
سالانه حدود یک میلیون نفر بدلیل نبود فرصتهای شغلی، آموزشی و رفاهی مجبور به مهاجرت میشوند؛ مهاجرتهایی که در ۸۳ درصد موارد به مقصد کلانشهرها است و نشاندهنده تمرکز نامتوازن منابع و امکانات در چند نقطه محدود است.
بنا بر پژوهش "رسول صادقی"، دانشیار دانشگاه تهران و با استفاده از دادههای رسمی سرشماریهای سالهای ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵، سیاستهای نابرابر و مرکزگرایانه در توسعه، ایران را به کشوری مهاجرتزده تبدیل کرده است، مهاجرتی نه برای پیشرفت، بلکه برای فرار از فقر، تبعیض و حاشیهنشینی تحمیلی است.
بر اساس این گزارش، مهاجرتهای روستا-شهری بهشدت کاهش یافته و مهاجرتهای شهر به شهر بهویژه از استانهای کمتر توسعهیافته به کلانشهرهای مرکزی از ٤٠ درصد به حدود ۷۰ درصد رسیده است.
این گزارش میافزاید که ۸۳ درصد مهاجرتهای داخلی به سمت شهرها و تنها ۱۷ درصد به سمت روستاها جریان دارد.
کلانشهر تهران همچنان مقصد اصلی مهاجرت داخلی است و افزایش خالص جمعیت مهاجر در تهران و حومه آن، نتیجه مستقیم سیاستهای ناکارآمد در توزیع امکانات و ایجاد توازن توسعهای بین استانها است.
در مقابل، استانهایی مانند کرماشان، سنندج، ایلام و سیستان و بلوچستان بهرغم برخورداری از منابع انسانی جوان، از موج خروج نیروهای متخصص و تحصیلکرده رنج میبرند.
در این مطالعه به افزایش سهم زنان در مهاجرتهای داخلی اشاره و آمده است که برای بسیاری از زنان جوان، مهاجرت راهی برای رهایی از فشارهای فرهنگی، کنترل اجتماعی و تبعیض جنسیتی است.
افزایش اشتغال غیررسمی، رشد حاشیهنشینی، شکاف روزافزون درآمدی بین استانها و فرسایش زیرساختهای شهری از جمله پیامدهای جدی این مهاجرتهای بیپایان است.
رژیم اسلامی در چهار دهه گذشته، به جای توزیع عادلانه فرصتها، به تمرکزگرایی و سیاستهای مرکزگرایانه ادامه داده و نتیجه آن، تضعیف عدالت اجتماعی و بحرانهای اجتماعی و اقتصادی گسترده بوده است.