کەریم پەرویزی
رێفراندۆمی هەرێمی کوردستان کە بڕیاریان داوە لە ٢٥ی سێپتامبر، ٣ی رەزبەر بەڕێوەی ببەن، هەنگاوێکی مێژوویی کوردستانی باشوورە بۆ نزیکبوونەوە لە ئاواتێکی لەمێژینەی کورد و دووبارە بونیاتنانەوەی کیانێکی نەتەوەیی کە دوای کۆماری کوردستان و ئەزموونی هەرێمی کوردستان هەم درێژەدەری ئەو رێگایە و هەم گەشەکردنی رەوتی مافخوازیی کۆمەڵگایەکە کە سەرەڕای هەموو کەندوکۆسپە مێژوویی و ستراتێژیک و ناوچەییەکان، قۆناغێکی گرینگ و بنەمایی دەبڕێ و ئیتر لێرە بەدواوە، کتێبە مێژووییەکان بەرگە هەنووکەییەکان تەواو دەکەن و بەرگی نوێ دەست پێدەکا.
رێفراندۆم و ڕاوەرگرتن لە خەڵکی دانیشتووی هەرێمێک بۆ ئەوەی بە بەرچاوی هەموو دونیاوە، بزانن کە ئەو خەڵکە چییان دەوێ و لەو خەڵک و کۆمەڵگایە بۆ دیاریکردنی مافی چارەنووسیان پرسیار دەکرێ، دیاردەیەکی دێموکراتیک و سەردەمیانەیە و رێزگرتنە لە ئیرادەی کۆمەڵگا و هاوکات شێوازێکی مۆدێڕن و سەردەمیانە و ئاشتیخوازانەیە بۆ دەنگ هەڵبڕینی گەلێک. لە مێژوودا و لەئێستا و داهاتووشدا زۆرجار نەتەوە و گەلانی جیهان بۆ ئەوەی رای خۆیان و ویستەکانیان دەرببڕن، رێگایان لێ گیراوە و دەگیرێ و زۆر جار ناچاریان کردوون و دەیکەن کە پەنا بۆ شیوازی توندوتیژانە بۆ دەربڕینی خۆیان و سەلماندنی ئیرادەی خۆیان ببەن. بەڵام رێفراندۆم ئاشتیخوازانە و رەواترین شێوازە کە تەنیا سەرەڕۆ و داگیرکەر و تاوانکارەکان دژایەتیی دەکەن و کۆماری پەتوسێدارەی ئیسلامییە کە بە روونی و بەوپەڕی رووهەڵماڵاویەوە دژی راپرسی لە گەلێک، هەڕەشە دەکا و دژی دەوەستێتەوە.
جیا لە خودی پرسی رێفراندۆم، ئاکامی ئەو رێفراندۆمە، هەڵگری مانا و واتای گرنگە و مەبەستی سەرەکی کە هێزە سیاسیەکان بەرەو چنینەوەی ئەو ئاکامە هەوڵ دەدەن جێگای بایەخی ئەساسییە، ئەویش سەربەخۆبوونی نەتەوەیەک و لەدایکبوونی کیانێکی نوێ و دامەزراندنی دەوڵەتە کە لە نێو نەتەوەکانی جیهاندا سەرێک بە سەران زیاد دەبێ.
سەربەخۆیی کوردستانی باشوور و دامەزراندنی دەوڵەتی کوردستان لەو بەشە لە نیشتمان، باڵاکردنی ئیرادەیەکی مافخوازی و ئۆگریی بۆ سەربەستی و رزگارییە کە خەڵکێک بە ناوی نەتەوەی کورد و کۆمەڵگای کوردستان دوای سەدان ساڵ ژێردەستی و سەرکوت و زەوتکردنی هەموو ماف و جەوهەری بوون و ژیانیان و خەوشدارکردنی ناسنامەی تاک و کۆ و کۆمەڵگایان، دووبارە دێنەوە نێو مێژوو و رێگە نادەن چیدی ستراتژی و سیاسەت و مێژوو و ژیان بە بێ ئەوان بنووسرێتەوە، ئیتر کوردستانیش لانیکەم لە بەشیکی دا وەکوو بکەر و خاوەن روئیایەکی کردەیی لە نێو هاوسەنگی و لاسەنگیەکاندا دەور دەگێڕێ و لە دوورەوە چاو لەدەست نابێ بزانێ چی بۆ دەنووسن.
رەنگە کەموکووڕی و گرفت و کەندوکۆسپەکانی کوردستانی باشوور و ئەزموونی ٢٥ ساڵەی حکوومەتداری لەم بەشەدا وا لە هەندێک کەس بکا کە بیر لە گرفتەکانی دوای سەربەخۆیی بکەنەوە ونیگەرانییان هەبێ، بەڵام چاک کردن و هەوڵدان بۆ گەشەکردن و دژایەتیی گەندەڵی و پرۆسەی چاکسازی و گۆڕانکاریی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی، پرۆسەیەکی دوور و درێژە و چاکسازی و گۆڕانکاری لە نێو هەموو نەتەوەکاندا ئەوکاتە هەنگاوی قورس وقایمی بۆ هەڵگیراوە و گەڕانەوە بۆ دواوەی نەبووە کە لە نێو کیانێکی سەربەخۆدا جێبەجێ بکرێ. بەو واتایە کە رەنگە دەوڵەتی سەربەخۆ، خۆبەخۆ نەبێتە هۆی دادپەروەری و چاکسازی، بەڵام بە بێ دەوڵەت و کیانێکی رزگار، هەموو هەنگاوێکی چاکسازی و ئازادیخوازی ئەگەری گەڕانەوە بۆ دواوەی زۆرە.
کیانی سەربەخۆ خاڵی کۆکەرەوەی هەموو بەرژەوەندییەکان دەبێ و هەموو خولیا و ئاواتەکانی دەکرێ تێدا کۆبکرێتەوە و لە راستیدا بونیاتی بینایەکی بەرز و قایم بێ کە دەنگ و رەنگی جیاوازی تێدا دەنگ و رەنگ بداتەوە، بەڵام دەنگ و رەنگێکی هارمۆنیک کراو تاکوو ببێ بە ئۆرکسترێکی خۆش نەوا و هەڵپەڕکێی هاوئاهەنگی رەنگەکان، نەک تێکەڵبوونی نەشیاوی هەموو دەنگ و رەنگێک کە لەباتی چێژ بەخشین، ئازاردەر بێ.
دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستان لە باشوور کە خاکە تازەگەڕاوەکان بۆ باوەشی نیشتمانیش لەخۆ بگرێ، هەم شکڵدان و رۆنانی بونیاتی ئیرادەیەکی نەتەوەییە و هەم هەنگاوێکی گرنگی مێژووییە کە رەنگە ئێستە نەکرێ بە روونی و بە قووڵی ئەمری واقیعی چێژ و رەنگەکانی ببینرێ، بەڵام هەر ئەوەندە کە دوژمنانی کورد و بەتایبەت کۆماری ئیسلامی زۆری پێ قەڵسن و هەموو هەڕەشە وگوڕەشەیەکی لێ دەکەن و ژمارەیک بەناو رووناکبیری فارس، بەڵام لە راستیدا بیرکۆن و فاشیست کە درێژکراوەی کۆماری ئیسلامین، لێی ترساون، ئاماژەیە بۆ هەقیقەتی دەوڵەتی سەبەخۆی کوردستان .
بەواتایەکی تر گەر نەتزانی هەنگاوەکانت چەندە گرینگن، بە رووخساری دوژمنانتدا بزانە کە چەندەی لێ نیگەرانن!
رێفراندۆمی هەرێمی کوردستان کە بڕیاریان داوە لە ٢٥ی سێپتامبر، ٣ی رەزبەر بەڕێوەی ببەن، هەنگاوێکی مێژوویی کوردستانی باشوورە بۆ نزیکبوونەوە لە ئاواتێکی لەمێژینەی کورد و دووبارە بونیاتنانەوەی کیانێکی نەتەوەیی کە دوای کۆماری کوردستان و ئەزموونی هەرێمی کوردستان هەم درێژەدەری ئەو رێگایە و هەم گەشەکردنی رەوتی مافخوازیی کۆمەڵگایەکە کە سەرەڕای هەموو کەندوکۆسپە مێژوویی و ستراتێژیک و ناوچەییەکان، قۆناغێکی گرینگ و بنەمایی دەبڕێ و ئیتر لێرە بەدواوە، کتێبە مێژووییەکان بەرگە هەنووکەییەکان تەواو دەکەن و بەرگی نوێ دەست پێدەکا.
رێفراندۆم و ڕاوەرگرتن لە خەڵکی دانیشتووی هەرێمێک بۆ ئەوەی بە بەرچاوی هەموو دونیاوە، بزانن کە ئەو خەڵکە چییان دەوێ و لەو خەڵک و کۆمەڵگایە بۆ دیاریکردنی مافی چارەنووسیان پرسیار دەکرێ، دیاردەیەکی دێموکراتیک و سەردەمیانەیە و رێزگرتنە لە ئیرادەی کۆمەڵگا و هاوکات شێوازێکی مۆدێڕن و سەردەمیانە و ئاشتیخوازانەیە بۆ دەنگ هەڵبڕینی گەلێک. لە مێژوودا و لەئێستا و داهاتووشدا زۆرجار نەتەوە و گەلانی جیهان بۆ ئەوەی رای خۆیان و ویستەکانیان دەرببڕن، رێگایان لێ گیراوە و دەگیرێ و زۆر جار ناچاریان کردوون و دەیکەن کە پەنا بۆ شیوازی توندوتیژانە بۆ دەربڕینی خۆیان و سەلماندنی ئیرادەی خۆیان ببەن. بەڵام رێفراندۆم ئاشتیخوازانە و رەواترین شێوازە کە تەنیا سەرەڕۆ و داگیرکەر و تاوانکارەکان دژایەتیی دەکەن و کۆماری پەتوسێدارەی ئیسلامییە کە بە روونی و بەوپەڕی رووهەڵماڵاویەوە دژی راپرسی لە گەلێک، هەڕەشە دەکا و دژی دەوەستێتەوە.
جیا لە خودی پرسی رێفراندۆم، ئاکامی ئەو رێفراندۆمە، هەڵگری مانا و واتای گرنگە و مەبەستی سەرەکی کە هێزە سیاسیەکان بەرەو چنینەوەی ئەو ئاکامە هەوڵ دەدەن جێگای بایەخی ئەساسییە، ئەویش سەربەخۆبوونی نەتەوەیەک و لەدایکبوونی کیانێکی نوێ و دامەزراندنی دەوڵەتە کە لە نێو نەتەوەکانی جیهاندا سەرێک بە سەران زیاد دەبێ.
سەربەخۆیی کوردستانی باشوور و دامەزراندنی دەوڵەتی کوردستان لەو بەشە لە نیشتمان، باڵاکردنی ئیرادەیەکی مافخوازی و ئۆگریی بۆ سەربەستی و رزگارییە کە خەڵکێک بە ناوی نەتەوەی کورد و کۆمەڵگای کوردستان دوای سەدان ساڵ ژێردەستی و سەرکوت و زەوتکردنی هەموو ماف و جەوهەری بوون و ژیانیان و خەوشدارکردنی ناسنامەی تاک و کۆ و کۆمەڵگایان، دووبارە دێنەوە نێو مێژوو و رێگە نادەن چیدی ستراتژی و سیاسەت و مێژوو و ژیان بە بێ ئەوان بنووسرێتەوە، ئیتر کوردستانیش لانیکەم لە بەشیکی دا وەکوو بکەر و خاوەن روئیایەکی کردەیی لە نێو هاوسەنگی و لاسەنگیەکاندا دەور دەگێڕێ و لە دوورەوە چاو لەدەست نابێ بزانێ چی بۆ دەنووسن.
رەنگە کەموکووڕی و گرفت و کەندوکۆسپەکانی کوردستانی باشوور و ئەزموونی ٢٥ ساڵەی حکوومەتداری لەم بەشەدا وا لە هەندێک کەس بکا کە بیر لە گرفتەکانی دوای سەربەخۆیی بکەنەوە ونیگەرانییان هەبێ، بەڵام چاک کردن و هەوڵدان بۆ گەشەکردن و دژایەتیی گەندەڵی و پرۆسەی چاکسازی و گۆڕانکاریی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی، پرۆسەیەکی دوور و درێژە و چاکسازی و گۆڕانکاری لە نێو هەموو نەتەوەکاندا ئەوکاتە هەنگاوی قورس وقایمی بۆ هەڵگیراوە و گەڕانەوە بۆ دواوەی نەبووە کە لە نێو کیانێکی سەربەخۆدا جێبەجێ بکرێ. بەو واتایە کە رەنگە دەوڵەتی سەربەخۆ، خۆبەخۆ نەبێتە هۆی دادپەروەری و چاکسازی، بەڵام بە بێ دەوڵەت و کیانێکی رزگار، هەموو هەنگاوێکی چاکسازی و ئازادیخوازی ئەگەری گەڕانەوە بۆ دواوەی زۆرە.
کیانی سەربەخۆ خاڵی کۆکەرەوەی هەموو بەرژەوەندییەکان دەبێ و هەموو خولیا و ئاواتەکانی دەکرێ تێدا کۆبکرێتەوە و لە راستیدا بونیاتی بینایەکی بەرز و قایم بێ کە دەنگ و رەنگی جیاوازی تێدا دەنگ و رەنگ بداتەوە، بەڵام دەنگ و رەنگێکی هارمۆنیک کراو تاکوو ببێ بە ئۆرکسترێکی خۆش نەوا و هەڵپەڕکێی هاوئاهەنگی رەنگەکان، نەک تێکەڵبوونی نەشیاوی هەموو دەنگ و رەنگێک کە لەباتی چێژ بەخشین، ئازاردەر بێ.
دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستان لە باشوور کە خاکە تازەگەڕاوەکان بۆ باوەشی نیشتمانیش لەخۆ بگرێ، هەم شکڵدان و رۆنانی بونیاتی ئیرادەیەکی نەتەوەییە و هەم هەنگاوێکی گرنگی مێژووییە کە رەنگە ئێستە نەکرێ بە روونی و بە قووڵی ئەمری واقیعی چێژ و رەنگەکانی ببینرێ، بەڵام هەر ئەوەندە کە دوژمنانی کورد و بەتایبەت کۆماری ئیسلامی زۆری پێ قەڵسن و هەموو هەڕەشە وگوڕەشەیەکی لێ دەکەن و ژمارەیک بەناو رووناکبیری فارس، بەڵام لە راستیدا بیرکۆن و فاشیست کە درێژکراوەی کۆماری ئیسلامین، لێی ترساون، ئاماژەیە بۆ هەقیقەتی دەوڵەتی سەبەخۆی کوردستان .
بەواتایەکی تر گەر نەتزانی هەنگاوەکانت چەندە گرینگن، بە رووخساری دوژمنانتدا بزانە کە چەندەی لێ نیگەرانن!