شرق کوردستان و چند استان همجوار، در زیر فشار فقر، تبعیض، بحران روانی و نابرابری ساختاری کە ماحصل سیاست‌های رژیم ایران است، بسر می‌برد.
در دو پیمایش، کە بە "پیمایش ملی سلامت روان ایران در سال‌های ١٣٩٠و١٤٠٠" شناختە شدە، اشارە شدە است، که حدود ١٣درصد مردم دچار افسردگی بالینی و نزدیک به ٢٥ درصد با اختلالات هم زمان افسردگی و اظطراب روبرو هستند؛ یعنی ازهر چهار نفر ایرانی، یک نفر با یکی از این اختلالات دست و پنجه نرم می‌کند.
در چند استان شرق کوردستان (ایلام، سنندج، کرماشان) و استان‌های لورستان و همدان میزان اختلالات روانی حدود ٢٧ درصد گزارش شده، که بالاترین نرخ در کشور است. این وضعیت نتیجه ترکیبی از عوامل تاریخی و اجتماعی مانند؛ پیامدهای جنگ، فقر، بیکاری، تبعیض، نابرابری ساختاری و دسترسی محدود به خدمات درمانی است. استان‌های شمالی و مرکزی با حدود ٢٠ درصد کمترین شیوع را دارند.
پژوهش‌ها نشان می دهند، کە زنان، افراد بیکار و کم سواد، ساکنان مناطق محروم و روستایی و کسانی با شبکه حمایتی ضعیف، بیشتر در معرض اختلالات خُلقی و اظطرابی قرار دارند.
همچنین تجربەهای جمعی خشونت و تروما نیز اثرات طولانی مدت بر سلامت روان گذاشته است.
در مجموع، بحران سلامت روان در ایران بویژه شرق کوردستان و برخی از استان‌های همجوار ریشەدار و ساختاری است و نیازمند عدالت، گسترش خدمات روان درمانی و کاهش نابرابر‌ی‌های اجتماعی و اقتصادی است، کە این انتظار از سیستم رژیم ایران انتظاری غیرواقعی قلمداد می‌شود.
