N. Dr. Majid Hakki

 

Pêdivî ye ku siyasetek neteweyî ya 360-pileyî were fikirîn da ku guhdarîkirin û çareseriyên dîplomatîk ên navxweyî pêşve bibin.

 

Şoreşa Jîna li Kurdistan û Îranê hem li ser asta navxweyî, hem li ser asta Îranê û hem jî li ser asta navdewletî wek katalîzor bû sedemek ji bo zelalkirina potansiyel û metirsiyên li pêşiya civaka Rojhilatê Kurdistanê. Şoreşa Jîna nîşan da ku mixabin yekîtî û hevbendiyên berê yên di navbera hêzên siyasî yên Kurd de ne bi planeke stratejîk bûn û bi piranî ji bo dagirtina valahiya taktîkî ya pêwîstiyên pêkhateyên van “hevbendiyan” bûn.  Îsbata vê îdiaya min jî dûrbûn û şerê nerm piştî îmzekirina “Mensûra Mehsa”, berpirsyarnegirtina partiyan li hember xeletiyên xwe û dûrketina ji wan prensîbên ku partiyan bi xwe berê digotin, ne tiştek e. Heya dema nivîsandina vê babetê, hewlên aliyên siyasî heta niha nebûne sedema nêzîkbûneke stratîjîk û dirûşmên wan ên yekrêziyê jî rengekî madî wernegirtine..

Ji bo ku cîhan me fêm bike û ji bo pirsgirêka me ya neteweyî piştgirîya cîhanî werbigire, pêwîstiya me bi yekîtiyê heye. Ji bo ku em yekitiyê pêk bînin, pêwîstiya me bi têgihiştineke baş heye ku îmaja neteweyekê ji kê û çi pêk tîne. Mixabin lêkolîneke me ya ku çarçoveyeke teorîk û metodolojîk pêşkêşî bike tuneye ku li ser îmaja me ya siyasî ya tevgera neteweyî ya Kurd nêrînên biyaniyan analîz bike. Li ser zirarên derûnî, civakî, mirovî û jîngehê yên ku ji ber parçebûna tevgera Kurdistanê derketine, lêkolînên me yên navxweyî nînin. Divê tevgera siyasî ya Kurdistanê girîngiya têgeha raya giştî û pêkhatina wêneyekî netewî bizanibe û ji bo reftarên xwe yên siyasî modeleke pîvanê binirxîne.  Li ser vê bingehê ji bo naskirina daxwazên giştî yên civakê û xurtkirina dîplomasiya navxweyî pêwîstiya me bi amûrek nû û nûjen a bi navê guhdarî heye. Tenê naskirina pirrengiya civaka Kurdistanê û pirrengiya siyasî nikare bibe sedema têgihiştinê, lê divê modelek xebatê nû bike ku tê de civakên cihêreng ên Kurdistanê wêneya welat ava bikin û di vê çarçoveyê de nirx û berjewendiyên hevbeş werin analîzkirin. Ev nêzîkatî rê dide ku analîzek stratejîk were kirin ku ka têkiliyên dîplomatîk û cûdahiyên navxweyî çawa dikarin bibin alîkar ku wêneyek hemdem a Kurdistanê çêbibe. Pêwîst e em li ser peywendiya partiyan ji aliyê hejmar û kalîte ve, pêwendiya partiyên siyasî û civaka sivîl, hêz û lawaziyên van pêwendiyan û tevaya tevgera siyasî ya Rojhilatê Kurdistanê lêkolîn û gotûbêj bikin. Digel vê yekê, pêdivî ye ku em modelek pêş bixin da ku ajokerên nirxên hevpar ên di civakê de rave bikin da ku wêneya giştî ya civakê bi têgihiştinek lihevhatî vebêjin. Bi van gavan em ê karibin nirxandineke realîst a civaka xwe bi dest bixin û girîngiya "guhdarî"kirina avakirina nirxên hevpar bihesibînin.

Pejirandina siyasetek 360-pileyî pir hesas e û pêdivî bi pêwendiyek rastîn, rêveberî û peymanek civakî heye ku dikare bibe platformek ku ji paşeroja tengahî berbi pêşerojek saxkirinê ve biçe. Siyaseta 360-pile yek ji wan amûrên herî hêsan e ku meriv bandora helwest û kiryarên me li ser yên din fam bike û ka ew çawa tevgera me fam dikin. Psîkolojî alîkariya mirovan dike ku xwe nas bikin. . Lêbelê, ramanên polîtîkaya 360-pileyî dê ji me re bibin alîkar ku em xwe wekî mirovên din nas bikin. Bi siyasetek 360

pileyan, em dikarin bigihîjin tiştê ku jê re Kûpaya dîtina Cîhanê tê gotin. " (Erênî: hişyar, erênî: bêhiş, neyînî: hişmend, neyînî: bêhiş) mîna pencereya "Johari" ye, lê balê dikişîne ser cûdahiyên têgihiştinê (têgihîştî) ji bo organîzekirina agahdariyan axên hinekî cûda bikar tîne. Paceya Johari modelek nîşankirina Astan e. di reftarên mirovan de hişmendî. Model têkiliya kesek bi yekî din re di çarçoveya xaniyan de nîşan dide, ku her yek ji wan xaniyek pencereyek mezin e.

Pejirandina sîyasetek 360-pileyî ji rêberên siyasî re dibe alîkar ku kapasîteyên xwe yên rêxistinî pêş bixin, hevkariyê bikin û derfetên nû ji bo hevkariyê, pêşkeftina rêxistinî û siyasî ya domdar peyda bikin û aştiya civakî pêşve bibin. Bi vî awayî, têgihîştina hevpar a dîtina nirxên hevpar û yekitiya di pirdengî de dikare were bidestxistin. Pejirandina sîyaseta 360 pileyan derfetan ji bo hemû aktorên siyasî yên Kurdistanê dirust dike, çawa ku xeleka 360 pile ji hêmanên curbecur pêk tê, xeleka siyasî ya Kurdistanê jî bi hebûna aktorên civaka siyasî dê temam bibe. Di hawîrdoreke wiha de partî bi hev re hevrikiyê nakin, hevdu temam dikin. Hebûna yê din ne tenê ji bo hebûna me xeter e, di heman demê de ji bo mayîn û temambûna me jî pêdivî ye.