کوردستان میدیا: یەکیەتیی خوێندکارانی دێوکراتی کوردستانی ئێران بەبۆنەی، ٢ی رەشەمە، رۆژی جیهانیی زمانی زگماکی، راگەیندراوێکی بڵاو کردەوە.
دەقی راگەیەندراوەکە بەم چەشنەیە:
چالاكانی خوێندكاریی كوردستان
خوێندكارانی دەروەست و نیشتمانپەروەر
رۆژی ٢١ی فێڤرییە، لە لایەن رێكخراوی یۆنسكۆوە وەكوو رۆژی جیهانی زمانی دایكی ناودێڕ كراوە. دیاری كردنی وەها رۆژێك بەرهەمی خوێنی چالاكانی خوێندكاریی وڵاتی بەنگلادێش و خوێندكارانی بەنگالی بۆ رێزگرتن لە زمانەكەیان بوو. راپەڕێنی خوێندكاریی ٢١ی فێڤرییەی ساڵی١٩٥٢ی زایینی لە وڵاتی بەنگلادێش كە ئەو كات بە پاكستانی رۆژهەڵا ت دەناسرا، كوژرانی ٥ خوێندكاری نەتەوە خۆشەویستی بەنگلادێشی لێ كەوتەوە. دیاری كردنی ئەم رۆژە لە لایەن رێكخراوی یۆنسكۆ و لە سەر داوای وڵاتی بەنگلادێش بەرهەمی خەباتی بزووتنەوەی خوێندكاریی و خوێندكارانی پێشەنگی ئەو وڵاتە بووە.
دیاریكردنی ئەم رۆژە بە واتای ئەوەیە كە جیهانی پێشكەوتوو و دێموكراتیك رێز لە زمانی دایكی گشت مرۆڤەكان و بەتایبەت نەتەوە بێ دەوڵەت و كەمینە نەتەوەكان دەگرێت.
بێ گومان زمان فاكتەرێكی سەرەكی ناسنامەی نەتەوەیی و پێناسەی نەتەوە بوونی هەر گرووپێكی كۆمەڵایەتی و ئێتنیكیە. گرینگی ئەم فاكتەرە بۆ ئێمەی كورد و بە درێژایی ساڵانی دوور و درێژی چەوساوەیی و ستەم‌لێكراوەییمان زۆر بەرچاوترە و بێ شك زمانی كوردی یەكێك لە فاكتەرەكانی زیندوو راگرتنی نەتەوەی كورد بووە تا هەنووكە.
بە درووستبوونی دەوڵەتی مودێڕنی پەهلەوی لە ئێران و دروستبوونی دەوڵەت ـ نەتەوەكان لە توركیە و عێراق و سووریە، پڕۆژەی تواندنەوە و ئاسمیلاسیۆنی دەسەڵاتانی داگیركەر بۆ سەر كوردستانی دابەشكراو و كوردانی لێكدابڕاو دەستی پێكرد و یەكێك لەو خاڵانەی كە ئامانجی ماشینی پاوانخوازی ئەم رێژیمانە بوو زمانی كوردی بوو.
بەڵام نەتەوەكەمان سەربەرزە كە دوای تێپەڕاندنی ئەو هەموو زەبر، گوشار، سەركوت و …، هێشتا لەخەبات بەردەوامە و زمانەكەی زیندووتر لە هەر كات و ساتێكە.
ئیرادەی كوردان و ویستی مانەوە و نەتەوەخوازییان چۆكی بە پیلانەكانی داگیركەران لە ژێر ناوی تەفریس و تەعریب و بە تورك كردن هێنا و هەنووكە كورد ئەكتەرێكی سەرەكیە لە هاوكێشەكانی رۆژهەڵاتی ناڤیندا و وەكوو نەتەوەیەكی خاوەن ناسنامە و زمانی خۆی، پێناسەی بۆ دەكرێت.
خوێندكارانی هێژا و دڵسۆزانی خاك و زمانی كوردان
ئەوەیكە دەبێت ئێمە شانازی پێبكەین لە ئێرانی ژێر دەسەڵاتی دیكتاتۆریدا، ئەوەیە كە نەتەوەكەمان زیندووە و زمانەكەمان هێشتا بە پێوەیە. بێ شك ئەویش بەرەنجامی تێكۆشان و خوێن و لە خۆبردوویی هەزاران رۆڵەی بە ئەمەگی ئەم خاكە بووە. دیواری مانەوەی ئێمە خشتەكانی ئاخنراوە بە خوێن.
داگیركەری دەسەڵاتداری ئێرانی هەر جارە و بە پیلانێك لە هەوڵی لاوازكردن و دووبەرەكێ نانەوەیە لە ناو ئێمەی كوردا بووه. پیلانی هەنووكەیی ئەوان كە نزیكی چەند ساڵە بە هێمنی و شاراوە و هەنووكە بە ئاشكرا كاری لە سەر دەكەن و دەیانهەوێت هاوپەیوەندی و یەكگرتوویی نێوان كوردان تێك بدەن، لە بەرانبەر یەكتردانانی زاراوەكانی زمانی كوردی و ناوچەكانی كوردستانە.
هەر بۆیەش كۆمەڵێك مۆرەی راسپێردراوی خۆیان بوونەتە جێبەجێكاری ئەم پڕۆژەیە و هەست و سۆزی كۆمەڵێك لاو و چالاكی نائاگاش بۆتە كارت و ئامرازی دەستی ئەوان بۆ كردەیی كردنی پیلانی نگریسیان.
بە داخەوەو لایەنی سیاسی واش هەیە كە تەنیا لە بەر بەرژوەندی حیزبی خۆی و بۆ ئەوەی چەن لایەنگرێك لە دەوری خۆی كۆ بكاتەوەو بۆتە دەمڕاستی پیلانی داگیركەران .
ئێوەی خوێندكارانی هێژا و نیشتمانپەروەر دەبێت ئەو پرسیارە بەرەوڕووی خۆتان و گشت خەڵكی كوردستان بكەنەوەو كە ئایا لێكدابڕان و لێكترازانی ئێمەی كورد و پارچە پارچە كردنی هەر ناوچەیەك و هەر زاراوەیەكی كوردی بە زمانێكی سەربەخۆ پێناسە كردن، قازانجی بۆ كێ دەگەڕێتەوە؟ بۆ ئێمەی كورد بە گشتی؟ بۆ خەڵكی هەر ناوچەیەك؟ یان بۆ داگیركەرانی كوردستان؟
بێ شك براوەی یەكەم لەم كایەدا داگیركەرانی كوردستان و دەسەڵاتی ناوەندی ئێران و گوتاری شۆڤینی ناوەندگەرایە. هەر بۆیەش ئەركە لە سەر ئێوە و گشت ئەوانەی خۆیان بە چالاكی بواری زمان و كولتووری كوردی دەزانن، بەرپەرچی ئەم دیاردە قیزەنە بدەنەوە و لە پێناو یەكگرتوویی و یەكریزی ماڵی كورد و یەك هەڵوێستی كوردان لە رۆژهەڵا تی نیشتماندا گشت هەوڵەكانتان بخەنە گەڕ و یەك دەنگ و هاو هەڵوێست بن.
بەرز و پیرۆز بێت ٢١ی فێڤرییە، رۆژی جیهانی زمانی دایكی
یەكیەتیی خوێندكارانی دێموكراتی كوردستانی ئێران
٣٠ی رێبەندانی ٢٧١٤ی كوردی
دەقی راگەیەندراوەکە بەم چەشنەیە:
چالاكانی خوێندكاریی كوردستان
خوێندكارانی دەروەست و نیشتمانپەروەر
رۆژی ٢١ی فێڤرییە، لە لایەن رێكخراوی یۆنسكۆوە وەكوو رۆژی جیهانی زمانی دایكی ناودێڕ كراوە. دیاری كردنی وەها رۆژێك بەرهەمی خوێنی چالاكانی خوێندكاریی وڵاتی بەنگلادێش و خوێندكارانی بەنگالی بۆ رێزگرتن لە زمانەكەیان بوو. راپەڕێنی خوێندكاریی ٢١ی فێڤرییەی ساڵی١٩٥٢ی زایینی لە وڵاتی بەنگلادێش كە ئەو كات بە پاكستانی رۆژهەڵا ت دەناسرا، كوژرانی ٥ خوێندكاری نەتەوە خۆشەویستی بەنگلادێشی لێ كەوتەوە. دیاری كردنی ئەم رۆژە لە لایەن رێكخراوی یۆنسكۆ و لە سەر داوای وڵاتی بەنگلادێش بەرهەمی خەباتی بزووتنەوەی خوێندكاریی و خوێندكارانی پێشەنگی ئەو وڵاتە بووە.
دیاریكردنی ئەم رۆژە بە واتای ئەوەیە كە جیهانی پێشكەوتوو و دێموكراتیك رێز لە زمانی دایكی گشت مرۆڤەكان و بەتایبەت نەتەوە بێ دەوڵەت و كەمینە نەتەوەكان دەگرێت.
بێ گومان زمان فاكتەرێكی سەرەكی ناسنامەی نەتەوەیی و پێناسەی نەتەوە بوونی هەر گرووپێكی كۆمەڵایەتی و ئێتنیكیە. گرینگی ئەم فاكتەرە بۆ ئێمەی كورد و بە درێژایی ساڵانی دوور و درێژی چەوساوەیی و ستەم‌لێكراوەییمان زۆر بەرچاوترە و بێ شك زمانی كوردی یەكێك لە فاكتەرەكانی زیندوو راگرتنی نەتەوەی كورد بووە تا هەنووكە.
بە درووستبوونی دەوڵەتی مودێڕنی پەهلەوی لە ئێران و دروستبوونی دەوڵەت ـ نەتەوەكان لە توركیە و عێراق و سووریە، پڕۆژەی تواندنەوە و ئاسمیلاسیۆنی دەسەڵاتانی داگیركەر بۆ سەر كوردستانی دابەشكراو و كوردانی لێكدابڕاو دەستی پێكرد و یەكێك لەو خاڵانەی كە ئامانجی ماشینی پاوانخوازی ئەم رێژیمانە بوو زمانی كوردی بوو.
بەڵام نەتەوەكەمان سەربەرزە كە دوای تێپەڕاندنی ئەو هەموو زەبر، گوشار، سەركوت و …، هێشتا لەخەبات بەردەوامە و زمانەكەی زیندووتر لە هەر كات و ساتێكە.
ئیرادەی كوردان و ویستی مانەوە و نەتەوەخوازییان چۆكی بە پیلانەكانی داگیركەران لە ژێر ناوی تەفریس و تەعریب و بە تورك كردن هێنا و هەنووكە كورد ئەكتەرێكی سەرەكیە لە هاوكێشەكانی رۆژهەڵاتی ناڤیندا و وەكوو نەتەوەیەكی خاوەن ناسنامە و زمانی خۆی، پێناسەی بۆ دەكرێت.
خوێندكارانی هێژا و دڵسۆزانی خاك و زمانی كوردان
ئەوەیكە دەبێت ئێمە شانازی پێبكەین لە ئێرانی ژێر دەسەڵاتی دیكتاتۆریدا، ئەوەیە كە نەتەوەكەمان زیندووە و زمانەكەمان هێشتا بە پێوەیە. بێ شك ئەویش بەرەنجامی تێكۆشان و خوێن و لە خۆبردوویی هەزاران رۆڵەی بە ئەمەگی ئەم خاكە بووە. دیواری مانەوەی ئێمە خشتەكانی ئاخنراوە بە خوێن.
داگیركەری دەسەڵاتداری ئێرانی هەر جارە و بە پیلانێك لە هەوڵی لاوازكردن و دووبەرەكێ نانەوەیە لە ناو ئێمەی كوردا بووه. پیلانی هەنووكەیی ئەوان كە نزیكی چەند ساڵە بە هێمنی و شاراوە و هەنووكە بە ئاشكرا كاری لە سەر دەكەن و دەیانهەوێت هاوپەیوەندی و یەكگرتوویی نێوان كوردان تێك بدەن، لە بەرانبەر یەكتردانانی زاراوەكانی زمانی كوردی و ناوچەكانی كوردستانە.
هەر بۆیەش كۆمەڵێك مۆرەی راسپێردراوی خۆیان بوونەتە جێبەجێكاری ئەم پڕۆژەیە و هەست و سۆزی كۆمەڵێك لاو و چالاكی نائاگاش بۆتە كارت و ئامرازی دەستی ئەوان بۆ كردەیی كردنی پیلانی نگریسیان.
بە داخەوەو لایەنی سیاسی واش هەیە كە تەنیا لە بەر بەرژوەندی حیزبی خۆی و بۆ ئەوەی چەن لایەنگرێك لە دەوری خۆی كۆ بكاتەوەو بۆتە دەمڕاستی پیلانی داگیركەران .
ئێوەی خوێندكارانی هێژا و نیشتمانپەروەر دەبێت ئەو پرسیارە بەرەوڕووی خۆتان و گشت خەڵكی كوردستان بكەنەوەو كە ئایا لێكدابڕان و لێكترازانی ئێمەی كورد و پارچە پارچە كردنی هەر ناوچەیەك و هەر زاراوەیەكی كوردی بە زمانێكی سەربەخۆ پێناسە كردن، قازانجی بۆ كێ دەگەڕێتەوە؟ بۆ ئێمەی كورد بە گشتی؟ بۆ خەڵكی هەر ناوچەیەك؟ یان بۆ داگیركەرانی كوردستان؟
بێ شك براوەی یەكەم لەم كایەدا داگیركەرانی كوردستان و دەسەڵاتی ناوەندی ئێران و گوتاری شۆڤینی ناوەندگەرایە. هەر بۆیەش ئەركە لە سەر ئێوە و گشت ئەوانەی خۆیان بە چالاكی بواری زمان و كولتووری كوردی دەزانن، بەرپەرچی ئەم دیاردە قیزەنە بدەنەوە و لە پێناو یەكگرتوویی و یەكریزی ماڵی كورد و یەك هەڵوێستی كوردان لە رۆژهەڵا تی نیشتماندا گشت هەوڵەكانتان بخەنە گەڕ و یەك دەنگ و هاو هەڵوێست بن.
بەرز و پیرۆز بێت ٢١ی فێڤرییە، رۆژی جیهانی زمانی دایكی
یەكیەتیی خوێندكارانی دێموكراتی كوردستانی ئێران
٣٠ی رێبەندانی ٢٧١٤ی كوردی
