آرمان حسینی

برای وارد شدن بە موضوع مطرح شدە نخست لازم است نگاهی کوتاە بە چگونگی تولد این فکر و نهایتا تبدیل شدن آن بە سیستم حکمرانی مدرن در سطح جهان بپردازیم.

پروسە ملت کە محصول انقلاب فکری غرب و به خصوص فرانسە بود در نتیجە گسستی معرفتی در سال ١٧٨٩ میلادی متولد شد.

در حقیقت گسست معرفتی غرب بعد از نزدیک بە چهارصد سال مبارزە‌ی مستمر در برابر افکار کلیسا توانست پا بە عرصە وجود بنهد کە در واقع مبتنی بر قرارداد اجتماعی شکل گرفت بە این معنی کە

انسان‌ها دارای ارادە بودە و بایستی در مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی محور اصلی تصمیمات باشند.

بر اساس این اندیشە‌ی سیاسی هر قراردادی محصول توافقی است و هر توافقی هم وقتی حاصل می‌شود کە افراد جامعە با هر رنگ و عقیدەای کە هستند بە رسمیت شناختە شوند یا بهتراست بگویم کە تمامی متنوعات فرهنگی، زبانی، نژادی و ملی  در واحد بزرگتری کە مبتنی بر خواست خود آنها باشند سهیم هستند.

در این اندیشە‌ی سیاسی مسئلە‌ی مهمی کە برای همە روشن شد این بود کە درچنین قراردادی هیچ نهاد و سازمانی بە رسمیت شناختە نخواهد شد مگر اینکە محصول توافقی باشد، نهاد یا دولتی زمانی شکل می گیرد کە برخاستە از ارادەی واقعی تمامی متنوعات آن سرزمین باشد.

پدیدە ملت – دولت غرب با رجوع بە خواست و رغبت خود مردمی شکل گرفت کە آن سیستم توانستە بود پاسخگوی ارادە‌ی برابری خواهی آنان باشد، اما آنچە کە در سیستم دولت – ملت ایران اصلا مطرح نبود مسئلە‌ی ارادە و خواست ملت‌های ایران بود کە رضا خان با همکاری انگلیسی‌ها توانست آن را بر ملت‌های ایران تحمیل کند.

در حقیقت ملت – دولت مدل غرب بر اساس فلسفەی حقوق طبیعی در اندیشەی سیاسی قرارداد اجتماعی شکل گرفتە بود ولی دولت – ملت مدل رضاخان مبتنی بر حقوق بین المللی شکل گرفت کە در نتیجە‌ی فروپاشی امپراتوری عثمانی  و پایان جنگ دوم جهان بە وجود آمدە بود.

همان‌طور کە از مسئلە پیدا است دولت – ملت مدل ایرانی برخواستە از گسستی معرفتی در ایران نبود چرا کە هنوز افکار جهان شمول دمکراسی خواهی و همچنین محوریت دادن بە افکار زمینی بە این مناطق نرسیدە بود و واقعیت جامعە‌ی شرقی،  حاکمیت عقلانیت عشیرە و بیشتر مذهب بود.

در کل هنوز ملت با توجە بە مدل غربی آن شکل نگرفتە بود زیرا لازمە‌ی تولد آن گذار از وضعیت اجتماعی ـ سیاسی موجود بود کە متاسفانە در منطقە‌ی ما نشانی از آن وجود نداشت تا بتواند زمینەساز انقلابی فکری و ریشەای شود. 

پدیدە‌ی دولت – ملت ایران بدون بازگشت بە خواست تنوعات ملی و مذهبی موجود در جغرافیای آن مملکت با سیاست یک ملت – یک دولت سعی در هضم دیگری و ساخت هویتی نوین کە در حقیقت تامین کنندە و محافظ منافع ملت فارس بودە و هست، شکل گرفتە است.

محتویات این مقالە منعکس کننده دیدگاه و نظرات وب‌سایت کوردستان‌میدیا نمی‌باشد.