دیار
لە وەختیگ ک ڕێژیم جومهوری ئسلامی هاتیەسە سەرێ کار، زندانەگان ئاوەدان ترەو بینە و جیا لەوەیکە گشت ئێران بیەسە زندانییگ و خەڵق لەو وڵاتە هویچ شێوە ئازادییگ نەیرن،
وەرپرسەیل ڕێژیم دیکتاتوری جومهوری ئسلامی ک شاردنەوە و درو کردن بەشێگە لە سیاسەتیان، وە بەردەوامی هاشا لە ڕێژەی زندان و زندانییەگان کەن و لە دریژەی تەمەن ئی دەسەڵاتدارییە، هێمان ئامار ڕاسییگ وڵاو نەکردنە وە تایبەت لەسەر زندانییەگان، وەلی وە پەی لیکۆڵینەوەی ڕێکخراوەیل ماف مرۆڤ، ئێران یەکیگە لە دە وڵاتییگ ک لە جەهان فرەترین زندان و زندانی درێد.
ئی دەسەڵاتداریی ناڕەوا ک جواوییگ ئەڕای داخوازییەیل مەردوم نەیرێد و گشت مافەگان لە هاووڵاتییەل سەنیە، تەنیا وەگەردێ سەرکوت و زندانی کردن جواو دەنگ دراتن و مافەگان دەیدەو و وە ڕێ چارەی بێدەنگ کردن زانێد.
جیا لە داخوازییەل ڕەوای مەردومی، ئی سیستمە دۆخییگ لە سەرایسەرێ ئێران دروس کردێە ک گیچەڵ و قەیران و خەڵاف ڕەسیەسە ئەوج خوەی و لە جیای ئەوەی ک چارەسەرییەگەی لە ڕێ ئابووری و پەروەردەیی بوود دووارە زندان کردیەسە ڕێ چارە.
لە لای تریش ئی کردەوەیل ڕێژیمە لە بوارێ دەروونێ مەردوم وە پەی سیاسەتە دژە ئنسانییەگانێ و جوورێ گشت دیکتاتوری ترەک جوورییگ ڕەفتار و کردەوە و پروپاگاندا کەی ک ترس و دڵەڕاوکی بخەیدە ناو مەردوم ک ڕخیان بچوود و دەنگ نەکەن و ئەگەر باس داخوازییەیلیان بکەن جیان بوودە زندان.
ئی بابەتەیلە گشتی لە لاییگ و دۆخێ ناو زندانەگان لە لای ترەکە، ک وە داخەوە توێنیم بوێشیمن ک وەحشیانە ترین شێواز لە دیرۆک مرۆڤایەتی گردیەسە وەر ئەڕای کوشتن و بڕێن و شکنجە لە ناو زندانەگان.
لە ڕاسی بەشێ فرەییگ لە زندانیەگان وە تایبەت زندانییەل سیاسی وە زنەیی لە زندان نیەتیەنە دەر و ئەگەریش بانە دەیش دی ئنسانەگانێ جاران نین، چونکە تووش نەخوەشیەیل لەش و دەروونی بوون.
جیا لە ئامارێ ئعدام کردن لە زندانەیل ئێران ک وە پەی ڕادەی هەشیمەت ئی وڵاتە، فرەترین ڕێژەی ئعدام لە جەهان درێد، بەش فرەییگ لە زندانییەگان وە شکنجە گیانیان وەلیان سنن.
سێواز شکەنجەگان لە زندانەیل ئێران لە بوار جسمی وەحشیانە ترین شێوازن، لە بواری دەروونی هەر وەو شێوە و لە تەجاوز بگر تا شکەنجەیلییگ ک یەی ئنسان ساڵم لە باورێ دەروونی هەر نیەتوێنی فکریش وەلیان بکەی.
تا ئێرنگە هیچ ئامارێ ڕاسییگ لە دۆخێ زندانییەگان ئێران ناتیەسە دەیشت و فرەییگ لە زندان و زندانییەگان ئێرنگەیش دیار نییە ک هانە کورە و چە وەسەریان هاتییە.
ساختار بەنای زندانەگان، وەڕیەووەری و زندانبان و شێواز پارێز لە زندانییەل لە ئێران هەمیشە وە شێوەی شاراوە بییە و تا ئیسکەیش ئی ڕێژمە ئجازە نیاس ک ڕێکخراوەیل جەهانی بازڕەسی لە زندانەگان بکەن و ئگەریش ڕێ داس چەن زندانییگ بییە ک وەرجە سەردانەگان ئامادەکاری کریاس ک ئەڕای بازرەسەگان هیچیگ دەر نەکەفێد.
سەرەڕای ئی شاردنەوە و درۆ کردنە، وە هاتنە دەرێ بەشییگ لە زندانییەگان و باس کردن لە بارەی دۆخ زندانەگان ئەوج کارەسات و تراژدی ئەڕامان کەفتیەسە دەر موچرکە خەیدە گیان ئنسان.
لە لای تریش لەی چەن ساڵە باس تەندروستی و بهداشت لە زندانەگان ئێران بیەسە قەیران گەورەترییگ ک مدووی سەرەکی گشتگیر بوین نەخوەشی و مردن وە مدووی بیمارین لە زندان.
وە تایبەتی لە گشتگیر بوین ڤیروسێ کرونا ئی ڕاسییە دەرکەفت ک زندانەگانێ ئیران قەرەنتینەیگن ئەڕای وڵاو بوین نەخوەشی، و بهداشت لە زندانەگان وە هیچ شیوازییب بوونیگ نەیرێدن.
جیا لەوەیش بەشیگ لە زندانییەگان ک خوەیان نەخوەشن و کەفنە زندان، دەسڕسی و هیچ دەرمان و خزمەتگوزاری پزشکی نەیرن و لە ڕاسی شێوازێگە لە شکنجە ک نەیلێد دەوا و دەرما بڕەسێدە دەسێ نەخەشەگان و عەزاب کیشن.
وە پەی ئاماراگان ک هیچیان لە ڕاسی نزیک نین لەی چەن ساڵی لەیەوەری سەدان کەس لە زندانەگانێ ئێران وە مدووی نەوین دەوا و دەرمان وە شێوەی وە ئنقەست گیانیان لەدەس دانە.
یانە جیا لەوەسە ک رۆژ وە ڕووژ ئامارێ نەخوەشییەیل دریژ خایەن جوورێ ئەیدز لە زندانەگان ئێران فرەترەو بوود و زندانییەگان گیانیان لە دەس دەن.
وە گشتی هەرچییگ لەبارەی زندانەگانێ ئێران و دۆخ زندانییەل لە ئێران باس بکەیمن ڕەسیمنە ئی باوەڕە ک ئی ڕێژمە چەنییگ وەحشیانە و نا ئنسانی کردەوە درێد و زندان گەورای ئێران چ کوشتارگاییگە، وە وە دڵنیایی تا ئەو وەختە ک ئی ڕێژیمی لەسەرێ کار بوود ئی سیە چاڵە بویچگ تر و تاریک تر بوود و تەنیا ئاسۆی ڕزگاری لەی سیە چاڵە ئرادەی گشتی خەڵقە ئەڕای ئازادی.
