کوردستان میدیا: با وجود عضویت ایران در پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک، اما مادەهای مصوبه در این کنوانسیون از سوی رژیم ایران نقض می‌شوند و این نیز باعث شدە است که یکی از مسائل چالش بر‌انگیز در ایران، حقوق کودکان باشد.
به دلیل اهمیت زیاد دوران کودکی، آسیب‌پذیری کودکان و تفاوت کودکان با بزرگسالان و در راستای احقاق حقوق کودکان همانند دیگر اقشار جامعه پس از گذشت ٤١ سال از اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال ١٩٤٨، کنوانسیون حقوق کودک در تاریخ ٢٩ آبان‌ماه سال ١٣٦٨ از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد پذیرفته شده و از تاریخ ١١ شهریور سال ١٣٦٩ برای کشورهای امضاکننده لازم‌الاجرا گردید.
پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک، تاکنون با پشتیبانی ١٩٣ کشور عضو سازمان ملل متحد، کامل‌ترین و اصلی‌ترن سندی می‌باشد که در رابطه با حقوق کودکان و نیز مقبول‌ترین سند حقوق بشری در تاریخ می‌باشد.
ایران در اسفندماه سال ١٣٧٢ به جمع کشورهایی پیوست که کنوانسیون حقوق کودک را امضا کردەاند و از آن به بعد ٥٤ مادەی اصلی این کنوانسیون برای رژیم ایران لازم‌الاجراست و بایستی به عنوان کشوری که در جمع کشورهای امضاکننده قرار دارد، مواد این کنوانسیون را اجرا کند.
با وجود لازم‌الاجرا بودن مواد کنوانسیون حقوق کودک برای رژیم ایران به دنبال عضویت در این کنوانسیون، اما بسیاری از مواد مصوبه‌ی این پیمان‌نامه در ایران به اجرا در نیامده و در بسیاری از مواقع نیز نقض شدە و می‌شوند.
در همین رابطه، جمعیت دفاع از حقوق کودکان کار و خیابانی که در سال ١٣٨٢ تأسیس شدە بود و به حمایت از حقوق کودکان و به ویژه کودکان کار می‌پرداخت از سوی ادارات ذیربط رژیم ایران پلمپ شد.
این پیمان‌نامه از بخش‌های اصلی، عدم تبعیض در حقوق کودکان، حقوق مدنی و سیاسی، حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، مواد ویژه امور خاص کودکان، مسائل مربوط به کمیته حقوق کودک و موادی مرتبط با مسائل اداری مربوط به کنوانسیون تشکیل شدە است که ٥٤ مادەی جزئیات تمامی این موارد را در خود گرفتەاند.
بحران حقوق کودکان در ایران و نقض مواد کنوانسیون حقوق کودک
وضعیت کودکان به ویژه کودکان کار، معلول، فرزندان طلاق و کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست در ایران بسیار نامناسب می‌باشد و بسیاری از کارشناسان بر این باورند که خانوادەها و کودکان با بحران حقوق کودکان در ایران مواجه هستند.
بسیاری از کودکان مناطق محروم ایران از از حقوق خود از جمله، آموزش و پرورش استاندارد، تفریح لازم و امکانات اولیه برای گذراندن دوران کودکی، بیمه و خدمات اجتماعی، حق برخورداری از استانداردهای زندگی و مراقبت‌های بهداشتی، استفاده از وسایل ارتباط گروهی، آزادی تشکیل انجمن و گروه، آزادی مذهب و افکار و ... محروم می‌باشند.
رژیم ایران با وجود پیوستن به کنوانسیون جهانی حقوق کودک اما بسیاری از مواد آن را اجرا نمی‌کند.
کودکان کار، اعتیاد در میان کودکان و کاهش شدید سن اعتیاد و همچنین ازدواج کودکان در ایران از جمله مواردی می‌باشند که وضعیت حقوق کودکان در ایران را به حالت بحرانی در آورده است.
کودکان کار در ایران
با توجه به گزارش ارائەشدە سازمان بین‌المللی کار، حدود ۵۱۲ میلیون کودک که ۱۵۳ میلیون تن از آنها بین ٥ تا ۱۴ سال سن دارند، در دنیا مشغول به کار هستند.
بر اساس آمار رسمی منتشره از سوی مرکز آمار ایران که تنها سازمان رسمی انتشار آمار می‌باشد، بیش از یک میلیون و هفتصد هزار کودک ایرانی به طور مستقیم مشغول کار هستند.
این در حالیست که بسیاری از نهادهای مدافع کودکان، شمار کودکان کار در ایران را بیش از ٣ میلیون تن اعلام کردەاند.
بر اساس برخی گزارش‌ها، بیش از ٧ میلیون کودک در ایران که اکثریت آنان را کودکان کار تشکیل می‌دهند از حق تحصیل محروم می‌باشند.
شمار روزافزون کودکان کار در ایران از طرفی و وضعیت و چگونگی زندگی آنان از سویی دیگر، نظرات فعالین حقوق کودکان را معطوف خود کردە است.
افزایش بیماری ایدز در میان کودکان کار نیز یکی از مقولات نگران کننده این پدیده اجتماعی می‌باشد که از سوی مسئولین نهادهای ذیربط رژیم ایران مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
ازدواج کودکان در ایران و تصویب قانون ازدواج با فرزند خوانده
گزارشات منتشره در رابطه با ازدواج و طلاق کودکان در ایران نشانگر وضعیت نامناسب و آمار بسیار بالای این مقوله در ایران بوده و این نیز باعث شدە است که کارشناسان و مدافعان حقوق کودکان این آمار را متجاوز از خط قرمز وصف کرده و نسبت به عواقب آن هشدار داده و این موضوع را نقض کنوانسیون‌های حقوق بشری سازمان ملل متحد وصف کرده‌اند.
مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد، طی گزارشی از مادر شدن هر ساله بیش از ٧ میلیون دختر زیر ١٨ سال در کشورهای فقیر ابراز نگرانی کرده و با توجه به این گزارش، بیشترین آمار در این زمینه به کشورهای در حال توسعه و در حال گذار از سنتی بودن به مدرنیته می‌باشد.
برخی از آمارهای غیررسمی منتشره از سوی نهادها و مراکز تحقیقاتی، نشانگر افزایش ٤٥ درصدی آمار ازدواج کودکان به ویژه دختران زیر ١٥ سال می‌باشد و تا دو سال پیش، ٣٧ هزار کودک مطلقه و بیوه در ایران ثبت شدەاند.
هر ساله در ایران با وجود اینکه آمار ازدواج کاهش می‌یابد اما آمار مربوط به ازدواج کودکان سالانه نسبت به سال گذشته افزایش می‌یابد و در همین رابطه، برخی از کارشناسان اجتماعی از وجود سالانه نزدیک به ٤٥ هزار ازدواج کودکان خبر دادەاند و نسبت به عواقب و پیامدهای این مسأله هشدار دادە و ازدواج کودکان در سنین پایین را از نتایج ضعف قانون و فقر فرهنگی و اقتصادی عنوان می‌کنند.
بر اساس آمارهای منتشره، در هر سال، ٨٠٠ دختر ١٠ تا ١٤ ساله و ١٥ هزار دختر ١٥ تا ١٩ ساله در ایران طلاق گرفتەاند.
آمارهای منتشتره حاکی از این است که ازدواج دختران زیر ١٥ سال در سال ١٣٩٠ نسبت به سال ١٣٨٥، بیش از ٣٥% افزایش یافته است.
استان سیستان و بلوچستان در ایران با ٢%، بیشترین آمار مربوط به ازدواج دختران زیر ١٥ سال را به خود اختصاص داده است.
ازدواج با فرزند خوانده که ناقض مادەی ٢١ کنوانسیون حقوق کودکان و متعارض به روح تمامی قوانین مرتبط با فرزندخواندگی می‌باشد نیز در ایران به تصویب رسیده است که می‌تواند یکی از عوامل اصلی در افزایش آمار ازدواج کودکان زیر ١٥ سال محسوب شود.
بسیاری از کارشناسان اجتماعی، ازدواج با فرزندخوانده را غیرعاطفی می‌دانند، اما رژیم اسلامی ایران با توجه به آیات ٤، ٣٧ و ٤٠ سوره احزاب قانون ازدواج با فرزندخوانده را تصویب و در تبصره مادەی ٢٧ گنجاند.
کاهش سن اعتیاد در ایران
سن اعتیاد در ایران همواره با افزایش شمار افراد معتاد به مواد مخدر کاهش یافتە و در نتیجەی عدم جلوگیری رژیم ایران از خرید و فروش مواد مخدر به ویژه مواد مخدر صنعتی، اعتیاد در ایران نه تنها ریشه‌کن نشدە و کاهش نیافتە بلکه افزایش یافته و جوان‌تر نیز شدە است.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که سن مصرف مواد مخدر در ایران به کمتر از ١٥ سال رسیده است و نسبت به پیامدهای این پدیده هشدار دادەاند.
استفاده از مواد مخدر صنعتی در مدارس شایع شدە است و مسئولین مرتبط در این باره سکوت کرده‌اند و اقدامات لازمه در راستای ریشەکن کردن اعتیاد و یا حتی کاهش آن پیش رو نگرفتەاند.
طی چند سال اخیر و با افزایش کودکان کار و کاهش سن اعتیاد در ایران و همزمان در خطر بودن کودکانی که دچار این پدیدەهای مخرب اجتماعی شدەاند، ایدز افزایش یافتە و به مرز هشدار رسیده است و آمارها نشانگر این می‌باشند که ٦٥% از موارد مبتلا به ایدز از راه تزریق با سرنگ‌های آلوده بوده است.
و در پایان ...
کارشناسان و مدافعان حقوق کودک بر این باورند که با وجود وضعیت نامناسب کودکان در ایران و عدم برخورداری آنان از نیاز و حقوق‌های اولیه خود، می‌توان با تاسیس نهادهای مدافع حقوق کودکان و پشتیبانی و حمایت از آنان، تصویب قوانین در این راستا و تجدید نظر در برخی از مواد قانونی که حقوق کودکان را به چالش می‌کشد و همچنین فرهنگ‌سازی در میان خانوادەها، پرونده کودکان کار، کودک‌آزاری، محرومیت از تحصیل و امکانات رفاهی و ناقص‌سازی دختر بچەها را برای همیشه بست و با احقاق حقوق برحق کودکان، آنان را از حقوق انسانی و ضروری خود برخوردار کنیم.
گزارش/ هیبت کامرانی‌پور
به دلیل اهمیت زیاد دوران کودکی، آسیب‌پذیری کودکان و تفاوت کودکان با بزرگسالان و در راستای احقاق حقوق کودکان همانند دیگر اقشار جامعه پس از گذشت ٤١ سال از اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال ١٩٤٨، کنوانسیون حقوق کودک در تاریخ ٢٩ آبان‌ماه سال ١٣٦٨ از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد پذیرفته شده و از تاریخ ١١ شهریور سال ١٣٦٩ برای کشورهای امضاکننده لازم‌الاجرا گردید.
پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک، تاکنون با پشتیبانی ١٩٣ کشور عضو سازمان ملل متحد، کامل‌ترین و اصلی‌ترن سندی می‌باشد که در رابطه با حقوق کودکان و نیز مقبول‌ترین سند حقوق بشری در تاریخ می‌باشد.
ایران در اسفندماه سال ١٣٧٢ به جمع کشورهایی پیوست که کنوانسیون حقوق کودک را امضا کردەاند و از آن به بعد ٥٤ مادەی اصلی این کنوانسیون برای رژیم ایران لازم‌الاجراست و بایستی به عنوان کشوری که در جمع کشورهای امضاکننده قرار دارد، مواد این کنوانسیون را اجرا کند.
با وجود لازم‌الاجرا بودن مواد کنوانسیون حقوق کودک برای رژیم ایران به دنبال عضویت در این کنوانسیون، اما بسیاری از مواد مصوبه‌ی این پیمان‌نامه در ایران به اجرا در نیامده و در بسیاری از مواقع نیز نقض شدە و می‌شوند.
در همین رابطه، جمعیت دفاع از حقوق کودکان کار و خیابانی که در سال ١٣٨٢ تأسیس شدە بود و به حمایت از حقوق کودکان و به ویژه کودکان کار می‌پرداخت از سوی ادارات ذیربط رژیم ایران پلمپ شد.
این پیمان‌نامه از بخش‌های اصلی، عدم تبعیض در حقوق کودکان، حقوق مدنی و سیاسی، حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، مواد ویژه امور خاص کودکان، مسائل مربوط به کمیته حقوق کودک و موادی مرتبط با مسائل اداری مربوط به کنوانسیون تشکیل شدە است که ٥٤ مادەی جزئیات تمامی این موارد را در خود گرفتەاند.
بحران حقوق کودکان در ایران و نقض مواد کنوانسیون حقوق کودک
وضعیت کودکان به ویژه کودکان کار، معلول، فرزندان طلاق و کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست در ایران بسیار نامناسب می‌باشد و بسیاری از کارشناسان بر این باورند که خانوادەها و کودکان با بحران حقوق کودکان در ایران مواجه هستند.
بسیاری از کودکان مناطق محروم ایران از از حقوق خود از جمله، آموزش و پرورش استاندارد، تفریح لازم و امکانات اولیه برای گذراندن دوران کودکی، بیمه و خدمات اجتماعی، حق برخورداری از استانداردهای زندگی و مراقبت‌های بهداشتی، استفاده از وسایل ارتباط گروهی، آزادی تشکیل انجمن و گروه، آزادی مذهب و افکار و ... محروم می‌باشند.
رژیم ایران با وجود پیوستن به کنوانسیون جهانی حقوق کودک اما بسیاری از مواد آن را اجرا نمی‌کند.
کودکان کار، اعتیاد در میان کودکان و کاهش شدید سن اعتیاد و همچنین ازدواج کودکان در ایران از جمله مواردی می‌باشند که وضعیت حقوق کودکان در ایران را به حالت بحرانی در آورده است.
کودکان کار در ایران
با توجه به گزارش ارائەشدە سازمان بین‌المللی کار، حدود ۵۱۲ میلیون کودک که ۱۵۳ میلیون تن از آنها بین ٥ تا ۱۴ سال سن دارند، در دنیا مشغول به کار هستند.
بر اساس آمار رسمی منتشره از سوی مرکز آمار ایران که تنها سازمان رسمی انتشار آمار می‌باشد، بیش از یک میلیون و هفتصد هزار کودک ایرانی به طور مستقیم مشغول کار هستند.
این در حالیست که بسیاری از نهادهای مدافع کودکان، شمار کودکان کار در ایران را بیش از ٣ میلیون تن اعلام کردەاند.
بر اساس برخی گزارش‌ها، بیش از ٧ میلیون کودک در ایران که اکثریت آنان را کودکان کار تشکیل می‌دهند از حق تحصیل محروم می‌باشند.
شمار روزافزون کودکان کار در ایران از طرفی و وضعیت و چگونگی زندگی آنان از سویی دیگر، نظرات فعالین حقوق کودکان را معطوف خود کردە است.
افزایش بیماری ایدز در میان کودکان کار نیز یکی از مقولات نگران کننده این پدیده اجتماعی می‌باشد که از سوی مسئولین نهادهای ذیربط رژیم ایران مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
ازدواج کودکان در ایران و تصویب قانون ازدواج با فرزند خوانده
گزارشات منتشره در رابطه با ازدواج و طلاق کودکان در ایران نشانگر وضعیت نامناسب و آمار بسیار بالای این مقوله در ایران بوده و این نیز باعث شدە است که کارشناسان و مدافعان حقوق کودکان این آمار را متجاوز از خط قرمز وصف کرده و نسبت به عواقب آن هشدار داده و این موضوع را نقض کنوانسیون‌های حقوق بشری سازمان ملل متحد وصف کرده‌اند.
مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد، طی گزارشی از مادر شدن هر ساله بیش از ٧ میلیون دختر زیر ١٨ سال در کشورهای فقیر ابراز نگرانی کرده و با توجه به این گزارش، بیشترین آمار در این زمینه به کشورهای در حال توسعه و در حال گذار از سنتی بودن به مدرنیته می‌باشد.
برخی از آمارهای غیررسمی منتشره از سوی نهادها و مراکز تحقیقاتی، نشانگر افزایش ٤٥ درصدی آمار ازدواج کودکان به ویژه دختران زیر ١٥ سال می‌باشد و تا دو سال پیش، ٣٧ هزار کودک مطلقه و بیوه در ایران ثبت شدەاند.
هر ساله در ایران با وجود اینکه آمار ازدواج کاهش می‌یابد اما آمار مربوط به ازدواج کودکان سالانه نسبت به سال گذشته افزایش می‌یابد و در همین رابطه، برخی از کارشناسان اجتماعی از وجود سالانه نزدیک به ٤٥ هزار ازدواج کودکان خبر دادەاند و نسبت به عواقب و پیامدهای این مسأله هشدار دادە و ازدواج کودکان در سنین پایین را از نتایج ضعف قانون و فقر فرهنگی و اقتصادی عنوان می‌کنند.
ازدواج کودکان دختر زیر ١٥ سال، متجاوز از خط قرمز/ مادری که خود کودک است
بر اساس آمارهای منتشره، در هر سال، ٨٠٠ دختر ١٠ تا ١٤ ساله و ١٥ هزار دختر ١٥ تا ١٩ ساله در ایران طلاق گرفتەاند.
آمارهای منتشتره حاکی از این است که ازدواج دختران زیر ١٥ سال در سال ١٣٩٠ نسبت به سال ١٣٨٥، بیش از ٣٥% افزایش یافته است.
استان سیستان و بلوچستان در ایران با ٢%، بیشترین آمار مربوط به ازدواج دختران زیر ١٥ سال را به خود اختصاص داده است.
ازدواج با فرزند خوانده که ناقض مادەی ٢١ کنوانسیون حقوق کودکان و متعارض به روح تمامی قوانین مرتبط با فرزندخواندگی می‌باشد نیز در ایران به تصویب رسیده است که می‌تواند یکی از عوامل اصلی در افزایش آمار ازدواج کودکان زیر ١٥ سال محسوب شود.
بسیاری از کارشناسان اجتماعی، ازدواج با فرزندخوانده را غیرعاطفی می‌دانند، اما رژیم اسلامی ایران با توجه به آیات ٤، ٣٧ و ٤٠ سوره احزاب قانون ازدواج با فرزندخوانده را تصویب و در تبصره مادەی ٢٧ گنجاند.
کاهش سن اعتیاد در ایران
سن اعتیاد در ایران همواره با افزایش شمار افراد معتاد به مواد مخدر کاهش یافتە و در نتیجەی عدم جلوگیری رژیم ایران از خرید و فروش مواد مخدر به ویژه مواد مخدر صنعتی، اعتیاد در ایران نه تنها ریشه‌کن نشدە و کاهش نیافتە بلکه افزایش یافته و جوان‌تر نیز شدە است.
سن اعتیاد در ایران به کمتر از ١٥ و حتی ١٠ سال رسیده است
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که سن مصرف مواد مخدر در ایران به کمتر از ١٥ سال رسیده است و نسبت به پیامدهای این پدیده هشدار دادەاند.
استفاده از مواد مخدر صنعتی در مدارس شایع شدە است و مسئولین مرتبط در این باره سکوت کرده‌اند و اقدامات لازمه در راستای ریشەکن کردن اعتیاد و یا حتی کاهش آن پیش رو نگرفتەاند.
طی چند سال اخیر و با افزایش کودکان کار و کاهش سن اعتیاد در ایران و همزمان در خطر بودن کودکانی که دچار این پدیدەهای مخرب اجتماعی شدەاند، ایدز افزایش یافتە و به مرز هشدار رسیده است و آمارها نشانگر این می‌باشند که ٦٥% از موارد مبتلا به ایدز از راه تزریق با سرنگ‌های آلوده بوده است.
و در پایان ...
کارشناسان و مدافعان حقوق کودک بر این باورند که با وجود وضعیت نامناسب کودکان در ایران و عدم برخورداری آنان از نیاز و حقوق‌های اولیه خود، می‌توان با تاسیس نهادهای مدافع حقوق کودکان و پشتیبانی و حمایت از آنان، تصویب قوانین در این راستا و تجدید نظر در برخی از مواد قانونی که حقوق کودکان را به چالش می‌کشد و همچنین فرهنگ‌سازی در میان خانوادەها، پرونده کودکان کار، کودک‌آزاری، محرومیت از تحصیل و امکانات رفاهی و ناقص‌سازی دختر بچەها را برای همیشه بست و با احقاق حقوق برحق کودکان، آنان را از حقوق انسانی و ضروری خود برخوردار کنیم.
گزارش/ هیبت کامرانی‌پور
