N: Dr. Aso Hesenzade/ W: Hesen Mukerem
Piştî çendîn civînên danûstandin û derbaskirina bilindahî û sernişîviyên zêde, di dawiyê de piroseya hevgirtina Hizba Demorkat a Kurdistana Îranê gihîşt bi encamê û roja 21`ê Tebaxa 2022`an hevgirtin bi fermî hat ragihandin. Li ser bingeha komek rêkevt ku li ser hesta yekfêmkirinû hevsengiyê hatibû raçandin, vir şûnda herdu aliyên Hizbê li çaçoveya Hizbeke yekgirtî de û li ser navê Hizba Demokrat a Kurdistana Îranê ku heta lidarixistina Kongrê ji aliyê rêberiyeke hevpar tê birêve birin û xebata lidijî rejîma Îslamî û bo biderstveanîna mafên xelkê Kurdistanê berdeam dibin.
Ev hevgirtina dawiyê bi valahiyekê tîne ku nêzî 16 salan berî niha wate li Sermaweza sala 1385`an rû dabû. Veqetiyanek ku digel girîngitrîn veqetiyana dîrokî ya vê Hizbê bû, zêdetir kirîzeke rêkxistinî û birêveberî bû heta ku cudahiya siyasî û stratîjîk. Di heyama zêdetir ji dehkek nîv xebata cuda ya wan herdu Hizban de, tevî dana berahîka xwe a komek karkirdên rêkxiravî û xebatgirî yên cuda li hinek beşan de, herdu alî weke mîratgirê dîroka Hizba Demokrat û piştgirêdan bi hemen saman remzê(bitaybetî Komara Kurdistanê û rêberên şehîd yên vê Hizbê, QazîMihemed, Dr.Ebdulrehman Qasimlo û Dr. Sadiq Şerefkendî) û bi pêrewîkirin li hemen stratîjî (çareserkirina meseleya Kurd di çarçoveya Îranê de) bertdewamî dan bi xebata xwe.
Rewta asayîbûna pêwendiyên herdu aliyan û danûstandinên hevgirtinê di mewdayek zêde dûr de piştî veqetiyanê destpê kir û di heyama salên dawiyê de Demokratan bihevre hem bi civîn û kombûnên derve(weke mînak Înternasyonal Sosyalîst û hinek hevpeymanên Îranî) de beşdar de bûn. Hem di çarçoveya Navenda Hevkariyê ya Partiyên Kurdistana Îranê de digel yektir hevahengî dikirin. Diyardeya du demokratî ewqas berdewam kir ku li hizr û ramana giştî de, û li dîroka civatgeha siyasiya Kurdistan û Îranê de bi awayek tewahî cihê xwe girtiye. Lê ti carî ne xelkê Kurdistanê bi du demokratbûnê rizamend bûn ne jî rêberên herdu aliyan, li hewcehiya li hevgirtina refên Demokratan xafl bûn.
Cih û pêgeha dîrokî ya Hizba Demokrat di tevgera Kurd û hezkirîbûna vê Hizbê ji aliyê xelkê ve heta astekê ye ku digel biencam gihîştina danûstandinên hevgirtina Demokratê, şîpelek bêmînak ji pêşwazîkirinên seranserî yên Kurdistanê li xwe girt. Niha ku tenê demek kêm li ser hevgirtinê derbas dibe, dilxweşiya xelkê Kurdistranê û pê nexweşbûna rejîma Îslamî bi awayekê ye ku rewşeke tevaw a neasayî li gund û bajarên Kurdistanê de zal e.
Hevgirtina Hizba Demokrat a Kurdistan û Hizba Demokat a Kurdistana Îranê girîngtirîn bûyera pêwendîdar bi Kurdistana Îranê li du dehkên derbasbû de ye.
Şana vê bûyerê tenê di vê yekê de nine ku bi wî awayî dawî bi komek arîşe û astengiyên di nav xebata Kurdên Îranê de ku ti pêwendiyek wan bi pirsa xebata vî gelî ve tunebûye û heta xisar jî pê digihand, belkû li rûyê hizrî û piraktîkê hevgirtina Demokratê karlêkeriya erênî li ser sînorbendiya karlêkeriyên piştî vê rewta guherînxwaz li Kurdistana Îranê de dadinê. Bi yekbûna hemû wan hêz û putansyêla berê û niha xebat di nav û devra Hizba Demokratê de kom bibû, rola tewera Hizba Demokrat li tevgera Kurd li Îranê carek din zêdetir berçav dibe û dikare gelempera lîstoka siyasî ya Kurd di Îranê de bixe bin bandora xwe.
Bi berçavgirtina vê ku pêwendiyên di navbera Hizba Demorkat û hêzên siyasî yên resen yên Rojhilatê Kurdistanê bitaybet Komeleyan pirr başe, herwisa yaku herdu aliyên berê yên Hizba Demorkat tevî hebûna Hêza Pêşmerge di nav xelkê de hezkirîne. Dîtingeheke pozitîv û karlêker bo xebata xelkê di nav xweyî welat û çalakvanên medenî heye, hevgirtina Hizba Demokrat dikare bi awayêî fermî an di kiryarê de bibe sedema çêbûna adrêsek nû a siyasî bi komek sazûkarên xebatgêrî xwedî bandor û hemû alî ve.
Ev yeka jî alîkariya derkevtina zêdetir û baştir a şiyana xebat û cîhanbîniya siyasî ya Kurdên Rojhilatê di sê rehendan de dike: Rû bi perçeyên din yên Kurdistanê ku hindekan hêzên wan hewl didin ku li karûbarên Kurdistana Îranê de destêverdanê bikin; Rû li civaka siyasî ya Îranê ku hîn hilgirê dîtingehek yekdest û dilxwaz bo daxwazkariyên xelkê Kurdistanê nine, rû li civatgeha navdewletî ku bi sedema berbelaviya Opozisyona Îranê hîn jî hêzên neyar yên rejîma Îslamî û heta xelkê Îranê di şiroveyên pêwendîdar bi ma`imleya digel rejîmê û dîtingeha li derheq paşeroja wî welatî berçav nagirin.
Yekgirtina Partiya Demokrat herçend ku di pileya yekê de bo veguhastina xebata Kurdên Rojhilatê bo qonaxek baştir hatiye encamdan, bo Opozîsyonên hevnegirtî yên Îranê jî hilgirê peyama yekîtî û bi hevrekarkirinê bû. Ew yekgirtin ji ber vê yekê dikare cemserek siyasî ya teba û mayende bo Kurdan di Îranê li pey xwe bîne, û bo civata siyasî ya Îranê (çi desthilat çi jî Opozîsyon” dikare çavkaniya berxwedanîkirinê be bi taybet di warê netewe û daxwaziyên nasnameyî de girîntirîn fakter bo bi hevrejiyana aştiyane di Îrana paşerojê de.
Giringtirîn berxwedanî jî nabe di demeke kurt de û di dema bihêzbûna hêza xebatgiriya Kurdan li Îranê de bê dîtin. Belkû hewce ye ku di demek dirêj de û di warê siyasî û gotarî de jê bigerin û bê dîtin.
Bi awayeke taybet, 77 salan piştî avabûna Hizba Demokrat a Kurdistanê, bi hemû ew mezaxta ku Kurdên Îranê bo azadî û demokrasiyê dane û tevî qonaxên nerimajo û aştîxwazane yên hêzên siyasî û balnedana civatgeha siyasî ya Îranê bi cewhera sereke ya pirisa Kurdan ewqas nemaye ku neviyên li vir şûnda belkû beşek zêde ji bijardeyên siyasî û medenê yên niha yên Rojhilatê Kurdistanê gihandiye wê encamê ku ger biriyar be dîtingeh û reftara desthilat û civaka siyasî ya Îranê bo pirisa Kurd her weke ya ku heta niha bûye be, renge ew nevî û bijardane çidî xwe bi esila tewahiya axa Îranê girê nedin û bi kiriyar bo diyarîkirina mafê diyarkirina çarenivîsê bi pêşkevtîtirîn şêwaz xebatê bikin.
Pêka vê yekê opozîsyonên Îranê û desthilata dahatî ya Îranê divê agehdarê vê rastiyê bin ku ger bi rastî di xema bihevre jiyanek aştiyane di Îrana paşerojê de ne, şirîk û berdengên bihêztir û kêrhatîtir ji hizba Demokrat a Kurdisatana Îranê dest nakeve. Hizba Demokrat a Kurdistana Îranê bi dirêjahiya zêdetir ji heft dehk û nîvên borî digel vê yekê ku digel her du desthilatên yek li pey yek ên Îranê, hertim armanca tundûtîjtirîn curên êrîş û serkutan bûye, xwedî dîroktirîn hêza siyasî ya Îranê, hîn di meydana sereke ya xebatê de maye, pêgehek berfireh û diyar yê xelkê heye, û di asta derve de jî hemû hêzên opozîsyonên Îranî xwedî piristîj û pêwendiyane,ji aliyek din ve ew Hizba tevî nifûz û şiyana ku heye û tevî ew stem û zilma ku ji Hizbê û xelkê vê hatiye kirin heta niha jî li ser siyaset û aqarên xwe yên kêrhatî û demokratîk yên xwe sore.
Eşkereye ku hevgirtina Partiya Demokrat ji bo vê Partiyê bixwe jî dûr li dijwariyê nine. Rêbaran virşûnda yên vê Partiy bilî vê yekê ku divê parastina herçi baştir a destkevtên hevgirtinê li kûrkirina herçi zêdetir de bibîne, hewce ye bi sûdtirîn sentêz li çêkirina şiyanê û teşkîlatiyên berê yên herdu partiyan bixin rû û cî bi cî bikin û zêdetir jî bala xwe bidin bi beşdariya hêza ciwan û jinan û rengdana fire renhendiya nerît û derkevtinên nû di nav civaka Kurdistanê û di siyaset û birêvebirina Partiyê de. Ji aliyek din ve li berçavgirtina tev wan astengiyan ku mana serkirdayetiya Partiya Demokrat a Kurdistana Îranê li Herêma Kurdistana Îraqê û pîlanên têkderane yên rejîma Îslamî ku li deverê de çê dike, hewce ye pêkhate û karkirina organîzima Partiya wiha nûjen û kara bê kirin ku xebata vê partiyê û tev Kurdên Îranê li hemû qonaxan de li demên berê hevahanbgitir û berfirehitr û karlêkertir pêşve here.
Serweriya wan hemûyan, eger çi hevgirtina ji nû ve a refên Partiya Demokrat pêngavek gelek mezine lê pêngava mezintir hevgirtina zêdetir a tevgera siyasî ya Kurd li Îranê û destpêragihîştin bi hevpeymaniyek wiha di asta Opozisyona Îranê de ku hevdem herdu girîngiyên demokrasî û mafên neteweyan berçav bigire.
Hevgirtina Partiya Demokrat a Kurdistana Îranê nîşana pêgihîştin û berprisayetiya rêberan û endamên vê malbata mezin a siyasî û mizgînînderê qonaxek hêvîder di xebata guherînxwaziyên xelkê Kurdistan û Îranê ye. Tev kes û aliyên xwazyarên qonaxeke wiha bûn divê bi hevgirtina partiya Demokrat bi vê yekê ku hêzek ewqas û serxwe û xwediyê dîrokeke bihêz bibe dilxweş bin.
“Blaise Pascal” dibêje: Her berfirehiyek yekbûn lê nekeve, encama vê bêserûberiye. Her yekbûn jî pişt bi berfirehiyê girê nede, encama vê serberdayî bûne”. Bila ev gotina rêya virşûnda ya Demokratan û azadîxwazan li Kurdistan û Îrnê be.
