وتووێژ: ڕەحمان سەلیمی
لە ماوەی ڕابردوودا زنجیرە تەقینەوەیەکی گوماناوی لە شارەکانی ئێران، لە وزەخانە، کارخانە و شوێنە گشتییەکاندا ڕووی داوە، بەرپرسانی ڕێژیمی ئێرانی لە هەوڵدان کە ئەم ڕووداوانە کەمڕەنگ نیشان بدەن، بەڵام ناڕاستەوخۆ ئاماژە بە هۆکاری دەرەکی دەکەن. هەروەها لە ئێستادا کە گرژییەکانی نێوان ئیسرائیل و ئێران بەنیسبەت ڕابردوو زیاتر بووە، هەندێک لە میدیاکان و کەسایەتییەکان، ئیسرائیل بە هۆکاری ئەم تەقینەوانە دەزانن.
لەمبارەوە وتووێژێکمان لەگەڵ "موختار نەقشبەندی"، ڕۆژنامەوان، چالاکی سیاسی و شارەزا لە کاروباری سەربازی پێک هێناوە کە سەرنجتانی بۆ خوێندنەوەی ڕادەکێشین:
- ئەم تەقینەوە و ئاگرکەوتنەوانە لە ئێران ڕووداوێکی ئاساییە یان هێرشێکە بۆ سەر ڕێژیمی ئێران و دەستی وڵاتانی دژبەری ڕێژیمی ئێرانی تێدایە؟
ئه‌م ڕووداوانه‌ی ئه‌م ماوه‌یە لە ئێران دوو به‌شن، به‌شێکی ته‌قینه‌وه له ناوه‌نده سه‌بازی و ناوکی و لێکۆڵینەوەییەکانی (مراکز تحقیقاتی) ئێرانه و به‌شێکیشی ئاگرکه‌وتنه‌وه له ژینگه و شوێنە گشتییه‌کانه، بێگومان ته‌قینه‌وه و ئاگرکه‌وتنه‌وه له ناوه‌نده سه‌ربازی و ناوکییهکانی ڕێژیم ئاسایی نییه و کاری وڵاتانی دژبه‌ری ئێرانه، چونکە ئێران هه‌نگاوه‌کانی به‌ره‌و دروستکردنی بۆمبی ناوکی توندتر کردبوو که ئه‌وه هێڵی سووری وڵاتانی دژبه‌ری ئێرانه، بهتایبه‌ت ئیسرائیل، بۆیه ئه‌و وڵاتانه بۆ دواخستنی به‌رنامه ناوکییهکانی ئێران ده‌ستیان کردووه به‌و کارانه، به‌ڵام ئاگرکه‌وتنه‌وه له ژینگه و شوێنه گشتییه‌کان له ئێران ناتوانێت کاری وڵاتانی دژبه‌ری ئێران بێت چونکە ئه‌و وڵاتانه کێشه‌یەکیان لەگه‌ڵ خه‌ڵکی ئێران نییه و پێویستیشیان به‌و کارانه نییه و پێم وایه ڕێژیمی ئێران به دوو هۆکار خۆی ئه‌و کارانه ده‌کات، بۆ ئه‌وەی که فکر و بیری خه‌ڵک له‌و ته‌قینه‌وانه و هه‌روه‌ها کێشه و مه‌سائیلی ئابووری دوور بکاته‌وه و هه‌روه‌ها به تۆمه‌تبارکردنی وڵاتانی دژبه‌ر ڕای گشتیی لەگه‌ڵ خۆی بخات و لەژێر سێبه‌ری ئه‌م هه‌واڵانه ئاسانتر دژبەرانی سیاسی به تۆمه‌تی دژایه‌تیی خه‌ڵک ده‌سبه‌سه‌ر بکات که به‌دڵنیاییه‌وه خه‌ڵک فریوی ڕێژیم ناخۆن و ڕێژیم به تاوانباری سه‌ره‌کی ده‌زانن.
- بۆچی بەرپرسانی ڕێژیمی ئێران ئەم تەقینەوانە کەمڕەنگ نیشان دەدەن؟
بۆ ئه‌وه ئه‌گه‌ر گرینگی و گه‌ورەیی ئه‌و ڕووداوانه باس بکه‌ن، هه‌م لاوازی و بێهێزییان ده‌رده‌که‌وێت که نه‌یانتوانیوه گرینگترین ناوه‌نده‌کانیان بپارێزن و هه‌م ئه‌و کاته ده‌بێ وڵامی ڕاستەوخۆی ئه‌و وڵاتانه بده‌نه‌وه که ئه‌و هێرشه‌یان کردووه یان ده‌ستیان تێدا بووه و ڕێژیمی ئێران باش ده‌زانێت که ئه‌گه‌ر وڵامی بداته‌وه و هێرشی ڕاستەوخۆ بکاته سه‌ر ئیسرائیل یان عه‌ره‌بستان، به‌دڵنیاییه‌وه ئه‌و وڵاتانه وڵامێکی توندتر ده‌ده‌نه‌وه و ئه‌وە ڕێژیم تووشی شه‌ڕێکی قورس ده‌کات که له بواری سیاسی و ئابووری و سه‌ربازییەوە زه‌ربه‌ی قورس له ڕێژیمی ئێران ده‌دات، بۆیه هه‌وڵ ده‌ده‌ن ئه‌م ته‌قینه‌وانه که‌مڕه‌نگ نیشان بده‌ن.
- ئایا ئەم تەقینەوانە ئەمنییەتی ڕێژیمی ئێرانی خستووەتە ژێڕ پرسیارەوە؟
به‌ڵێ؛ ڕێژیمی ئێران ئیدعا ده‌کات که له بواری ئه‌منی و سه‌ربازییەوە بەهێزترین وڵاتی ناوچه‌یه و ته‌نانه‌ت له دروشم و قسەدا خۆیان لەگەڵ وڵاتانی زلهێز بەراورد دە‌که‌ن، بەڵام ئێستا هێرش کراوه‌ته سه‌ر گرینگترین ناوه‌نده‌کانیان و ئه‌م هێرشانه چه هێرشی ئاسمانی بووبێتن و یان هێرشێکی سایبێری و یان له ڕێگای سیخۆر و بۆمب دانانەوە و خه‌رابکارییەوە بێت، لاوازی و بێ توانایی ڕێژیمی ئێران نێشان ده‌دات و به‌دڵنیاییه‌وه ئه‌م زه‌عفه‌ی ڕێژیم و ئه‌وەی که ناوێرێت وڵامی ئه‌م هێرشانه بداته‌وه ئه‌و په‌یامه ده‌دات به وڵاتانی دژبه‌ری ئێران که ئێران زۆر لاوازه و ئه‌گه‌ر پێویست بکات ئه‌و وڵاتانه له هێرشه‌کانیان به‌رده‌وام ده‌بن.
- ڕادەی ئەمنییەتی بەرنامەی ئەتۆمیی ڕێژیمی ئێران چەند لەسەرێیە و ئایا ڕێژیم توانای بەرگریکردن لە دامەزراوە ئەتۆمییەکانی هەیە؟
زۆر لاوازه، چ له بواری شه‌ڕی سایبێری و چ پێشگرتن به نفوزی سیخۆر بۆ خراپکاری و چ به‌رگری له به‌رامبه‌ر هێرشی ئاسمانی بۆ سه‌ر بنکه ناوکییهکانی لاوازه، له ١٥ ساڵی ڕابردوودا چه‌ندین جار وڵاتانی دژبه‌ری ئێران له ڕێگای شه‌ڕی سایبێری و سیخوڕه‌کانیان توانیویانه زه‌ربه له به‌رنامه‌ی ناوکی ئێران بده‌ن که گرینگترینی ڤایرۆسی ''ئێستاکس نێت'' بوو که زه‌ربه‌یەکی قورسی له به‌رنامه ناوکییهکانی ئێران دا و ئێستایش ده‌بینین که دیسان بنکه ناوکییهکانی ئێران ده‌کرێنه ئامانج، بەڵام ترسی سەرەکیی ڕێژیم له هێرشی ئاسمانییه، لاوازترین به‌شی سه‌ربازیی ئێران هێزی ئاسمانییه، چونکە هیچ وڵاتێک فڕۆکه‌ی پێشکه‌وتووی (فڕۆکه‌ی نه‌سڵی ٤ و ٤/٥ و ٥) پێ نافروشرێت و خۆیشی توانای دروستکردنی فڕۆکه‌ی ته‌نانه‌ت نه‌سڵی ٣ی نییه و هێزی په‌دافه‌ندی ئاسمانیی ئێرانیش توانای به‌رگریی کامڵ و ته‌واوی له ئاسمانی ئێران نییه و فڕۆکه پێشکه‌وتووەکانی ئامریکا و ئیسرائیل دە‌توانن به بۆمبی دژه په‌ناگاه ته‌نانه‌ت بنکه ژێر زه‌مینییه‌کانی ئێرانیش لەنێو به‌رن، بۆیه ئه‌گه‌ر ئێران له به‌رنامه ناوکییهکانی به‌رده‌وام بێت و وڵاتانی دژبه‌ری ڕێژیمی ئێران نه‌توانن به شه‌ڕی سایبێری و له ڕێگای سیخۆر پێش به‌و به‌رنامانه بگرن به‌دڵنیاییه‌وه هێرشی ئاسمانی دە‌که‌نه سه‌ر ئه‌و بنکانه و لەنێوی دە‌به‌ن چون ئێرانێکی ناوکی مەترسیدارە بۆ ئه‌منییه‌تی ناوچه و جیهان و ئه‌وه هێڵی سووری ئامریکا و ئیسرائیله، ئێران بۆ به‌رگریکردن له بنکه گرینگه‌کانی زۆر لاوازه و ئه‌گه‌ر تا ئێستا هێرشی ئاسمانی نه‌کراوه‌ته سه‌ر بنکه گرینگه‌کانی، هی ئه‌وه بووه که پێویست نه‌بوو و هه‌روه‌ها نەیانویستووه شه‌ڕ له ناوچه‌که ده‌ست پێبکات، بەڵام به لاوازبوونی ئێران، وڵاتانی دژبه‌ری ئەو ڕێژیمە ده‌ستیان ئاوەڵاتر بووه بۆ هه‌ر هێرشێک که پێویست بکات.
- بەرپرسێکی پێشووی وەزارەتی بەرگریی ئیسرائیل وتوویەتی کە ئەو وڵاتە دەستی لە تەقینەوەکانی ئێراندا هەبووە و دەیەوێت گرژییەکانی لەگەڵ ئێران چڕتر بکاتەوە و هاوکات بە وتەی بەرپرسێکی ئامریکاش، ڕێژیمی ئێران سیستمی بەرگریی هەوایی خۆی خستووەتە ئامادەباشییەوە، ئایا گرژییەکانی نێوان ئیسرائیل و ئێران قۆناغێکی نوێ ئەزموون دە‌کات؟
به‌ڵێ؛ گرژییه‌کانی ئێران و ئیسرائیل خه‌ریکه پێ ده‌نێته قۆناغێکی تر و تۆپی کایه له زه‌مینی ئێرانه، چونکە ئیسرائیل ناتوانێت چاوه‌ڕێ بێت وڵاتێک که ده‌یان ساڵه دروشمی له‌نێوبردنی ئیسرایل ده‌دات له نزیک سنووره‌کانی هێزی سه‌ربازی جێگیر بکات و بۆمبی ناوکی دروست بکات، بۆیه ئه‌گه‌ر ئێران هێزه‌کانی له سووریه نه‌باته ده‌‌ره‌وه و پرۆژه ناوکییه‌که‌ی سنووردار نه‌کات، ئیسرائیل زیاتر و ئاشکراتر هێرش دە‌کاته سه‌ر هێزه‌کانی ئێران و شه‌ڕی ڕاستەوخۆ لەنێوان ئه‌و ٢ وڵاته ڕوو ده‌دات.
