کوردستان میدیا: یەکیەتیی پیشەیی مامۆستایانی کوردستانی ئێران، بەبۆنەی ڕۆژی جیهانیی زمانی دایکییەوە، بەیاننامەیەکی بڵاو کردەوە.
دەقی بەیاننامەکە:
مامۆستایانی تێكۆشەر و ماندوویی نەناس!
ڕۆژی ٢١ی فێبرییە بەرانبەر بە ٢ی ڕەشەمەی هەموو ساڵێک، بە ڕۆژی جیهانیی زمانی دایک ناسراوە و لەم ڕۆژەدا هەموو چالاكانی ئەم بوارە و ئەوانەی كە زمانی دایكییان لە ژێر مەترسیی لەناوچوون و لە پەراوێزخستندایە، هەوڵەكانیان یەكدەخەن و گرنگیی ئەو ڕەگەزە گرنگە لە ژیانی مرۆڤەكاندا دەردەخەن. بەم بۆنەیەوە وەكوو یەكیەتیی پیشەیی مامۆستایانی كوردستانی ئێران، گەرمترین پیرۆزبایی ئاراستەی هەموو ئێوە خۆشەویستان و ماندوونەناسان و ئەندازیارانی پاراستنی زمانی دایک و بنیاتنەرانی هزری نەتەوەخوازی و نیشتمانخۆشەویستی دەكەین و سەركەوتنی هەرچی زیاترتان بۆ بە ئاوات دەخوازین. هەربەم بۆنەیەوە بە پێویستی دەزانین پیرۆزبایی خۆمان ئاراستەی هەموو ئۆگرانی زمانی كوردی بكەین، بە بۆنەی زیادكردنی ئەو زمانە شیرینە لە بەشی وەرگێرانی ماڵپەڕی (گوگڵ).
خۆشەویستان
گرنگیی زمان و لەو نێوەشدا زمانی دایک لە هیچ كەس شاراوە نیە. گرنگیی زمان تەنیا لەوەدا نیە، كە دەبێتە ئامرازی قسەپێكردن و دروستكردنی پێوەندی لە نێوان مرۆڤەكاندا، بەڵكوو كایەی هەرە مەزنی زمان و گرنگییەكەی لەو ڕۆڵەدایە، كە لە بنیاتنانی كەسایەتی و ڕۆشنبیریی و ناسنامەی مرۆڤەكاندا دەیگێڕێ. ئەگەر ئەم ڕۆڵە بۆ زمان بە شێوەیەكی گشتی وا بێت، بێگومان بۆ زمانی دایک زیاتر و كاریگەرترە. هەر لەبەر ئەمەشە كە داگیركەران و دژبەرانی مرۆڤایەتی ئەوەندە لە زمان و گەشەسەندنی زمان و بوونی زمانی دایك بە بەشێک لە سیستمی پەروەردە، ترساون و هەوڵیان داوە تا ئەو شوێنەی بۆیان دەكرێ، تاكەكانی كۆمەڵگا لە زمانی دایكیی خۆیان بێبەری بكەن و بەستێنی گونجاو بۆ گەشەسەندن و پەرەپێدانی نەڕەخسێنن.
تێكۆشەرانی سەنگەری پەروەردە و فێركردن
بەداخەوە ئەمساڵیش لە كاتێكدا ئەو یادە دەكەینەوە، كە تارمایی نەزانی و دیكتاتۆریی ئاخوندەكان هەروا بە سەر وڵاتەكەماندا زاڵە. ئەوەی لەم نێوەدا مایەی خۆشحاڵییە، ئەوەیە كە سەرەڕای ئەو هەموو زوڵم و زۆرە و خەرجكردنی ئەو هەموو پارە زۆر و زەوەندە بۆ نەهێشتنی ناسنامەی ئەم نەتەوەیە و زمانەكەی، كەچی هەروا ئاستی خوازیارانی فێربوونی زمانی كوردی و خۆبەخشانی فێركردنی زمانی كوردی بەرە و سەر هەڵكشاوە و بە خۆشییەوە ئێستا زمانی كوردی لە سایەی هەوڵ و تێكۆشانی هەموو ئێوە ئازیزان و پەرەپێدەرانی زمانی كوردی، لە ئاستی زمانە زیندووەكانی جیهاندایە. ئەوەش دەرەنجامی ئەوەیە كە ئێمە بڕیارمان داوە، خۆمان بین و ناسنامەی خۆمان و زمانەكەمان بپارێزین.
هەوڵ و تێكۆشانی بێوچان و دڵسۆزانەی پارێزەرانی زمانی كوردی و ملنەدانی تاكەكانی ئەم كۆمەڵگایە لە بەرانبەر هەموو زوڵم و زۆر و بێ‌ڕێزییەكانی دەسەڵات بەم نەتەوەیە و زمانەكەی، سەرەنجام كارێكی وای كردووە، كە داگیركەر لە چوارچێوەی سیاسەتێكی چەواشەكارانەدا ئەمڕۆ لە ناوەندێكی زانستی و چەند ماڵپەڕ و دەزگایەكدا، زمانی كوردی بەكاربێنی و بیكاتە بەشێك لە زمانی دەربڕین. بەڵام ئەمانە هەر هەموویان كۆمەڵێك هەوڵی چەواشەكارانە و بەلاڕێدابەرن. چوونكە ئەوەی گەرەنتیی پێشكەوتن و گەشەپێدان بە زمانی هەر نەتەوەیەك دەكات، ئازادییە. ئەوە باوەڕ هەبوون بە ئازادیی ڕادەربڕین و كاركردن و ئازادیی دەربڕینی تاكەكانی نەتەوەیە كە دەتوانێ زمان بەرەو پێشەوە ببات و گەشەی پێبدات. ئەو ئازادییەش كە باسی لێوە دەكەین، نەك لە ئێراندا نیە، بەڵكوو لە خراپترین ئاستی خۆیدایە و ڕۆژبەڕۆژیش بەرەو خراپتر دەڕوات.
خۆشەویستان
لە كاتێكدا یادی ڕۆژی جیهانیی زمانی دایك دەكەینەوە، كە دەسەڵاتی ڕەشی ئاخوندی لە بەرەبەری بەڕێوەبردنی شانۆیەكی دیكەی هەڵبژاردندایە، تا لەم ڕێگەیەوە بتوانێ سیمای ڕەشی خۆی سپی بكاتەوە. ئەگەرچی هەڵبژاردن یەكێكە لە سیماكانی دێموكراسییە، بەڵام ئێمە پێمان وایە كە ناسنامەی سیستمەكە و كۆی پێكهاتە و بنیاتەكانی و هەموو ئەو دامودەزگایانەی كە ئەو هەڵبژاردنانە بەڕێوەدەبەن، نادێموكراتیكن و چاوەڕوانی هیچ داهاتوویەكی گەش و گۆڕانكارییەكی ئەوتۆ لەو سیستمە ناكرێ. كۆماری ئیسلامی لە ماوەی دەسەڵاتی خۆیدا، لە هەموو تاقیكردنەوەكان كەوتووە و تەنانەت لە سەردەمی كراوەترین دەسەڵات و دەسەڵاتدارانیدا، ئێمەی كورد شتێكی دیكەی بێجگە لە سەركوت و كوشتوكوشتار و بێ ڕێزیمان نەدیتووە. بۆیە بە ئەركی خۆمان دەزانین و پێشمان وایە كە هەموو ئێوە مامۆستایانی خۆشەویست و تێكۆشەر، كە زیاد لە هەر كەسێكی دیكەی نێو ئەم كۆمەڵگایە لە زوڵم و زۆرەكانی ئەم سیستمە بەئاگان، پێویستە هەوڵبدەین سیما ڕاستەقینەكانی ئەو سیستمە بۆ هەمووان ڕوون بكەینەوە، تا چیدیكە نەتوانن بە كۆمەڵێك شانۆ، سیمای خۆیانی پێ گەش بكەنەوە. دە با بە هەموومان بە نەچوونمان بۆ سەر سندووقەكانی دەنگدان، بۆ جارێكی دیكەش نا بەو سیستمە بڵێینەوە و بۆ هەموو دنیای دەربخەین كە ئەو سیستمە ڕەوایی خەڵكیی نیە.
ئیمە وەک یەكیەتیی پیشەیی مامۆستایانی كوردستانی ئێران، جارێكی دیكەش پیرۆزبایی ڕۆژی جیهانیی زمانی دایک لە هەموو ئێوە خۆشەویستان و دڵسۆزان و خۆمخۆرانی زمانی دایک دەكەین و سەری ڕێز و نەوازش بۆ هەموو شەهیدان و ماندوونەناسانی ئەم بوارە دادەنەوێنین.
یەكیەتی پیشەیی مامۆستایانی كوردستانی ئێران
١ی ڕەشەمەی ١٣٩٤ی هەتاوی
٢٠ی فێبرییەی ٢٠١٦ی زایینی
دەقی بەیاننامەکە:
مامۆستایانی تێكۆشەر و ماندوویی نەناس!
ڕۆژی ٢١ی فێبرییە بەرانبەر بە ٢ی ڕەشەمەی هەموو ساڵێک، بە ڕۆژی جیهانیی زمانی دایک ناسراوە و لەم ڕۆژەدا هەموو چالاكانی ئەم بوارە و ئەوانەی كە زمانی دایكییان لە ژێر مەترسیی لەناوچوون و لە پەراوێزخستندایە، هەوڵەكانیان یەكدەخەن و گرنگیی ئەو ڕەگەزە گرنگە لە ژیانی مرۆڤەكاندا دەردەخەن. بەم بۆنەیەوە وەكوو یەكیەتیی پیشەیی مامۆستایانی كوردستانی ئێران، گەرمترین پیرۆزبایی ئاراستەی هەموو ئێوە خۆشەویستان و ماندوونەناسان و ئەندازیارانی پاراستنی زمانی دایک و بنیاتنەرانی هزری نەتەوەخوازی و نیشتمانخۆشەویستی دەكەین و سەركەوتنی هەرچی زیاترتان بۆ بە ئاوات دەخوازین. هەربەم بۆنەیەوە بە پێویستی دەزانین پیرۆزبایی خۆمان ئاراستەی هەموو ئۆگرانی زمانی كوردی بكەین، بە بۆنەی زیادكردنی ئەو زمانە شیرینە لە بەشی وەرگێرانی ماڵپەڕی (گوگڵ).
خۆشەویستان
گرنگیی زمان و لەو نێوەشدا زمانی دایک لە هیچ كەس شاراوە نیە. گرنگیی زمان تەنیا لەوەدا نیە، كە دەبێتە ئامرازی قسەپێكردن و دروستكردنی پێوەندی لە نێوان مرۆڤەكاندا، بەڵكوو كایەی هەرە مەزنی زمان و گرنگییەكەی لەو ڕۆڵەدایە، كە لە بنیاتنانی كەسایەتی و ڕۆشنبیریی و ناسنامەی مرۆڤەكاندا دەیگێڕێ. ئەگەر ئەم ڕۆڵە بۆ زمان بە شێوەیەكی گشتی وا بێت، بێگومان بۆ زمانی دایک زیاتر و كاریگەرترە. هەر لەبەر ئەمەشە كە داگیركەران و دژبەرانی مرۆڤایەتی ئەوەندە لە زمان و گەشەسەندنی زمان و بوونی زمانی دایك بە بەشێک لە سیستمی پەروەردە، ترساون و هەوڵیان داوە تا ئەو شوێنەی بۆیان دەكرێ، تاكەكانی كۆمەڵگا لە زمانی دایكیی خۆیان بێبەری بكەن و بەستێنی گونجاو بۆ گەشەسەندن و پەرەپێدانی نەڕەخسێنن.
تێكۆشەرانی سەنگەری پەروەردە و فێركردن
بەداخەوە ئەمساڵیش لە كاتێكدا ئەو یادە دەكەینەوە، كە تارمایی نەزانی و دیكتاتۆریی ئاخوندەكان هەروا بە سەر وڵاتەكەماندا زاڵە. ئەوەی لەم نێوەدا مایەی خۆشحاڵییە، ئەوەیە كە سەرەڕای ئەو هەموو زوڵم و زۆرە و خەرجكردنی ئەو هەموو پارە زۆر و زەوەندە بۆ نەهێشتنی ناسنامەی ئەم نەتەوەیە و زمانەكەی، كەچی هەروا ئاستی خوازیارانی فێربوونی زمانی كوردی و خۆبەخشانی فێركردنی زمانی كوردی بەرە و سەر هەڵكشاوە و بە خۆشییەوە ئێستا زمانی كوردی لە سایەی هەوڵ و تێكۆشانی هەموو ئێوە ئازیزان و پەرەپێدەرانی زمانی كوردی، لە ئاستی زمانە زیندووەكانی جیهاندایە. ئەوەش دەرەنجامی ئەوەیە كە ئێمە بڕیارمان داوە، خۆمان بین و ناسنامەی خۆمان و زمانەكەمان بپارێزین.
هەوڵ و تێكۆشانی بێوچان و دڵسۆزانەی پارێزەرانی زمانی كوردی و ملنەدانی تاكەكانی ئەم كۆمەڵگایە لە بەرانبەر هەموو زوڵم و زۆر و بێ‌ڕێزییەكانی دەسەڵات بەم نەتەوەیە و زمانەكەی، سەرەنجام كارێكی وای كردووە، كە داگیركەر لە چوارچێوەی سیاسەتێكی چەواشەكارانەدا ئەمڕۆ لە ناوەندێكی زانستی و چەند ماڵپەڕ و دەزگایەكدا، زمانی كوردی بەكاربێنی و بیكاتە بەشێك لە زمانی دەربڕین. بەڵام ئەمانە هەر هەموویان كۆمەڵێك هەوڵی چەواشەكارانە و بەلاڕێدابەرن. چوونكە ئەوەی گەرەنتیی پێشكەوتن و گەشەپێدان بە زمانی هەر نەتەوەیەك دەكات، ئازادییە. ئەوە باوەڕ هەبوون بە ئازادیی ڕادەربڕین و كاركردن و ئازادیی دەربڕینی تاكەكانی نەتەوەیە كە دەتوانێ زمان بەرەو پێشەوە ببات و گەشەی پێبدات. ئەو ئازادییەش كە باسی لێوە دەكەین، نەك لە ئێراندا نیە، بەڵكوو لە خراپترین ئاستی خۆیدایە و ڕۆژبەڕۆژیش بەرەو خراپتر دەڕوات.
خۆشەویستان
لە كاتێكدا یادی ڕۆژی جیهانیی زمانی دایك دەكەینەوە، كە دەسەڵاتی ڕەشی ئاخوندی لە بەرەبەری بەڕێوەبردنی شانۆیەكی دیكەی هەڵبژاردندایە، تا لەم ڕێگەیەوە بتوانێ سیمای ڕەشی خۆی سپی بكاتەوە. ئەگەرچی هەڵبژاردن یەكێكە لە سیماكانی دێموكراسییە، بەڵام ئێمە پێمان وایە كە ناسنامەی سیستمەكە و كۆی پێكهاتە و بنیاتەكانی و هەموو ئەو دامودەزگایانەی كە ئەو هەڵبژاردنانە بەڕێوەدەبەن، نادێموكراتیكن و چاوەڕوانی هیچ داهاتوویەكی گەش و گۆڕانكارییەكی ئەوتۆ لەو سیستمە ناكرێ. كۆماری ئیسلامی لە ماوەی دەسەڵاتی خۆیدا، لە هەموو تاقیكردنەوەكان كەوتووە و تەنانەت لە سەردەمی كراوەترین دەسەڵات و دەسەڵاتدارانیدا، ئێمەی كورد شتێكی دیكەی بێجگە لە سەركوت و كوشتوكوشتار و بێ ڕێزیمان نەدیتووە. بۆیە بە ئەركی خۆمان دەزانین و پێشمان وایە كە هەموو ئێوە مامۆستایانی خۆشەویست و تێكۆشەر، كە زیاد لە هەر كەسێكی دیكەی نێو ئەم كۆمەڵگایە لە زوڵم و زۆرەكانی ئەم سیستمە بەئاگان، پێویستە هەوڵبدەین سیما ڕاستەقینەكانی ئەو سیستمە بۆ هەمووان ڕوون بكەینەوە، تا چیدیكە نەتوانن بە كۆمەڵێك شانۆ، سیمای خۆیانی پێ گەش بكەنەوە. دە با بە هەموومان بە نەچوونمان بۆ سەر سندووقەكانی دەنگدان، بۆ جارێكی دیكەش نا بەو سیستمە بڵێینەوە و بۆ هەموو دنیای دەربخەین كە ئەو سیستمە ڕەوایی خەڵكیی نیە.
ئیمە وەک یەكیەتیی پیشەیی مامۆستایانی كوردستانی ئێران، جارێكی دیكەش پیرۆزبایی ڕۆژی جیهانیی زمانی دایک لە هەموو ئێوە خۆشەویستان و دڵسۆزان و خۆمخۆرانی زمانی دایک دەكەین و سەری ڕێز و نەوازش بۆ هەموو شەهیدان و ماندوونەناسانی ئەم بوارە دادەنەوێنین.
یەكیەتی پیشەیی مامۆستایانی كوردستانی ئێران
١ی ڕەشەمەی ١٣٩٤ی هەتاوی
٢٠ی فێبرییەی ٢٠١٦ی زایینی
