خالد عزیزی: این آخرین فرصت بازی جریان اصلاح طلبی در ایران است، حداقل در رابطە با مسئلە کورد

 

[ شاخصهای رژیم ایران و قانون اساسی جمهوری اسلامی و اختیارات مطلق ولی فقیە این اجازە را بە پزشکیان نمی‌دهد بە این آسانی مانور سیاسی در داخل ایران انجام بدهد]

 

اشارە: آقای خالد عزیزی سخنگوی حزب دمکرات کوردستان ایران در سفر خود بە آمریکا با صدای آمریکا بخش فارسی مصاحبەای در رابطە با انتخابات نمایشی رژیم ایران و اوضاع سیاسی کوردستان و ایران داشتە است. متن مصاحبە بە صورت کتبی در اختیار خوانندگان قرار دادە می‌شود.

 

آقای خالد عزیزی سخنگوی حزب دمکرات کوردستان ایران ممنون برای فرصتی کە بە ما دادید برای این گفتگو هروقت بە واشنگتون تشریف میارید، ما این فرصت را غنیمت میشماریم، کە گفتگویی با شما داشتە باشیم، این گفتگو در شرایطی اتفاق می‌افتد کە رای گیری در ایران بە پایان رسیدە، آقای مسعود پزشکیان را بعنوان رئیس بعدی دولت جانشین ابراهیم رئیستی تعیین کردند. آقای عزیزی آماری کە اعلام شد، برای نرخ مشارکت آن چیزی کە حکومت اعلام میکنە ٨/٤٩ درصد تقریبا برای شما چقدر جای پرسش دارد بویژە اینکە وقتی بە آمار استان کوردستان نگاە میکنیم گفتند ٢٤/٢٩ چیزی حدوود ٢٩ درصد. ٢٨٤٠٠٠ نفر بە مسعود پزشکیان رای دادند و ٧٦٠٠٠ نفر بە جلیلی این کوردستانی است کە شما میشناسید.

با سپاس و تشکر از جنابعالی آقای دهقانپور و خوشحالم از این دیدار مجدد. تا آنجای کە بە آمار و ارقام جمهوری اسلامی میرسە حقیقتش این است کە ما در چند سال گذشتە در سرتاسر ایران و در کوردستان بهش توجە داشتیم، تحقیق و مطالعە کردیم این آمارها اغلب مهندسی شدە هستند و این آمار بسیار کم و این رقم بسیار کم کە در استان کوردستان کە حداقل کە جنابعالی بهش اشارە کردید، دقیقا این را نیشان میدهد کە حدود شرکت مردم در انتخابات تا آنجای کە حتی بە آمار جمهوری اسلامی هم اتکا داشتە باشیم، بسیار پایین بودە است، ولی در کلیت خودش دوبارە میگویم آمار جمهوری اسلامی بە تبعیت از برنامەریزیهای مهندسی شدە خودشان اغلب ... جامعە میشود.

 یعنی شما گزارشی از تقلب دریافت کردید؟ اتفاقاتی در کوردستان یا بر اساس هیمین آمار کە ارائە شد، یعنی برای شما قابل باور است کە امروز در استان کوردستان حدود ٣٠ درصد واجد شرایط بروند و بە نمایندە جمهوری اسلامی رای بدهند؟  

برای من قابل باور نیست ولی ما هیچوقت دنبال این نبودیم کە بریم ببینیم آیا تقلب شدە است یا نشدە چون ما در کلیت خودش معتقد هستیم نظام جمهوری اسلامی، امار را بە تبعیت از منافع خودش و برنامەریزی تحویل جامعە میدهد.

آقای عزیزی وقتی بە آمار حکومت از دور اول رای گیری منتشر کرد نگاە میکنیم همانطور کە اشارە کردم ٢٨٤هزار نفر در دور دوم بە پزشکیان دور اول ١٩٢هزار نفر اعلام کردە بودند و از ٧٦هزرا نفری کە در دور دوم اعلام کردند کە بە جلیلی رای دادند این تعداد ٤٥هزار نفر بودە در دور اول، فکر میکنی چە اتفاقی افتادە کە در فاصلەی یک هفتە حدود ٩٠هزار نفر بە رای پزشکیان اضافە شدە است. بر اساس آمار دولتی و حدود ٣٠ هزار رای بە رای جلیلی در آن چند روزی کە اتفاق خاصی غیر از این رخ ندادە یا تلاش کردند مسائل قومی بهش دامن بزنند؟ فکر میکی اینها ماثر بودند یا در ادامە همان عدد سازیها است؟

من فکر میکم آنها تاثیر داشتە باشد، حداقل پزشکیان در این مبارزات انتخاباتی خودش بە کرار از مسئلە محرومیت، تبعیض و مسائل ملی یا قومی در کوردستان یا اینکە کوردها زیاد در جامعە یا ادارە جامعە حضور ندارند، از اینها صحبت کرد و شاید اینها تاثیر داشتە باشد و در بین آنهایی کە در انتخابات شرکت کردند و رای دادند، این میتونە تاثیر داشتە باشد.

حتما دیدید تصاویر سفرهای هر دوی آنها بە استان کوردستان داشتند عدەای از مردم را آوردند شعار بژی کوردستان را دادند و لباس کوردی بە تن کردند، فکر میکنید واقعا این کارها مردم کوردستان را فریب میدهند؟

من فکر میکنم این کارها نمیتواند مردم کوردستان را فریب دهد، چون احمدی‌نژاد هم آن کار را کرد، و آقای روحانی نیز بە شیوەای عطف نشان داد، تا آنجایی کە بە مسئلە کوردستان مربوط میشود. و اینکە دوبارە پزشکیان و جلیلیان این کارها را میکند، این کارها فکر نمیکنم تاثیر چندانی داشتە باشد، بیشتر نمایشهای انتخاباتی هست، چون مسئلە کوردستان، مبارزات مردم کوردستان اینکە بە دنبال حل مسئلە خودشان در چهارچوب یک ایران دمکراتیک هستند کلان شاخص است در میان کوردها چون قبلا هم اتفاق افتادە و تاثیر نگذاشتە و روی مبارزە کوردها ما کە بعدا دیدیم جریان جنبش ژینا (مهسا امینی) و بعد نوروز کوردستان کە کاملا سیاسی شدە بود.

حرفهایی کە پزشکیان زد برای شما تازگی داشت؟ بحثی کە در مورد اینکە وزیر کورد نداریم و بعد اعلام کرد نە وزیر کورد داشتیم، وزیر سنی نداشتیم و اگر وزیر سنی هم اقای پزشکیان موفق بشە از مجلس رد بکنە و تائید بگیرد فکر میکنید میتونە مشکل کوردها و اهل تسنن را حل کند؟

ببین آقای دهقانپور در دوران آقای حسن روحانی این مسئلە مطرح شد، اتفاقا در  کوردستان ایران یک هیئتی در میان مردم فعالین مدنی درست کردند در تهران با آقای روحانی و با وزرای کابینەی آقای روحانی تماس گرفتند، آنها گفتند ما دنبال همچون حلهایی هستیم، فکر میکنم آقای پزشکیان این و مطرح کردە حالا یک وزیر کورد چە سنی باشە چە شیعە و استاندار کورد چە شیعە باشد یا سنی مسئلە را حل نمیکند، ولی به هر حال اقای پزشکیان موقعی کە ازشرکت کوردها، و اینکە کوردها در حاشیە هستند کە صحبت کردند این موضوعاتی هست کە من فکر میکنم آنهایی کە در انتخابات شرکت کردند و بە ایشان رای دادند دنبال این باشند کە خودشان اینها را مطرح کرد، همچنین در دوران حسن روحانی نیز مطرح شد. اگر اینجا اجازە بفرمایید من در سە رابطە مشخص بە این مسئلە اشارە میکنم، چون تا جای کە بە آذربایجانغربی مربوط است، آذربایجانغربی یک جمعیت کورد و تورک دارد، خوب حالا آقای پزشکیان میتونە کوردها را در چگونگی ادارە مناطق خودشان و یا در کشور شرکت داشتە باشند و از این بابت متاسف است کە تبعیض وجود دارد از آذربایجان شروع بکنە توی آن شهرهای کە کورد و تورک باهم زندگی میکنند تما مسئولین درجە اول و مسئولین درجە دوم، سوم و چهارم در تمام ماسسات تورک هستند، کوردها حضور ندارند، حتی متاسفانە کوردها در آن شهرها وقتی بە ادارات مرجعە میکنند، با زبان تورکی با آنها صحبت میکنند، در حالیکە زبان رسمی ایران زبان فارسی است، دوبارە از این صحبت میکند کە کوردها بایست سهیم باشند در امور ادارە کشور منطقە خودشان. خوب در ایلام در کرماشان در استان کوردستان از استاندار و فرماندار و ‌شهردار و بخشدار و بقییە مسئولین گرفتە کە همە کورد باشند، محلی باشند. من امیدوارم از آنجای کە آنها بە آقای پزشکیان رای دادەاند دقیقا پس از مدتی با ایشان صحبت بکنند کە این قول و قرار شما بود، اگر واقعا آنها را عملی نکرد، شهامت داشتە باشد بگوید من متاسفم از اینکە وعدەهای کە دادم آقای خامنەی ونظام جمهوری اسلامی از من قبول نکردند حالا میخواهم استعفا بدم. چون این آخرین بازی اصلاح طلبان بود در ایران و علی‌الخصوص در کوردستان کە از مسائل قومی و ملی کوردها کە بعنوان یک ملت ازش استفادە میکنند.

فکر میکنی آقای پزشکیان آدمی است کە استعفا بدهد؟

فکر نمی‌کنم ولی من میخواهم اینجا توصیە بکنم بە فعالین مدنی کورد در کوردستان ایران کە در عرض چند سال گذشتە در جنبش ژینا، در جنبش نوروز کوردی پیشتاز بودەاند و همیشە سعی داشتند کە بتوانند مسائل محلی خودشان را با دولت مرکزی صحبت بکنند، اصلاح طلبان  در گذشتە از مسائل قومی علی‌الخصوص در مسئلە کورد استفادە کردەاند، واسە همین میگویم این آخرین فرصت بازی جریان اصلاح طلبی در ایران است، حداقل در رابطە با مسئلە کورد بعنوان یک ملت یا اقوام یا هر چیزی یا اسمی روش بگذارم.

اشارە کردید بە شرایطی کە در آذربایجانغربی هست بە اصطلاح استانهایی کە ترکیبی از کوردها و تورکها بە اصطلاح آذریها کە در کنار هم زندگی میکنند، خود شما هم در همان منطقە زندگی کردید و متولد آنجا هستید خیلی دور از جای نیست کە پزشکیان در آنجا متولد شدە، همین دانشگاە تبریز رفتید کە پزشکیان ازش بە اصطلاح مدرک گرفتە چقدر احساس میکنید کە بعنوان... فعال سیاسی و سالها نیز در ایران بودید و همچنان با جامعە ایران در ارتباط هستید، چقدر نگران هستید کە پزشکیان بتواند گفتمان را از دست اپوزیسیون بگیرد و بە داخل ببرد در واقع بە داخل حکومت ببرد؟ ان کاری کە یکبار در دورەی خاتمی بە این شکل انجام شد.

سوال بسیار جالبی است، من فکر میکنم بدلیل اینکە شاخصهای نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی و اختیارات مطلق ولی فقیە این اجازە را بە پزشکیان نمی‌دهد و بە این آسانی مانور سیاسی در داخل ایران انجام بدهد. ولی یک هشداری است برای اپوزیسیون خارج از کشور، برای جنبش برانداز در خارج از کشور، بایستی در اینجا این انتقاد را از جنبش برنداز و احزاب و سازمانهای خارج از کشور بکنیم کە در جنبش ژینا فرصت بسیار خوبی برای ایشان پیش آمدە بود کە در روند آلترناتیوسازیش فعال باشند همدیگر را تحمل بکنند، یک آلترناتیو یک جایگزین برای جمهوری اسلامی درست بکنند کە همە در آن حضور داشتە باشند. متاسفانە ما موفق نشدیم. شاید خود اصلاح‌طلبها، شاید خود نظام جمهوری اسلامی از ضعف جنبش خارج از کشور و نبود اپوزیسیون کاملا استفادە کردە باشند کە بە قول شما اپوزیسیون داخل کشور بهش اهمیت بدهند و بە جهان هم بگویند کە در داخل جمهوری اسلامی انتخابات هست و حاکمیتی وجود دارد و این حاکمیت اپوزیسیونی هم دارد و دنیا عادت بکند بە این انتخاباتی کە آنها دارند بازی اپوزیسیون کە با انجا دارند کە بعضی مواقع رئیس جمهور اصلاح‌طلب باشد یا جناحی دیگر تندرو. من فکر میکنم بایست مسئلە را جدی گرفت، چرا چون معادلات بین‌المللی بە تبعیت از منافع خودشان با ایران معاملە میکنند و بە ایران توجە داراند   نە بە صرف حقوق بشر اینکە ما بعنوان اپوزیسیون خارج از کشور یا حزب دمکرات کوردستان چە انتظاراتی داریم.

بە نکتەای اشارە کردید طبعتا همانطور کە بهش پرداختید محدود بە این نیست کە پزشکیان بە شخص بتواند این کار را بکند؟ این پروژەی جمهوری اسلامی باشد کە بشە تائید صلاحیت پزشکیان و آوردنش تلاشی باشد بە همین نکتەای کە الان بهش پرداختید از این جهت میخواهم این بپرسم چون انتقاد کردید از شکافهایی کە در اپوزیسیون خارج از ایران وجود دارد و همیشە این بحث بودە کە اپوزیسیون چند گام عقب بودە از تحولات در داخل ایران و واکنشی عمل کردە، بعداز جنبش ژینا خود شما در یک گفتگوی کە باهم داشتیم میگفتید تلاش میکنید کە این فاصلە و عقب ماندن جبران بشە احزاب در واقع گروها بتوانند با همگام در تحولات داخل ایران جلو بروند این فاصلە و عقب ماندگی جبران شدە؟ خود حزب دمکرات کوردستان ایران الان برای چنین پروژەای در جمهوری اسلامی برای دولت پزشکیان چە برنامەای دارد؟    

دقیقا این یک مسئلە جدی است علتش همین است کە احزاب خارج از کشور، رهبران احزاب خارج از کشور، سلبرتیهای خارج از کشور بایستی روابطشون با داخل کشور زیاد باشد. ببنیند آقای دهقانپور مردم ایران همەشان دنبال سیاست نیستند، مردم ایران اکثرا با فقر و فلاکت، بدبختی و بیکاری و مشکلات جامعە روبرو هستند، با مسئلە حجاب روبرو هستند، با کل این مشکلات جامعە امنیتی شدە است، علی‌الخصوص جامعە کوردستان، اگر اپوزیسیون نتونە این واقعیات را جدی بگیرد، فقط نخبگان دنبال سیاست اینکە جایگزین جمهوری اسلامی بایست چطور باشد، آن هم مستلزم این اینست کە احزاب سیاسی رابطەشون با داخل کشور زیاد باشە، تا آنجایی کە بە کوردستان و حزب دمکرات کوردستان ایران مربوط است، خوشبختانە ما این رابطە را داریم، اگر این رابطە را نداشتیم این همە مشکلاتی کە جمهوری اسلامی برای حزب دمکرات درست کردە، از ترور رهبرانش از موشکباران رهبری این حزب کە کوردستان را امنیتی کردە، نمیتوانستیم این مبارزە را ادامە بدهیم و نقطەای اوج روابط ما هم همان جنبش ژینا، مهسا امینی بود کە شعارهای حزب دمکرات و بقیە سازمانها، کوردستان آنجا مخاطب داشت. ولی من امیدوارم ما آنرا تبدیل بە یک پروژە و برنامەی ایرانی بکنیم، هم ما بعنوان یک حزب کوردی یکی از قدیمیترین احزاب ایرانی و هم بقیەای طیفهای مختلف مخالف جمهوری اسلامی، موقعی کە میگویم طیفهای مختلف همە ما میتوانیم بە شیوەی وارد همکاری بشیم و تعامل داشتە باشیم در این پرسە.

باز صحبت از پزشکیان کردید ولی باید این را روشن بکنیم پزشکیان نامحبوبترین رئیس دولت در جمهوری اسلامی است بر اساس همین آماری کە اعلام کردند حدود ٢٥ درصد افرادی کە رای دادند در واقیع بە پزشکیان رای دادند از واجدین شرایط منظورم هست و این یک اکثریت دیگری را در این چند روز بە جامعە جهانی معرفی کرد برا ساس آمار حکومتی آن ٦٠ درصدی کە در دور اول رای ندادند و بیش از ٥٠ درصدی کە بر اساس آمار حکومتی در دور دوم  رای ندادند و اعتقاد دارند آمار مشابهی بسیار پاینتراز این بودە است، پرسش اینست کە از این سرمایەی سی وچند میلیونی از آن ٦٢ میلیون در این شرایط حدود ٣٧ میلیون بر اساس آمار حکومتی رای ندادند و بە صراحت و فشارهای کە رهبر جمهوری اسلامی اورد کە بیاید رای بدهید بازم حاضر نشدند وارد این بازی شوند از این سرمایە حزب شما برای تروریستی اعلام شدن سپاە پاسداران در اروپا چە استفادەی میتوانید بکنید؟

از همان روزی کە برنامە بە تروریست شناختن سپای پاسداران در اروپا در آمریکا مطرح شد ما بی‌تفاوت نبودیم همیشە از طریق ارگانهای حزبی نمایندگیهای حزبی روابط بسیار خوبی با محافل مختلف کە داریم حتی حزب دمکرات کوردستان کە در انترناسونال سوسیالیست بودە آنجا با احزاب مختلف بودەایم آنجا نیز مطرح کردەایم و حتی از آنها انتقاد هم گرفتیم، گفتیم وقتی دکتر صادق شرفکندی سوسیالیست ناسیونال را ترک کرد و بعد از سە روز میکونوس آلمان ترورش کردند انتظار داشتیم کە شما اقدامی بکنید بنابراین برای حزب دمکرات بسیار جدی و مهم است، ما اینکار و ادامە میدهیم چون بە لیبل کردن سپاە پاسدارن بە عنوان یک سازمان تروریستی میتونە یک مبنای بسیار خوبی باشە برای چگونگی تعامل و معادلات بین‌المللی و کشورهای اروپای و آمریکا با ایران، یک مسئلەیە بسیار جدی است برای ما.

با احزب و گروهای دیگر در اروپا همکاری دارید در این رابطە؟

حتما اتفاقا با احزاب غیر کورد و با آنها این مسئلە را مطرح کردەایم و من امیدوارم در آیندە بیشتر روی این مسئلە کار کنیم در حال حاضر جنبش و کمپینی وجود دارد برای جمع کردن امضاء در این رابطە با مسئلەی ترور کردن دکتر عبدالرحمان قاسملو این مسئلە هنوز تبدیل بە یک کیس حقوقی یا قضایی نشدە در کشور اتریش.

وقتی بە آمار حکومتی از رای گیری در خارج از ایران نگاە میکنیم یک چیز جالبی گفتم بهش بر میخورە و اونم این است کە جلیلی ٥٠ هزار رای گرفتە پزشکیان ٣٦ هزار برای بسیاری از افراد این پرسش مطرح بود کە تصور عمومی اینکە اکثریت ایرانیهای خارج از کشور رای بە اصلاح‌طلبان و افکار نزدیک بە پزشکیان ممکنە رای بدهند فکر میکنید چە اتفاقی افتاد و عدەای هم گفتند اینها اکثر افرادی کە در خارج از کشور رای میدهند در عراق هستند؟

در مرحلە اول حقیقتش برام مشکل است قضاوت بکنم ولی این توضیح جنابعالی کە بیشتر رای دهندگان در کشورعراق هستند میتونە واقعیت داشتە باشد چون در عرض آن ٣٠/٤٠ سال گذشتە در دوران مبارزە علیە صدام حسین از طرف جریانات مختلف شیعە عراقی کە در ایران ساکن بودند بخشی از آنها تبعە ایران شدەاند بنابراین میتونە کاملا درست باشە کە بیشتر این آمار مربوط بە عراق هست، عراقیهای کە تبعیت ایرانی دارند.

 فکر میکنید پروژەی پزشکیان ورود او بە صحنە سیاسی شرایط برای حزب شما در اقلیم کوردستان سختتر خواهد کرد فشارهایی کە خلع سلاح وجود دارد؟

پروژەی جمهوری اسلامی در چگونگی تعامل با مسئلە کوردستان ایران و برخوردشان با حزب دمکرات و رهبری حزب کماکان همین بودە کە در دوران احمدی‌نژاد و حسن روحانی وجود داشت، منم پیشبینی نمی‌کنم کە در جریان ریاست جمهوری آقای پزشکیان تغیرات جدی در آن وجود داشتە باشد، چرا کوردستان ایران تبدیل بە یک زون یا حوضە امنیتی شدە است در چهارچوب ایران و مسائل مربوط بە استانهای کوردستان ایران در اطاقهای بستە سپاە پاسداران تحت نظر ولی فقیە ادارە میشە، هیچوقت تبدیل بە دستور کار دولت نشدە حتی در دوران ریاست جمهوری آقای روحانی.

آیا نگران این نیستید شرایط امنیتی در اقلیم کوردستان روز بە روز بدتر میشە حتی وضعت بە جای رسیدە کە خبرنگاران و شبکەهای بین‌المللی فارسی نیز امنیت ندارند و انجا را دارن ترک می‌کنند؟

با قبول این واقعیت کە جمهوری اسلامی در عراق بسیار حضور دارد و در گذشتە نیز اینو نشان دادە علیە حزب ما هم اقداماتی داشتە احتمال آن وجود دارد کە دوبارە همچون سناریوهای اتفاق بیفتد، چرا چون اصولا سیاست جمهوری اسلامی در عراق، سوریە، لوبنان و یمن و این کشورها آقای ولی فقیە سپاە پاسداران تنظیمش میکنند در یک مصاحبە کە فکر کنم ظریف چند سال گذشتە داشتند، آنجا میگوید دیگە میدان تعیین تکلیف میکرد، واسە دیپلماسی جمهوری اسلامی در منطقە، من فکر میکنم این بخش از سیاست، سیاست کلان جمهوری اسلامی و رئیس جمهور نمیتونە تغییری در آن انجام بدە.

چند سال پیش کە باهم گفتگو کردیم شما اشارە کردید کە مذاکراتی مستقیمی با مقاماتی از وزارت خارجە و احتمالا افرادی از سپاە داشتید در اروپا؟ در ... کە اشتباە نکنم چقدر این احتمال وجود دارد کە دوبارە وارد چنین گفتگوی با نمایندگانی از دولت پزشکیان بشید؟

مذاکراتی کە شما بهش اشارە کردید حقیقت داشت ما این نشست را در اسلو داشتم با وساطت کشور نروژ یک سازمانی از طرف نروژ اما نتیجەای نداد. اگر جمهوری اسلامی در آیندە دوبار پیشنهاد مذاکرە بکند، حزب ما این پیشنهاد را مطالعە میکند و بە تبعیت از مطالعە کە ما از این پیشنهاد خواهیم داشت و با توجە بە وضعیت جمهوری اسلامی تمام این معادلات آن موقع یک جواب میدهیم آیا وارد مذاکرە میشویم یا نە میشویم با وجود این اگر بگم صرف مسئلە است با مذاکرە، تجارب ما در گذشتە مذاکراتی کە با جمهوری اسلامی داشتیم و سیستم نظام جمهوری اسلامی کە بە رهبری ولی فقیە دارە بە هیچ وجە امکان این وجود ندارە در مذاکرات حتی رو حداقلها با آنها بە توافق برسیم این را پیشبینی نمی‌کنم، ولی با وجود این، اگر آنها پیشنهاد مذاکرە بکنند حتما حزب ما آن ڕا مطالعە میکند و حال بە لحاظ زمانی بسیار زود است کە من وارد قضاوت یا حکمی یا توصیە بشم.

مطمئنم با توجە بە تجارب گذشتە موقعی کە شما مذاکرات را پذیرفتید انتظارات خیلی بالایی نداشتید و فکر میکردید از این طریق احتمالا میتوانید بخشی از خواستەهای مردم کوردستان را احتمالا پیش ببرید...

دقیقا حداقلها بود

ممکن است دوبارە همین حداقلها باشد

فکر نمیکنم از این بیشتر باشد، بیشتر از این هم انتظار نداریم کە تبدیل بە دستور کار مذاکرە بشە بە موازات این ما معتقد هستیم اصولا در نظام جمهوری اسلامی با این قانون اساسی و این سیستم ادارەی حکومتی براشون قابل تحمل نیست کە کوردستان ایران یک فضای وجود داشتە باشد کە حزب ما بتوانە آنجا نفعی داشتە باشد، من پیشبینی نمی‌کنم بە این آسانی.

فکر میکنید چقدر این میتونە بە فضای کە شما ازش صحبت کردید... لزوم اتحاد بیشتر در اپوزیسیون آسیب بزنە در وضعیتی کە بسیاری اعتقاد دارند کە بە این حکومەت بە هیچ عنوان مشروعیت داد مردم در زیڕ فشارها در داخل حاضر نیستند بروند رای بدهند و بعد جریانهای در خارج از ایران مثل شما با نگاە حداقلی با حقوق... یا دیگران حاضر شوند در چنین شرایطی بە پای میز مذاکرە بشینند چقدر این دو میتونە نافی همدیگر بشە در واقع آسیب بزند بە  فشار خارج علیە جمهوری اسلامی. 

   قطعا این موضوع قابل بحث است قطعا انجا طبیعتا از دیدگاە مختلف روش بحث میشە ولی آن موقع هم کە ما بە شیوەای در مذاکرات مستقیم و غیر مستقیم نمایندگان جمهوری اسلامی در اسلو آن موقع استراتژی ما در چگونگی روابط بسیار خوب با اپوزیسیون جمهوری اسلامی برنامەای ثابت ما بود، ما در آن تغییری نداشتیم حالا هم این اولویت ماست، اولویت ما کمک کردن بە یک اپوزیسیون یک سیستم جایگزین علیە این نظام ولی دیگە آنجا سازمانهای ایرانی غیر کوردی هم بایستی حقیقتش این واقعیات جامعە ایران را قبول بکنند، نبایستی این واقعیات جامعە ایران کە یک کشور چند ملیتی هست مسائل قومی حالا بگیم مسائل ملی هر چە انجا وجود دارد بە این آسانی اسباب بازی برای جریانات در داخل ایران بشە در ڕابطە با انتخابات و اینها شاید هم بخشی از این در اثر غیبت و توجە بسیار زیاد واقعبینانە بخشی از اپوزیسیون ایرانی بە مسائل قومی در ایران بودە، مسائل ملی در ایران بودە و بالاخص مسائل کوردستان ایران بودە ما نتوانستیم در آن دوران با قبول واقعیات جامعەی ایران بعنوان یک کشور چند ملیتی یک کسوری  کە .... و تکثر دارد در پروسە جایگزین سازی باشە از نظر من هنوز دیر نشدە اپوزیسیون برنداز جمهوری اسلامی در خارج از کشور هم میتونە در جنبش ژینا،(مهسا) امینی و هم در این انتخابات با تاخیر پیغامهایی دریافت کردە باشد کە ما بایستی چطور شروع بکنیم برنامە یا نقشەای سیاسی ما برای این اتحاد و در ادامەای خودش ادارە ایندە ایران چطور باشد.

حتما در این روزهای گذشتە دیدید تصاویری اعتراضاتی کە ایرانیان خارج از کشور در محلهایی کە برای اخذ رای جمهوری اسلامی تعیین کردە بود نشان دادند رفتن خشم خودشان را از اینکە اساسا یک سیرک انتخاباتی است یک نمایش و اعتراضشان بە افرادی بود کە رای میدادند با تکیە بر اینکە جوانهای کشتە شدن خون مهساها، نکاها و خیلیهایی دیگری کە ریختە شدە برای این انقلاب و آنها سعی میکردند آنها را شرمسار بکنند، در مواردی این اعتراضات برخوردهای فیزیکی هم کشیدە شد حالا صرف نظر از اینکە فش دادن اگر چە ممکن است برای بعضیها خشایند یا ناخوشایند باشد به هر شکل در چهارچوب آزادی بیان قرار میگیرد ولی خود شما شخصا و حزب دمکرات کوردستان ایران موضعش در مورد این موارد کە خشونت بار بودە بشکلی ممکن است تصور ایجاد کردە کە عدەای مرغوب بکنند برای اینکە به هر شکل ما خوشمان بیاید یا بدمان بیاد بریم بە فردی در انتخابات نمایشی جمهوری اسلامی رای بدهند نظرتون در این رابطە چیست؟     

نظر من کاملا مشخص است ما مخالف تشنج برخورد غیر متمدنانە غیر دمکراتیک و غیر انسانی ایرانها با همدیگر در هر رابطەای کە هستند در خارج از کشور حال یک نفر در خارج از کشور میرود رای میدهد نظر خودش است فرضا در لندن در واشنگتون و پاریس یا هر جای دیگری، دیگر آنجا قانونی وجود دارد، آنجا یک کشوری دیگری است اصول موازین خودش را دارد، امیدوارم شخصیتهای ایرانی جریانهای ایرانی، فعالین مدنی خارج از کشور موقعی با چنین مسائلی برخورد میکنند.... آنها با جمهوری اسلامی فرق دارند جمهوری اسلامی تولید کنندە تشنج و ترور و وحشت است ولی مخالفین جمهوری اسلامی با تحمل و حوصلە همیشە با همچون مواردی برخورد بکنند.

چند روز دیگر سالروز ترور دکتر قاسملو است این پروندە است کە وقتی صحبت از این میکردید کە مذاکرات با جمهوری اسلامی انجام شدە به هر شکل کوردها رهبران سیاسیشون چندین بار این تجربە را انجام دادەاند، تجربەای ناخوشایندی بود و این پروندە برخلاف بعضی از پروەندهای ترور دیگە همچنان بە یک هالەای از ابهام بعداز سالهای طولانی قرار دارد از این ماجرا چە درسهایی برای امروز میشە گرفت؟

از آن ماجرا قطعا ما بعنوان حزب دمکرات بایستی درسهای زیادی گرفتە باشیم، در مرحلەی اول دکتر قاسملو رهبر حزب دمکرات و یک دولتمرد بسیار برجستە صحنە سیاسی ایران بودند، گذشتەی سیاست دکتر قاسملو و فعالیتهایش دقیقا این را تائید میکند، یکی از درسهایی کە ما گرفتیم کە هر وقت دوبارە کە پیشبینی نمیکنم بە این آسانی وارد مذاکرای دیگر بشویم با جمهوری اسلامی هر وقت هم وارد همچون مذاکراتی شدیم بە لحاظ امنیتی و تکنیک امنیتی این مذاکرات و مکانیزم مذاکرات بایستی بشیوەای باشد کە جمهوری اسلامی دوبارە مجددا همچون برنامەی کە علیە دکتر قاسملو داشتند عملی نکنند. برنامە و دیگری کە ما میتوانیم درس از آن بگیریم منابع بین‌الملل را بیشتر وارد این قضیە بکنیم، بعد سعی بکنیم کە مسئلە مذاکرە در هالەای از ابهام مخفی کاری نماند اگر قرار باشد نظام جمهوری اسلامی با حزب دمکرات کوردستان مذاکرە داشتە باشد نبایستی این مذاکرات مخفی باشد و در مذاکراتی کە قبلا در اسلو داشتیم گفتیم  جمهوری اسلامی ایران باید اعتراف بکند کە با حزب دمکرات کوردستان ایران در رابطە با مسئلە کوردستان ایران در حال مذاکرە است آنها گفتند ولی فقیە باید این مسئلە را تائید بکند، گفتیم خوب بروید دنبالش یعنی از این بابت طبیعتا تجارب زیادی هست کە امیدوارم کە ما ازش استفادە بکنیم و دوبارە امیدوارم جهوری اسلامی  طول عمرش اینقدر زیاد نباشد کە ما مذاکرات ومذاکراتی در آیندە مجبور باشیم کە با آنها داشتە باشیم.

آقای خالد عزیزی خیلی ممنون از فرصتی کە بە ما دادید
متشکرم آقای دهقانپور