رضا دانشجو

حزب دمکرات کوردستان ایران در حالی هشتادمین سالگرد تاسیس خود را جشن می­گیرد که علی­رغم برخی از مشکلات و کاستی­ها، با عبور از بحران­های متعدد توانسته ضمن حفظ استقلال فکری و سیاسی خود نمایندەای لایق برای احقاق حقوق مردم کوردستان باشد. این هرگز به معنای چشم بستن بر مشکلات و ایرادات ساختاری و بعضی از تصمیمات اشتباه در این مسیر  هشتاد ساله نیست که هر حزب دیگری هم می­توانست مبتلابه آن باشد!

در ادامه به برخی از ویژگیهای منحصربفرد حزب دمکرات کوردستان ایران که آنرا از بسیاری از احزاب دیگر متمایز می­سازد، اشاره می­شود؛

قدمت تاریخی منحصربفرد

به جرات می­توان گفت نە تنها در جغرافیای ایران بلکه در خاورمیانه کمتر حزبی را با قدمت تاریخی حزب دمکرات کوردستان می­تواند پیدا کرد. نادر احزابی هم که تاریخ تاسیس آنها قبل از حزب دمکرات بوده بەعنوان مثال حزب توده ، اینک به تاریخ پیوسته و دیگری اثری از آنها یافت نمی­شود. نباید فراموش کرد رمز این ماندگاری در مردمی بودن و پایگاه کوردستانی حزب دمکرات است . همان حزب توده که زمانی میتینگ­های چند ده هزارنفری برگزار می­کرد اینک حتی نامش هم برای بسیاری از مردم ایران ناآشناست ! در واقع قدمت حزب دمکرات و ماندگاری آن مرهون همین پایگاه مردمی آن است.

حزب دمکرات  پاسخ به یک خواسته مردمی

شاید این بزرگترین و مهم­ترین تفاوت میان حزب دمکرات و بسیاری از احزاب دیگر باشد. حزب دمکرات برخواسته از یک ندای مردمی و در واقعی پاسخی به خواست سرکوب شده سالیان کوردهاست! بی گمان همراهی مردم کوردستان از همان روز اول تاسیس حزب دمکرات با پیشوای فقید تا همین امروز نشان دهنده عمق این نزدیکی است. در واقع حزب دمکرات تاسیس شد تا خواستەهای مردم کوردستان را فرمولیزه و ساختارمند کند. در مقایسه می­توان احزاب دستوری و حکومتی مانند حزب رستاخیز در دوران پهلوی یا حزب جمهوری اسلامی در دوران رژیم ولایت فقیه را نام برد احزابی کاغذی که در واقع برای تحمیل اراده حاکمیت تولید شدند. نوع دوم احزابی بودند تحت حاکمیت دول بیگانه که شاید بزرگترین نمونه آن هم حزب توده باشد که تمام جهت گیری­ها و تصمیم گیری­هایش وابسته به موضع دولت شوروی بود!

در واقع این سردمداران شوروی بودند که به حزب توده خط و مسیر می­دادند.

عبور از بحران­ها

تاریخ هشتاد ساله حزب دمکرات مملو از لحظات سخت و نفس گیری است که برای هر حزب سیاسی دیگری می­تواند به معنای پایان حیات و مرگ باشد. سقوط جمهوری کوردستان و سرکوب وحشیانه اعضای حزب تازه تاسیس شده حزب دمکرات و به دارآویختن پیشوای فقید و همراهانش می­توانست پایانی زودرس باشد بر عمر کوتاه حزب دمکرات ! اما حزبی که در میان مردمش ریشه دوانده و اساسا پاسخی به درخواست آنهاست از هر فرصتی برای احیا و شکوفا شدن استفاده می­کند. به همین دلیل سال­ها بعد عدەای جوان که شاید حتی پیشوا را هم ندیده باشند دوباره کنار هم جمع می­شوند و حزب دمکرات را سازماندهی می­کنند. در حوادث آغازین بعد از انقلاب ۵۷ و در جریان کنگره چهارم حزب خطر بزرگی دوباره حزب دمکرات تهدید می­کند . حزب توده در فکر استیلای فکری و عقیدتی بر حزب دمکرات است. متاسفانه عدەای از داخل ساختار رهبری حزب همراه می­شوند اما رهبری دکتر قاسملو و البته پایگاه مردمی حزب دمکرات اجازه نمی­دهد و حزب دمکرات بار دیگر قد علم می­کند! حیرت انگیز است اما اینک از آن حزب توده چیزی جز نامش در لابلای صفحات تاریخ چیزی باقی نمانده است اما حزب دمکرات در تدارک جشن هشتادسالگی­اش است! جنگ مسلحانه با جمهوری اسلامی و اجبار به ترک شهرها و پناه بردن به کوهستان هم کوچکترین خللی در صفوف حزب دمکرات ایجاد نمی­کند چه حتی پایگاه مردمی آن را بسیار بالاتر می­برد. در این میان اتفاق تلخ دیگری رخ می­دهد انشعاب! حزب دمکرات از این گردنه خطرناک هم عبور می­کند آنهم نه یکبار و دوبار و حتی به روایتی سەبار !!! هرچند مسلما این عبور بدون هزینه نبوده و روح بسیاری از مردم کوردستان و ناسیونالیسم کوردی را آزار می­دهد اما در نهایت این حزب دمکرات است که زنده و پویا در حال ورود به دهه نهم عمر خویش است.

علی­رغم همه آنچه تاکنون گفته شد نباید فراموش کرد که حزب دمکرات در دهه نهم عمر خود با چالش­های بزرگی همراه هست که بی توجهی به آنها می­تواند صدمات جبران ناپذیری به ناسیونالیسم کوردی در شرق کوردستان وارد کند.

تفاوت نسل­ها و زبان گفتگو

اگرچه هشتاد سال استواری و ‌پابرجایی یکی از نقاط برجسته حیات سیاسی حزب دمکرات است اما مسلما می­تواند باعث بروز مشکلاتی هم شود. اینک در حزب دمکرات کوردستان ایران چندین نسل حضور دارند که هر کدام سیاست و اندیشەهای سیاسی حزب دمکرات را از دریچه خود نگاه  و تفسیر می­کنند. ضمن اینکه باید گفت ابزارهای اطلاعاتی هم که این نسل­های متفاوت از آن استفاده می­کنند کاملا متفاوت است. بزرگانی که هم سفره دکتر قاسملو بوده و جوانانی که بعد از شهادت دکتر قاسملو به دنیا آمدەاند! ناگفته پیداست چقدر ابزارها و میدیا مورد استفاده می­تواند متفاوت باشد ! چقدر اطلاع رسانی به این دو نسل می­تواند متفاوت باشد! در نهایت باید گفت اگرچه وجود تفاوت نسل­ها در حزب دمکرات نشانه پویایی و سرزندگی این حزب است اما در عین حالی بی توجهی به آن در روند برنامەریزی حزب دمکرات می­تواند بسیار زیان بار باشد!

جغرافیای نآرام و رسالت تاریخی

سرعت رویدادها بویژه در ماههای اخیر نشانگر تغییرات اساسی نه تنها در ایران بلکه در خاورمیانه‌ است. حزب دمکرات کوردستان ایران بەعنوان حزب مادر می­تواند نقشی اساسی در جغرافیای کوردستان و ایران داشته باشد. پایگاه مردمی حزب دمکرات بەعنوان یک برگ برنده و قدرت چانه زنی در مذاکره با اپوزیسیون ایرانی باید مورد استفاده قرار گیرد. ضمن اینکه حزب دمکرات در تاریخ سیاسی خود همیشه پیشگام تشکیل ائتلاف­های مختلف سیاسی چه در جغرافیای کوردستان و چه در سطح ایران بوده است. این نقش حیاتی و تعیین کننده می­تواند برای آینده کوردستان بسیار مهم باشد. 

دهه نهم حیات حزب دمکرات کوردستان دهه شکوفایی و رسیدن به سرمنزل مقصود است. استفاده از همه توان و ابزارهای بی نظیری که حزب دمکرات اساسا بر پایه آنها بنیان نهاده شده می­تواند، پایانی باشد بر سالها اشغالگری در کوردستان. آغاز یک دوران پرشکوه جدید! بازگشت به شرق و رژه افتخار در پیشگاه مردم کوردستان و پیشوای شهید!