حەسەن قارەمانی

یەکێک لە کاراترین و دیارترین ڕێگاکانی هۆشیارکردنەوەی خەڵک لە دۆخی بەردەوامی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، ڕێکخستن و بەشداریکردنە لە خۆپیشاندانی گەورەدا. ئەم خۆپیشاندانانە نەک هەر وەک سەکۆیەک بۆ دەربڕینی ناڕەزایی لە ڕێژیمی ئێران و نفووزی ڕێژیمی ئێران لە باشووری کوردستان، بەڵکوو توانای گوشار خستنەسەر ڕێبەرانی جیهان بۆ هەڵسوکەوت و دەستێوەردان بە قازانجی کوردانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان هەیە.

کورد لە سەرانسەری جیهان، چ ئەوانەی لە حیزبە سیاسییەکاندا ڕێک خراون و چ ئەوانەی بە شێوەی ناحیزبی سەرقاڵن، ئەرکی ئەخلاقی و مێژووییان لەسەر شانە کە پشتیوانی لە خوشک و براکانیان بکەن لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان. لێرەدا چەند هەنگاوێکی گرنگ دەخەینە ڕوو کە کوردانی تاراوگە دەتوانن بیگرنە بەر بۆ پشتیوانی لە خەباتی ڕۆژهەڵاتی کوردستان !

خۆپیشاندان لە مێژوودا ئامرازێکی بەهێز بووە بۆ گۆڕانکاریی کۆمەڵایەتی و سیاسی لە سەرانسەری جیهاندا. توانای کۆکردنەوەی جەماوەر و کۆکردنەوەی خەڵکی لە پاشخانی جیاواز و دروستکردنی دەنگێکی بەهێز بۆ دۆزی هاوبەشیان هەیە. بۆ کوردانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و لایەنگرانی لە دەرەوەی وڵات، خۆپیشاندان دەرفەتێکە بۆ یەکگرتن و داوای گۆڕانکاری.

کاتێک هەزاران کەس لە شەقامەکانی شارە گەورەکانی جیهان بە سەرکردایەتیی کورد کۆ دەبنەوە، ناتوانرێت پشتگوێ بخرێت. وێنەی خەڵک کە داوای دادپەروەری و ئازادی دەکەن لە ڕێگەی سۆشیال میدیاوە بە خێرایی بڵاو دەبێتەوە و ئەمەش سەرنجی نێودەوڵەتی بۆ دۆخی ڕۆژهەڵاتی کوردستان ڕادەکێشێ بۆ ڕازیکردنی سەرکردەکانی جیهان بۆ چارەسەرکردنی کێشەکە.

کوردانی دەرەوەی وڵات دەتوانن وەک ناوبژیوان لەگەڵ ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان و ڕێکخراوە خێرخوازییە نێودەوڵەتییەکان کار بکەن. دەتوانن داوا لەو ڕێکخراوانە بکەن کە بەرپرسیارێتی سەلامەتی  کورد لە کەمپەکانی باشووری کوردستان لە ئەستۆ بگرن.

لایەنێکی گرنگی دیکەی خۆپیشاندانەکان ئەو فشارە نێودەوڵەتی و دیپلۆماسییەیە کە دەتوانن دروستی بکەن. لە کاتێکدا کوردانی تاراوگە خۆپیشاندان دەکەن و داوای کردەوە لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکەن، ئەستەمە حکومەت و ڕێکخراوەکان ئەم فشارە پشتگوێ بخەن. دەرفەت ئەوە زیاد دەکات کە بارودۆخی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لەسەر ئاستی دیپلۆماسی تاوتوێ بکرێت و ئەو پرسە بخرێتە سەر کارنامەی نێودەوڵەتی.

نموونەیەک لەوەی کە فشارە نێودەوڵەتییەکان دەتوانن کاریگەرییان لەسەر بڕیارە سیاسییەکان هەبێت، کاتێکە کە خەڵک لە هەموو جیهاندا لە ساڵی ١٩٩٠دا ناڕەزایەتیان دەربڕی بەرامبەر بە داگیرکردنی کوەیت لەلایەن عێراقەوە. هەرچەندە بارودۆخی ڕۆژهەڵاتی کوردستان جیاوازە، بەڵام ئەم نموونەیە ئەوەمان بۆ دەردەخات کە فشاری نێودەوڵەتی و چالاکیی دیپلۆماسی دەتوانێت کاریگەریی لەسەر بڕیار و کردەوەی سیاسی هەبێت.

هەروەها خۆپیشاندان دەتوانێت ڕێگەیەکی کاریگەر بێت بۆ ڕاکێشانی سەرنج بۆ دۆخی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لەنێو ڕێکخراوە ناحکومییەکان (NGO) و گرووپەکانی مافی مرۆڤدا. ئەم ڕێکخراوانە زۆرجار کار بۆ پێشخستنی مافەکانی مرۆڤ و دادپەروەری لە سەرانسەری جیهاندا دەکەن و دەتوانن هاوپەیمان بن لە خەباتی کورددا.

کوردانی تاراوگە بە سازدانی خۆپیشاندان و هۆشیارکردنەوەی خەڵک دەتوانن سوود لە پاڵپشتیی ئەو جۆرە ڕێکخراوانە وەربگرن و لەگەڵیان کار بکەن بۆ گەیشتن بە ئامانجە هاوبەشەکان. لەوانەیە ئەمەش دروستکردنی ڕاپۆرت لەسەر پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان یان گەیاندنی دۆسییەکە بۆ دادگا نێودەوڵەتییەکان لەخۆ بگرێت.

گرنگە جەخت لەوە بکەینەوە کە خۆپیشاندان دەبێت ئاشتییانە و بنیاتنەر بێت بۆ ئەوەی زۆرترین کاریگەریی هەبێت. لە خۆپیشاندانی ئاشتیانەدا ئەگەری بەدەستهێنانی پشتیوانیی جەماوەر و چاودێرانی نێودەوڵەتی زیاترە. توندوتیژی و ئاژاوەگێڕی ڕەنگە زیان بە دۆزی کورد بگەیەنێت و دەرفەت بە ڕێژیمی ئێران بدات کە گاڵتەیان پێ بکات.

هەروەها پێویستە خۆپیشاندانەکان بە باشی پلانی بۆ دابنرێت و بە وردی ڕێک بخرێن بۆ ئەوەی پەیامەکە بگاتە زۆرترین کەس. ئەمەش واتە بەکارهێنانی سۆشیاڵ میدیا و ئامرازەکانی تری پەیوەندیکردن بۆ بڵاوکردنەوەی زانیاری لەسەر خۆپیشاندانەکە و ئامانجەکەی.

پوختە!

پشتیوانیی نێودەوڵەتی لە هەوڵی کورد بۆ ئازادی و دادپەروەری لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان زۆر گرنگە. کوردانی تاراوگە ڕۆڵێکی گرنگییان لە دڵنیابوون لەوە هەیە کە خوشک و براکانیان لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان تەنیا لە خەباتدا نەبن. کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و کوردانی تاراوگە بە کردار لە چەند بەرەیەکدا دەتوانن بەشداری بکەن لە دروستکردنی ئایندەیەکی دادپەروەرتر بۆ کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستاندا.

ئەنجامدانی خۆپیشاندانی گەورە ستراتێژیەکی بەهێزە کە کوردانی تاراوگە دەتوانن بۆ هۆشیارکردنەوەی بارودۆخی  ڕۆژهەڵاتی کوردستان و کاریگەری لەسەر بیروڕای نێودەوڵەتی سوودی لێ وەربگرن. خۆپیشاندان بە کۆکردنەوەی جەماوەر و دروستکردنی فشاری نێودەوڵەتی و هاوکاری لەگەڵ ڕێکخراوە ناحکومییەکان و گرووپەکانی مافی مرۆڤ، دەتوانن وەک کاتالیستێک بۆ گۆڕانکاری کار بکەن و یارمەتیدەر بن لە بەدیهێنانی خەونی چارەنووس و دادپەروەری کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان. ئەرکێکی گرنگه بۆ کورد ئه و ئامرازه بههێزه به کاربهێنێت بۆ پاڵپشتیکردنی خوشک و براکانی له ڕۆژهەڵاتی کوردستان له خەباتی ئازادی و دادپەروەریدا.