عادل درخشانی
در اکثر جنگهای بین کشورها این حکومتها بودەاند که جنگ را بر ملتها تحمیل کردەاند. اما جنگ اسرائیل و فلسطین جنگی است که ریشه عمیق دینی، قومی و فرهنگی دارد. آنچه در کشتارهای چند هفته گذشته دو طرف عیان است میتوان به (تنفر قومی) اشاره کرد. به جرات میتوان گفت که تنفر قومی چنان انرژی تخریب گری دارد که در آن از کودک تازه متولد شده تا سالخوردەترین افراد از دو طرف دشمن محسوب میشوند. چنین تنفری را در هنگامه تلاش برای بقا میتوان یافت. شاید جستجو برای ملتی که حق از آن اوست کار بیهودەای باشد زیرا در فضای آنارشیک سیاست بینالملل حق پارامتر قدرتمندی نیست. از نظر بینالمللی اسرائیل دست بالا و باز را در قبال حماس دارد، زیرا در مقایسه روابط دولتها و گروههای شبه نظامی دولتها موجه ترند. رابطه دولتها و گروههای نظامی قراردادهایی نانوشته است که معمولا در جریان منافع دولتهای تامین کننده قابل معامله است. رابطه رژیم ایران با گروههای نیابتیاش در خاورمیانه بر اساس چندین دستەبندی شکل گرفته است. روابط ایدئولوژیک، روابط استراتژیک و روابطی که هم بر پایه ایدئولوژی مشترک و در مسیر استراتژی رژیم برای گسترش حوزه نفوذ آن در منطقه است .
آنچه که مشخص است رژیم ایران رژیمی ایدئولوژیک مذهبی و خواهان گسترش حوزه نفوذ ایدئولوژیک خود به کشورهای دارای همگونی مذهبی و فرهنگی است، مقصد؟ کشورهای دارای اکثریت یا اقلیت شیعه .
روابط استراتژیک رژیم ایران در خصوص گروههای نیابتی، شامل گروههای غیرهمگون به لحاظ مذهبی، دینی و فرهنگی است. مانند حماس، طالبان، داعش، الشباب و هر گروه شبەنظامی در هرجای دنیا که احتمالا روزی گذر دیپلماتهای ایرانی به آنجا خورده باشد .
روابط بر اساس ایدئولوژی مشترک و در جهت تامین منافع مستقیم و گسترش هژمون و نفوظ ایران در منطقه است. آنچه که مشخص است پیشرفتهای موشکی و پهبادی ایران قدرت ناامن سازی آن را در منطقه بالا برده است. اما حزب اللـه لبنان و حوثیهای یمن را میتوان جزو این گروهها خطاب کرد.
روابط رژیم ایران و حماس:
جنبش حماس جایگاه ویژەای در "محور مقاومت" جمهوری اسلامی دارد. از یک سو این تشکل بخشی از اخوان المسلمین به حساب میآید که در میان طیف گستردهای از اسلامگرایان منطقه و برخی از دولتها حامیان پر نفوذی دارد و از سوی دیگر بزرگترین گروه سنی فلسطینی است که با جمهوری اسلامی مرتبط است و حکومت ایران از آن برای زدودن اتهام فرقهگرایی خود، توانستە استفاده کند. اما با قطع رابطه با حماس جمهوری اسلامی در برابر اتهامات شیعهگری و فرقه گرایی در جهان اهل سنت دیگر توجیهی نخواهد داشت.
یک مشکل دیگر جمهوری اسلامی با حماس این است که این جنبش برخلاف جهاد اسلامی، آن چنان بزرگ و متشعب است که حکومت ایران نمیتواند به راحتی گروه موازی برای آن درست کند یا تمام تلاشها در این جهت تاکنون شکست خورده است.
از طرفی دیگر، حماس همیشه به دنبال جذب کمکهای مالی و تسلیحاتی از رقبای منطقەای ایران هم بوده و ایستادن در کنار حکومتی شیعی برای گروهی که خواستگاهش اخوان المسلمین است چندان برای حماس خوشایند نبوده، اما دست و دل بازتر از رژیم ایران در جهت ایجاد تنش در خاور میانه مگر وجود دارد؟
برای گروههای در حال جنگ موشک و تونل حیاتی است .
از ابتدای شروع درگیریهای اخیر میان اسرائیل و حماس، این گروه بیش از چهار هزار موشک به سمت اسرائیل شلیک کرده است.
گردانهای عزالدین قسام، شاخه نظامی حماس در یک ویدیوی تبلیغاتی از سکوی جدید پرتاب موشک این گروه پردهبرداری کرده که در تپههای شنی پنهان شده است. این سکو دارای موشکهایی با بیش از چهار متر طول است و برد پرتابشان ۱۲۰ کیلومتر است.
ارتش اسرائیل در ابتدای شروع درگیری اخیر میان این کشور با حماس تخمین زده بود که بین ۱۰ تا ۱۵ هزار موشک در اختیار دارد. این در حالی است که نوار غزه از سال ۲۰۱۳ از سوی اسرائیل و مصر در محاصره کامل قرار دارد.
بنا بر تخمینها، حماس بخش بزرگی از این موشکها را در داخل نوار غزه و در کارخانههای اسلحه سازی که اغلب در تونلهای زیرزمینی قرار دارند و نیز در مناطق مسکونی پنهان شدهاند، میسازد.
این تونلها و پناهگاههای کارخانههای موشک سازی حماس و نیز مناطقی که کادر فرماندهی حماس در آنجاها هستند، بیشترین اهداف مورد حمله اسرائيل بودهاند.
ساخت موشکهای غیرقابل هدایت که حماس با آنها تلاویو و دیگر مناطق مسکونی را مورد حمله قرار میدهد، از نظر تکنیکی بسیار راحت است. جهتگیری مسیر پرواز این موشکها را میتوان تعیین کرد اما دقت آنها بسیار کم است.
حماس پیش از این اغلب از کاتیوشا و موشکهای قسام استفاده میکرد. در جنگ سال ۲۰۱۴ هم همین موشکها توانستند از مرز نوار غزه بخشهای بزرگی از تلآویو را مورد حمله قرار دهند.
قاچاق قطعات تشکیل دهنده موشک به غزه:
موشکهای دوربرد که اغلبشان ساخت ایران هستند در آن زمان به صورت تکه تکه از طریق تونلهای حماس به نوار غزه قاچاق و در آنجا روی هم سوار میشدند.
بعد از اینکه این موضوع فاش شد، مصر اغلب این تونلها را تخریب کرد و حماس تلاش کرد تا خودش بتواند موشکهای دوربرد را در قطعات بزرگ تولید و روی هم سوار کند.
فابیان هینتس، متخصص سرشناس تحولات موشکی در خاورمیانه، در حساب کاربری ئیکس خود نیز نموداری از انواع و اقسام موشکهای استفاده شده توسط حماس ارائه کرده است.
به نظر میرسد که تنش در غزه به میدان رویاروویی هرچه بیشتر کشورهایی مانند روسیه و آمریکا و پیمان ناتو نیز تبدیل شود .