کوردستان میدیا: زنان جهان در هشتم مارس هر سال، ضمن تجلیل از مبارزە و موفقیتهای خود، بدون هیچ گونه توجهی به تبعیضها، در تلاش تحقق حقوق پایمال شدە خود در جهان هستند.
تاریخچەی روز جهانی زنان به سال ١٨٥٧ میلادی برمیگردد، در این سال هزاران تن از زنان نیویورک در ایالات متحده آمریکا با سردادن مطالبات خود به خیابانها ریختند که این درخواستهای خود را به گوش حاکمین وقت آمریکا برسانند اما با برخورد ناشایست نیروهای پلیس روبرو شدند.
زنان معترض در این تظاهرات موفق شدند که بر سیاستمداران وقت آمریکا تاثیر گذاشته و درخواستهای خود را در مباحث سیاسی و نشستهای آنها بگنجانند.
افزایش دستمزد و کاهش زمان کار روزانه از اصلیترین درخواستهای تظاهرات زنان بودند.
به دلیل تاکید و پافشاری معترضین بر درخواستهای خود، نخستین سندیکای مختص به زنان در یک کارگاه ریسندگی و بافندگی تشکیل شد.
اعتراضات زنان هرساله مخفی و آشکار تا مورخەی هشتم مارس ١٩٠٧ میلادی ادامه داشت، تا این که در این روز زنان آمریکا در اقدامی مشابه نسبت به ١٠ ساعت کار روزانه اقدام به برگزاری تجمع اعتراضی و تظاهرات نمودند که با واکنش شدید نیروهای پلیس روبر شد. یک سال بعد و در سال ١٩٠٨ زنان آمریکا در حالی که نان خشک و گل در دست داشتند با مجموعهای از مطالبات نو، مانند کاهش ساعات کار، درو نگهداشتن کودکان از مراکز کار و حق شرکت در انتخابات زنان به خیابان آمدند.
اعتراض و اعتصابات زنان آمریکا، تکوین یک جنبش جهانی را در پی داشت و مطالبات تا جایی ادامه یافت که حقوق زن ومرد تبدیل به یک خواست همهگیر تبدیل گردید. جنبش جهانی زنان را سفرا گیستیس نام نهادند.
در کنگرهی بینالمللی سوسیالیست به سال ١٩١٠ در کپنهاگ، پایتخت دانمارک برگزار گردید؛ کلارا زتیکن از اعضای حزب سوسیالیست دمکراتهای آلمان، روز ٨ مارس را به عنوان روز مبارزهی زنان در سراسر جهان پیشنهاد کرد و از سوی کنگره به تصویب رسید.
روز ٨ مارس که به عنوان روز جهانی زنان شناخته شده به اعتراضات و راهپیماییهای سال ١٩١٠ برمیگردد که در نیویورک انجام شد؛ تظاهرات زنان آمریکا انگیزهای شد برای زنان اروپایی تا آنها نیز این روز را روز زنان بشناسند، هرچند که سازمان ملل متحد تا سال ١٩٧٧ به شیوهی رسمی به این روز اعتراف ننمود..
وبسایت کردستان میدیا برای بررسی بیشتر روز جهانی زن مصاحبەهایی با نمایندەی سازمانهای زنان در کردستان ایران انجام دادە است، که متن آنها عینأ در پی میآید:
کوردستان میدیا: لزوم تعیین یک روز در سال به نام زن چیست؟ به عنوان یک زن چگونه به روز جهانی زن مینگرید؟ آیا به نظر شما هشتم مارس تنها روزیست که زنان دنیا نارضایتی خود را به گوش جامعه جهانی برسانند؟
زینب حسینی: تاریخ از رقابت و کشمکش میان اقشار جامعه، ملتها، دین و مذاهب تشکیل میشود. در طول تاریخ بشریت استثمار و همچنین چندین مرحلهی ناامیدکننده همچون بردەداری و نظام فئودالی و حکم حاکم بر محکوم و ...؛ این جریان وجود داشته و همچنان در جریان میباشد.
ما در جامعەی یکسانی زندگی نمیکنیم یا در کل باید بگویم که جهان به جایی نرسیده است که تمامی انسانها در یک سطح و برابر با هم باشند و تاکنون نیز در هیچ زمانی از حقوق برابر و یکسان برخوردار نبودەاند.
بنابراین مبارزه وجود داشته و دارد و تا زمان نابودی کامل ظلم و استبداد ادامه خواهد داشت و باید فداکاری صورت بگیرد. تغیرات بەوجود آمده و نسبتأ آزادی موجود محصول مبارزه و فداکاری شماری انسان میباشد که برای رسیدن به آزادی و تامین حقوق زنان به عنوان نیمی از جامعه از خودگذشتگی کردند. آنها توانتسند با قدامات خود راه مبارزه را مناسب کرده و همچنین طرز فکر موجود را ارتقا دادند. باید از آنها یاد کنیم نه یک روز در سال بلکه در تمامی روزهای سال.
در جهان مناسبتها و روزهای جهانی و محلی زیادی وجود داردن و یکی از این روزها نیز ٨ مارس روز جهانی زن میباشد که این روز از سوی زنان در تاریخ جهان برجسته شدە و محصول سالها تلاش و مبارزه میباشد.
با وجود اینکه مشخص کردن و نامگذاری یک روز به عنوان روز جهانی زن نتوانسته است که نقض حقوق زنان را از بین ببرد اما زنان تا حدودی توانستەاند که نقض حقوق برحق خود را به گوش جامعه برسانند.
هشتم مارس، روز جهانی زن برای ما زنان کُرد که در طول تاریخ هموارە مورد ظلم و ستم قرار گرفتەایم، روز بسیار مهمی میباشد و این روز بدان معناست که مبارزه برای رسیدن به حقوق برحق و آزادی نرخ میخواهد و باید در این راه قربانی داد و اگر ما بر خواستەهای خود تاکید کرده و در این راستا پافشاری کنیم، موفق خواهیم شد.
من به عنوان یک زن که بزرگشدهو پرورش یافتهی این جامعه هستم و همواره با مشکلات و آزار نامتناهی زنان در این جامعه بودەام، با اهمیت زیادی به روز جهانی زن و تمامی روزهایی که زنان برای دستیابی به حقوق خود تلاش کردەاند، مینگرم. تلاش برای دستیابی به حقوق برحق را به عنوان یک وظیفەی ملی و دینی قلمداد میکنم و هر کسی که در این راه حتی یک سنگ روی سنگ بگذارد برای من بسیار بااهمیت میباشد.
ما به عنوان کمیتەی زنان سازمان خبات کردستان ایران که تاریخ تاسیسمان به بیش از ١٠ سال رسیده است، هر ساله هشتم مارس، روز جهانی زن را یاد کردەایم و از فعالین عرصه حقوق زنان تجلیل کردەایم و بر این باور نیز هستم که زن کرد که در بیحقوقی زندگی کرده و قربانی جامعه هستند باید بیشتر به این مناسبت جهانی اهمیت بدهند.
به نظر من ضروریست در این روز، زنان نسبت به افزایش چشمگیر فعالیتهای خود فعالیت کرده و در سطح وسیعتری تلاش کنند که افراد جامعه نسبت به حقوق زنان آشنا شوند؛ در ضمن باید همزمان نیز از مردهایی که در راستای احقاق حقوق زنان تلاش میکنند تجلیل شود.
این روز باید همچنین به روز همبستگی مبدل گشته و همه با هم در این روز عهم ببندیم که در راستای دستیابی به حقوق برحق خود به مبارزه ادامه دادە و همزمان علیه حاکمیت و تمامی اشخاصی که اقدام به نقض حقوقمان میکنند اعتراض کنیم و تلاش کنیم که صدای نارضایتی خود را به گوش جهانیان برسانیم و به تمام بشریت بگوییم کە تاکنون نیز کشتن و نقض حقوق زنان ادامە دارد و روزانه این پدیده در این جامعه روی میدهد.
کوردستان میدیا: نظر شما راجع بە وضعیت زنان کرد از نظر فرهنگ، جامعە چیست؟ ضمن این تغییرات در چند سال اخیر از نظر موفقیتها ، آیا نقش زن کرد در این تغییرات چیست؟
گلی پریزادی: جامعەی کردستان جامعەی زندە همیشە در حال تغییر بوده و تحت تاثیرات تغییرات جامعە و سیاسی و فرهنگی دنیا قرار گرفتە و میزان ارتباطات مردم در قیاس با سالهای اخیر نسبتا تغییر کردە است، مردم بە دلیل ارتباطات اجتماعی و اینترنتی از دیگرسو مطبوعات از تغییرات منطقەی و جهانی بی خبر نیستند. این در حالیست کە رژیم جمهوری اسلامی بە از طریق مختلف دست بە پارازیت و فیلتر کردن ارتباطات اجتماعی، تا توانستە تلاش کردە از رشد و اطلاعات و تغییرات فرهنگی و جامعەی ایران ممناعت کند مخصوصا در جامعەی کردستان.
روابط جهانی مستقیم و یا غیر مستقیم قادر به اثرگذاری بر زنان بعنوان بخشی از جامعه کردستان بوده است. سطح خودآگاهی زنان کُرد مراحل بسیار حساسی را سپری نموده و زنان بعنوان نیمه جامعه با وجود تمامی موانع سیاسی و فرهنگی، کوشیدهاند تا در کوران علم و پیشرفت جای نمانند.
هماکنون در کردستان، بسیاری از زنان به دانشگاه میروند و در سطح آکادمیک مشغول به تحصیل هستند. اگر طی دهههای گذشته زنان سهم بسیار کمی از تحصیل و تولید علم داشتند، امروزه با توجه به تواناییها در حوزهی علم و تحصیل، زنان نسبتأ پیشرفتهای خوبی داشتهاند و امیدوارم که این دستاوردها روز به روز افزایش پیدا کند. با در نظر گرفتن این شرایط تازه، شاهد عدم تابعیت زنان از تصمیمات اطرافیان هستیم، از نظر اجتماعی مسئلهای بعنوان بزرگ و کوچک یا زن به زن ریشهکن شده یا از بین رفته است، زنان کُرد هرچه بیشتر در حوزه فعالیتهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مشارکت پیدا میکنند و از مسائل سنتی و ارتجاعی فاصله گرفتهاند و زن برای خودش استقلال فکری و اجتماعی دارند.
این موارد نشانه ترقی جامعهی کردستان است و بر همین اساس، نشان از پیشرفت زنان کُرد میباشد. در مقطعی که میبینیم جامعهی کُردستان دستخوش تغییر و تحولات شده است و این امر زمینه را برای فعالیت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی فراهم ساخته است. زنان کُرد دیگر تابعی از واقعیتهای محدودکنندهی اجتماعی نیستند. زنان مقاطع مختلف پیشرفت و ترقی را سپری نمودهاند. هماکنون مسئله مبارزه برای یکسانی زن و مرد به بخشی از فرهنگ جامعهی کردستان ایران مبدل گشته است در حالی که این رویکرد کومله نسبت به زنان جامعه کردستان از جانب بخشی از اجتماع نادرست و نابجا تلقی میشد. خوشبختانه پس از ٤٥ سال این دیدگاه به یک گفتمان در کردستان بسط یافته است و این جای مسرت است که هماکنون زنان کُرد به حقوق خود آشنا شدهاند.
در حال حاضر در اکثر شهرهای کردستان ویژه مراسمات ٨ مارس با وجود موانع رژیم اسلامی ایران، با مشارکت زنان و مردان برابری طلب برگزار میگردد، این تحولات قابل ملاحظهایست.
کوردستان میدیا: شما به عنوان تشکلهای اتحادیهی زنان چه اقداماتی در جهت معرفی حقوق زنان و تعریف یک چارچوب کلی تا زنان کُرد در این کانال به حقوق خود دست یابند؟
لیلا دیوبند: ما بعنوان سازمان آزادی زنان کُردستان _ نینا، با توجه به فرصت و امکانی که در اختیار سازمانهای زنان کُردستان میباشد، برای معرفی مسائل مربوط به زنان کُرد فعالیت داشتهایم. فعالیتهای ما در قالب نشست، سمینار و دورههای آموزشی و .. بوده است و همچنین ما در تماس مداوم با زنان فعال در حوزهی حقوق زنان هستیم البته این مشخص است که به دلیل سیستم سیاسی و سلطهای که بر کردستان میباشد، هیچ یک از سازمانهای مربوط به زنان کردستان ایران قادر به اجرای برنامهها و فعالیتهای مورد نظر خود نیستیم و ارتباط ما با زنان جامعه محدود میباشد. ابزار رسانهای در تمامی اشکال خود کانال مناسبی برای فعالیتهای ما و پل ارتباطی مطلوبی بین ما و زنان جامعهمان است.
ما سعادت زن، خانواده و جامعه کردستان را در تکوین جامعهای انسانی که در آن زن و مرد در تمامی زمینههای سیاسی، اقتصادیف اجتماعی، فرهنگی و ..میباشد، ما با برخورد و اصطکاک بین دو جنس زن و مرد مخالف هستیم و معتقدیم تعامل و درک متقابل بر پایهی حقوق و احترام به خواست یکدیگر، کلید زندگی آرام و مطلوب بین زن ومرد میباشد.
مشخص است که زنان کُرد در قیاس با وضعیت زنان ملتهای دیگری که مشکل تابعیت از سلطه جویان و افراط آنها را ندارند. به همین خاطر بر این مسئله مسر هستیم که مبارزه بر ضد تبعیض جنسی و فرهنگی و مردسالاری در کردستان را با مبارزه ملی کُرد برای رسیدن به حکومت مطلوب سیاسی و دولت ملی، گره بزنیم.
کوردستان میدیا: سیاستهای رژیم اسلامی را نسبت به حقوق زنان در مدت روی کار آمدن روحانی چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا در قیاس با گذشته تغییر ملموسی ایجاد شده است؟
حلیمه رسولی: در کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری، شاهد تبلیغات رییسجمهور فعلی ایران در مورد یکسانی زن و مرد بودیم و دیدیم که چگونه به طرق مختلف از دیدگاههای گوناگون من جمله اسلام، قانون و..این مسئله را پوشش میدادندو روحانی به طورمداوم دولت آینده را دولت متضمن یکسانی زن و مرد میخواند و به این شکل توانست تا یک ذهنیت تقریبی مثبتی را در بین زنان و فعالین حوزه حقوق زنان متبلور سازد. بعد از روی کار آمدن نیز چند یک از زنان را به عنوان اعضای کابینهی خود معرفی نمود و از سیمای تک جنسیتی کابینه پیشگیری کرد. اما باید گفت که با همهی این اوصاف، وضعیت زنان در مدت روی کار آمدن روحانی تغییر نکرده است یعنی دقیقأ شبیه آنچه که در مسائل دیگر اتفاق افتاده است، برای نمونه در این مدت میزان اعدامها نه تنها کاهش نیافته بلکه بیشتر نیز شده است. زنان در حال حاضر همچون گذشته در شرایط ناعادلانهای به سر میبرند و امنیت شغلی و اجتماعی ندارند و تاکنون نیز قدم راستین عملی برای حذف تفکیک جنسیتی در دانشگاهها برداشته نشده است و زنان در مسائل دیگری همچون طلاق نیز متحمل یک نوع تبعیض از سوی قانون میشوند و میتوان گفت که تاکنون، دولت تدبیر و امید به غیر از انتصاب چند خانم در مناصب دولتی، به هیچ یک از وعدههایش به زنان عمل نکرده است.
کوردستان میدیا: با وجود تاسیس شمار زیادی از سازمان و تشکلها و فعالیت روزافزون فعالین مدنی، بسیار بیشتر از گذشته شاهد خودکشی زنان و به خصوص پدیدهی خودسوزی هستیم، شما این مسئله را چگونه ارزیابی میکنید؟
سنور حنیفی پور: شخصا بر این باور نیستم که میتوان وسعت این پدیده را با میزان فعالیت تشکلهای زنان سنجید، هرچند که این به منزلهی تبرئهی زنان نیست اما به طور کلی میتوان به چند مورد در این رابطه اشاره کرد.
بگذارید طبق سوال پیش برویم. به نظر تشکلهای زنان در انجام کارویژههای خود ناتوتن بودهاند که این امر متاثر از چند علت هست؛ اول این که: این سازمانها از درون همان جوامع مردسالار با همان بافت سنتی شکل گرفتهاند و به همین خاطر حوزهی فعالیتشان بسیار محدود است و قادر نیستند تا به تمامی کم و کیف زندگی زنان جامعه بپردازند و قانون، فرهنگ و آداب و سنن راه را برای ورود به نفس مسائل مربوطه، مسدود کرده باشد. اما در برخی موارد نقش منفی تشکلهای زنان در مسائل مربوط محرز به نظر میآید. برای نمونه همان دختر ١٦ ساله که چند روز پیش به دست پدرش وبا اسلحهی گرم به قتل رسید. این دختر مدتی پیش شکایتی را در باب تعرض جنسی که به وی شده بود، ارائه داده بود و سپس به همین تشکلها پناه میبرد و اعضای این تشکل دختر ١٦ ساله را در یکی از شیلترهای ویژهی زنان پناه میدهند اما به دلیل شرایط غیرعادی و بار روانی ناشی از اتفاق قبلی و وضعیت شلترف وی را به مراکز پلیس تحویل میدهند و در نهایت این دختر را به پدرش تحویل میدهند. اینجا باید گفت که این تشکل در مرگ این دختر مقصر بوده است، چرا که در حفاظت از این دختر قربانی معضلات اجتماعی کوتاهی کردهاند.
سازمانهای زنان هرگز به آن اندازه که به برگزاری ورکشاپ و سمینار اهمیت میدهند به اطلاعرسانی به کسانی که دارای فقر شدید فرهنگی هستند اهمیت قائل نیستند و همچنین قادر نشدهاند تا تأثیرات لازم را بر حاکمیت و قانون در جهت رفع مشکلات زنان داشته باشند.
از دیگر موارد قابل بحث، عدم وجود جامعه شناسی در باب خانواده، قوم و آشنا در جامعهی کُردی میباشد، عدم شناخت درست از مفاهیم شرف و ناموس در جامعه مردسالار، دریافت ناتمام مرد در این جامعه از مقولهی حقوق زنان، میباشد.
ناامیدی، فشار روانی، فقدان مراجع مخصوص و ضعف پلیس و دادگاهها نیز، هرکدام میتوانند به نوبه خود موثر باشند. دادگاهها در مسائل مربوط به زنان بسیار ضعیف عمل میکنند. حکومت نیز به نوبهی خود یکی از عوامل دخیل در این قضایا میباشد، برای نمونه وزارت داخلی و اجتماعی میبایست به مقوله آموزش در جهت ریشه کنی این پدیده اهمیت بدهند. همچنین آموزش به کودکان برای دریافت درست از حقوق برابر بسیار مهم است.
بطورکلی برای ریشه کن نمودن و یا حداقل تقلیل پدیده خودکشی و خودسوزی زنان لازم است که تمامی مفاصل از جمله قانون و جامعه مدنی دست به دست بدهند و به طور مشترک عمل کنند.
کوردستان میدیا: شما بعنوان ٦ تشکل زنان کردستان ایران، بیانیهی مشترکی را در روز جهانی زن منتشر کردهاید؛ هدف از این اعلامیه چه بود؟ چه موضوعی را مد نظر قرار دارید تا در آن روز با زنان کُرد در میان بگذارید؟
الهام چایچی: طبق تاریخچهی ٨ مارس، بیش از یک سده از مبارزه زنان برای از بین بردن تبعیضات، سپری شده است. این مبارزه در هر کشور و منطقهای بر اساس وضعیت جغرافیایی و فرهنگی آن به شیوهی خاص خود انجام میشود. اما برخی مطالبات زنان در دایرهای جمعبندی میشوند؛ مبارزه برای حقوق بشر، مبارزه برای رهایی از ستم و تسلط، حق زیستن، حقحضور در انتخابات و...
ما نیز به عنوان سازمانهای زنان با در نظر گرفتن جهان شمول بودن مسئله زنان و ارزیابی موقعیت کنونی خود، متاسفانه آنچنان که باید نمیتوانیم در سطح بینالمللی حضورفعال داشته باشیم و به عنوان یک سازمان از طرف زنان جامعهی کُردستان حضور داشته باشیم. ما میکوشیم تا با دریافت درستی از مطالبات مشترک در جهت احقاق حقوق زنان کُرد، قدم برداریم. خوشبختانه با وجود تمام پیشداوریها و سنگ پراکنیها ما در این زمینهی موفق بودهایم و بارها کارهای مشترک و همگام انجام دادهایم.
این که ما صرفا به مناسبت چنین روزی از طرف خود به زنان کُرد پیامی بدهیم و فعالیت خود را در چارچوب سمینار و برپایی مراسمات محدود کنیم به هیچ وجه جواب گو نیست. حداقل این انگشت اتهام به سوی اتحادیههای زنان کار درستی نیست. روز هشتم مارس یک روز جهانی است و پیام آن برخورد حساس و درست همگان با زنان در سراسر جهان است و از راه فعالیتهای زنان در این مناسبت، معلومات و اطلاعاتی در این مورد به جامعه بدهند. زنان ٣٦٥ روز سال را برای فعالیتهایی همانند آنچه در ٨ مارس انجام میدهند، دارند.
گزارش و گفتگو/ مهاباد قاسمی
تاریخچەی روز جهانی زنان به سال ١٨٥٧ میلادی برمیگردد، در این سال هزاران تن از زنان نیویورک در ایالات متحده آمریکا با سردادن مطالبات خود به خیابانها ریختند که این درخواستهای خود را به گوش حاکمین وقت آمریکا برسانند اما با برخورد ناشایست نیروهای پلیس روبرو شدند.
زنان معترض در این تظاهرات موفق شدند که بر سیاستمداران وقت آمریکا تاثیر گذاشته و درخواستهای خود را در مباحث سیاسی و نشستهای آنها بگنجانند.
افزایش دستمزد و کاهش زمان کار روزانه از اصلیترین درخواستهای تظاهرات زنان بودند.
به دلیل تاکید و پافشاری معترضین بر درخواستهای خود، نخستین سندیکای مختص به زنان در یک کارگاه ریسندگی و بافندگی تشکیل شد.
اعتراضات زنان هرساله مخفی و آشکار تا مورخەی هشتم مارس ١٩٠٧ میلادی ادامه داشت، تا این که در این روز زنان آمریکا در اقدامی مشابه نسبت به ١٠ ساعت کار روزانه اقدام به برگزاری تجمع اعتراضی و تظاهرات نمودند که با واکنش شدید نیروهای پلیس روبر شد. یک سال بعد و در سال ١٩٠٨ زنان آمریکا در حالی که نان خشک و گل در دست داشتند با مجموعهای از مطالبات نو، مانند کاهش ساعات کار، درو نگهداشتن کودکان از مراکز کار و حق شرکت در انتخابات زنان به خیابان آمدند.
اعتراض و اعتصابات زنان آمریکا، تکوین یک جنبش جهانی را در پی داشت و مطالبات تا جایی ادامه یافت که حقوق زن ومرد تبدیل به یک خواست همهگیر تبدیل گردید. جنبش جهانی زنان را سفرا گیستیس نام نهادند.
در کنگرهی بینالمللی سوسیالیست به سال ١٩١٠ در کپنهاگ، پایتخت دانمارک برگزار گردید؛ کلارا زتیکن از اعضای حزب سوسیالیست دمکراتهای آلمان، روز ٨ مارس را به عنوان روز مبارزهی زنان در سراسر جهان پیشنهاد کرد و از سوی کنگره به تصویب رسید.
روز ٨ مارس که به عنوان روز جهانی زنان شناخته شده به اعتراضات و راهپیماییهای سال ١٩١٠ برمیگردد که در نیویورک انجام شد؛ تظاهرات زنان آمریکا انگیزهای شد برای زنان اروپایی تا آنها نیز این روز را روز زنان بشناسند، هرچند که سازمان ملل متحد تا سال ١٩٧٧ به شیوهی رسمی به این روز اعتراف ننمود..
وبسایت کردستان میدیا برای بررسی بیشتر روز جهانی زن مصاحبەهایی با نمایندەی سازمانهای زنان در کردستان ایران انجام دادە است، که متن آنها عینأ در پی میآید:
زینب حسینی کمیته بانوان سازمان خبات کردستان ایران
کوردستان میدیا: لزوم تعیین یک روز در سال به نام زن چیست؟ به عنوان یک زن چگونه به روز جهانی زن مینگرید؟ آیا به نظر شما هشتم مارس تنها روزیست که زنان دنیا نارضایتی خود را به گوش جامعه جهانی برسانند؟
زینب حسینی: تاریخ از رقابت و کشمکش میان اقشار جامعه، ملتها، دین و مذاهب تشکیل میشود. در طول تاریخ بشریت استثمار و همچنین چندین مرحلهی ناامیدکننده همچون بردەداری و نظام فئودالی و حکم حاکم بر محکوم و ...؛ این جریان وجود داشته و همچنان در جریان میباشد.
ما در جامعەی یکسانی زندگی نمیکنیم یا در کل باید بگویم که جهان به جایی نرسیده است که تمامی انسانها در یک سطح و برابر با هم باشند و تاکنون نیز در هیچ زمانی از حقوق برابر و یکسان برخوردار نبودەاند.
بنابراین مبارزه وجود داشته و دارد و تا زمان نابودی کامل ظلم و استبداد ادامه خواهد داشت و باید فداکاری صورت بگیرد. تغیرات بەوجود آمده و نسبتأ آزادی موجود محصول مبارزه و فداکاری شماری انسان میباشد که برای رسیدن به آزادی و تامین حقوق زنان به عنوان نیمی از جامعه از خودگذشتگی کردند. آنها توانتسند با قدامات خود راه مبارزه را مناسب کرده و همچنین طرز فکر موجود را ارتقا دادند. باید از آنها یاد کنیم نه یک روز در سال بلکه در تمامی روزهای سال.
در جهان مناسبتها و روزهای جهانی و محلی زیادی وجود داردن و یکی از این روزها نیز ٨ مارس روز جهانی زن میباشد که این روز از سوی زنان در تاریخ جهان برجسته شدە و محصول سالها تلاش و مبارزه میباشد.
با وجود اینکه مشخص کردن و نامگذاری یک روز به عنوان روز جهانی زن نتوانسته است که نقض حقوق زنان را از بین ببرد اما زنان تا حدودی توانستەاند که نقض حقوق برحق خود را به گوش جامعه برسانند.
هشتم مارس، روز جهانی زن برای ما زنان کُرد که در طول تاریخ هموارە مورد ظلم و ستم قرار گرفتەایم، روز بسیار مهمی میباشد و این روز بدان معناست که مبارزه برای رسیدن به حقوق برحق و آزادی نرخ میخواهد و باید در این راه قربانی داد و اگر ما بر خواستەهای خود تاکید کرده و در این راستا پافشاری کنیم، موفق خواهیم شد.
من به عنوان یک زن که بزرگشدهو پرورش یافتهی این جامعه هستم و همواره با مشکلات و آزار نامتناهی زنان در این جامعه بودەام، با اهمیت زیادی به روز جهانی زن و تمامی روزهایی که زنان برای دستیابی به حقوق خود تلاش کردەاند، مینگرم. تلاش برای دستیابی به حقوق برحق را به عنوان یک وظیفەی ملی و دینی قلمداد میکنم و هر کسی که در این راه حتی یک سنگ روی سنگ بگذارد برای من بسیار بااهمیت میباشد.
ما به عنوان کمیتەی زنان سازمان خبات کردستان ایران که تاریخ تاسیسمان به بیش از ١٠ سال رسیده است، هر ساله هشتم مارس، روز جهانی زن را یاد کردەایم و از فعالین عرصه حقوق زنان تجلیل کردەایم و بر این باور نیز هستم که زن کرد که در بیحقوقی زندگی کرده و قربانی جامعه هستند باید بیشتر به این مناسبت جهانی اهمیت بدهند.
به نظر من ضروریست در این روز، زنان نسبت به افزایش چشمگیر فعالیتهای خود فعالیت کرده و در سطح وسیعتری تلاش کنند که افراد جامعه نسبت به حقوق زنان آشنا شوند؛ در ضمن باید همزمان نیز از مردهایی که در راستای احقاق حقوق زنان تلاش میکنند تجلیل شود.
این روز باید همچنین به روز همبستگی مبدل گشته و همه با هم در این روز عهم ببندیم که در راستای دستیابی به حقوق برحق خود به مبارزه ادامه دادە و همزمان علیه حاکمیت و تمامی اشخاصی که اقدام به نقض حقوقمان میکنند اعتراض کنیم و تلاش کنیم که صدای نارضایتی خود را به گوش جهانیان برسانیم و به تمام بشریت بگوییم کە تاکنون نیز کشتن و نقض حقوق زنان ادامە دارد و روزانه این پدیده در این جامعه روی میدهد.
گلی پریزاد سازمان کومله زنان شرق کردستان
کوردستان میدیا: نظر شما راجع بە وضعیت زنان کرد از نظر فرهنگ، جامعە چیست؟ ضمن این تغییرات در چند سال اخیر از نظر موفقیتها ، آیا نقش زن کرد در این تغییرات چیست؟
گلی پریزادی: جامعەی کردستان جامعەی زندە همیشە در حال تغییر بوده و تحت تاثیرات تغییرات جامعە و سیاسی و فرهنگی دنیا قرار گرفتە و میزان ارتباطات مردم در قیاس با سالهای اخیر نسبتا تغییر کردە است، مردم بە دلیل ارتباطات اجتماعی و اینترنتی از دیگرسو مطبوعات از تغییرات منطقەی و جهانی بی خبر نیستند. این در حالیست کە رژیم جمهوری اسلامی بە از طریق مختلف دست بە پارازیت و فیلتر کردن ارتباطات اجتماعی، تا توانستە تلاش کردە از رشد و اطلاعات و تغییرات فرهنگی و جامعەی ایران ممناعت کند مخصوصا در جامعەی کردستان.
روابط جهانی مستقیم و یا غیر مستقیم قادر به اثرگذاری بر زنان بعنوان بخشی از جامعه کردستان بوده است. سطح خودآگاهی زنان کُرد مراحل بسیار حساسی را سپری نموده و زنان بعنوان نیمه جامعه با وجود تمامی موانع سیاسی و فرهنگی، کوشیدهاند تا در کوران علم و پیشرفت جای نمانند.
هماکنون در کردستان، بسیاری از زنان به دانشگاه میروند و در سطح آکادمیک مشغول به تحصیل هستند. اگر طی دهههای گذشته زنان سهم بسیار کمی از تحصیل و تولید علم داشتند، امروزه با توجه به تواناییها در حوزهی علم و تحصیل، زنان نسبتأ پیشرفتهای خوبی داشتهاند و امیدوارم که این دستاوردها روز به روز افزایش پیدا کند. با در نظر گرفتن این شرایط تازه، شاهد عدم تابعیت زنان از تصمیمات اطرافیان هستیم، از نظر اجتماعی مسئلهای بعنوان بزرگ و کوچک یا زن به زن ریشهکن شده یا از بین رفته است، زنان کُرد هرچه بیشتر در حوزه فعالیتهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مشارکت پیدا میکنند و از مسائل سنتی و ارتجاعی فاصله گرفتهاند و زن برای خودش استقلال فکری و اجتماعی دارند.
این موارد نشانه ترقی جامعهی کردستان است و بر همین اساس، نشان از پیشرفت زنان کُرد میباشد. در مقطعی که میبینیم جامعهی کُردستان دستخوش تغییر و تحولات شده است و این امر زمینه را برای فعالیت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی فراهم ساخته است. زنان کُرد دیگر تابعی از واقعیتهای محدودکنندهی اجتماعی نیستند. زنان مقاطع مختلف پیشرفت و ترقی را سپری نمودهاند. هماکنون مسئله مبارزه برای یکسانی زن و مرد به بخشی از فرهنگ جامعهی کردستان ایران مبدل گشته است در حالی که این رویکرد کومله نسبت به زنان جامعه کردستان از جانب بخشی از اجتماع نادرست و نابجا تلقی میشد. خوشبختانه پس از ٤٥ سال این دیدگاه به یک گفتمان در کردستان بسط یافته است و این جای مسرت است که هماکنون زنان کُرد به حقوق خود آشنا شدهاند.
در حال حاضر در اکثر شهرهای کردستان ویژه مراسمات ٨ مارس با وجود موانع رژیم اسلامی ایران، با مشارکت زنان و مردان برابری طلب برگزار میگردد، این تحولات قابل ملاحظهایست.
لیلا دیوبند سازمان نینا
کوردستان میدیا: شما به عنوان تشکلهای اتحادیهی زنان چه اقداماتی در جهت معرفی حقوق زنان و تعریف یک چارچوب کلی تا زنان کُرد در این کانال به حقوق خود دست یابند؟
لیلا دیوبند: ما بعنوان سازمان آزادی زنان کُردستان _ نینا، با توجه به فرصت و امکانی که در اختیار سازمانهای زنان کُردستان میباشد، برای معرفی مسائل مربوط به زنان کُرد فعالیت داشتهایم. فعالیتهای ما در قالب نشست، سمینار و دورههای آموزشی و .. بوده است و همچنین ما در تماس مداوم با زنان فعال در حوزهی حقوق زنان هستیم البته این مشخص است که به دلیل سیستم سیاسی و سلطهای که بر کردستان میباشد، هیچ یک از سازمانهای مربوط به زنان کردستان ایران قادر به اجرای برنامهها و فعالیتهای مورد نظر خود نیستیم و ارتباط ما با زنان جامعه محدود میباشد. ابزار رسانهای در تمامی اشکال خود کانال مناسبی برای فعالیتهای ما و پل ارتباطی مطلوبی بین ما و زنان جامعهمان است.
ما سعادت زن، خانواده و جامعه کردستان را در تکوین جامعهای انسانی که در آن زن و مرد در تمامی زمینههای سیاسی، اقتصادیف اجتماعی، فرهنگی و ..میباشد، ما با برخورد و اصطکاک بین دو جنس زن و مرد مخالف هستیم و معتقدیم تعامل و درک متقابل بر پایهی حقوق و احترام به خواست یکدیگر، کلید زندگی آرام و مطلوب بین زن ومرد میباشد.
مشخص است که زنان کُرد در قیاس با وضعیت زنان ملتهای دیگری که مشکل تابعیت از سلطه جویان و افراط آنها را ندارند. به همین خاطر بر این مسئله مسر هستیم که مبارزه بر ضد تبعیض جنسی و فرهنگی و مردسالاری در کردستان را با مبارزه ملی کُرد برای رسیدن به حکومت مطلوب سیاسی و دولت ملی، گره بزنیم.
حلیمه رسولی اتحادیه زنان دمکرات کردستان
کوردستان میدیا: سیاستهای رژیم اسلامی را نسبت به حقوق زنان در مدت روی کار آمدن روحانی چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا در قیاس با گذشته تغییر ملموسی ایجاد شده است؟
حلیمه رسولی: در کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری، شاهد تبلیغات رییسجمهور فعلی ایران در مورد یکسانی زن و مرد بودیم و دیدیم که چگونه به طرق مختلف از دیدگاههای گوناگون من جمله اسلام، قانون و..این مسئله را پوشش میدادندو روحانی به طورمداوم دولت آینده را دولت متضمن یکسانی زن و مرد میخواند و به این شکل توانست تا یک ذهنیت تقریبی مثبتی را در بین زنان و فعالین حوزه حقوق زنان متبلور سازد. بعد از روی کار آمدن نیز چند یک از زنان را به عنوان اعضای کابینهی خود معرفی نمود و از سیمای تک جنسیتی کابینه پیشگیری کرد. اما باید گفت که با همهی این اوصاف، وضعیت زنان در مدت روی کار آمدن روحانی تغییر نکرده است یعنی دقیقأ شبیه آنچه که در مسائل دیگر اتفاق افتاده است، برای نمونه در این مدت میزان اعدامها نه تنها کاهش نیافته بلکه بیشتر نیز شده است. زنان در حال حاضر همچون گذشته در شرایط ناعادلانهای به سر میبرند و امنیت شغلی و اجتماعی ندارند و تاکنون نیز قدم راستین عملی برای حذف تفکیک جنسیتی در دانشگاهها برداشته نشده است و زنان در مسائل دیگری همچون طلاق نیز متحمل یک نوع تبعیض از سوی قانون میشوند و میتوان گفت که تاکنون، دولت تدبیر و امید به غیر از انتصاب چند خانم در مناصب دولتی، به هیچ یک از وعدههایش به زنان عمل نکرده است.
سنور حنیفیپور سازمان آسوی زنان کُرد
کوردستان میدیا: با وجود تاسیس شمار زیادی از سازمان و تشکلها و فعالیت روزافزون فعالین مدنی، بسیار بیشتر از گذشته شاهد خودکشی زنان و به خصوص پدیدهی خودسوزی هستیم، شما این مسئله را چگونه ارزیابی میکنید؟
سنور حنیفی پور: شخصا بر این باور نیستم که میتوان وسعت این پدیده را با میزان فعالیت تشکلهای زنان سنجید، هرچند که این به منزلهی تبرئهی زنان نیست اما به طور کلی میتوان به چند مورد در این رابطه اشاره کرد.
بگذارید طبق سوال پیش برویم. به نظر تشکلهای زنان در انجام کارویژههای خود ناتوتن بودهاند که این امر متاثر از چند علت هست؛ اول این که: این سازمانها از درون همان جوامع مردسالار با همان بافت سنتی شکل گرفتهاند و به همین خاطر حوزهی فعالیتشان بسیار محدود است و قادر نیستند تا به تمامی کم و کیف زندگی زنان جامعه بپردازند و قانون، فرهنگ و آداب و سنن راه را برای ورود به نفس مسائل مربوطه، مسدود کرده باشد. اما در برخی موارد نقش منفی تشکلهای زنان در مسائل مربوط محرز به نظر میآید. برای نمونه همان دختر ١٦ ساله که چند روز پیش به دست پدرش وبا اسلحهی گرم به قتل رسید. این دختر مدتی پیش شکایتی را در باب تعرض جنسی که به وی شده بود، ارائه داده بود و سپس به همین تشکلها پناه میبرد و اعضای این تشکل دختر ١٦ ساله را در یکی از شیلترهای ویژهی زنان پناه میدهند اما به دلیل شرایط غیرعادی و بار روانی ناشی از اتفاق قبلی و وضعیت شلترف وی را به مراکز پلیس تحویل میدهند و در نهایت این دختر را به پدرش تحویل میدهند. اینجا باید گفت که این تشکل در مرگ این دختر مقصر بوده است، چرا که در حفاظت از این دختر قربانی معضلات اجتماعی کوتاهی کردهاند.
سازمانهای زنان هرگز به آن اندازه که به برگزاری ورکشاپ و سمینار اهمیت میدهند به اطلاعرسانی به کسانی که دارای فقر شدید فرهنگی هستند اهمیت قائل نیستند و همچنین قادر نشدهاند تا تأثیرات لازم را بر حاکمیت و قانون در جهت رفع مشکلات زنان داشته باشند.
از دیگر موارد قابل بحث، عدم وجود جامعه شناسی در باب خانواده، قوم و آشنا در جامعهی کُردی میباشد، عدم شناخت درست از مفاهیم شرف و ناموس در جامعه مردسالار، دریافت ناتمام مرد در این جامعه از مقولهی حقوق زنان، میباشد.
ناامیدی، فشار روانی، فقدان مراجع مخصوص و ضعف پلیس و دادگاهها نیز، هرکدام میتوانند به نوبه خود موثر باشند. دادگاهها در مسائل مربوط به زنان بسیار ضعیف عمل میکنند. حکومت نیز به نوبهی خود یکی از عوامل دخیل در این قضایا میباشد، برای نمونه وزارت داخلی و اجتماعی میبایست به مقوله آموزش در جهت ریشه کنی این پدیده اهمیت بدهند. همچنین آموزش به کودکان برای دریافت درست از حقوق برابر بسیار مهم است.
بطورکلی برای ریشه کن نمودن و یا حداقل تقلیل پدیده خودکشی و خودسوزی زنان لازم است که تمامی مفاصل از جمله قانون و جامعه مدنی دست به دست بدهند و به طور مشترک عمل کنند.
الهام چایچی اتحادیه زنان دمکرات کردستان ایران
کوردستان میدیا: شما بعنوان ٦ تشکل زنان کردستان ایران، بیانیهی مشترکی را در روز جهانی زن منتشر کردهاید؛ هدف از این اعلامیه چه بود؟ چه موضوعی را مد نظر قرار دارید تا در آن روز با زنان کُرد در میان بگذارید؟
الهام چایچی: طبق تاریخچهی ٨ مارس، بیش از یک سده از مبارزه زنان برای از بین بردن تبعیضات، سپری شده است. این مبارزه در هر کشور و منطقهای بر اساس وضعیت جغرافیایی و فرهنگی آن به شیوهی خاص خود انجام میشود. اما برخی مطالبات زنان در دایرهای جمعبندی میشوند؛ مبارزه برای حقوق بشر، مبارزه برای رهایی از ستم و تسلط، حق زیستن، حقحضور در انتخابات و...
ما نیز به عنوان سازمانهای زنان با در نظر گرفتن جهان شمول بودن مسئله زنان و ارزیابی موقعیت کنونی خود، متاسفانه آنچنان که باید نمیتوانیم در سطح بینالمللی حضورفعال داشته باشیم و به عنوان یک سازمان از طرف زنان جامعهی کُردستان حضور داشته باشیم. ما میکوشیم تا با دریافت درستی از مطالبات مشترک در جهت احقاق حقوق زنان کُرد، قدم برداریم. خوشبختانه با وجود تمام پیشداوریها و سنگ پراکنیها ما در این زمینهی موفق بودهایم و بارها کارهای مشترک و همگام انجام دادهایم.
این که ما صرفا به مناسبت چنین روزی از طرف خود به زنان کُرد پیامی بدهیم و فعالیت خود را در چارچوب سمینار و برپایی مراسمات محدود کنیم به هیچ وجه جواب گو نیست. حداقل این انگشت اتهام به سوی اتحادیههای زنان کار درستی نیست. روز هشتم مارس یک روز جهانی است و پیام آن برخورد حساس و درست همگان با زنان در سراسر جهان است و از راه فعالیتهای زنان در این مناسبت، معلومات و اطلاعاتی در این مورد به جامعه بدهند. زنان ٣٦٥ روز سال را برای فعالیتهایی همانند آنچه در ٨ مارس انجام میدهند، دارند.
گزارش و گفتگو/ مهاباد قاسمی