هیچ شتێك لە بۆشاییدا و لە هیچەوە دروست نابێ. هونەر و ئەدەبیاتیش وەكوو خوڵقێنراوی زەین و ئەقڵ و دەستی مرۆڤ، ڕەگ و پنج و بناوانیان لە زەینی داهێنەرەكەی و كۆمەڵ و كۆمەڵگەدایە و لەژێر كاریگەریی گۆڕانكارییەكانی دەوروبەری خۆیدا بیچم دەگرێ. بە تایبەتی گۆڕانكارییە گەورە و لەناكاوەكان هەر كامە و بە شێوەیەك كار دەكەنە سەر شێوەی بیركردنەوە و تێڕوانین و جیهانبینی و دواجار بەرهەمەكان. وەك چۆن بزاڤی ڕێنسانس و شۆڕشی پیشەسازیی ئەورووپا جیهانیان هەم لە ناوەرۆك و هەم لە ڕواڵەتدا گۆڕی و تا ئێستاش ڕێنسانس وەكوو خاڵێكی گەورەی وەرسووڕانی مێژووی مرۆڤایەتی سەیر دەكرێ، كە ئیتر تێیدا جیهان لە دوو قۆناغی پێش ڕێنسانس (سەدە تاریكەكان) و جیهانی پاش ڕێنسانسدا باسی دەكرێ و هەر كام تایبەتمەندیی خۆیانیان هەیە.
شۆڕشی فەڕانسە، خاڵێكی دیكەی وەرچەرخانی مێژووی مرۆڤایەتییە، كە باڵی بەسەر هەموو هزر و بیركردنەوە و تێڕوانینەكانی سەدەی نۆزدەیەمدا كێشا و بزووتنەوەی ڕیالیزم لە هەناوی ئەو گۆڕانكارییانەوە سەریان هەڵدا، كە بەرهەمی ئەو شۆڕشە مەزنە بوون.
یەكەم جەنگ و دووەم جەنگی جیهانییش، هەر كام بە شێوەیەك كاریگەریی خۆیان لە سەر بوارە جیاجیاكانی هزر و ئەدەبیات و فەلسەفە و لقە جۆراوجۆرەكانی هونەر بەجێ هێشت. بەتایبەتی جەنگی یەكەمی جیهانی كە تێیدا كۆمەڵێك شاعیر و نووسەری گەورەش بوونە قوربانی و لە بەرەكانی جەنگدا كوژران وەكوو: گیۆم ئاپۆلینز و شارل پێگیو و ئالێن فۆرنیێ. لە كتێبێكدا بە ناوی “گوڵبژێرێك لە بەرهەمی ئەو نووسەرانەی لە شەڕدا كوژراون 1924” ناو و دەستوخەتی پێنسەد شاعیر و نووسەر هاتوە. لە دوو ساڵی یەكەمی شەڕەكەدا ئەدەبیاتی هەموو ئورووپا ئیفلیج بوو (قوتابخانە ئەدەبییەكان، ڕەزا سەید حوسێنی. لاپەڕەی 751)
بەڵام هەر لە دڵ و هەناوی ئەو شەڕ و ماڵوێرانییەوە، بزووتنەوەی دادائیزم و سورڕیالیزم وەكوو یاخیبوونێك لە شەڕخوازان و جڵەوكێشانی شەڕ و خوێنڕشتن سەر هەڵدەدەن و بوارێكی دیكە بۆ هونەر و ئەدەبیات دەڕەخسێنن.
لە ئەدەبیاتی ئێرانی پاش هاتنی ئیسلامدا، قۆناغ بە قۆناغ گۆڕانكارییە سیاسی و كۆمەڵایەتییەكان ڕەوت و ڕێچكەی ئەدەبیات دەگۆڕن، بۆ وێنە لەو سەردەمانەدا كە دەربار باوەشی بۆ شاعیرانی پەسنبێژ كردووەتەوە، دەبینین پەسن و پێداهەڵگوتن و قەسیدە برەو پەیدا دەكا و پاش هاتنی مەغۆلەكان كە دامودەزگای پەسنبێژی و شاباشی پەسنبێژان تێكەوە دەپێچرێ، غەزەل بەتایبەتی غەزەلی دڵداری و عاریفانە پەرە دەگرێ و ناودارترین شاعیرانی ئێران لەو قۆناغانەدا دەردەكەون. لە سەردەمی نوێیشدا بزاڤی مەشرووتەخوازی كە لەگەڵ هاتنەوەی كۆمەڵێك خوێندەوار لە فەڕەنگەوە سەر هەڵدەدا. یەكێك لەو ڕووناكبیرانە فەتحەلیی ئاخوندزادە بوو. بە گشتی بزاڤی مەشرووتە لە ئێراندا خاڵێكی وەرسووڕانە كە ئیدی پاش مەشرووتە ئێمە لە ئێران جگە لە شیعر وردە وردە ژانرەكانی دیكەی ئەدەبیاتیش دەبینین و بەتایبەتی بزاڤی وەرگێڕان تین و گوڕێك دەگرێ.
كوردستان
بزاڤی ڕووناكبیری و ئەدەبیی كورد لەبەر بێدەوڵەتی كەمتر كەوتووەتە بەر شەپۆلی گۆڕانكارییە جیهانییەكان و بزاڤی ئەدەبیی كورد زیاتر لە حوجرەكاندا بووە و نەبووەتە شەپۆلێكی گەورە و گشتگیر، بەتایبەتیتر كە پاش دووەم جەنگی جیهانی و هاتنە سەركاری ڕەزاخان لە ئێران و ئەتاتۆرك لە توركیا، لەو دوو بەشە گەورەی كوردستاندا زمانی كوردی نەك پەراوێز بخرێت، بگرە قەدەغە و بڤە دەكرێت، ئیتر خوێندەواری كورد ئەگەر دەفتەرێكی شیعری هەبوایە یان وەدەستی كەوتبایە دەبوو لە حەوت كوندا بیشارێتەوە و نەبێتە بەڵای سەر و گیانی.
هەژار لە چێشتی مجێوردا دەگێڕێتەوە و دەڵێ: “ئەو ڕۆژگارەی لە وشتەپە فەقێ بووم، ڕۆژێك كاكە ڕەحمانی حاجی بایزاغا هاتە حوجرە، تەرجیع بەندێكی لە شێعری كوردی و كوردایەتی خوێندەوە كە زۆرم لەلا خۆش هات. زۆرم حەول دا كە بیڵێ و بینووسمەوە، گوتی خاوەنیان كە خاڵەمینە، سوێندی داوم وا نەكەم وەدەست كەس كەوێ.”
سەرەڕای ئەو هەمووە زەبروزەنگەش، لە حوجرە و خانەقاكاندا مەلا و فەقێی نیشتمانپەروەر و خاوەن هەست و ئیحساس هەر نەیانهێشتوە پەنگری ئەو كوانووە خۆڵەمێشی لەسەر بنیشێ و سارد بێتەوە. بۆ وێنە فەوزی، ئەو مەلا نیشتمانپەروەرەی لە خانەقای شێخی بورهان بووە و هەژار دەڵێ، زۆر عالم، زۆر كورد، شاعیر، ئیتر وەك ئاردی بەهار بۆ هەموو شت دەبوو. نسحەت و ڕێ شاندانی ئەو، بیری كوردایەتیی خستە مێشكی زۆر لاوانی ئاشنای. دنەدانی ئەو هێمنی كردە شاعیر (چێشتی مجێور. 35)
هێمن لە پێشەكییە بەنرخەكەی تاریك و ڕووندا “لە كوێوە بۆ كوێ” ئەو قسەیەی هەژار ئاوا پشتڕاست دەكاتەوە و دەڵێ: “دەبێ بڵێم من دەسكردی فەوزیم. ئەو هەڵی وەشاندمەوە و تێكی هەڵشێلام و سەر لە نوێ دروستی كردمەوە. ئەو دەركی زانین و فێربوونی بۆ كردمەوە. ئەو ڕێگای ژیانی پێ نیشان دام. بێگومان ئەگەر نەچووبامە خزمەت فەوزی و لە كن ئەو مامۆستایەم نەخوێندبا، ڕێبازی ژیانم ئەو ڕێبازە نەدەبوو كە گرتم و پێیدا ڕۆیشتم و ئێستاش بەرم نەداوە. ئەو تێی گەیاندم من ڕۆڵەی كوردم و كوردیش نەتەوەیەكی بێبەش و چارەڕەش و زۆرلێكراوە و دەبێ ڕۆڵەكانی لە پێناوی ڕزگاركردنیدا فیداكاری بكەن و لەخۆبوردوویی نیشان بدەن. ئەو فێری كردم زەوقی ئەدەبیم تیف تیفە بدەم و مشتوماڵی بكەم. ئەو فێری كردم وڵاتەكەمم خۆش بوێ و پێی هەڵبڵێم. ئەو حاڵیی كردم كوردی زمانێكی ڕەوان و بەربڵاو و دەوڵەمەندە و دەكرێ ئەدەبێكی گەورە و دنیاپەسندی هەبێ (تاریك و ڕوون. 19).
(كۆمەڵەی ژ كاف)
ساڵی ١٣٢٠ی هەتاوی لە ئاكامی داگیركرانی ئێران لە لایەن لەشكری سۆڤییەت و ئەمریكا و ئینگلیزەوە ناوچەی موكریان بەتایبەتی شاری مەهاباد كە هیچ كام لەو هێزانەی لێ نەبوون و دەسەڵاتی شاهەنشاهییش سێبەری لەسەر ناوچەكە نەمابوو و جگە لەوەش موكریان دەورێكی كاریگەر و بەرچاوی لە بزاڤی ڕووناكبیری و سیاسی و بیری نەتەوەیی ڕۆژهەڵاتی كوردستاندا هەبووە، هەموو ئەو هۆكارانە دەستیان دابووە دەستی یەك و بارێكی لەباریان ڕەخساند بۆ ئەوەی كۆمەڵێك ڕووناكبیری نەتەوەیی و نیشتمانپەروەری كورد لە مەهاباد كۆمەڵەی ژیانەوەی كورد واتە ژێكاف دامەزرێنن. ئەو كۆمەڵەیە، خاڵێكی وەرچەرخان بوو لە بزووتنەوەی نەتەوەیی و هەڵوێستی سیاسیی ڕووناكبیرانی كورددا، بەتایبەتی لەوەدا كە بۆ یەكەم جار جڵەوی جووڵانەوەكە بە دەست سەرۆك عەشیرەت و شێخ و دەرەبەگەوە نەبوو، جگە لەوەش تێكۆشان و هەوڵی بزووتنەوەكە لە پێناوی ئامانجی بەرزی نەتەوەییدا بوو. ئەو كۆمەڵەیە لە یەكەم كۆبوونەوە یان كۆنگرەی خۆیدا كە بڕیاری دا بیروباوەڕی خۆی لە گۆڤارێكدا بڵاو بكاتەوە و بۆ ئەوەش دەست كرا بە بڵاوكردنەوەی گۆڤاری نیشتمان. دەركردنی گۆڤار و هەستكردن بەو زەروورەتەش یەكێكی دیكە لە بەرچاوڕوونییەكانی كۆمەڵەی ژێكاف بووە.
دیارە كۆمەڵەی ژێكاف تەنیا گۆڤاری نیشتمانی دەرنەكردوە و خەریكی كاروباری فەرهەنگی و ڕووناكبیریی دیكەش بووە. هێمن لە پێشەكیی تاریك و ڕووندا دەڵێ: كۆمەڵە لە پێشدا كتێبێكی بچووكی شێعری بڵاو كردەوە بە ناوی دیاریی كۆمەڵەی “ژ. ك” كە شێعرە نیشتمانییەكانی حاجی قادر و مەلای گەورەی كۆیە و هەژار و شێخ ئەحمەدی حیسامیی تێدا چاپ كرابوون و دەسبەجێ تەواو بوو…. یەكەم شێعری من لە ژمارە دووی نیشتماندا بە ناوی م.ش. هێمن بڵاو كرایەوە.”
جگە لەوە، تیاتری دایكی نیشتمان، هەنگاوێكی دیكەی ڕووناكبیرانە و مۆدێڕنی كۆمەڵەی ژێكاف بووە و وەك هێمن دەڵێ گەورەترین تەبلیغاتی بۆ كۆمەڵە كرد و كەم كەس هەبوو نەچووبێ و هەر كەسیش چووبا دەگریا و هەستی كوردایەتیی دەبزووت.
هەنگاوێكی دیكەی كۆمەڵە، كڕینی چاپخانە بووە. دامەزرێنەر و بەڕێوەبەرە ڕووناكبیرەكانی ژێكاف هەستیان بە گرینگیی چاپخانە و كتێب و بڵاڤۆك و كاریگەریی ئەوانە لەسەر خوێندەواری و ئاستی زانین و چاوكراوەیی خەڵك كردوە، هەر بۆیە بە داهاتی شانۆی دایكی نیشتمان چاپخانەیەك دەكڕن.
دامەزرانی حیزبی دێموكرات و دامەزراندنی كۆماری كوردستان
دامەزرانی حیزبی دیموكراتی كوردستان لە زۆر لایەن و ڕەهەندەوە ڕووداوێكی گرینگی مێژووی سیاسی و ڕووناكبیریی كورد و خاڵێكی گرینگی وەرچەرخانی ئەو مێژووەیە. ئێمە لەم باسەدا ناچینە سەر لایەنە سیاسی و كۆمەڵایەتییەكانی و تەنیا ئاوڕ لە لایەنی فەرهەنگی و ڕووناكبیری و هەنگاوە كردەییەكانی ئەو حیزبە دەدەینەوە، كە ئەو هەنگاوانە نەك تا ئێستاش گرینگیی خۆیان هەر ماوە، بگرە ئەوەندە بنەمایی و ورد و ڕووناكبیرانەن، كە شیاوی ئەوەن هەموو نیشتمانپەروەرێك شانازییان پێوە بكا. كە سەرنج بدەینە بەندی دووەمی بەرنامەی حیزبی دێموكراتی كوردستان، دەبینین دامەزرێنەرانی حیزب، چەندە بەمشوور و وردبینانە ئاوڕیان لە گرینگترین ناسنامە و پرسی نەتەوەكەیان واتە زمانەكەی داوەتەوە و داوا دەكرێ زمانی كوردی وەك زمانێكی فەرمی بناسرێ و دەڵێ:
ـ نەتەوەی كورد مافی خوێندنی بە زمانی زگماكیی خۆی هەبێ و تەواوی كاروباری ئیدارەكان بەهۆی زمانی كوردی بەڕێوە بچێ.
چونكە زمان هزر و جوغرافیا و كولتوور و مێژووی لەخۆیدا هەڵگرتوە. كە ئێمە دەچینە وڵاتێك و پێمان دەڵێن زمانت چییە و دەڵێین كوردی، تەواو لەو وشەی “كوردییە”دا كە زمانەكەمانە، جوغرافیا و كولتوور و مێژوووەكەمان ڕەنگ دەداتەوە واتە من مێژوویەكم هەیە كە تێیدا بەو زمانە قسەم كردوە و جوغرافیایەكم هەیە كە تێیدا بەو زمانە قسە دەكەم و كولتوورێكم هەیە كە ئەم زمانەی بەرهەم هێناوە و ئەم زمانەش ئەوی بەرهەم هێناوەتەوە. بەڵام سەرلەبەری ئەو شتانە بەبێ ئەم زمانە دەچنە نێو هەناوی نەبوونەوە، لەبەر ئەوەی ئێمە هەموو ئەو شتانە بە زمانەكەمان پێناسە دەكەینەوە و دایاندەڕێژینەوە. تۆ بڕوانە، لەو چل میلیۆن كوردە، ئەگەر ملیۆنێكی یەكسەر واز لە زمانەكەی بێنێ و بە زمانێكی دی قسە بكا، تۆ دەتوانی پێیان بڵێیتەوە كورد؟ نەخێر. نموونەی گەلانی دیكەش زۆرن. ئەو عیبڕی و قیبتیانەی بوونە موسوڵمان و زمانەكەی خۆیانیان بەلاوە نا و بە زمانی عەرەبی دەدوێن، ئیتر هەم خۆیان بوونەتە بەشێك لە نەتەوەی عەرەب و هەمیش نیشتمانەكەیان بووەتە بەشێك لە نیشتمانی عەرەبی. میسر و فەلستین نموونەیەكی بەرچاون.
پاش ئەوەی حیزبی دیموكراتی كوردستان، كۆماری كوردستان دادەمەزرێنێ و پێشەوا قازی محەممەدی سەرۆكی حیزبی دێموكرات دەبێتە سەركۆماری كوردستان، ئێمە دەبینین كۆماری كوردستان و حیزبە دامەزرێنەرەكەی هەموو توانا و هەوڵی خۆیان دەخەنە گەڕ بۆ قەرەبووكردنەوەی دواكەوتوویی فەرهەنگی و پەرەپێدانی خوێندەواری و گرینگیدان بە لایەنە ڕووناكبیری و فەرهەنگییەكان و دامەزراندنی چاپخانە و دەركردنی ڕۆژنامە و گۆڤار و چاپی كتێب بە زمانی كوردی.
چاپكراو و بڵاڤۆكی كۆماری كوردستان
كۆماری كوردستان كە دادەمەزرێ، زۆرینەی خەڵكی كەوشەنی ژێر دەسەڵاتی كۆماری كوردستان نەخوێندەوار بوون، بەڵام بەو حاڵەشەوە وەك مامۆستا هێمن باسی دەكا، گۆڤاری نیشتمان كە چاپ دەبوو، دانەیەكیشی لێ نەدەماوە و هەمووی دەفرۆشرا و لە دوورترین شوێنەكانەوە خەڵك دەهاتن بۆ سەیری شانۆی دایكی نیشتمان. لەو كەشوهەوا و بارودۆخەدا دامەزرێنەرانی حیزبی دێموكرات و بەڕێوەبەرانی كۆماری كوردستان و لە سەرووی هەمووشیانەوە پێشەوا قازی محەممەد ئەو بۆشایی و كەموكووڕییانە دەبینن كە كورد لە بواری خوێندەواری و ڕووناكبیریدا هەیەتی، هەر بۆیە شێلگیرانە هەوڵ دەدەن كەلێنەكان پڕ بكرێنەوە و پێویستییەكان دابین بكرێن.
چاپكردنی كتێب و گۆڤار و ڕۆژنامە و دانانی ڕادیو و كردنەوەی قوتابخانە، بەشێكن لە هەوڵە هەرە گرینگەكانی كۆماری كوردستان.
حامید گەوهەری لە كتێبی “كۆماری كوردستان”ـدا دەنووسێ: لە ئاكامی هەوڵەكانی ژێكاف و بە دوای ئەویشدا حیزبی دیموكراتی كوردستان بۆ دامەزراندنی چاپخانە و دەركردنی بڵاڤۆكی كوردی، دەوڵەتی سۆڤیەتی دوو چاپخانەی بە كوردستان فرۆشت. یەكەمیان بە ناوی چاپخانەی كوردستان لە مەهاباد دامەزراند و ئەوی دیكەیان لە بۆكان دانا و لەو سۆنگەیەوە، بواری فەرهەنگی لە موكریاندا گەشەی پێ درا.
هەر لە درێژەی ئەو باسەدا ناوبراو دەنووسێ:
پێش دامەزراندنی چاپخانەی كوردستان، ژێكاف گۆڤاری نیشتمان و دیاریی كۆمەڵە بۆ لاوان و ڕۆژژمێری كوردی و ژمارەیەك گۆڤاری ئاواتی لە چاپخانەی یەكێك لە ڕووناكبیرانی هەرمەنی لە تەورێز چاپ و بڵاوی كردبوونەوە.
لەگەڵ دامەزراندنی چاپخانەدا چاپەمەنییەكان بە خێرایی بڵاو دەبنەوە و خەڵك پێشوازییەكی گەرمیان لێ دەكەن. لە مەهاباد ڕۆژنامەی كوردستان و گۆڤاری كوردستان چاپ و بڵاو دەبنەوە. لە بۆكانی گۆڤاری هەڵاڵە و گڕوگاڵی منداڵان و هاواری كورد چاپ كران. یەكێك لە بەرهەمەكانی چاپخانەی بۆكان بڵاوكردنەوەی مێژووی بنەماڵەی شێخانی نەقشبەندی بوو (گەوهەری. كۆماری كوردستان. لاپەڕەی 150).
حیزبی دێموكراتی كوردستان یەكەم ژمارەی گۆڤاری كوردستانی بە ناوی ئۆرگانی حیزبی دیموكراتی كوردستان لە سەرماوەزی ساڵی 1324ـدا چاپ و بڵاو كردەوە. یەكەم ژمارەی ڕۆژنامەی كوردستان لە ڕۆژی 20ی 10ی 1324دا بڵاو دەبێتەوە.
هەم ڕۆژنامەی كوردستان و هەم گۆڤاری كوردستان، تا هەرەسی كۆماریش بەردەوام و بە ڕێكوپێكی بڵاو بوونەتەوە، كە لەسەر یەك 9 ژمارەی گۆڤاری كوردستان و 114 ژمارەی ڕۆژنامەی كوردستان بڵاو كراونەتەوە.
حیزبی دێموكراتی كوردستان پاش بڵاوكردنەوەی گۆڤار و ڕۆژنامەی كوردستان، گۆڤارێكی ئەدەبی و سیاسی و كۆمەڵایەتییش بە ناوی “هاواری نیشتمان” بۆ لاوان بڵاو دەكاتەوە، كە یەكەمین ژمارەی لە نەورۆزی 1325ـدا وەك بڵاوكەرەوەی بیری یەكیەتیی لاوانی دیموكرات بڵاو بۆوە و بەرپرس و بەڕێوەبەرەكەی “سەدیقی ئەنجیری ئازەر” بوو.
جگە لەوە لە چاپخانەی بۆكان، هاواری كورد و گڕوگاڵی منداڵانی كورد و هەڵاڵە بڵاو كرانەوە.
ئەوەی كە هێمن دەڵێ:
ژینی كورتم دی پڕاوپڕ بوو لە شانازی و شەرەف، ئەم شیعرە هەم پڕ بە باڵای پێشەوای شەهیدمان و هەم پڕ بە باڵای كۆمارە ساواكەمانە. ئاخر لەو تەمەنە كورتەدا ئەو هەمووە كارە بەنرخە، تەنیا یەك مانای هەیە، ئەویش دڵسۆزیی لە ڕادەبەدەری بەڕێوەبەران و كاربەدەستانی كۆماری و هەوڵدانیان بۆ پێشخستنی نیشتمانەكەیان بۆ ئەوەی بیگەیەننە ئاستی وڵاتان و گەلانی پێگەیشتووی دنیا. لە ماوەی یازدە مانگدا، بەشێكی زۆر لە ئاواتەكانی خەڵكی كوردستان لە كردەوەكانی كۆماردا ڕەنگیان داوە و وەدی هاتن. دەسنیشانكردنی سروودی نەتەوەیی و دانانی ئاڵا و دروستكردنی سوپای نیشتمانی بە ناوی هێزی پێشمەرگە و هەڵبژاردنی ناوی پیرۆزی پێشمەرگە بۆ ئەندامانی سوپاكەی و چاپخانە و چاپكردن و بڵاوكردنەوەی گۆڤار و كتێب بە زمانی كوردی و كردنەوەی قوتابخانە و چاپی كتێبەكانی خوێندن و پەرەپێدانی زمانی كوردی و هەوڵدان بۆ نەهێشتنی نەخوێندەواری و دامەزراندنی یەكیەتیی ژنانی دیموكراتی كوردستان، بەشێكی گرینگن لەو كارانەی دڵسۆزانی كورد لە كۆماری كوردستاندا قۆڵیان لێ هەڵماڵین و جێبەجێیان كردن. خۆی قەڵەمی نێوان دوو گوڵەكەنمەكە لە ئاڵای كۆماردا، نیشانەی بایەخدانی حیزبی دیموكرات و كۆماری كوردستان بوو بە فەرهەنگ و زانست. هەر ئەو كردەوە گرینگانەش بوون، ناوی پێشەوا و كۆمارەكەیان تا ئێستا بە نەمری هێشتووەتەوە و بوونەتە سەرباشقە و نموونە و پێشەنگی نەتەوەكەمان و دوژمنانی كورد بە هیچ چەكێك ناتوانن ئاواتی گەیشتن بە سەربەخۆیی و دامەزراندنەوەی كۆماری كوردستان لە دڵی میللەتەكەمان دەربێنن. ئەو چرایەی پێشەوا قازی و شەهیدانی ڕێگای ڕزگاری بۆیان داگیرساندووین، نە ڕەشەبای زوڵم و زۆرداری نەك ناكوژێتەوە، بگرە ئەو باهۆزە چەندی بەهێزتر بێ، ئەو چرایە گەشتر داییسێ و ئەو ڕێگەیە ڕووناكتر دەكاتەوە.
ئەو خوێنەی لەو زامە ڕۆیی
هەوێنە بۆ سەربەخۆیی
