حەسەن قارەمانی
لە ساڵڕۆژی مەرگی دڵتەزێنی ژینا ئەمینیدا، ڕووبەڕووی سەردەمێک دەبینەوە کە ژیان و مەرگی ژینا شۆڕشێکی لێکەوتەوە کە سنوورە سیاسییەکان و دابەشکارییە ئایدیۆلۆژییەکان تێدەپەڕێنێت. ژینا ئەمینی بوو بە دەنگ بۆ ئەوانەی پێشتر بێدەنگ و چەوساوە بوون. ژینا بووەتە ڕەمزێک کە دەتوانێت لە ئێران و ڕۆژھەڵاتی کوردستان و تەنانەت جیهانیشدا گۆڕانێکی مەزن دروست بکات.
لە سەروبەندی ساڵڕۆژی مەرگی دڵتەزێنی ژینادا ، ڕوونە کە سەرەڕای زیادبوونی سەرکوت و هەوڵەکانی ڕێژیم بۆ خنکاندنی ئۆپۆزسیۆن، ئیرادەی خەڵک بۆ خەبات و دادپەروەری و ئازادی کەم نەبووەتەوە. پابەندبوون و کردەوەی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئێستا زۆر گرنگ دەبێت بۆ پشتگیریکردنی ئەو کەسانەی کە خەبات دەکەن بۆ گۆڕانکاری و دڵنیابوون لەوەی کە ئەوانەی پێشێلکاری ئەنجام دەدەن لێپرسینەوەیان لەگەڵ دەکرێت لەسەر کارەکانیان.
لە سەردەمی پەیوەندی و بڵاوکردنەوەی زانیاری جیهانیدا، هیچ نهێنییەک ناتوانێت بۆ ماوەیەکی زۆر بە شاراوەیی بمێنێتەوە. کاتێک دۆسییەی ژینا ئەمینی کەوتە بەر چاوی جیهان، شەپۆلێکی هاوپشتی و بەزەیی دروست کرد. خەڵک لە سەرانسەری جیهان بینەری چیرۆکەکە بوون و گوێیان لە قسەی شایەتحاڵان و ستەم و سووکایەتیکردنەکانی ڕێژیم بوو. ئەم یەکگرتووییە بەڵگەیە لەسەر ئەوەی کە چۆن چارەنووسی تاکەکەسەکان دەتوانن یەکبگرن و ببنە دەنگێکی بەکۆمەڵ کە داوای گۆڕانکاری دەکات.
شۆڕشی ژینا جەماوەریترین و درێژترین سەرهەڵدان و ناڕەزایەتییە کە توانیویەتی دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی بخاتە ژێر پرسیار و هەنگاو بۆ لەگۆڕنانی ئەم ڕێژیمە سەرکوتکەرە بنێ. لە ماوەی یەک‌ساڵی ڕابردوودا و لە ڕەوتی ئەم شۆڕشەدا بزووتنەوەی ئازادیخوازانەی خەڵکی ئیران بەگشتی و خەڵکی کوردستان بەتایبەتی، دژبە ڕێژیمی زاڵ بە سەر ئێراندا، قۆناغی نوێ و جەماوەریی ئەزموون کردووە و هەنگاوی لێبڕاوانەی ناوە کە ڕاوەستان و گەڕانەوەی بۆ نییە. دەوری بەرچاوی ژنان لە پێشەنگایەتیی ئەو شۆڕشەدا کۆمەڵگەی ئێمەی لە ڕووی کۆمەڵایەتییەوە یەک هەنگاوی گەورە بەرەو پێش بردووە و ئاسۆی سەرکەوتنی ڕوونتر کردووە و لاوان لەوپەڕی گیانبازیدا بۆ ژیانێکی ئازاد و ئارەزوومەند فیداکاریی کەم‌وێنە دەکەن.
یەکێک لە لایەنە هەرە سەرنجڕاکێشەکانی ڕووداوەکانی ساڵی ڕابردوو، هێز و هیوای نەوەی گەنج بووە. چالاکانی لاو لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان و ئێران خەباتیان بۆ گۆڕانکاری کردووە و ئیرادە و ورەیان جێگای سەرنجە. ئەم گەنجانە ڕەتیان کردووەتەوە ترس ڕێگرییان لێ بکات لە وەستانەوە بۆ ئەوەی باوەڕیان پێی هەیە. ئەوان نیشانیان داوە سەرەڕای هەڕەشەی تۆڵەسەندنەوە و، ئیرادەی مرۆڤ و خواستی دادپەروەری دەتوانن ئاستەنگەکان تێپەڕێنن.
ئەم نەوە نوێیە لە تێکۆشەران، سنووری سیاسی و کۆمەڵایەتیشیان بەزاندووە بۆ ئەوەی لە خەباتی خۆیاندا یەکبگرن. هێزی هاوپشتی و هاوکارییان نیشان دا؛ بە پێکەوە کارکردن توانییان بزووتنەوەیەکی فراوانتر بۆ گۆڕانکاری دروست بکەن کە سەختە پشتگوێ بخرێت. توانای ڕێکخستن و پەیوەندیکردنیان بە شێوەیەکی کاریگەر، تەنانەت لە ژێر فشاریشدا، بەڵگەی ئیرادە و کۆڵنەدانیانە. ئەم نەوە نوێیە هێز و بوێریی باوەڕپێنەکراوی خۆیان نیشان داوە و وەک پاڵەوانی گۆڕانکاری دەرکەوتوون. سەرەڕای هەڕەشەی تۆڵەسەندنەوە دەرگایان بەڕووی سەردەمێکی نوێی چالاکی و کۆمەڵگادا کردووەتەوە.
مەرگی ژینا ئەمینی ساتێکی گرنگە بۆ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی. وەبیرهێنانەوەی بەرپرسیارێتی کە لە کاتی پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ و لە کاتی چەوساندنەوەی خەڵکدا دەبێ سەرنجی بدرێت. کاتێک باس لە وەستانەوە بۆ ئازادی و مافە سەرەتاییەکان دەکرێت، بێدەنگی بژاردەیەک نییە. هەوڵێکی هاوبەش و هاوئاهەنگی سەرکردەکان و حکوومەتەکانی جیهان بۆ دروستکردنی فشار و فشاری دیپلۆماسی بۆ گۆڕینی دۆخی ئێرانی دەوێت. جێگای نائومێدییە کە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لە دۆسییەی ژینا ئەمینی و بارودۆخی فراوانتری ئێراندا چالاکتر و یەکلاکەرەوەتر هەڵسوکەوتی نەکردووە .
کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بە شکستهێنان لە ڕووبەڕووبوونەوەی ستەم و خراپ بەکارهێنان لە ئێران، ئاماژەیەکی مەترسیدار بۆ ڕێژێمە هاوشێوەکانی دیکە لە سەرانسەری جیهاندا دەنێرێت. لەوانەیە ئەم دەسەڵاتانە ئەو بێدەنگییە وەک جۆرێک لە شەرعیەت لێک بدەنەوە، و ڕەنگە بڕیاری بەکارهێنانی توندوتیژی و سەرکوتکردنیان لە دژی هاووڵاتییانیان بەهێزتر بکەن. بۆ ئەوەی ئەمە ڕوو نەدات، پێویستە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هەڵوێستی هەبێت و بە بەردەوامی لە دژی ئەمجۆرە پێشێلکارییانەی مافی مرۆڤ مامەڵە بکات.
کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی پێویستە بیر لە سەپاندنی سزا و ئامرازەکانی تری گوشار بۆ کاریگەری لەسەر بارودۆخی ئێران بکاتەوە. ئەم ڕێوشوێنانە پێویستە ئاراستەی ئەو کەسانە بکرێت کە بەرپرسیارن لە پێشێلکارییەکان . جگە لەوەش پێویستە دیپلۆماتکاران و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان چالاکانە بەشدار بن لە چاودێریکردنی دۆخەکە و ڕاپۆرتکردنی پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ.
بۆ ڕێزگرتن لە یادی ژینا ئەمینی و بەشداریکردنی لە خەباتی مافەکانی مرۆڤ، پێویستە بەردەوام بین لە تیشک خستنەسەر چیرۆکەکەی و بڵاوکردنەوەی هۆشیاری لە بارەی دۆخی ئێران. پێویستە کار بکەین بۆ پشتگیریکردن و بەهێزکردنی ئەو چالاکوانە گەنجانەی کە خەبات دەکەن بۆ گۆڕانکاری، چ لە ڕێگەی پشتیوانی ئەخلاقی و چ لە ڕێگەی کردەوەی کۆنکرێتی.
گرنگە مەرگی ژینا ئەمینی لەبیر نەکرێت و پەراوێز نەخرێت. مەرگی ژینا دەنگێکی بە بێدەنگەکان بەخشیوە و سەکۆیەکی بۆ داوای دادپەروەری و ئازادی ساز کردووە. پێویستە ئەوەمان لەبیر بێت کە خەبات بۆ مافەکانی مرۆڤ هەوڵێکی جیهانییە و پێویستی بە یەکڕیزی و پابەندبوون هەیە لە هەموو گۆشەکانی جیهانەوە.
ساڵێک بەسەر مەرگ ژینادا تێپەڕیوە، ساڵێک کە پڕ بووە هەم لە پێشکەوتن و هەم پاشەکشە بۆ بزووتنەوەی ئێران و ڕۆژھەڵاتی کوردستانیش بۆ گۆڕانکاری. مەرگە کارەساتبارەکەی ژینا بۆتە هێمای خەبات بۆ مافەکانی مرۆڤ و گۆڕانکاری لە ئێران و ڕۆژھەڵاتی کوردستاندا. بەڵام بێدەنگیی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی نائومێدکەر بووە و نیشانەی ئەوەیە کە پێویستە زیاتر کار و خه بات بکەین بۆ وەستاندنی ستەمەکە.
ژیان و مردنی ژینا ئەمینی ئیلهامبەخش بووە بۆ بزووتنەوەیەکی جیهانی کە داوای گۆڕانکاری و مافی مرۆڤ دەکات. پێویستە کۆمەڵگای نێودەوڵەتی بۆ پشتیوانی لەم خەباتە هەنگاو بنێت .
