‌بشر در کوردستان ایران فعال‌تر و مؤثرتر عمل کنیم. در هر صورت برای همگی ما چە در چهارچوب احزاب و چە در چهارچوب کلیەیەی جامعەی مدنی و سیاسی کوردستان ایران، در ارتباط با کارزارهای کە در سطح ایرانی هم روبە جامعەی بین‌المللی، در حال گسترش و شکل‌گیری می‌باشد، این یک فرصت است، می‌دانید اکنون نە فقط کلیەی مسئلەی مردم ایران، در وضعیتی کە قرار گرفتەاند و در این ظرف این یک ماە و نیم بە شدت دارند سرکوب می‌شوند بە خاطر خواستەهای بسیار ابتدادی و مشروعشان مورد توجە جهانیان قرار گرفتەاند. در این مسئلە ملیت‌های تحت ستم در ایران مخصوصا، کوردستان اکنون بسیار دارد برجستە می‌شود. ما می‌توانیم و حتما باید این کار را انجام دهیم، از راهکارهای حقوقی معمولی سازمان‌های بین‌المللی مخصوصا سازمان ملل متحد استفادە کنیم، برای پیگری نقض مسئلەی حقوق‌بشر و حتی جنایاتی کە ظرف این چهار دهە و نیم جمهوری اسلامی در قبال مردم کوردستان مرتکب شدە، جنایات جنگی، جنایات علیە بشریت و نسل‌کشی. این خیلی مهم است و بە لحاظ سیاسی هم می‌تواند توجە جهانیان را جلب کند برای خواستەهای سیاسی مردم کوردستان و بە افکار عمومی جهانیان برساند کە ملت تحت ستمی در ایران است کە با اینکە همیشە رویکردهای سازندە را در پیش گرفتە در حوزەی رفتار سیاسی چە احزاب و چە فعالین مدنی داخل کشور. ولی همیشە مورد سرکوب و تهاجم حاکمیت جمهوری اسلامی قرار گرفتە و این می‌تواند مشروعیت ببخشد بە پیشنهاداتی کە در حوزەی حفاظت برای موجودیت سیاسی یک ملت همەی ما باید برای آن کوشش کنیم.
