مصاحبە: بهزاد قادری
وال استریت جورنال روز چهارشنبه ۲۸ خرداد در گزارشی پیرامون اختلافات آمریکا و سایر قدرت‌های جهانی در مورد توافق هسته‌ای با ایران، نوشت که دیپلمات‌های اروپایی با پیشنهاد تمدید محدود تحریم‌های تسلیحاتی ایران می‌خواهند راهی برای دستیابی به مصالحه پیدا کنند تا مانع نابودی این توافق شوند.
ایران از سال ۲۰۰۷ تاکنون حق خرید و فروش جنگ‌افزار ندارد. اما بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت این تحریم تسلیحاتی قرار است ۱۸ اکتبر امسال (۲۷ مهر ماه) به پایان برسد. با این حال دولت دونالد ترامپ تلاش می‌کند با ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ای این تحریم‌ها را تمدید کند.
"مایک پومپئو"، وزیر خارجه ایالات متحده، اخیرا نسبت به تمدید این تحریم‌ها ابراز اطمینان کرد و گفت که واشینگتن برای نیل به این مقصود برنامه‌ریزی کرده است.
در همین رابطه مصاحبه‌ای با "مختار نقشبندی"، روزنامەنگار و فعال سیاسی کورد در خارج کشور، داشتیم که تقدیم حضور خوانندگان "کوردستان میدیا" می‌شود:
١- چرا دیپلمات‌های اروپایی می‌خواهند راهی را برای دستیابی به مصالحه پیدا کنند تا مانع نابودی برجام شوند؟
هر چند که کشورهای اروپایی منافع مشترک بسیار زیادی با آمریکا دارند اما در بعضی موارد یا منافعشان با آمریکا متضاد است و یا شیوه برخوردشان با مسائل متفاوت است، کشورهای اروپائی هم همچون آمریکا با اتمی شدن ایران کاملا مخالف هستند و حتی با بسیاری از سیاست‌های خارجی و برنامه‌های موشکی ایران هم مخالف هستند اما نمی‌خواهند با اقداماتی تند کار به جایی برسد که ایران از برجام خارج شود و نهایتا راهی به جز حمله نظامی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای باقی نماند، کشورهای اروپائی به دلایل زیادی از جمله بحث پناهندگان و مسائل اقتصادی و امنیت صادرات نفت، مخالف جنگ با ایران هستند و نظرشان این است که برجام توافق خوبی است اما کامل نیست و در شرایط فعلی تلاش می‌کنند ایران را به ماندن در برجام ترغیب کنند تا کار به جنگ نکشد.
٢- آیا دولت ترامپ موفق بە تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیە رژیم ایران خواهد شد؟
بستگی به این دارد که تا چه اندازه برای جلب رضایت روسیه و چین تلاش کند، چون مخالفت روسیه و چین که از اعضای دائم شورای امنیت و دارای حق وتو هستند تمام تلاش‌های آمریکا را به بن‌بست خواهند کشاند، بعضی اقدامات آمریکا همچون اعلام تمایل به فروش سلاح‌های پیشرفته به تایوان احتمالا برای معامله با دستان پر با روسیه و چین بر سر تمدید تحریم تسلیحاتی ایران است، هرچند هنوز تلاش‌های آمریکا ناکافی است، البته اگر آمریکا موفق به تمدید تحریم تسلیحاتی ایران هم نشود از طریق روابط دو جانبه و فشارهای اقتصادی و سیاسی مانع فروش تسلیحات پیشرفته به ایران در چند سال آینده که سال‌های بسیار حساس و مهمی هستند خواهد شد، لازم به ذکر است که چند سال پیش از توافق برجام هم روسیه زیر فشار آمریکا سیستم پدافند هوایی "اس ٣٠٠" را به ایران تحویل نداد و زمانی این سیستم را به ایران تحویل داد که احتمال جنگ میان آمریکا و متحدانش با ایران بسیار کم شده بود.
٣- آیا روسیه و چین در برابر تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیە رژیم ایران خواهند ایستاد؟
همه کشورها به دنبال منافع خود هستند و مطمئنا روسیه و چین که از رقبای اصلی آمریکا در سطح جهان هستند کاری را انجام نخواهند داد که به نفع آمریکا باشد مگر آنکه آمریکا در مقابل امتیازی به آنان بدهد و همانگونه که در سوال قبلی هم عرض کردم آمریکا هنوز اقدامات لازم و کافی را برای جلب رضایت روسیه و چین انجام نداده است اما با توجه به تلاش روزافزون آمریکا برای تمدید تسلیحاتی ایران به احتمال زیاد نهایتا آن دو كشور مخالفتی با آن نکنند و یا اینکه برای جلوگیری از خروج ایران از برجام با تمدید تحریم تسلیحاتی مخالفت کنند، اما در مقابل گرفتن امتیازاتی از آمریکا سلاحی به ایران نفروشند.
٤- این موضوع چە تاثیری بر جنگ سرد در منطقە داشتە و خواهد داشت؟
منطقه خاورمیانه به نسبت جمعیت و اقتصادش دارای بودجه نظامی بسیار بالایی است، کشورهای اروپائی عضو ناتو کمتر از ٣ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف مسائل نظامی می کنند اما در خاورمیانه بعضی کشورها تا ٩ درصد از تولید ناخالص داخلی را صرف مسائل نظامی می‌کنند! در ١٠ سال گذشته بودجه نظامی عربستان از بودجه نظامی کشور فرانسه که عضو دائم شورای امنیت هم است به مراتب بیشتر بوده و دلیل اصلی آن ترس کشورهای منطقه به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس از دخالت‌ها و اعمال تروریستی رژیم ایران است که در چهل سال گذشته مستقیم و غیرمستقیم این كشورها را تهدید کرده است، اگر تحریم تسلیحاتی ایران تمدید نشود و اگر ایران موفق به خرید تسلیحات پیشرفته نظامی از روسیه و چین بشود مطمئنا کشورهای منطقه به ویژه کشورهای ثروتمند حوزه خلیج با افزایش بودجه نظامی و خرید بیشتر تسلیحات سعی در حفظ بالانس قدرت به نفع خود خواهند کرد و این مسئله به ضرر اقتصاد خاورمیانه و نفع شرکت‌های فروشنده سلاح خواهد بود و تنش و احتمال جنگ در خاورمیانه بیشتر خواهد شد.
٥- در صورت تمدید نشدن تحریم‌ها، آیا مشکلات اقتصادی شدید ایران، مانع از آن خواهد شد که این کشور بتواند تسلیحات زیادی خریداری کند؟
این سوال خیلی مهم است، اقتصاد تاثیر مهمی در قدرت نظامی دارد و قدرت اقتصادی رابطه مستقیمی با کمیت تسلیحات نظامی دارد و کشورهایی هم که قادر به تولید تسلیحات نیستند به نسبت قدرت اقتصادیشان سلاح مورد نیازشان را خریداری می‌کنند، ایران در وضعیت بسیار بد اقتصادی قرار دارد به گونه‌ای که در ٢ سال گذشته رکود شدید و تورم بالا داشته و بیشتر اقتصادانان و موئسسات مالی جهانی و حتی تعدادی از اقتصاددانان و مسئولان رژیم هم پیشبینی کرده‌اند که ایران در سال ٢٠٢٠ هم رکود اقتصادی خواهد داشت، رکود اقتصادی و تورم بالا و افزایش روز افزون لشکر میلیونی بیکاران و ناتوانی دولت روحانی در تامین بودجه دولت برای اداره کشور باعث نگرانی مقامات رژیم شده و حتی بعضی از مسئولان نسبت به شورش‌های گسترده هم هشدار داده‌اند، در چنین شرایطی ایران نمی‌تواند خریدهای هنگفت نظامی انجام بدهد اما احتمال دارد در مقابل دریافت سلاح به صورت قرض امتیازات مهمی به روسیه یا چین بدهد، در کل نه ایران توانایی خرید زیاد تسلیحاتی را دارد و نه روسیه و چین هم مقادیر زیادی سلاح پیشرفته به ایران خواهند فروخت و مطمئنا ایران هر مقدار سلاح خریداری کند در مقابل کشورهای ثروتمند عربی چندین برابر خریداری خواهند کرد و این مسئله در نهایت به ضرر ایران تمام خواهد شد، البته لازم به ذکر است که هدف ایران از پایان تحریم تسلیحاتی تنها خرید سلاح نیست بلکە قصد دارد سلاح هم صادر کند و با پایان این تحریم‌ها ایران آسان تر و از راه‌های بیشتری می‌تواند تجهیزات نظامی مورد نیاز گروه‌های شبه نظامی را تهیه کند.
٦- رژیم ايران از اروپا، روسيه و چين خواسته است به فشارهای واشینگتن در مورد تمديد تحريم تسليحاتی تسليم نشوند و هشدار داده که به تمديد تحريم‌ها واکنش نشان خواهد داد؛ در این صورت واکنش رژیم ایران چە خواهد بود؟
رهبران رژیم ایران سابقە زیادی در تهدیدهای توخالی دارند، برای نمونه در همین چند سال اخیر تهدید کردند که اگر آمریکا از برجام خارج شود ما آن را آتش می‌زنیم اما عملا کاری نکردند! یا قبل و بعد از قرار گرفتن نام سپاه تروریستی پاسداران در لیست گروه‌های تورریستی تهدیدات زیادی انجام دادند اما در عمل جز شلیک چند راکت به پایگاه‌های آمریکائی کاری نکرده‌اند و در جریان تحریم ایران هم تهدید به بستن تنگه هرمز کردند اما در عمل جرات این کار را نداشتند، این بار هم اقدام مهمی انجام نخواهند داد، رژیم ایران در شرایط بسیار بدی قرار دارد و ادامه وضعیت فعلی برای آنان غیرممکن است و تمدید یا عدم تمدید تحریم تسلیحاتی تاثیر زیاد و مهمی در شرایط ایران نخواهد داشت و تمام تلاش رژیم این است که از این بن‌بست و باتلاق خارج شود و تمام این تلاش‌ها برای مذاکره با دستان پر است که با توجه به شرایط رژیم مذاکره هم دردی از آنان دوا نخواهد کرد، چون آمریکا از هر لحاظ به نسبت ایران در شرایط برتری قرار دارد و امتیازات زیادی از ایران خواهد گرفت و در مقابل امتیازات کمی خواهد داد، تا وقتی ایران سیاست خارجی و دیدگاه جهانیش را تغییر ندهد به ثبات و آرامش و روابط سالم با کشورهای جهان دست نخواهد یافت. باید دید رژیم در بین بد و بدتر چه راهی را انخاب خواهد کرد.
