سارو مهاباد

اقتصاد ایر یک اقتصاد ترکیبی در حال گذار، شامل یک بخش عمومی بزرگ است. که در حدود ٦٠ درصد  به شیوه متمرکز و دستوری اداره می شود. بخش عمدەای از صادرات در ایر برپایه صادرات نفت و گاز است. ما در اینجا به مشکلات اقتصادی ایر که ناشی از اتکای زیاد به فروش نفت و اقتصاد ترکیبی که به صورت متمرکز اداره می‌شود می‌پردازیم و در آخر مشکلات آموزش عالی در رشته اقتصاد را تحلیل می‌کنیم.

برای اینکه موضوع بیشتر روشن شود به مثال گندم و بنزین در اقتصاد ایر اشاره می کنیم که از سال ١٣٥٧ بعد از قلاب ایر، حکومت شعار خودکفایی سرمی داد؛ ولی در سال‌های اخیر نه تنها ایر به خودکفایی نرسید بلکه به واردکنندگان گندم تبدیل شد چرا این اتفاق افتاد؟ دلیل را باید در اقتصاد متمرکزگرای حکومت جست که قیمت گندم را خود تعیین می کند تا با قیمت پایین، گندم را از کشاورز بخرد تا بتود برای مردم قیمت آن را پایین بیاورد در حالی این یک تناقض بزرگ در اقتصاد است که وقتی حکومت با قیمت پایین از کشاورز می خرد دیگر کشاورز تمایلی به کشت گندم ندارد و در نهایت تولید گندم پایین می‌آید و همچنین قیمت بنزین که با بالا بردن قیمت  در شرایط کنونی در کشور اعتراضاتی را به همراه داشت دولت با قیمت فعلی بنزین،ساله حدود ٨٦.٦ هزار میلیارد درآمد کسب می کند که  ٥٢ هزار میلیارد تومان بیش از طرح قبلی (بنزین ١٠٠٠ تومانی)است. از طرفی دیگر دولت طرح معیشتی هم برای خانوارهای ایرانی برنامەریزی کرده است که هزینه‌هایی برای وی دارد. بعد از کسر هزینەهای طرح معیشت، خالص درآمد دولت از محل دو طرح نزدیک ٢٠ هزار میلیارد تومان می‌شود هر چند نباید این نکته را فراموش کنیم که قیمت بنزین در کشورهای توسعه یافته بیشتر از این است ولی این مقایسه درست نیست؛ چون در این کشورها درآمد حاصل از صرف هزینەهای عمومی می‌شود ولی در ایران این درآمد حاصله یا در سیستم فاسد حکوتی تلف می شود یا بخش کوچکی به صورت مستقیم به مردم می‌رسد که این باعث افزایش نقدینگی در بازار می‌شود و در آینده نزدیک شاهد تورم بیشتر و افزایش قیمت سایر کالاها می‌شود و در بیشتر حکومت‌هایی که اقتصاد متمرکزگرا دارند و همچنین درآمد ملی حکومت به نفت بستگی دارد فساد بیشتر می‌شود و به این خاطر که حکومت درآمد خود را نه از مردم بلکه از نفت بدست می‌آورد و کمتر به اعتراض مردم اهمیت می‌دهد در حالی که در یک کشور توسعه یافته که بخش مهمی از درآمد ملی کشور خود را از مالیات مردم می‌دهد پس سعی دولت بر این است که رضایت مردم را نگاه دارد، که این دقیقا برعکس شرایط فعلی اقتصاد ایران است.

محتویات این مقالە منعکس کننده دیدگاه و نظرات وب‌سایت کوردستان‌میدیا نمی‌باشد.