هەر کاتێک کە بە مەبەستی ئاوڕدانەوە لە مێژووی خەباتی ڕزگاریخوازانەی گەلی کورد دەست بۆ قەڵەم دەبەی، ڕەنگە یەکەم شت بیر لەوە بکەیتەوە کە خوڵقێنەرانی ئەم مێژووە پڕ هەوراز و نشێوە کێن کە جیاواز لە ناکامییەکانی، چیرۆکی وای تێدایە بۆ نەوەکانی داهاتوو کە بە چاوی خۆی نەیدیتبێ، بڵێ ئەمە ئەفسانەیە!
کاتێک بیری ئاڵۆز بۆ ڕابردوو دەگەڕێتەوە دەچیتە ناخی ئەم دەورانە، دەبینی کە خوڵقێنەرانی ئەم مێژوە پڕ لە شانازییە تەنیا کەسان و یا بنەماڵە گەلێکن کە هەرچی هەیانبووە بە گیان و بە ماڵ و منداڵ پیشکەش به ڕێگای ڕزگاریی گەلەکەیان کردووە. هەربۆیە لەگەڵ ئەم بیرە تاڵ و شیرینە دەیان بنەماڵەی سەربەرز و ناودار خۆیان دەخزێننە نێو خەیاڵەوە کە بەڕاستی قەڵەم لە ئاست گەورەیی و لە خۆبووردووییان دەرەقەتی نووسین و بەسەرهاتیان نایە.
بەڵێ، گەلی ئێمە باشترین ڕۆڵەکانی خۆی فیدای کوردستان کردووە و باخچه‌ی ئاوات بە خوێنی پاکی شەهیدان خەمڵیوە. هێندێک لەوان وەک ئەستێرەیەکی گەشی کوردستان لە مێژوودا پرشنگدارن و ناو و یادی ئه‌وان هەردەم لە دڵی هاوڕێ و هاوسەنگەر و درێژەدەرانی ڕێگای خەباتی ئەواندا دیارن. هه‌مزه عه‌بدوڵڵاهی، ناسراو به هه‌مزه سارتکه‌یی که هه‌موو ژیانی بۆ گه‌لی کورد دانا و له‌و پێناوه‌شدا له به‌نرخترین سه‌رمایه‌ی ژیانی واته گیانی شیرینی مایه‌ی دانا.
هه‌مزه سارتکه‌یی ساڵی ١٣٤٣ی هه‌تاوی لە سارتکێ، یەکێک لە گوندەکانی سه‌ر به شارستانی ڕه‌به‌ت له بنەماڵەیەکی دەست‌کورت و زەحمەتکێشدا چاوی به دنیای ڕوون کرده‌وه. ئەو توانی تا سێهه‌می ناوه‌ندی بخوێنێ و ژیانی ناخۆشی ئه‌و سه‌رده‌م ڕیگای نه‌دا لەوە زیاتر درێژه به خوێندن بدا، بۆیه وێڕای بنه‌ماڵه‌که‌ی ڕووی کرده کاری وه‌رزێڕی.
ساڵی ١٣٥٧ کە خەڵکی ئیران دژی ڕێژیمی پاشایەتی ڕاپەرین و لەئاکامدا تەخت و بەختی شا و نیزامەکەی سەره‌ونەخون کرا و پاشان ڕێژیمی کۆماری ئیسلامی شەڕی بە سەر گەلی کورددا سەپاند، هه‌مزه سارتکه‌یی یه‌کێک له‌و لاوانه بوو که سه‌ره‌تا وه‌ک لایه‌نگری حیزب ده‌ستی به تیکۆشان کرد. ساڵی ١٣٦٠ هەمزە کاتێک بۆی ده‌رکه‌وت کە پێویستە پتر خزمه‌ت بە نیشتمانەکەی بکا، چه‌کی پڕ له شانازیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی کرده شان. هه‌مزه وەک کوڕە کوردێکی بوێر ئامادەی پارێزگاری لە مان و مەوجوودییەتی نەتەوەکەی بوو. ئیمانی قووڵ بە ڕێبازەکەی، ورەی بەرزی، تێکۆشانی بێ‌وچان، هه‌مزه‌یان کردە خوشەویستی خەڵک و هاوسەنگەرانی. کاتێک کۆنەپەرستانی تازە بە دەسەڵات گەیشتوو پەلاماری کوردستانیان دا، هه‌مزه‌ی قارەمان لە مەڵبەندی سه‌رده‌شت و ڕه‌به‌ت وەک هەڵۆیەکی بەرزەفڕ چاوەدێریی خاک و نیشتمانی دەکرد و دژی ڕێژیمی کۆماری ئیسلامی وەستاوە.
هه‌مزه ڕۆژ به ڕۆژ زیاتر ئه‌زموونی له ژیانی پێشمه‌رگایه‌تی ده‌خسته سه‌ر یه‌ک، به چه‌شنیک که به‌هۆی کارامه‌یی، به‌هۆی دڵسۆزی و بیروباوه‌ڕی قایمی ئه‌و که له‌م ته‌مه‌نه‌دا وره و ئیراده‌ی پۆڵایینی بۆته هاوده‌می شاخ و کێوه‌کانی کوردستان و بۆ ڕزگاری و وه‌دیهینانی ئامانجی حیزب بۆته هاوسه‌نگه‌ری لاوانی دیکه‌ی خوێن گه‌رم و به‌هه‌ست، به‌ته‌واوی بووە وێردی سه‌ر زمانی خه‌ڵک و ڕۆڵه شۆرشگێره‌کانی دێموکرات و سیمبولی خۆراگری و ئازایه‌تی. ئه‌م تایبه‌تمه‌ندییانه بوو به‌هۆی ئه‌وه که هه‌مزه سارتکه‌یی ساڵی ١٣٦٢ به جێگری فه‌رمانده‌ری ده‌ستەیه‌ک له پێشمه‌رگه‌کان دیاری بکرێ و به کرده‌وه نیشانی بدا که شیاوی وه‌ئه‌ستۆگرتنی به‌رپرسایه‌تیی قورستریشه. لە درێژەدا به‌هۆی سه‌رکه‌وتنی به‌رچاوی له ئه‌رکه نیزامییه‌کانیدا، ساڵێک دواتر به فه‌رمانده‌ری ده‌سته دیاری کرا، هه‌مزه وه‌ک فه‌رمانده‌یه‌کی به‌وه‌ج و کارامه له شه‌ڕه‌کاندا له سه‌نگه‌ری پێشه‌وه بوو. شه‌ڕه حه‌ماسییه‌کانی ناوچه‌ی سه‌رده‌شت و ڕه‌به‌ت، وه‌ک شه‌ڕی گرتنه‌وه‌ی ڕه‌به‌ت، گرتنی پایه‌گای پشت ماڵی سارتکێ، چه‌ک‌کردنی چه‌کداره‌کانی بریسوێ، گرتنی موڵگه‌ی به‌سرێ، گرتنی پایگای بایزکوژاو، ته‌فروتوناکردنی موڵگه‌ی سیسێر، شه‌ڕه‌کانی قه‌ڵاتی که‌وان، فه‌قێ مادین، ئه‌ستۆک، شه‌ری به‌ناوبانگی پشتی کانیه‌ڕه‌ش، سێوه‌سووره، شه‌ڕی پشتی مامه‌زینه وخولیسان، که‌مینه‌کانی ده‌راوی سارتکێ و زمزیران، شه‌ڕی شاخه‌ڕه‌شان، سوورکێوی بانه و ده‌یان شه‌ڕ و حه‌ماسه‌ی دیکه‌ی ئه‌و مه‌ڵبه‌نده شاهیدی بۆ بوێری و ئازایه‌تیی ئه‌م قاره‌مانه نه‌مره و ئه‌م دڵسۆزه نیشتمانپه‌روه‌ر و فه‌رمانده هه‌ڵمه‌تبه‌رە ده‌ده‌ن. دوژمن به بیستنی ناوی هه‌مزه زراوی ده‌چوو، چونکه ده‌یانزانی له هه‌ر شه‌ڕێکدا به‌شداری بکا چاره‌نووسی دوژمن تێداچوون یان هه‌ڵاتن و خۆڕزگارکردن له‌ده‌ست هه‌مزه دەبێ.
هه‌مزه‌ی قاره‌مان ڕۆژ لهگهڵ ڕۆژ لێهاتوویی و کارامه‌یی خۆێ پتر ده‌ر ده‌خست هه‌ربۆیه له ماوه‌ی تێکۆشانی خۆیدا به‌رپرسایه‌تیی جۆراوجۆری هه‌بوو وه‌ک: جێگری لک، فه‌رمانده‌ری لک، جێگری هیز، سەرپەرستی هێز، فەرماندەری دەستەی کۆماندۆ و جیگری فه‌رمانده‌ری تیپ و به‌رپرسی ته‌داروکاتی گشتیی حیزب. هه‌مزه له كه‌مترین ماوه‌دا نیشانی دا كه فه‌رمانده‌رێكی باش و خاوه‌ن ته‌رح و گه‌ڵاڵه‌ی سه‌ركه‌وتووانه‌یه. له ماوی پیشمه‌رگایه‌تییدا چه‌ندین جار بریندار بوو که هه‌موو جارێ پاش سارێژبوونەوه‌ی برینه‌که‌ی به گوڕتر دەهاته‌وه سه‌نگه‌ری خۆڕاگری و به‌رخۆدان.
هه‌مزه له سه‌ره‌تای مانگی گه‌لاوێژی ساڵی ١٣٨٧ی هه‌تاوی بۆ به‌ڕێوه‌بردنی ئه‌رکی حیزبی لهگهڵ ده‌سته‌یه‌ک له پێشمه‌رگه‌کانی حیزب ڕووی له ناوچه‌ی ڕه‌به‌ت کرد، هه‌مزه سارتکه‌یی ناوێکی ئاشنا له‌نێو خه‌ڵکی سه‌رده‌شت و ڕه‌به‌تدا بوو. ئه‌گه‌رچی چه‌ند ساڵێک بوو خه‌ڵکی ناوچه‌ی ڕه‌به‌ت چاویان به دیداری کوڕه تێکۆشه‌ره‌کانیان ڕوون نه‌ببۆوه، به دیتنی هه‌مزه‌ی فیداکار و هاوڕێکانی که هه‌ڵگری په‌یامێکی گه‌وره له مانه‌وه‌و زیندووبوونی حیزبه‌که‌ی بوو ڕوون بۆوه. ڕابردووی پڕ له سه‌روه‌ری و شۆرشگێریی هه‌مزه به‌ڵگه‌یه‌کی به‌هێز بوو بۆ ئه‌وه‌ی باوه‌شی گه‌رمی خه‌ڵکه‌که جارێکی دیکه بۆ هه‌مزه و هه‌واڵانی بکرێتەوە.
رێژیمی کۆماری ئیسلامی که هیچ‌کات له ڕووبه‌رووبوونه‌وه له به‌رامبه‌ر هه‌مزه سارتکه‌ییدا توانای نه‌بوو و هه‌میشه له‌ئاستی هه‌ڵمه‌تی ناوبراودا زه‌بوون بوو، ڕۆژی ٢٣ی گه‌لاوێژی ساڵی ١٣٨٧ ئەو و تیمەکەیی لە کاتێکدا خەریکی به‌ڕێوه‌بردنی مه‌ئموورییه‌تی حیزبی بوون، له ئاوایی گردێنه‌ی ناوچه‌ی سه‌رده‌شت خستە که‌مینەوە. لەو شەڕ و لێکدانەدا بەداخەوە هەمزە سارتکەیی و دوو هاوسەنگەری بە ناوەکانی قادر نه‌زمی و قادر قادری گیانیان پیشکه‌ش به باره‌گای به‌خته‌وه‌ری و سه‌ربه‌ستیی نه‌ته‌وه‌که‌یان کرد.
