خالد عزیزی: حزب دمکرات نیک واقف است کە مبارزەی خود را در کجا بە پیش برد و در کجا پی وظایف و مسئولیتهای خود باشد
اشارە: در چند روز اخیر بخش کوردی "کوردکانال" در مصاحبەای ویژە و مفصل با آقای خالد عزیزی، سخنگوی حزب آخرین تحولات منطقە و خوانش و سیاست حزب دمکرات در خصوص تحولات کنونی را مورد بحث قرار داد. "کوردستان" بە دلیل اهمیت این مصاحبە بخش مفصلی از آن را برای خوانندگان خود پیادە کردە است.
ترامپ دیدار چند روزەای از خاورمیانە داشت. هدف از این دیدار چە بود؟ دیزاین جدید منطقە یا تغییر موازنات منطقەی خاورمیانە؟
بدون تردید برای ترامپ بەعنوان رئیس جمهور آمریکا همەی این مسائل مدنظر است. البتە ترامپ در صحنەی سیاسی آمریکا در خصوص چگونگی تعامل با رویدادها، سیاست کلان، سیاست خرد و سیاست بین‌المللی از ویژگیهای منحصر بەفردی برخوردار است، لیکن بدون شک ترامپ تا آنجا کە بە مصالح آمریکا مربوط است از این دیدگاە بە معادلات بین‌المللی، تجاری، سیاست، چگونگی یارگیری و غیرە می‌نگرد. بە همین دلیل معتقدم کە ترامپ با یک دستورکار اینچنین همەجانبە بە این سفر آمدە و تلاش می‌کند در این چارچوب هم دستاوردی برای خود کسب نماید و هم در منطقە موقعیت مناسب‌تری را برای آمریکا ایجاد کند.
ایران در کجای سیاست خارجی و سفر اخیر ترامپ قرار می‌گیرد؟
آمریکاییها، چە دمکراتها و چە جمهوریخواهان در خصوص ایران تفاوت نظر بسیاری نداشتەاند، هر دو بر تغییر رفتار حکومت ایران تأکید می‌کنند، نە تغییر نظام سیاسی این کشور. لذا بە نظر من ترامپ نیز همین موضوع را دنبال خواهد کرد. ترامپ مجموعە کارتهایی را در دست دارد تا ایران را تحت فشار قرار دهد و این فشارها ایران را در شرایط و تنگنایی قرار دهد کە با آمریکا و بەویژە ترامپ بە توافق برسد. دلیل آن نیز این است کە ترامپ رئیس جمهوری است کە با آراء بسیاری برسرکار آمدە، رئیس جمهوری است کە در مدت کوتاهی مسائل بسیاری را مطرح ساختە کە حتی اگر قادر بە حل و فصل آنها نیز نباشد، بە معنای آنست کە نسبت بە رویدادها بی‌تفاوت نیست. علاوە بر همەی اینها از اقتصادی قدرتمند و قدرت نظامی بزرگی برخوردار است و در معادلات بین‌المللی تکلیف هیچ موضوع امنیتی بدون نقش آمریکا روشن نخواهد شد و ایران نیز بە خوبی بە این نکتە واقف است. ترامپ همچنین بە برخی از بازیهای منطقەای نیز دست زدە است و از قرار معلوم از اسرائیل دیدار نخواهد کرد و مدتی است کە گفتە می‌شود با نتانیاهو چندان میانەای ندارد. در حقیقت من پیش‌بینی نمی‌کردم کە در دیدارش از عربستان با احمد الشرع، رهبر جدید سوریە ملاقات نماید. یعنی ترامپ بە بازیهایی دست میزند و این تحرکات و بازیها بخشی از پیام آمریکا بە ایران هستند. بە همین دلیل بە نظر من ایران را در وضعیتی قرار خواهد داد کە مجبور بە توافق گردد، زیرا ایران کارت چندانی در دست ندارد و مهمترین کارت آن برنامەی هستەای‌اش است کە جهان را بە وسیلەی آن بە گروگان گرفتە است.
بە دیدار ترامپ با احمد الشرع اشارە کردید، چندی بعد معلوم شد کە آمریکا تحریمها علیە سوریە را نیز لغو کردە است. این امر نشانگر آن است کە آمریکا متفاوت‌تر از گذشتە و بە نحوی دیگر با سوریە تعامل خواهد کرد؟
بە نظر من باید منتظر بود و دید کە ترامپ چگونە این همە برنامەی گستردە و گوناگون را در زمینەهای امنیتی و اقتصادی، در خصوص رقابت با چین و روسیە و اروپایی‌ها را دستەبندی کردە و در دستور کار قرار خواهد داد. اما معتقدم ترامپ بیشتر تلاش می‌کند سیاستی را در پیش گیرد کە در نتیجەی آن آمریکا از لحاظ اقتصادی دست بالا را داشتە باشد و سعی چندانی نخواهد کرد کە با ابزار نظامی حضور و نیروی نظامی قدرتمند آمریکا را بەعنوان امر واقع تحمیل نماید.
بنظر شما چرا بە عراق سفر نکرد؟
یکی از دلایل آن این است کە باید در رابطە با ایران بە نتایجی دست یابد یعنی آیا توافقی صورت خواهد گرفت یا خیر. آن وقت کارشناسان امنیتی و اطرافیان ترامپ بررسی خواهند کرد کە اگر با ایران بە توافق نرسند چە باید بکنند. در این حالت ممکن است از عراق، ترکیە، آذربایجان و این مناطق نیز دیدار کند. یعنی سفرهای ترامپ تابعی از برنامەهای او است و فردی است کە کارشناسان و افراد آگاهی را در کنار خود دارد و در این زمینەها حتما اطلاعات لازم را در اختیار وی قرار خواهند داد.
نشستهای رژیم و آمریکا تا حال حاضر نتیجەای در پی نداشتە و یا نتیجە بخش بودە ولی هنوز ملموس نیست؟
برای هردو طرف نتایجی در پی داشتە است. چرا می‌گویم برای هر دو طرف؟ چرا کە نشست یعنی مذاکرە و بدە و بستان. تا اینجا این نتیجە را داشتە کە ایران ناچار شدە با آمریکا گفتگوی مستقیم انجام دهد و همین امر دستاوردی است برای آمریکا و شخص ترامپ. برای ایران نیز این دستاورد را داشتە کە آمریکا بەعنوان یک ابرقدرت در نحوەی تنظیم مناسبات و تثبیت سیاستهایش در منطقە و آیندەی خویش بە ایران نیاز دارد. حال هردو طرف از منظر موفقیتهایی کە برای خود متصور می‌شوند، بە پیش می‌روند. ترامپ پنهان نکردە است کە مذاکرات بە خوبی پیش می‌روند و با ایرانیان می‌تواند معاملە کند. اما بە نظر من هنوز زود است کە وارد مرحلەی دیگری شوند و فعلا در مرحلەی اعتماد بە یکدیگر و اعتمادسازی میان طرفین یعنی آمریکا و ایران هستند کە چندان آسان هم عملی نخواهد شد.
چرا ایران هموارە مایل است کە مذاکرات بە صورت سری انجام شود؟
دلیل آن این است کە جمهوری اسلامی حدود پنجاە سال است کە علیە آمریکا شعار می‌دهد و خامنەای هموارە آمریکا را دشمن خطاب کردە و اگر نیم ساعت سخنرانی کند شاید هشت نە بار واژەی دشمن را بر زبان آورد. در این حالت اگر مذاکرات علنی باشد در داخل کشور این بازتاب را خواهد داشت کە چگونە است با شیطان بزرگ مستقیما مذاکرە خواهند کرد. خامنەای پیشتر هموارە ادعا کردە کە نباید بە آمریکا اعتماد کرد و بە همین دلیل ایرانیها در این رابطە نگران هستند. اما اکنون شرایط بە نحوی است کە در داخل جمهوری اسلامی افراد بسیاری وجود دارند کە از این نظام انتقاد می‌کنند و حتی کسانی کە در میان خودشان، خودی محسوب می‌شدند، اکنون مایلند کە مناسباتشان در سطح بین‌المللی بە حالت عادی بازگردد. یعنی این عقلانیت در داخل خود نظام و در تهران نیز در میان آنها مشکل ایجاد کردە است.
این نشستها چە بە نتیجە برسند و چە نە، چە بر سر ایران خواهد آمد؟
در هرحال نتیجەی این نشستها برای ایران چندان آسان نخواهد بود. اگر بە نتیجە برسند بدون معنا است و اولا کارت برنامەی اتمی را از دست ایران میگیرند، ثانیا بە مفهوم آن است کە ایران در سیاست بین‌المللی با مجموعە تعهداتی مواجە خواهد شد کە تا آنجا کە بە خاورمیانە مربوط است دیگر مانند گذشتە نمی‌تواند در منطقە بە موشک‌پرانی و یکی تازی بپردازد. ثالثا در رابطە با اسرائیل ناچار بە نرمش خواهد شد و همەی اینها بر اوضاع جمهوری اسلامی تأثیر خواهد گذارد.
نقش اسرائیل در نشستهای آمریکا و ایران چیست؟
بە اعتقاد من احتمالا توافقی میان ترامپ و نتانیاهو وجود داشتە باشد، چنین پیداست کە آمریکا تلاش کردە بە اسرائیل بگوید کە در این مذاکرات دخالت نکند تا دست آمریکا در مذاکرە با ایران بازتر باشد و ایران را بیشتر وارد چنبرەی التزامات نماید و بدین ترتیب غیرمستقیم امنیت اسرائیل را تضمین کند. من بر این باورم کە آمریکاییها پشت اسرائیل را خالی نخواهند کرد و در صورت تحقق هرگونە بدە و بستانی اگر امنیت سیاسی اسرائیل بە مخاطرە افتد، آمریکا از این کشور دفاع خواهد کرد.
اگر مذاکرات بە نتیجە برسند اسرائیل چە رویکردی خواهد داشت و اگر نتیجە بخش نبودند چە روی خواهد داد؟
اسرائیل بیشتر از این امر دەم میزند کە با تهدیدات امنیتی ایران مواجە بودە و گروههای نیابتی ایران بە این کشور حملە می‌کنند، اگر این تهدیدات کنار بروند، روشن است کە امنیت اسرائیل تا حدود بسیاری تضمین شدەاست و این دستاورد و پیروزی بزرگی برای اسرائیل محسوب می‌شود. اما اگر چنین اتفاقی رخ ندهد، شرایط پیچیدەتر می‌شود و من چنین شرایطی را پیش‌بینی نمی‌کنم و بە نظرم آمریکا تلاش می‌کند بە مکانیزمی دست یابد کە بە شخص ترامپ بەعنوان یک دستاورد بگوید کە من دوبارە بە میدان بازگشتم و این مشکل را نیز حل و فصل کردم. پیش‌بینی من این است کە همەی هم و تلاش ترامپ آنست کە این توافق را بر ایران تحمیل نماید و اگر در این امر بە موافقیت نرسد، شاید مشکلات وارد فاز دیگری شوند کە هم اکنون نمی‌خواهم وارد جزئیات آن شوم.
رهبری حزب چگونە بە این مذاکرات و نتایج آن می‌نگرد و برنامەیش چیست؟
امیدوارم در این مذاکرات برنامەی اتمی ایران حل و فصل شود. زیرا در هر نقطەی جهان خارج کە من حضور داشتەام و سخنرانی کردەام و دیدارهایی داشتەام، هنگامی کە از حقوق بشر و مسألەی کورد در ایران و جنبش دمکراسی و حق‌طلبی خود و سیاستهای حکومت ایران سخن می‌گویم، بە سرعت بە موضوع برنامەی هستەای ایران بازمی‌گردند. آنها می‌کوشند ایران را با برنامەی اتمی‌اش بە جهان معرفی کنند. بە همین دلیل بە سود ماست کە بر سر قضیەی برنامەی اتمی‌اش بە توافق برسند. اگر این مشکل تمام شود، هم ما مسائل خود را مطرح خواهیم ساخت و هم مردم ایران در داخل کشور نیز در رابطە با این نظام دستشان بازتر خواهد شد و این سلاح از دست جمهوری اسلامی خارج خواهد شد کە بە وسیلەی آن جهان، منطقە و مردم ایران را بە گروگان گرفتە است.
ما دیر زمانی زمانی است کە در مورد ایجاد بدیلی برای این نظام کار می‌کنیم، صبر و حوصلەی فراوانی بە خرج دادەایم و با همە و یا اکثریت مخالفان نشست داشتەایم، اما هنوز بە توافق نرسیدەایم. در صورت ایجاد فضای جدید رفتە رفتە باید روح و رنگ و نفسی سیاسی بە این تلاشها بدهیم و آنرا بر نتیجە برسانیم، چرا کە اگر این نظام سرنگون شدە و دستخوش تحولی شود و بە عقب‌نشینی دست بزند، چە کسی جایگزین آن خواهد شد؟ مردم در داخل کشور، کشورهای منطقە و جامعەی جهانی نیز این نگرانی را دارند. این بخش دیگر بە احزاب سیاسی بازمی‌گردد کە چگونە از اپوزیسیون بودن خارج می‌شوند، زیرا اپوزیسیون بودن هنر نیست و در ایران حدود ٨٠-٧٠ درصد از مردم اپوزیسیون جمهوری اسلامی هستند. اما تبدیل شدن بە آلترناتیو و داشتن برنامە برای جایگزینی اصل است و حزب ما از این بە بعد باید بیشتر در مورد این موضوع کار کند. باید بیشتر بر روی فرهنگ نهادینە کردن مبارزە و فعالیت سیاسی و مدنی کار کنیم و باید گسترەی مبارزە را بە کلیەی عرصەهای ورزشی، زیست محیطی، فعالیتهای زبان شناختی، ادبی و فرهنگی توسعە دهیم و در هر زمینەای بە کمک یکدیگر بشتابیم و اجازە ندهیم در هیچ عرصەای با مشکل مواجە شویم. کار تشکیلاتی و سازمانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و یکی از دلایلی کە جرج تاون بە هیچ نتیجەای نرسید این بود کە گردهمایی چند سلبریتی بود و بە هیچ سازمان و تشکیلاتی متکی نبود.
بە موضوع کنگرەی ١٢ پ.ک.ک و تصمیم انحلال در راە روند صلح بپردازیم. آیا صلح عنوان درستی است برای این پروسە؟
روند صلح شاید در ابتدای امر بە همین اندازە صحیح باشد کە جنگ متوفق می‌شود. اما نباید در این مرحلە گیر کند و از دیدگاە من پروسەی حل و فصل مسألەی کورد در ترکیە است، چرا؟ زیرا این بحث در پارلمان مطرح گشتە است و رئیس جمهور در مورد آن سخن می‌گوید و از یک قانون اساسی جدید سخن بە میان می‌آید و طرفها باید طبق این موارد بە دنبال راهکار و راه‌حل باشند. روی هم رفتە ما وارد جزئیات این موضوع نمی‌شویم، اما سیاست حزب دمکرات آنست کە از مذاکرە و گفتگو بە منظور حل مشکل کورد در ترکیە حمایت می‌کنیم و امیدواریم پروسەی حل مسألەی کورد در ترکیە با شرکت همەی طرفها بە نتیجە برسد. ما معتقدیم کە اگر این برداشت از سوی کوردها و ترکها در ترکیە نهادینە شدە و در سطح پارلمان و از طرف کلیەی طرفها پذیرفتە شود، می‌تواند دستاوردهای خوبی بە همراە داشتە باشد.
شما توازنی در این پروسە و توافق مشاهدە می‌کنید؟
میان یک نیروی مسلح و ملت تحت ستم کە با یک دولت قدرتمند در جنگ و ستیز است، نباید هموارە منتظر بالانس بود و اصولا اگر بالانس برابر باشد این مشکل بە راحتی حل و فصل نخواهد شد. بە نظر من باید بدین شیوە بە موضوع بنگریم کە در صورت تداوم این پروسە جریانهای سیاسی غیر کورد در ترکیە تا چە حد بە وعدەها و تعهدات خود عمل خواهند کرد. سیاست کورد در آنجا بە طور کلی باید این باشد کە موانعی کە پیش خواهند آمد نباید بە عاملی تبدیل شوند کە پروسەی مزبور را بە سادگی متوفق نمودە و یا ناکام بگذارند. دلیل آن هم این است کە شاید جنگ و انقلاب و مبارزەی مسلحانە آسان باشد، اما مذاکرە و جنگ قانون و نبرد سیاسی و نزاع پارلمانی و پاسخگویی بە مجموعە انتظارات مردم اعمل از کورد و ترک صبر و حوصلە و پایداری می‌خواهد. در آنجاست کە معلوم می‌گردد کورد در این عرصە چگونە می‌تواند بە خوبی پیش برود.
پروسەی صلح در ترکیە می‌تواند چە پیامی برای کوردستان ایران داشتە باشد؟
چگونگی روند حل مسألەی کورد در هر بخشی از کوردستان می‌تواند حامل پیامی برای دیگر بخشهای کوردستان نیز باشد. نخست: آنچە کە در عراق بە میان آمد و مسألەی کورد در اینجا در چارچوب فدرالیزم حل شدە و در قانون اساسی عراق تثبیت شدە است. یا در سوریە در پی سرنگونی حکومت بشار اسد، دیدیم کە مسألەی کورد بە شیوەای وارد معادلات گشتە و خوشبختانە کوردهای سوریە می‌کوشند در این خصوص بی‌تفاوت نبودە و با آن همگام باشند؛ لذا این نیز پیامی است کە می‌شود مسألەی کورد در هرکدام از این کشورها مطرح گشتە و راەحل ویژەی خود را داشتە باشد. وضعیت کورد در حال حاضر بە گونەای است کە در هیچکدام از کشورهایی کە کوردها در آن بەسرمی‌برند، دیگر هیچکس نمی‌تواند مسألەی کورد را انکار نماید. بنابراین کورد بخشی از راەحل و فرصتی است برای استقرار دمکراسی در این کشورها. جنبەی دیگر آن است کە در هیچکدام از این کشورها دیگر ممکن نیست بە شیوەی گذشتە کورد تحت ظلم و ستم باشد و بخواهند همە چیز را در مورد کوردها امتحان کنند. فاکتور دیگر آن است کە شرایط ترکیە می‌تواند حاوی پیامی بە مردم در ایران باشد مبنی بر این کە حزب دمکرات در ٨٠ سال حیات خود در راستای حل مسالمت آمیز مسألەی کورد مبارزەی فراوانی کردە و هزینەهای بسیاری متحمل گشتە و شخصیت بزرگی چون د. قاسملو جان خود را برسر این متد فدا کرد. بە همین دلیل باید در تهران غیر کوردها بە این نتیجە رسیدە باشند کە مشکل کورد تا کی باید اینگونە حل نشدە باقی بماند و چرا در کشورهای دیگر حل و فصل می‌گردد، اما در ایران نە. ما در اینجا باید بە افراد بسیار بەویژە در شهرهای بزرگ و پایتخت کە از این حکومت ناراضی بودە و بە مناسبتهای گوناگون با کوردها و مسألەاش همدردی می‌کنند، روی آوریم و همەی آنها را تشویق کنیم کە این موضوعات را بیشتر مطرح نمایند. این می‌تواند پارامتر خوبی باشد و هم ما برسر آن کار کنیم و هم بەویژە در داخل کشور در خصوص آن اقدام نماییم و هم در تهران مردم کورد آن را با دوستان و آشنایان خود در میان بگذارند.
در شرایط فعلی حزب دمکرات توافق امنیتی ایران و عراق را چگونە ارزیابی می‌کند؟
ما از همان ابتدا گفتەایم کە این توافق تهران و بغداد حاوی دو نکتەی اساسی است. یکی از این نکات آنست کە تهران رسما از حکومت عراق درخواست کردە است کە حزب دمکرات کوردستان ایران در داخل کشور عملیات نظامی نداشتە باشد. در خارج از این درخواست ایران ما خود رأسا مدتی است کە این شیوە از مبارزە را تعلیق کردەایم و بەویژە گفتەایم کە از کوردستان عراق و خاک عراق نیروی پیشمرگ خود را بە منظور عملیات نظامی اعزام نمی‌کنیم. نکتەی دوم بە چگونگی حضور حزب دمکرات و رهبری حزب و قرارگاههای حزب دمکرات کوردستان ایران مربوط می‌شود کە اکثریت قریب بە اتفاق افراد و خانوادە و سازمانهای مدنی و مدارس و درمانگاە و همچنین افراد مسن و سالمند حزب در آنها اسکان یافتەاند. در این رابطە نیز حکومت عراق و حکومت اقلیم کوردستان با حزب دمکرات در ارتباط بودەاند و خوشبختانە تفاهم کاملی میان ما وجود دارد. مسألە این است کە حزب دمکرات کوردستان ایران تلاش می‌کند در این معادلات بە عامل تشنج و ناامنی تبدیل نشود. بە همین دلیل یکبار دیگر بر این نکتە تأکید می‌کنیم کە میدان و عرصەی مبارزەی حزب دمکرات عراق نیست، بلکە داخل کوردستان ایران است و این امر نیز در کلیەی عرصەهای مبارزەی سیاسی و مدنی کورد در ایران پیداست. چیزی کە در جنبش ژینا کاملا بازتاب یافت و در نوروز امسال نیز پیامهای خود را تکرار کرد. بە همین دلیل حزب دمکرات می‌داند کە مبارزەی خود را در کجا بە پیش ببرد و در کجا در پی وظایف و مسئولیتهای خویش باشد.
آیا فشارهایی کە بر دیگر نیروها جهت انتقال بە نقطە دیگر وجود داشت، متوجە حزب دمکرات نیز بود؟
پیشتر نیز اشارە کردەایم کە شرایط و موقعیت بە خود حزب دمکرات ارتباط دارد. ما در امور و چگونگی مناسبات دیگر نیروها دخالت نمی‌کنیم، اما بدون تردید حزب دمکرات نیز تحت فشار بودە است. اما این سیاست را انتخاب کردەایم کە خود را درگیر خصومت با عراق نکنیم و وارد کشمکش با حکومت اقلیم کوردستان نشویم. بە همین دلیل تلاش کردەایم با دیالوگ و گفتگو فهم متقابل بەویژە در این مرحلە کە سازمان ملل متحد نیز در میان ما حضور داشت، مستقیم و غیر مستقیم با طرفها برسر معرفی خود و شناساندن شرایطمان تلاش کنیم و در نتیجە شرایطی پدید آمدە کە هنوز مثمر ثمر بودە است.
در شرایط حاضر چگونە بە سیاست مذاکرە با جمهوری اسلامی می‌نگرید؟
دیدگاە حزب دمکرات در خصوص حل مسألەی کورد روشن است. پیشوا قاضی محمد در دوران جمهوری کوردستان درگاە دیالوگ و گفتگو با حکومت تهران را مسدود نکرد. بە دنبال انقلاب ٥٧، هیأت نمایندگی خلق کورد با تهران بە مذاکرە نشست، بەویژە دکتر قاسملو کە سخنگوی هیأت مزبور بود، تمام تلاش خود را کرد تا بە توافق دست یابیم. د. قاسملو گفتەی بسیار زیبایی دارد و همان هنگام اظهار داشت کە اگر قرار باشد یک روز هم جنگ و حملە بە کوردستان بە تعویق افتد، ما باید برای آن تلاشن نماییم. پس از این مرحلە نیز این پرنسیپ در حزب دمکرات باقی ماند و در این راە متأسفانە دکتر قاسملو را نیز از دست دادیم. ما هنوز نیز بر این باوریم کە بهترین راەحل مسألەی کورد در ایران گفتگو و مذاکرە است. این کە ماهیت این نظام قادر بە قبول این امر نیست و کارنامەی آن در کوردستان و علیە ما چە بودە و کوردستان را چگونە بە یک منطقەی امنیتی تبدیل کردە است، نباید موجب آن شود کە ما این اسلحە را بە سادگی از دست بدهیم کە اگر روزی مجال و فضایی برای حزب دمکرات ایجاد شد و با چنین پیشنهادی مواجە گردید، بگوید کە مذاکرە نخواهم کرد. چرا مذاکرە صورت می‌پذیرد؟ شما اگر با طرفی درگیر باشید، برای آن مذاکرە می‌کنید کە مشکل را حل و فصل نمایید. بە همین دلیل سیاست ما آن است کە اگر روزی از روزها جمهوری اسلامی با طرح و برنامە چنین پیشنهادی را بە حزب دمکرات ارائە دهد، ما بەعنوان حزب دمکرات آمادەایم آن را مورد بررسی قرار دهیم. چرا آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم؟ چرا وقت خود را صرف آن می‌کنیم؟ چرا مذاکرە می‌کنیم؟ برای آن کە فرصتی ایجاد نماییم کە اگر در آن راە چارەای وجود داشت از آن بهرە گیریم؛ برای آن کە نە تنها بە مردم خود کە جمهوری اسلامی را خوب می‌شناسند، بلکە بە ایرانیان غیر کورد بگوییم کە حزب دمکرات با همەی تلاش و مبارزەاش کە در کوردستان نقش بەسزایی دارد، می‌کوشد کە از طریق مذاکرە این مسألە را حل و فصل نماید. بە همین دلیل گفتگو و مذاکرە اصلی است در سیاست و ما نباید از آن وحشت داشتە و با شرمساری از آن سخن گفتە و از آن فرار کنیم. این کە ماهیت این نظام چیست و آیا قدم پیش خواهد گذارد یا خیر موضوع دیگری است. او ما را فرا می‌خواند، نقطە نظرات خود را ارسال می‌نماید، ما بە آنها گوش می‌دهیم و اگر دریافتیم کە متدهایش همان متدهای گذشتە است و حاوی نکات جدیدی نیست، طبیعتا مبارزە و فعالیت ما بە قوت خود باقی بودە و بە پیش خواهد رفت. در چند سال اخیر هم مسألە بە همین شیوە بودە است و چند بار با آنها نشست داشتەایم و همەی این نشستها موجب آن نگشتەاند کە ما تلاش و مبارزە و فعالیت خود را متوقف نماییم، برعکس مبارزە ما گستردەتر و پویاتر بودە است.
آیا در این اواخر نشستی داشتەاید، یا درخواست نشست شدە است؟
این اواخر هیچ نشستی با جمهوری اسلامی نداشتەایم و هیچ خواستی از ما نداشتەاند. البتە عجیب نیست کە آنها بە شیوەهای گوناگون پیام بفرستند و این پیامها هم ارسال می‌شوند، اما هیچکدام از این پیامها از دیدگاە ما تا این لحظە جدی و قابل توجە نبودەاند.
کاک خالد! جنابعالی از لزوم تودەای کردن مبارزە بسیار سخن می‌گویید، منظورتان بە روشنی چیست؟
ببینید ما در چند سال اخیر چندین بار هدف حملات موشکی قرار گرفتیم. یا دورتر برویم، صدها تن از کادرهای ما را ترور کردند، دکتر قاسملو را ترور کردند، دکتر شرفکندی را ترور کردند، اما اسلحە ما چە بود؟ اسلحەی ما همین مردم داخل کشور بودند. تاریخ وقایع ناخوشایند حزب دمکرات از جمهوری کوردستان گرفتە تاکنون را بنگرید متوجە می‌شوید کە کمتر حزبی دچار این سرنوشت شدە کە مؤسس‌اش بدار آویختە شود، رهبر برجستەاش یعنی دکتر قاسملو ترور شود، رهبر دومش، دکتر صادق شرفکندی ترور شود، اما علیرغم همەی این وقایع دلخراش، این حزب در جای خود باقی ماندە و توانستە هموارە بە پیش برود. خوب این امر باید حکمتی داشتە باشد و آن نیز بسیار سادە است کە عبارتست از حمایت‌هایی کە در داخل کشور از آن بە عمل می‌آید. مسألە مردم است کە با حمایتهای تودەای خود اجازە ندادەاند این حزب در مبارزە و فعالیت خود دست تنها نماند. بە همین دلیل ما مبارزەی تودەای و گستردەتر کردن این مبارزە در سطح جامعە را بهترین اسلحە علیە جمهوری اسلامی می‌دانیم و این مهم را در جنبش ژینا و جنبش نوروز امسال نیز مشاهدە کردیم.
بەعنوان آخرین سوال: مسألەی کورد در ایران در صورت موفقیت و عدم موفقیت مذاکرات آمریکا و جمهوری اسلامی بە کجا خواهد انجامید؟
مسألەی کورد پیش از مشکل آمریکا و اسرائیل با ایران در این کشور وجود داشتە است. این مسألە از دوران جمهوری کوردستان وجود داشتە و آن زمان کە حزب دمکرات تأسیس و برای حقوق خویش مبارزە کردە است، دولت اسرائیل هنوز تأسیس نشدە بود. همچنین مسألەی کورد پیش از مناسبات آمریکا با ایران مطرح بودە است. بە همین دلیل اگر این مذاکرات بە نتیجە برسد یا نە، جنبش ما کە جنبشی حق‌طلبانە است، هموارە بە راە خود ادامە خواهد داد. بە علاوە ما تلاش خواهیم کرد کە در صورت هر احتمالی آمادگی خود را حفظ کردە باشیم و لازم است در معادلات پیچیدە و پر احتمالات فعلی خاورمیانە خود و مردممان را برای همەی احتمالات آمادە نماییم. من بە آیندەی جنبش خویش و مبارزە و فعالیتی کە در داخل کشور در جریان است و نیز سیاستهای حزب دمکرات کوردستان ایران کە بە نظر من تاکنون واقعبینانە بە پیش رفتەاند، خوشبین هستم. این حزب توانستە است با این سیاستها بر سرپا باقی بماند و ما بەعنوان حزب سیمای مطلوبی از خود چە در سطح کوردستان و چە در سطح ایران و هم در سطح بین‌المللی بە نمایش گذاردەایم. بە همین دلیل همەی اینها سرمایەی خوبی هستند برای آن کە ما با خوشبینی و با صبر و درایت بە تلاش و مبارزەی خود ادامە دهیم.
