حسن صالح‌زادە

از پنجم اکتبر سال ١٩٩٤ به بعد، روز جهانی معلمان گرامی داشته می شود تا اینکه از این طریق بتوان توصیه یونسکو را که به امضای بهبود شرایط پرسنل آموزشی در سال ١٩٦٦ رسیده یادآوری کرد. این توصیه معیارهای منابع مرتبط با حقوق و مسئولیت معلمان و همچنین دورەهای آغازین آنها را به منظور استخدام، شغل و شرایط آموزشی‌شان تثبیت می کند. با اتخاذ توسعەی پایدار و اهداف خاصی که نقش کلیدی معلمان را به صورت عملی در تقویم آموزشی سال ٢٠٣٠ به رسمیت میشناسد، گرامیداشت روز جهانی معلمان فرصتی برای پیشرفت و تفکر ارتقای شغلی آموزشی است.

استقبال روز جهانی معلمان در سال ٢٠١٨،  فرصتی است که در آن جامعه بین‌الملل بر "حق آموزش و داشتن پرسنل با کیفیت" تأکید می کند. این موضوع به منظور ارج نهادن به هفتادمین سالگرد اعلامیەی حقوق بشر سال ١٩٤٨ برجسته شده است. بیانیەای که آموزش و پرورش را به مثابەی یک حقوق بنیادی و کلیدی بازخوانی می کند، اما نباید از این ملاحظه غافل ماند که این حق بدون وجود معلمان با صلاحیت قابل تحقق نیست.

یکی از موانع اساسی ممارست حق آموزش، کمبود معلمان در سرتاسر جهان است. در جهان حدود ٢٦٤ میلیون کودک و نوجوان محروم از تحصیل وجود دارد. به منظور نیل به تحقق تقویم آموزشی سال ٢٠٣٠، مطابق مؤسسه آماری یونسکو، جهان به رقم تقریبی ٦٩ میلیون معلم جدید در مقاطع ابتدایی و متوسطه نیاز دارد. این کمبود معین معلمان درمیان گروەهای کودکان دختر، معلول، پناهندگان و مهاجر یا کودکان مناطق محروم و روستایی بامعنی‌تر و آسیب پذیرتر است.

پافشاری بر این واقعیت ضروری است که حقوق آموزشی زمانی متبلور می شود که معلمان در جهت کسب صلاحیت شغلی از آموزشهای لازم بهره کافی را برده باشند.

بزرگداشت روز جهانی معلمان با مشارکت صندوق کودکان ملل متحد UNICEF ، برنامه پیشرفت و توسعه ملل متحد یا  UNDPو بخش کار و آموزش سازمان ملل سازماندهی شده است.

سازمان یونسکو دارای نمایندگی ١٩٥ کشور همچون عضو می باشد. اعضاء از طریق سفارت مربوطه خود می باید فعالیتهای سازمان را به کشور خویش منعکس کنند.

آنچه در اینجا قابل ذکر است، عضویت ایران در یونسکو و حضور نمایندەی دائمی جمهوری اسلامی است. حضوری که تنها جنبه فریبکاری و ریاکارانه دارد. اگرچه وزارت آموزش و پرورش ایران ظاهراٌ حضور فعال دارد و مطابق آیین‌نامەهای موجود مکلف به اطلاعات‌رسانی و مبادلات دوسویەی خبری مابین وضعیت آموزش در سیستم آموزشی کشور ایران و بخش فرهنگی آموزشی سازمان ملل (یونسکو) است، اما متأسفانه این امر مهم قربانی سلایق مسئولین شیفتەی قدرت ناشایست کشور می شود.

همانطور که مشهود است در عرصه ی عمل تحصیل در ایران برخلاف معاهدەهای فیمابین، نه مجانی و نه اجباری است و نه اینکه در کل کشور شرایط یکسان برای کسب این مهم مهیا شده است. برغم اینکه حدود بیست میلیون کودک و نوجوان در ایران جود دارد اما آمار تعداد دانش‌آموزان در کشور نزدیک به ١٣ میلیون است و این اختلاف نشان می دهد که قریب به ٧ میلیون کودک بر خلاف شعار روز جهانی معلمان از حق دسترسی به تحصیل بازمانده اند. حکومت نسبت به استخدام پرسنل آموزشی دیدگاه امنیتی دارد و در گزینش معلمان توجه آنچنانی به داشتن صلاحیت شغلی ندارد.

 کشور ایران که به عنوان یک سرزمین مولتی اتنیکی یا چند ملیتی شناخته شده است، در سایەی برنامەهای آموزشی و تربیتی نادرست و منسوخ زمینەای مساعد برای تفاهم چندگانه مابین مردمانش تأمین نشده است. به عنوان مثال مردم کورد، بلوچ و عرب در ایران درک متقابل از ویژگیهای فرهنگی، عقیدتی و سنتی همدیگر را ندارند و در نتیجه ی آموزەهای ارتجاع گرایانەی دستگاه آموزشی ایران تحت سلطەی جمهوری اسلامی گاه و بی گاه دستخوش چیرگی و انزجار نسبت به یکدیگر می شوند. کودکان ملیتهای ایرانی حق دسترسی تحصیل به زبان مادری ندارند، رشد و اعتلای فرهنگی آنان ممنوع  و تاریخ و گذشته ملی آنان تحریف گشته است. کارشناسان آموزشی-تربیتی، معلمان دلسوز، انجمن اولیاء و سندیکاهای معلمان اجازه داشتن هیچ دخالت سازندەای در فرایند آموزش و پرورش ندارند. اغلب فعالان صنفی در زندان به سر می برند یا اینکه پروندەی مفتوح دارند.

 ما امروز در حالی روز جهانی معلمان را گرامی میداریم که سنگینی سیستم ارتجاعی حاکم در تمام زمینەها حس می شود. دستگاه حکومتی با بی تدبیری عمدی کلیەی راههای منتهی به شکوفایی آرمانهای این روز فرخنده را که عبارت از "حق آموزش و داشتن پرسنل با کیفیت"می باشد، مسدود کرده است. لذا در نیل رسیدن به خواستەهای برحق صنفی معلمان و بهرەمند شدن از آموزش درخور و شایستەی امروزی، راهی جز تغییر اوضاع در ایران وجود ندارد و این هم بدون مشارکت معلمان و اولیای دانش‌آموزان در سراسر کشور قابل تحقق نیست.

محتویات این مقالە منعکس کننده دیدگاه و نظرات وب‌سایت کوردستان‌میدیا نمی‌باشد.