آرمان حسینی
"باری بوزان"، متفکر و اندیشمند شناختەشدە حوزە امنیت بین‌الملل و از تئوریسین‌های برجستە "مکتب کپنهاگ" استدلال میکند کە آنارشی بین‌المللی و فناوری‌های غالب دو شرط اساسی هستند کە حکومت‌ها و دولت‌ها در بستر آنها استراتژی امنیتی خود را تدوین می‌کنند. اصطلاح آنارشی بین‌المللی بە وضعیتی در روابط بین‌الملل اشارە دارد کە برخلاف سطح داخلی دولتی ورای دولت‌ها وجود ندارد کە امنیت آنها را تامین و تضمین نماید. لذا دولت‌ها خود مسئول تامین امنیت خود هستند. البتە این بە معنای بی‌نظمی نیست، بلکە خود نوعی نظم است. به ویژه اندیشمندان رئالیست آنارشی را ویژگی همیشگی ساختار بین‌الملل و دارای گستردگی جهانی می‌دانند کە دولت‌ها در چنان ساختاری عمل می‌کنند. از نظر بوزان کە بە عنوان یک متفکر رئالیست نحلە کپنهاگ شناختە شدە است، فناوری یک ساختار ژرف و جهان‌گستر شبیە آنارشی، اما جدا از آن است. ساختار فناوری نە یک بافتار سیاسی، بلکە بافتاری فناورانە را ایجاد میکند کە هم سیاست داخلی و هم سیاست بین‌المللی در درون آن عمل می‌کنند. در اینجا باید بە تمایز داخل و خارج بدینگونە اشارە کرد کە چنانکە گفتیم در سطح بین‌المللی دولتی ورای دولت‌ها وجود ندارد و لذا محیط آنارشیک است بدین معنا کە بازیگران حداقل از جنبە حقوقی با هم برابرند و محیط سلسلەمراتبی نیست، اما در سطح داخلی دولت ورای همە بازیگران وجود دارد کە روابط آنها را تنظیم و علی‌الصول باید امنیت آنها را نیز فراهم آورد. در اینجا ساختار سلسلەمراتبی است. بوزان همچنین معتقد است کە ساختار این بافتار، الزام فناورانە (فرایند عام پیشرفت کیفی در فناوری) است کە بر گسترە عملیات نظامی، سرشت تهدیدهای نظامی و پیامدهای توسل بە زور تاثیر می‌نهد و حکومت و دولت‌ها را وادار بە گونەای از رفتار میکند کە بە مسابقە تسلیحاتی روی آورند. این فرایند بدینگونە است کە اگر یک دولت در محیط آنارشی بین‌الملل با بکارگیری فناوری اقدام بە تولید تسلیحاتی نماید، حتی اگر مدعی استفادە تدافعی از آنها باشد، دیگر دولت‌ها احساس تهدید نمودە و بە سوی ایجاد تسلیحاتی مشابە رفتە و بدینگونە مسابقە تسلیحاتی ظهور یافتە و در صورت استمرار این فرایند، تشدید می‌شود.
یکی از حکومت‌هایی کە مصداق بارز این استدلال بوزان است، جمهوری اسلامی ایران است کە با در اختیار گرفتن و تاراج سرمایە همەی ملل ایران با استفادە از فناوری‌ها روز نظامی اقدام بە تولید موشک‌ها و پهپادهای انتحاری نمودە کە این امر در محیط آنارشی بین‌الملل مسابقە تسلیحاتی را موجب شدە است. چرا کە با توجە بە اقدامات گذشتە جمهوری اسلامی هیچ یک از بازیگران و حتی همسایگان نە تنها ادعای جمهوری اسلامی در بکارگیری تدافعی این تسلیحات را نپذیرفتەاند بلکە آن را تهدیدی علیە امنیت ملی خود می‌دانند. البتە این امر چندان هم تعجب‌برانگیز نیست، ارسال پهپادها بە روسیە از سوی ایران بە خودی خود ادعای تدافعی بودن آنها را باطل ساختە است! لذا دیگر بازیگران نیز تلاش نمودەاند برای مقابلە با تهدید جمهوری اسلامی خود را بە فناوری‌های نظامی روز خواە از طریق تولید و خواە خرید آنها از کشورهای بزرگ مجهز نمایند، کە موجب تشدید مسابقە تسلیحاتی در منطقە شدە است.
تا اینجا سخن از سطحی بین‌المللی بود کە مسالە آنارشی و فناوری و مسابقە تسلیحاتی بیشتر در آن سطح کاربرد دارد؛ اما از دیدگاه من این فرمول را می‌توان در سطحی خردتر و برای سطوح احزاب رقیب ایران -منجملە احزاب کورد- نیز بەکار گرفت.
می‌دانیم کە یکی از ملل تحت ستم در ایران، ملت کورد می‌باشد کە از روزی کە پروژە دولت – ملت در این کشور آغاز شد تاکنون جانانە از خود و سرزمینشان (کوردستان) دفاع کردەاند. در این تقابل نیز کوردها و کوردستان هزینەای گزاف را تاکنون برای رهایی خود پرداخت کردەاند. همە شاهد بودیم کە در جریان انقلاب ژینا رژیم ایران چگونە ملت کورد را در داخل مورد سرکوب و مراکز سیاسی و منازل خانوادەهای مبارزان کورد ایرانی را در اقلیم کوردستان عراق با استفادە از پهپادهای انتحاری و انواع موشک مورد حملە وحشیانە قرار داد و خسارات مالی و جانی زیادی را نیز تحمیل کرد، جمهوری اسلامی بعد از این حملات در نامەنگاری بە سازمان ملل اذعان داشت کە حملات او پیشگیرانە و با هدف خنثی‌سازی تهدید صورت گرفتە و از آن پس بر خلع سلاح کوردها بە عنوان شرط پایان دادن بە تهاجمات تاکید داشتە است. چند ماە پیش نیز خبری منتشر شد و بعدها طرف ایرانی و عراقی نیز تایید کردند کە دو کشور برسر مفادی توافق کردند کە یکی از موارد آن ممانعت از احزاب کورد اپوزیسیون رژیم ایران برای انجام فعالیتهایشان بود. در توافق یاد شدە کە توسط شورای عالی امنیت ملی طرفین امضا شدە، آمدە کە احزاب کورد اپوزیسیون رژیم ایران تهدیدی جدی برای امنیت ملی رژیم ایران هستند. اما از سوی دیگر کوردها کە سالهاست قربانی سیاست‌های رژیم جمهوری اسلامی هستند، نە تنها این خواستە مضحک و نامنطقی را نپذیرفتە بلکە معتقدند کە جمهوری اسلامی با طرح خلع سلاح هدف نابودی آنها را دارد. کما اینکە فرماندهان سپاە تروریستی پاسداران چنین هدفی را نیز پنهان نساختەاند، لذا حتی در صورت محدود شدن فعالیت احزاب در مرحلە کنونی انتظار می‌رود کە کوردها در آیندە بە شیوەای گستردەتر بە سلاح همچون فاکتور امنیتی و بە عنوان واکنشی بە اقدامات جمهوری اسلامی در بکارگیری فناوری برای حملە بە کوردها و تلاش کوردها برای حفظ خود بیندیشند.
جان کلام اینکە هزینە کردن میلیاردها دلار از پول مردم ایران توسط جمهوری اسلامی برای ساخت تسلیحات با استفادە از فناوری‌های روز نە تنها موجب امنیت بیشتر برای ایران نشدە بلکە موجب مسابقە تسلیحاتی در منطقە و نیز احساس نگرانی رقبا و بە ویژە احزاب نیز شدە و این امر نە تنها موجب خلع سلاح همەجانبە آنها نشدە بلکە ممکن است در دراز مدت نتیجە عکس بدهد. همچنین اینکە تا زمانی کە جمهوری اسلامی جمهوری اسلامی راهبرد امنیت خود را بر مبنای ساخت و استفادە تسلیحات علیە رقبای داخلی و خارجی تعریف نماید، آن رقبا نیز چالشی جدی برای امنیت آن خواهند بود. تلاش جمهوری اسلامی برای ساخت تسلیحات با استفادە از فناوری در محیط آنارشی تنها مسابقە تسلیحاتی را تشدید خوهد کرد کە در نهایت خود بازندە آن خواهد بود.
