حەسەن قارەمانی
لە جیهانێکدا کە زۆرجار دادپەروەری و ئازادی لەلایەن دەسەڵات و دامەزراوە سەرکوتکەرەکانەوە بەرەوڕووی پێشێلکاری دەبنەوە، تاکەکان لەپێناو حەقیقەت و دادپەروەریدا هەوڵ دەدەن، تەنانەت کاتێک لەم پێناوەشداهەست بەوە بکەن کە ئەگەری هەیە ببنە قوربانی ئەو هێزانە بەلام هەر لە هەوڵەکانینا بەردەوام دەبن. یەکێک لەو نموونانەی بوێری و ئیرادە، محەممەدساڵح نیکبەخت، پارێزەرێکی بەڕێزە کە ژیانی خۆی بۆ بەرگریکردن لە دادپەروەری و ئازادی، تەرخان کردووە بەبێ ئەوەی کە گوێ بەو هەڕەشە و مەترسییانەی بدات کە هەیە.
کاری نیکبەخت وەک پارێزەرێک لەوە زیاترە کە تەنها بەرگری لە ئامادەبووانی دادگا بکات. ئەم پارێزەرە بە وەستان لەپاڵ زیندانیانی سیاسی و قوربانیانی ستەمدا، دەبێتە دەنگی ئەو کەسانەی کە لەلایەن دەسەڵاتەوە بێدەنگ کراون، دەبێتە قسەکەرێکی بەهێز بۆ ئەو کەسانەی کە ناتوانن بۆ خۆیان قسە بکەن و لە ڕێگەی کارەکانییەوە گرنگی خەباتکردن بۆ دادپەروەری بیرمان دەخاتەوە تەنانەت کاتێک کە مەترسیداریش بێت.
خەباتی محەممەدساڵح نیکبەخت تەنیا خەباتی خۆی نییە؛ هێمای بەدواداچوونی زیاتری دادپەروەری و ئازادییە. هەڵوێستی بوێرانەی ئەو هانمان دەدات لەبیرمان بێت کە مافە بنەڕەتییەکان تەنها خەمی تاکەکان نین، بەڵکوو بەها هاوبەشەکانن کە دەبێت هەموومان بەرگرییان لێبکەین. جەخت لەسەر گرنگیی هاودەنگی و هاوکاری لە بەرەنگاربوونەوەی ستەم و نادادپەروەری دەکاتەوە.
محەممەدساڵح نیکبەخت تەنها پارێزەر نییە؛ جەنگاوەرێکی ئازایە بۆ ڕاستییەکان. ناوبراو سەرەڕای ئەوەی بە تەواوی ئاگاداری ئەو مەترسی و تۆڵەسەندنەوەیە بووە کە لە دامەزراوە سەرکوتگەرەکان و ناوەندە قەزاییەکانەوە چاوەڕوانی دەکات، بەڵام هەرگیز پاشەکشەی نەکردووە لە وەستانەوە لەپێناو بنەماڵەی زیندانییانی سیاسی و قوربانییانی ستەم لە سیستەمی کۆماری ئیسلامیدا.
نیکبەخت لە ڕۆژی ٧ی خەرمانانی ئەمساڵدا، چووە بەردەم لێپرسینەوەی بێدادگای ڕێژیم چونکە بەرگریی لە کەیسی ژینا ئەمینی ڕووبەڕووی ئەو ڕژیمە کردبوو. نیکبەخت لەبری ئەوەی کڕنۆش بۆ چیرۆکە فەرمییەکان و بانگەشەکانی ڕێژیم سەبارەت بە مەرگی ژینا ببات، لە پاڵ ڕاستییەکان وەستا و ئامادە نەبوو کڕنۆش بۆ گوشارەکان ببات. ئیرادەی پشتنەکردن لە حەقیقەت و ویژدان و دادپەروەری، وای کردووە کە کەسانێکی وەک نیکبەخت، پارێزگاری لە ڕاستییەکان بکەن جا بە هەر نرخێک بێت.
ئەو ئامادە نەبوو مل بۆ درۆکانی گەشتی خوێنڕێژی ئیرشاد و دەزگای بێدادی ڕێژیم لە بارەی چۆنیەتیی کوژرانی ژینا ڕابکێشێ و ئیدیعاکانی ئەوانی ڕەت کردووەتەوە. هەر بۆیە دەیانەوێ تۆڵەی پشتنەکردن لە حەق و ویژدان و دادپەروەریی لێ بستێننەوە.
کارەکانی نیکبەخت نەک تەنها کاریگەریی لەسەر خەڵک لە ناوخۆدا هەبووە، بەڵکوو وشیاریی نێودەوڵەتیی لەسەر مەترسی و تەحەددیاتی بەردەم داکۆکیکارانی مافی مرۆڤ دروست کردووە. بە بڵاوکردنەوەی زانیاری لەسەر خەباتەکەی و هاوبەشکردنی چیرۆکەکەی، دەتوانین زانیاری بدەین لەو ئاستەنگانەی کە دەبێت تێپەڕێنرێن بۆ گەیشتن بە دادپەروەری و ئازادی لەسەر ئاستی جیهانی.
لە سەردەمێکدا کە ڕێژێمەکان هەندێک جار دەسەڵاتی دادوەری وەک ئامرازێک بۆ بێدەنگکردنی ئۆپۆزسیۆن و سەرکوتکردنی ڕاستییەکان بەکار دەهێنن، زۆر گرنگە تاکەکانی وەک محەممەدساڵح نیکبەخت پشتیوانی و دانپێدانانیان بۆ هەوڵەکانیان بکرێت. هەر مرۆڤێک بەهای دادپەروەری و مافەکانی مرۆڤ دەدات، ئەرکی لەسەر شانە لە پاڵ ئەو جۆرە بەرگریکارە ئازایانەدا بوەستێت و نەهێڵێت بیانووی "تۆڵەسەندنەوە"ی ڕێژیم، ڕاستی و دادپەروەری بترسێنێت.
ئەنجام
هەڵوێستی بوێرانەی محەممەدساڵح نیکبەخت لە دژی نادادپەروەری و دەسەڵاتە سەرکوتکەرەکان، نیشانەی گرنگی هەرگیز دەستبەردارنەبوون لە شەڕی دادپەروەری و ئازادی، تەنانەت کاتێک نرخەکان زۆرن. ئیرادەی ئەو بۆ وەستانەوە بۆ دەستەبەرکردنی ڕاستییەکان و ڕەتکردنەوەی کڕنۆش بۆ درۆکان ئیلهامبەخش بووە بۆ زۆر کەس لە سەرانسەری جیهاندا. پێویستە هەموومان لە ئازایەتیی نیکبەختەوە فێر بین و پشتیوانی ئەو و بەرگریکارە هاوشێوەکانی دیکە بکەین لە هەوڵەکانیان بۆ جیهانێکی دادپەروەر و ئازاد.
ئازایەتی و خۆبەخشیی محەممەدساڵح نیکبەخت لە بەرگریکردن لە دادپەروەری و ئازادی وەبیرهێنانەوەیەکە کە کردەوەی تاکەکان دەتوانێت کاریگەرییەکی قووڵی لەسەر کۆمەڵگا و جیهان بەگشتی هەبێت. هەڵوێستی ئەو لە دژی هێزە ستەمکارەکان و ئیرادەی لە بەرگریکردن لە ڕاستی، نموونەی ئیلهامبەخشن کە پێویستە پەیڕەویی لێ بکەین. بە پشتیوانی و ڕێزلێنان لە بەرگریکارانی وەک نیکبەخت، پابەندبوونمان بە جیهانێک پتەوتر دەکەین کە دادپەروەری و ئازادی مافی هەمووان بن.
