Selîm Zencîrî
Di navbera 10 rojan de du bûyerên hevşêwe, lê li du cihên cuda de qewimîn ku her yek ji wan bi têra xwe bûn rojev û wijdana mirovahiyê hejandin. Yek li vî serê dunyayê, anku Îrana kambaxbûyî li bin hakimiyeta Komara Îslamî de ku agir bi qutabxaneyek zarokan ket û li encam de zêdeyî 30 zarok weke pelpelîskan têde şevitîn û hin ji wan jiyana xwe ji dest dan û yên din jî hêj li bin kuntirola pizîşkî de ne.
Ya din jî li wî serê din ê cîhanê, anku Dewletên Yekbûyî ên Amerîkayê de, ku xortek nesax ê rewanî gule ji qutabiyên dibistanek Amerîkayê reşand û li encam de zêdeyî 20 zarok û mamostayan jiyana xwe ji dest dan. Her du bûyer jî biazar, wijdanhejîn û hovane bûn. Ji ber ku qurbanî tev de zarokên bêguneh bûn. Qutabxane ji wan re bibû jivangeh û rûgeha hez û hêviyan.
Ew têhniyên hînbûn û firînê bûn, lê nedizanîn ku dê bikevin boseya tarîperestan û bênkuzirîka birîn û şevata wan vê esmanê welat jî dabigre.
Ya ku li vir de girîng û armanca nivîsa me ye sedemên bûyerê, berhevdana wan û çawaniya livîn, pêregihîştin û hest bi berpirsatiya desthilatê ye li her du cihên cuda de.
Bûyera şevata qutabxaneya Şînavê a Pîranşehrê li Kurdistana Îranê, ji çend hêlan ve cihê pirsiyar û dahurandinê ye.
Sîstema ku bi ser Îranê de hakim e, sîstemek dîktator, paremayî û nesax e ku têde tenê hakimên nesaxe wê azad in. Çûnku li coxrafiya û nîzama siyasî a Îranê û birêveberî a wê de kêmasî û paremayîbûn, zatî û bingehîn in.
Bi taybetî kurdistan hertim bi çavek ewlehî û siyasî ve hatiye nihêrtin, lewma serbarê dewlemendiya xak û surûşta wê, lê li warê xizmetguzarî û nûjeniyê de gelek hatiye pare hiştin. Xelk li hejarî û belengazî û tirsê de dijîn û tirajîdiyên han berdewam in. Berê jî li Çarmehal Bextiyarî, Zahidan, Çabehar, Sîstan û Belûçistan û ...hwd bûyerên hevşêwe bo zarokan qewimîn e û kes jî neketiye ber lêpirsînan!!
Vê carê jî serbarê hişdariya xelkê deverê ji metirsiya herifîna qutabxaneyê, lê rejîm amade nabe dibistanê vala û nûjen bike. Sîstema germkirina wê jî bi awayek sunetî û bi tehlûke bûye.
Lewma serbarê dewlemend bûna Îranê bi çavkaniya gazê, mirov dikare xincî dujminatî, hovêtî û naberpirsatî a rejîmê bi gel û xelkê Îranê re çi bêje? Rejîma ku ketibe talan û dizîna samana xelkê û wan bidoşe, çawan dê bikare xema xelkê û zarokên wan de be? Li halekê de ku soz dabû pereyê neft û gazê bibe ser sifreyên xelkê!
Dema ku yasayek dadperwer, hikûmetek xizmetkar, meclîsek ektîv û çavdêr, berpirsiyarên bi wijdan, dilsoj û mirovdost li Îranê de berçav nekewe, mirov dikare çi dilxweşiyek bi pêşeroja zarokên xwe li bin siya wê de hebe?
Raste bûyera li Amerîkayê de jî cinayet û tirajîdiyek mezin e gorî jî heman zarok in, lê berevajî ya Îranê, ew ne ji ber dîktatoriyet, mîlîtarîzekirin, xemsariya hikûmetê û nebûna xizmetguzariyan û bêwijdaniya berpirsan bû.
Belkî li encama pirsgirêkên rewanî û piskolojîkî ên kesek nesax bû ku bûyerek weha bi jan qewimand. Lê derhal tedbîr û lêpirsîn hatin kirin.
Berhevdana reftarên her du sîsteman bi bûyeran re!
Piştî qewmîna tirajîdiya Şînavê, rejîmê li pêregihîştinê de xemsarî kir. Kurdistan mîlîtarîzetir kir. Gef ji hevwelatiyan û malbatên qurbaniyan xwarin ku dibe xwe ji dana her terze zaniyariyekê bi medya û ragihandinan biparêzin. Wezîrê Perwerdeya rejîmê piştî givaşên raya giştî, bi ken, henek û bêrêzî kirin bi xelkê lêborînek sivik ji malbatên goriyan xwast!!!
Ya ji hemûyan balkêştir û bi qasê şevatê tirajîdîk, gotinên pêşnimêjê Tehranê (Ehmed Xatemî) bûn ku li ser van kul û derd û azaran de, rexne ji bêhicabiya keçên şevitî girt!!!
Herweha taltir ji van jî ger bo riyayî û rûyekî jî bûya, kesek ji berpirsiyarên payebilind ên dewletî û hikûmetî amade nebûn serdana qurbaniyan û malbatên wan bikin. Bijantir ji bûyerê jî ew bû ku rejîmê ji tirs û wehşetê re nehişt ku termê qurbaniyan li gund û warê van were binaxkirin. Tirajîdiya Şînavê jî weke bûyerek xwezayî dîtin û wekî pîşeyê hertimî ê xwe, xwe li bin barê berpirsatiyê avêtin.
Lê li Amerîka de, cinayetên han li egera parastina azadiyê û mafê bêreje ya takekesan de qewimî ne. Me dît ku berpirsan serbarê lêpirsînek xurt bo vê tawanê, soza çareserkirin û rêgirtina ji ber dubarebûna tirajidiyên han dan. Herweha 4 roj bi tazî û matemîna giştî li USA de hat ragihandin.
Kesê yekem ê Amerîka ku serkomar bû, bi xwe derkete qadê û û bi kelogirî û rondikan ve ragihand ku ez ne wekî serkomar, belkî wek bavekê diaxivim û bi axaftinên girîng, bisoz û balkêş ên xwe hevxemî bi malbatên goriyan û xelkê Amerîkayê re kir û çû seredana wan û soza xebatek bingehîn bi dûr ji meseleyê siyasî bona dawîanîn bi tirajidiyên han da.
Encamgîrî
Rejîma ku amade nebû bi malbatên goriyên Şînavê û xelkê Kurdistanê re hevxemiyê bike, li gavek çavnihêrnekirî de ji aliyê serkomar û berdevkê wezareta karê Derve re peyamek sersaxiyê bo gelê Amerîkayê hat şandin. Ecêb e! Çi qewimiye ku li 10 rojan de wijdana wan hejiya ye û rûyê mirovdostî, evîn û dilrehmiya berpirsiyarên rejîmê bişkivî ye û xwe bi şirîkê xemên xelkê Amerîkayê dizanin? Bêguman, eva pilan, senaryo û sîgnalek din e bona xapandina Amerîka û vekirina deriyê be hesaba xwe ‘’diyalogê’’ bona kuştina demê û kêm kirina givaşan li ser xwe li dawiya temenê xwe de ku bi tewahî li hemû cîhanê de hatiye îzole kirin.
Bi giştî mêjdem e ku kakil û naveroka dijî mirovî yê Komara Îslamî ji xelkê Îran û cîhanê re eşkere bûye, lê li van bûyeran de dîsan rûçikê dijî gelî ê rejîmê eşkeretir bû û hêrs, kerb û kîna xelkê bi taybetî yê kurdistanê ji rejîmê re zêdetir û rûreşî her ji rejîmê re ma.
Bêguman ahîn û nalîna zarokên Şînavê ji ber êş û azarên cesteyên şevitî, pirçên kuzirî, rûmetê tevlihev û herweha rondikên dayîkên reşpoş û bavên dilbirîndar wê pêsîra wan bigre ku bo demek kurt jî neketin hizr û xema wan û tirajîdiyên han tu tesîrek ji dilê kewir û wijdana nivistî a wan nake.
Lewma li vê bûyerê de jî şeremzarê dîrok û mirovahiyê tenê rejîma Komara Îslamî bû ku ew zarokên bêguneh şermezar ji rûmetê xwe kirin.
Di navbera 10 rojan de du bûyerên hevşêwe, lê li du cihên cuda de qewimîn ku her yek ji wan bi têra xwe bûn rojev û wijdana mirovahiyê hejandin. Yek li vî serê dunyayê, anku Îrana kambaxbûyî li bin hakimiyeta Komara Îslamî de ku agir bi qutabxaneyek zarokan ket û li encam de zêdeyî 30 zarok weke pelpelîskan têde şevitîn û hin ji wan jiyana xwe ji dest dan û yên din jî hêj li bin kuntirola pizîşkî de ne.
Ya din jî li wî serê din ê cîhanê, anku Dewletên Yekbûyî ên Amerîkayê de, ku xortek nesax ê rewanî gule ji qutabiyên dibistanek Amerîkayê reşand û li encam de zêdeyî 20 zarok û mamostayan jiyana xwe ji dest dan. Her du bûyer jî biazar, wijdanhejîn û hovane bûn. Ji ber ku qurbanî tev de zarokên bêguneh bûn. Qutabxane ji wan re bibû jivangeh û rûgeha hez û hêviyan.
Ew têhniyên hînbûn û firînê bûn, lê nedizanîn ku dê bikevin boseya tarîperestan û bênkuzirîka birîn û şevata wan vê esmanê welat jî dabigre.
Ya ku li vir de girîng û armanca nivîsa me ye sedemên bûyerê, berhevdana wan û çawaniya livîn, pêregihîştin û hest bi berpirsatiya desthilatê ye li her du cihên cuda de.
Bûyera şevata qutabxaneya Şînavê a Pîranşehrê li Kurdistana Îranê, ji çend hêlan ve cihê pirsiyar û dahurandinê ye.
Sîstema ku bi ser Îranê de hakim e, sîstemek dîktator, paremayî û nesax e ku têde tenê hakimên nesaxe wê azad in. Çûnku li coxrafiya û nîzama siyasî a Îranê û birêveberî a wê de kêmasî û paremayîbûn, zatî û bingehîn in.
Bi taybetî kurdistan hertim bi çavek ewlehî û siyasî ve hatiye nihêrtin, lewma serbarê dewlemendiya xak û surûşta wê, lê li warê xizmetguzarî û nûjeniyê de gelek hatiye pare hiştin. Xelk li hejarî û belengazî û tirsê de dijîn û tirajîdiyên han berdewam in. Berê jî li Çarmehal Bextiyarî, Zahidan, Çabehar, Sîstan û Belûçistan û ...hwd bûyerên hevşêwe bo zarokan qewimîn e û kes jî neketiye ber lêpirsînan!!
Vê carê jî serbarê hişdariya xelkê deverê ji metirsiya herifîna qutabxaneyê, lê rejîm amade nabe dibistanê vala û nûjen bike. Sîstema germkirina wê jî bi awayek sunetî û bi tehlûke bûye.
Lewma serbarê dewlemend bûna Îranê bi çavkaniya gazê, mirov dikare xincî dujminatî, hovêtî û naberpirsatî a rejîmê bi gel û xelkê Îranê re çi bêje? Rejîma ku ketibe talan û dizîna samana xelkê û wan bidoşe, çawan dê bikare xema xelkê û zarokên wan de be? Li halekê de ku soz dabû pereyê neft û gazê bibe ser sifreyên xelkê!
Dema ku yasayek dadperwer, hikûmetek xizmetkar, meclîsek ektîv û çavdêr, berpirsiyarên bi wijdan, dilsoj û mirovdost li Îranê de berçav nekewe, mirov dikare çi dilxweşiyek bi pêşeroja zarokên xwe li bin siya wê de hebe?
Raste bûyera li Amerîkayê de jî cinayet û tirajîdiyek mezin e gorî jî heman zarok in, lê berevajî ya Îranê, ew ne ji ber dîktatoriyet, mîlîtarîzekirin, xemsariya hikûmetê û nebûna xizmetguzariyan û bêwijdaniya berpirsan bû.
Belkî li encama pirsgirêkên rewanî û piskolojîkî ên kesek nesax bû ku bûyerek weha bi jan qewimand. Lê derhal tedbîr û lêpirsîn hatin kirin.
Berhevdana reftarên her du sîsteman bi bûyeran re!
Piştî qewmîna tirajîdiya Şînavê, rejîmê li pêregihîştinê de xemsarî kir. Kurdistan mîlîtarîzetir kir. Gef ji hevwelatiyan û malbatên qurbaniyan xwarin ku dibe xwe ji dana her terze zaniyariyekê bi medya û ragihandinan biparêzin. Wezîrê Perwerdeya rejîmê piştî givaşên raya giştî, bi ken, henek û bêrêzî kirin bi xelkê lêborînek sivik ji malbatên goriyan xwast!!!
Ya ji hemûyan balkêştir û bi qasê şevatê tirajîdîk, gotinên pêşnimêjê Tehranê (Ehmed Xatemî) bûn ku li ser van kul û derd û azaran de, rexne ji bêhicabiya keçên şevitî girt!!!
Herweha taltir ji van jî ger bo riyayî û rûyekî jî bûya, kesek ji berpirsiyarên payebilind ên dewletî û hikûmetî amade nebûn serdana qurbaniyan û malbatên wan bikin. Bijantir ji bûyerê jî ew bû ku rejîmê ji tirs û wehşetê re nehişt ku termê qurbaniyan li gund û warê van were binaxkirin. Tirajîdiya Şînavê jî weke bûyerek xwezayî dîtin û wekî pîşeyê hertimî ê xwe, xwe li bin barê berpirsatiyê avêtin.
Lê li Amerîka de, cinayetên han li egera parastina azadiyê û mafê bêreje ya takekesan de qewimî ne. Me dît ku berpirsan serbarê lêpirsînek xurt bo vê tawanê, soza çareserkirin û rêgirtina ji ber dubarebûna tirajidiyên han dan. Herweha 4 roj bi tazî û matemîna giştî li USA de hat ragihandin.
Kesê yekem ê Amerîka ku serkomar bû, bi xwe derkete qadê û û bi kelogirî û rondikan ve ragihand ku ez ne wekî serkomar, belkî wek bavekê diaxivim û bi axaftinên girîng, bisoz û balkêş ên xwe hevxemî bi malbatên goriyan û xelkê Amerîkayê re kir û çû seredana wan û soza xebatek bingehîn bi dûr ji meseleyê siyasî bona dawîanîn bi tirajidiyên han da.
Encamgîrî
Rejîma ku amade nebû bi malbatên goriyên Şînavê û xelkê Kurdistanê re hevxemiyê bike, li gavek çavnihêrnekirî de ji aliyê serkomar û berdevkê wezareta karê Derve re peyamek sersaxiyê bo gelê Amerîkayê hat şandin. Ecêb e! Çi qewimiye ku li 10 rojan de wijdana wan hejiya ye û rûyê mirovdostî, evîn û dilrehmiya berpirsiyarên rejîmê bişkivî ye û xwe bi şirîkê xemên xelkê Amerîkayê dizanin? Bêguman, eva pilan, senaryo û sîgnalek din e bona xapandina Amerîka û vekirina deriyê be hesaba xwe ‘’diyalogê’’ bona kuştina demê û kêm kirina givaşan li ser xwe li dawiya temenê xwe de ku bi tewahî li hemû cîhanê de hatiye îzole kirin.
Bi giştî mêjdem e ku kakil û naveroka dijî mirovî yê Komara Îslamî ji xelkê Îran û cîhanê re eşkere bûye, lê li van bûyeran de dîsan rûçikê dijî gelî ê rejîmê eşkeretir bû û hêrs, kerb û kîna xelkê bi taybetî yê kurdistanê ji rejîmê re zêdetir û rûreşî her ji rejîmê re ma.
Bêguman ahîn û nalîna zarokên Şînavê ji ber êş û azarên cesteyên şevitî, pirçên kuzirî, rûmetê tevlihev û herweha rondikên dayîkên reşpoş û bavên dilbirîndar wê pêsîra wan bigre ku bo demek kurt jî neketin hizr û xema wan û tirajîdiyên han tu tesîrek ji dilê kewir û wijdana nivistî a wan nake.
Lewma li vê bûyerê de jî şeremzarê dîrok û mirovahiyê tenê rejîma Komara Îslamî bû ku ew zarokên bêguneh şermezar ji rûmetê xwe kirin.
