
سازمان حقوق بشری "ههنگاو" در گزارشی مفصل از وضعیت حقوق بشر در ایران طی شش ماه نخست سال ۲۰۲۵، از روند نگرانکننده نقض حقوق بنیادین شهروندان در سراسر ایران پرده برداشته است.
طبق گزارش "ههنگاو" حکم اعدام دستکم ۶۱۷ زندانی طی شش ماه نخست ۲۰۲۵ اجرا شده که دستکم ۲۶ نفر به دلایل سیاسی و عقیدتی از جمله مشارکت در اعتراضات جنبش ژینا یا اتهام "جاسوسی بری اسرائیل" اعدام شدهاند.
در میان اعدامشدگان، نام ۱۸ زن، یک کودک، ۹۱ کورد، ۷۹ بلوچ، ۷۶ لر، ۶۵ ترک، ٢٦ گیلک، ۱۴ عرب، ۲ سیستانی، ۲ تات و ۴۰ تبعه افغانستان به چشم میخورد.
تنها ۶ درصد این اعدامها در رسانههای رسمی رژیم اعلام شده و ۴۱ مورد از آنها مخفیانه و بدون ملاقات آخر اجرا شده است.
در نیمه نخست سال، ۲۹ زندانی جان خود را از دست دادهاند که علت مرگ ۴ نفر شکنجه، ۱۷ نفر عدم دسترسی به خدمات درمانی، ۴ نفر خودکشی و ۳ نفر نزاع بوده است.
در این مدت، دستکم ۳۵ شهروند غیرمسلح، عمدتاً از اقلیتهای ملی با شلیک مستقیم نیروهای رژیم کشته شدهاند. ۲۵ مورد از این قتلها مربوط به اقلیت بلوچ و باقی شامل کورد، لر، گیلک و ترک بوده است.
ههنگاو از بازداشت دستکم ۸۲۲ شهروند در نیمه اول سال خبر داده است که شامل ۳۷۰ کورد، ۱۷۰ بلوچ، ۵۰ عرب، ۴۰ لر، ۳۳ ترک و ۱۲ گیلک میشود.
همچنین ۲۲ کودک، ۷۳ زن، ۱۳ معلم، ۸ دانشجو و ۱۰ فعال رسانهای در میان بازداشتشدگان هستند.
از میان آنان، ۱۰۲ نفر به دلایل مذهبی شامل پیروان اهل سنت، بهاییان، نوکیشان مسیحی، یارسانیان و جریان یمانی بازداشت شدهاند.
۱۵۵ فعال سیاسی، مذهبی و مدنی در این بازه زمانی به مجازاتهایی چون اعدام، شلاق و حبسهای طولانیمدت محکوم شدهاند، از جمله پنج نفر به اعدام و ۱۵۰ نفر به مجموعاً ۴۰۱ سال و ۱۱ ماه حبس تعزیری، ٢٠ سال و ٤ ماه حبس تعلیقی و ٤٦٦ ضربه شلاق محکوم شدهاند.
ههنگاو اعلام کرده که در شش ماه اخیر، ۲۲ کولبر در مناطق مرزی استانهای کرماشان، ارومیه و سنندج کشته یا مجروح شدهاند که اغلب بر اثر شلیک مستقیم نیروهای نظامی بوده است.
دستکم ۱۷ شهروند، بر اثر انفجار مینهای باقیمانده از جنگ یا مینهای کاشتهشده توسط سپاه، کشته یا مجروح شدهاند که بیشترین موارد در استانهای سنندج، کرماشان، سیستان و بلوچستان و ارومیه ثبت شده است.
در نیمه نخست سال، قتل ۱۰۸ زن به دست اعضای خانواده ثبت شده که اغلب این قتلها در نتیجه خشونت خانگی، بدون هیچ مداخله مؤثر از سوی دستگاه قضایی یا حمایت اجتماعی صورت گرفته است.
استانهای تهران، کرماشان، خراسان رضوی، فارس، تبریز و ارومیه بالاترین آمار را داشتهاند.