دماو داگیر کەردەو ئێرانی جە ٣ێ ئاوەوەرە ١٣٢٠ی ڕۆجیاری جە تەرەفو هامپەیمانەکانەنە و هۆرۆتەکیای ئەرتەشی شاهەنشاهی و دوور وستەو ڕزاشای پەی ئافریقای باشووری،
جووڵەو ئازادی وازەکانو نەتەوەکانو ئێرانی و بە تایوەت نەتەوەو کوردی جە کوردستانو ئێرانیەنە، موقابڵو مافە نەتەوایەتییەکانو گەلو کوردیەنە بە خێرایێوە پەرەش ئەسا.
نەتەوەکاو ئێرانی دەرخاسشا ئەرە مەرزیاو سیستمێوە دێموکراتیک بێ پەی پێوەرە ژیاو گردو نەتەوەکای جە چوارچێوەو ئێرانیەنە، سەرو بنەماو دێموکراسی، ئازادی و دادپەروەریەوە.
جووڵەو ئازادی وازانەو نەتەوەو کوردی دژو زۆرداری دەوڵەتی ناوەندی بە هۆو چنن تایوەت مەندیاوە بەهێزتەر جە نەتەوەکا تەری بێ،
کوردستانو ئێرانی بە درێژاو ساڵەکاو جەنگو دووەمو جیهانی کە چننین شۆڕشێ چەکدارانێش چەنە کریەینێ بە دژو دەسەڵات دارەکاو تارانی،
ئا شۆڕشێ کە جە : ورمێ، بانە ، هەورامان و مەریوانەنە سەرشا هۆردان بە گشتی ئامانجی سیاسی، نەتەوایەتی و فەرهەنگیشا بیەن.
هەرپاسە ناوچەو موکریانو کوردستانو ئێرانی دماو ڕژاو دیکتاتۆری ڕەزاشای هۆرۆتەکیاو ئەرتەشو شاهەنشاهی و نەمەنەیشا جە ناوچەکەنە بە هۆو بڕێو تایوەت مەندی جوگرافیایی و کۆمەڵایەتی و کاریگەری جووڵەو ئازادی وازی کوردەکاو کوردستانو تورکیە و عێراقی هەلومەرجێوە تایوەتش پەی ڕەخسا و دماو ماوێوە کەمی بی بە ناوەندو چالاکی ڕێکوزیای سیاسی و نەتەوەیی.
جە ٢٥و گەلاوێژو ساڵەو ١٣٢١ی ڕۆجیاری، کۆمەڵەو ژیانەوەو کوردی
(ژ _ک)، ئەوەڵین ڕێک وزیای سیاسی نەتەەیی جە کوردستانو ئێرانیەنە مەرزیارە.
ئا ڕێک وزیا کە پڕۆگرامێوە نەتەوەییش بێ، ئامانجش ڕزگاری نەتەوەو کوردی بێ، بەڵام چوون ژێ کاف نهێنی بێ و چوارچێوێوە بەسیانە چالاکی کەرێ ،
ئەنداماو ڕێک وزیاکەی و جە گردی سەرتەر نەمر پێشەوا قازی محەممەد هەستش بە پیویستی ئەرە مەرزیاو حیزبێوە مۆدێڕن و وەرکەوتووی کەرد،
هەرپەوکی جە ٢٥و گەلاوێژو ساڵەو ١٣٢٤ی ڕۆجیاری حیزبو دێموکراتو کوردستانی سەرو بناغەو تەشکیلاتی ژێ کافیەنە بە هیممەتەو قازی محەممەد و کۆمەڵێوە جە ڕووناک ویرەکاو ئازادی وازەکاو کوردی جە مەهابادەنە مەرزیارە و پڕۆگرامی سیاسی وێش جە ٨ ماددانەنە بڵاو کەردۆ.
ئەرە مەرزیاو حیزبو دێموکراتو کوردستانی خاڵێوە گرینگ بێ جە مێژو خەباتی نەتەوایەتی گەلو کوردیەنە و سەرەتایوە بێ پەی وەش بیەو حیزبێوە سیاسی و وەرکەوتو و مۆدێڕن و هەرپاسە پێسەو حیزبێوە سیاسی نەتەوەیی و دێموکراتیکی ئامارە گۆڕەپانەو خەباتی و تێکۆشای.
حیزبو دێموکراتی دلێ ڕوەدا چارەنویس سازەکاو مێژو هامچەرخو کوردستانیەنە، ڕۆڵی وەرچەمش بیەن و پێسە حیزبێوە جەماوەریی و مۆدێڕنی، پێشەنگو جووڵەو نەتەوەو کوردی جە ڕۆژهەڵاتو کوردستانیەنە بیەن.
هەرپەوکی ئەرەمەرزیاو کۆمارو کوردستانی بە خاڵێوە گرینگ جە مێژوو کوردستانیەنە تۆمار کریەینە و جە حیزبو دێموکراتو کوردستانو ئێرانو حاڵی حازرەنە بایەخی تایوەتش پەنە مەڎریۆ.
دماو ڕژاو کۆمارو کوردستانی و ئێعدام کەردەو سەرکۆماری و هامڕاکانش و گیریەو سەڎان ئەندامێ حیزبی و نفووزیێ ساواکی جە تەشکیلاتو حیزبو توودەینە، حیزبو دێموکراتی جە ئەوەڵین کونفرانسو وێشەنە جە ساڵەو ١٣٣٤ی ڕۆجیاریەنە پەیوەندی تەشکیلاتیش چەنی توودەی پڕنا،
دماو چالاکیەکانو وێش جە دلێ کوردستانیەنە ڕێک وستێ و ڕۆژنامەو کوردستانیش جە ئورگانەکانو کومیتەی ناوەندی حیزبیەنە بە زوانی کوردی چاپ کەردۆ(شێوەزارو سۆرانی).
بەرگێوە تازە جە خەباتی چەکدارانەو حیزبی کە لاپەڕێوە تەڵاییش هەم پەی حیزبی و هەم پەی کوردستانی بە گشتی بە دەس ئەورد، خەباتی چەکداری ساڵەکانو ٤٦_٤٧ی ڕۆجیاری بێ، کە ئا ڕاپەڕین یاکو شۆڕشە ١٨ مانگێ توولش کێشا، دماو بە کار ئەوردەو سەرکوتی و تنن وتیژیێوە بێ وێنە جە تەرەفو ڕژیمی شاهەنشاهیەنه و شەهید بیەو چنین کادرو پێشمەرگێ قارەمانێ کوشیاوە.
دماو هۆرۆ گێڵاو دوکتور عەبدولڕەحمان قاسملووی جە ساڵەکانو ١٣٤٩ی ڕۆجیاری پەی کوردستانو عێراقی بە مەبەستو هۆرۆگیسنای کاری تەشکیلاتی حیزبو دێموکراتی و ئەرە متەو نویسەو بەرنامەو ئەساسنامەو حیزبی، پەی ئەوەڵ جاری دماو کونگرەو ٣ێ حیزبو دێموکراتو کوردستانو ئێرانی بی بە ساحێوو بەرنامەو ئەساسنامێوە ڕێک و پێکی پەی هێزێوە مۆدێڕنی.
ئاشکران کە بە سەرکەوتەو گەلانو ئێرانی و ئەرە ڕژاو ڕژیمو حەمەڕزاشای پەهلەوی جە ساڵەو ١٣٥٧ی ڕۆجیاریەنە، هەلومەرجی سیاسی کوردستانو ئێرانی واڕای کاری ئاما سەرشەرە، بەڕادێوە کە به سەرەتاو قۆناغێوە تازە پەی بە دەس ئەوردەو مافە نەتەوایەتیەکانو گەلو کوردی حەساو مەکریۆ.
حیزبو دێموکراتو کوردستانو ئێرانی دماو ٣٢ێ ساڵێ خەباتی نهێنی و ژیوای ئاوارەیی جه ئەزنۆوە ئاشکرا بیەو وێش ئێعلام کەرد.
کوردستانو ئێرانی پەی ئەوەڵ جاری جە دماو ڕژاو کۆمارو کوردستانی تامو ئازادیێوە ڕاسیش چەشت و دەسەڵاتی ناوەندی سەرشەرە نەوێ،
دماو بێ ئاکام بیەو گفتوگۆو بەینو هەیئەتو حیزبی چەنی هەیئەتو ڕژیمی، ڕژیم بڕیارەش دا کە کێشەو گرفتو خەڵکو کوردستانی جە ڕاو هێرشی نیزامیەنە یەکلا کەرۆوە، هەر پەوکی وەهارو ساڵەو ١٣٥٨ی ڕۆجیاریەنە هێرشێوە نیزامی وەرفراوانش کەرد سەرو کوردستانی و دماو ئانەیە خومەینی جەللاد فتواو جیهادیش سادرە کەردە عەلەی خەڵکو کوردی جە ڕۆژهەڵاتەنە،
دیارەن کە جە ٢٨و گەلاوێژو ساڵەو ١٣٥٨ی ڕۆجیاریەنە لەشکەر کشیێوە فرەش کەرد پەی کوردستانی پەی کوشتەو بڕیەو ڕۆڵە فیڎاکارەکانو نەتەوەو کوردی، کە تا ئیسەیچ بە گرد جۆرێوە ئا هێرشە هەر بەردەوامەن.
هەرجە سەرەتاو شۆڕشو گەلاو ئێرانی دوکتور قاسملووی نەمر، ڕێبەری کاریزماتیک، سکرتێری وەڵینو حیزبو دێموکراتو کوردستانو ئێرانی، یەکەم کەس بێ کە هەوڵو ئانەیشە دا، نەکو ڕژیم بەڵکو خومەینی و ویرو باوەڕش بژناسنۆ بە تەمامو گەلاو ئێرانی، کە هەوڵ پەی ئەرە مەرزیایوە قایمی دیکتاتۆریەتێوە مەزهەبی مەڎۆ، هەر پەوکی حیزبو دێموکراتی ڕیفراندۆمو ڕژیمیش پەی ئەرە مەرزیاو چنین سیستمێوە دیکتاتۆر بایکوت کەرد.
چا کاتەنە بڕەی لایەنێ چەپێ و مارکسیستیێ ئی باوەڕە لاشانۆ وەش بی کە خومەینی پەی دژایەتی کەردەو ئێمپریالیزم و بە تایوەت ئامریکای هەنگامە هۆر مەگێرۆ، پەوکی بە کردەوەو عەمەڵ پشتیوانی جە سیاسەتەکانو ڕژیمی کەرێنێ.
ئارۆ چەمکەکانو دێموکراسی و مافو مرۆڤی بیەن بە فەرهەنگو ڕزگاری پەی یاوای بە ئازادی و سەربەستی.
بەر مەگنۆ کە حیزبو دێموکراتو کوردستانو ئێرانی هەر جە کاتو ئەرە مەرزیایشۆ تا ئیسە دووربین تەرین، وەرکەوت وازتەرین و مۆدێڕن تەرین حیزبی سیاسی نیزامی گۆڕەپانەو سیاسەتو کوردستانی بیەن، مەوینم کە ئیسەیچ دماو 8 دەیان خەباتو تێکۆشای جە پێناوو ئازادی و مافی نەتەوەییەنە نەک هەر تۆزەو کۆنە بیەیش وەنە نەنشتێنە بەڵکو پێسەو هەسارێوە پڕشنگ داری جە ئاسمانو کوردستانیەنە شەوق مەڎۆوە.
بەرزو پیرۆز بۆ ٢٥و گەلاوێژی ساڵڕۆ جە ئەڎا بیەو حیزبە وەشەویسەکەو خەڵکوکوردستانی.
نویسەر: شەماڵ تەرغیبی
هۆرۆ گێڵنای: پێشەوا ڕوستەمی
