دیپڵۆماسی، شێوازێکی خەبات بۆ ماف و ئازادی
ناسر ساڵحی ئەسڵ
دیپڵۆماسیی، زانست و هونه‌ری نوێنه‌رایه‌تیی سیاسیی وڵاتان و ڕێكخراوه نێونه‌ته‌وه‌ییه‌كان و حیزب و ڕێكخراوە‌كانه بۆ دانووستان و وتووێژه له ڕێگه‌ی ده‌زگایه‌كی دیاریكراو كه له چه‌ند نێردراوێكی دیپڵۆمات پێك‌دێت. هه‌ر له مێژووی كۆنه‌وه بۆ یه‌كه‌م جار وشه و مانای دیپڵۆماسی له‌لایه‌ن كۆمه‌ڵ و ڕێكخراوه‌كانه‌وه له ڕێگای نوێنه‌رانه‌وه، یه‌كه سیاسی و جوگرافیایه‌كان پێوه‌ندییان به یه‌كه‌وه هه‌بووه، بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه و گرفته‌كانی نێوانیان و یان زه‌مینه خۆشكردن بۆ ڕێكکه‌وتنی دوو لایه‌ن یان چه‌ند لایه‌ن. كه‌وابوو كاری دیپڵۆمات له دانوستان و وتووێژدا ئه‌وه‌یه پرسی كێشه و گرفته‌كان له‌نێوان ده‌وڵه‌تان، ڕێكخراوه نێونه‌ته‌وەییه‌كان و حیزبه‌كان چاره‌سه‌ر بكات.
له دیپڵۆماسیدا كه‌سی دیپڵۆمات ده‌بێ هێندێك تایبه‌تمه‌ندیی وه‌كوو: ئاشتیخوازبوون، شاره‌زایی و پسپۆڕیی له یاسا و ڕێساكانی نێونه‌ته‌وه‌یی، به‌توانا و خوو و ڕه‌وشتی به‌رز، ناسینی فه‌رهه‌نگ و داب‌ونه‌ریته‌كان، خاوه‌ن هه‌ڵوێست و زمانزانی و زیره‌كی و ڕاستگۆ و ڕێك وپێك و كه‌سێكی ڕووناكبیر هه‌بێت. چونكە زانستی دیپڵۆماسی بریتییە لە شێوازی پێوەندیییەكان و هەڵسووڕانی سیاسی لەگەڵ نوێنەرانی دەوڵەتی و نادەوڵەتییەكان. كەوابوو بەپێی ئەو پێناسەیە لە دیپڵۆماسی، دامەزراوەی نوێنەرایەتیی سیاسیی كورد دەبێ بە چەشنێك بێ كە زۆرترین وزە و توانستی دیپڵۆماسی گشتیی سیاسی و دیسكۆرسی دانوستان خوڵقاندن بە جەستەی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازیی گەلی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان ببەخشێت، تا لە كات و ساتی پێوستدا ئەو وزە و توانستەی دیپڵۆماسی ببێ بە دینامیزمی خەباتی پەیوەندییە گشتییەكان و جووڵەی خەباتی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازیی نەتەوەی بندەست و بێدەوڵەتی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان.
پرسی كورد لە سەرەتاكانی سەرهەڵدانیەوە تا ئەمڕۆ بە چەندین قۆناغی جۆراوجۆردا تێپەڕیوە و هەر جارە و بە شێوە و ڕووخسارێكی جیاوازەوە دەركەوتووەتەوە. هەروەها ڕێكار و ئامرازی جۆراوجۆری بەكارهێناوە و مەیدانی جۆراوجۆری تاقی كردووەتەوە. یەكێك لەو مەیدانانە، مەیدانی نوێنەرایەتیی سیاسی و دیپڵۆماسی گشتیی بووە. بۆیە سیاسەتمەدار و دیپڵۆماتی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان، وەك نوێنەری نەتەوەیەكی بندەست و بێدەوڵەت، لە میكانیزمەكانی دیپڵۆماسیی گشتیی و دامەزراوەی نوێنەرایەتیی سیاسی بۆ ناساندن و پشتیوانیی نێودەوڵەتی و بە =جیهانیكردنی پرسی كورد لە وڵاتانی دێموكراتیكدا كەڵكی وەرگرتوە. هەروەها خاڵێكی گرینگ لە دیپڵۆماسی گشتیی نەتەوەیەكی بندەست و بێدەوڵەتی وەك كورددا، چەمكێك ڕۆڵی بنەڕەتی دەگێرێ ئەویش خەباتە. واتا نوێنەرایەتیی سیاسی و دیپڵۆماسی گشتیی بۆ نەتەوەی بندەست و بێدەوڵەت، تەنیا كاتێك واتا و مانا پەیدا دەكا كە خەباتێك لە ئارادا بێت. بۆیە خەڵكی ڕۆژهەڵاتی كوردستان بە ڕێبەرایەتیی حیزبی دێموكرات هەمیشە و بە بەردەوامی وەك نەتەوەیەكی زیندوو خەباتی كردوە و دەكا و هەوڵی داوە بە دامەزراندنی نوێنەرایەتی سیاسی، بۆناساندن و بە نێونەتەوەیی كردنی دەنگی خەباتی ڕەوای گەلی كورد وەك نەتەوەیەكی زیندوو و لە حاڵی خەباتدا لەگەڵ ئەو وڵاتانەی كە لەوێدا نوێنەرایەتیی هەیە، بۆ فراوانكردنی هاوڕایی و پشتگیری سیاسی بۆ خەباتەكەی كەڵكی پێویست و ئەرێنی وەرگرێت.
هەروەها له مێژوویی خه‌باتی سیاسیی نەتەوەی كورد له ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان، هه‌ر له سه‌رده‌می شیخ عوبەیدوڵڵای نه‌هری و هه‌مزائاغای مه‌نگوڕ و سمایل‌ئاغای سمكۆی شكاك و جافرخانی جاف لە كرماشان تا كۆماری كوردستان و شه‌خسی پێشه‌وا قازی محه‌ممه‌د، كورد هه‌وڵی داوه بۆ چاره‌سه‌ركردنی پرسە سیاسی و نەتەوایەتییەكان و پرسی مه‌سه‌له‌ی ماف و ئازادی گەلی كورد لە وڵاتی ئێراندا له ڕێگه‌ی دیپڵۆماسی و دانوستاندا چاره‌سه‌ری بۆ بدۆزێتەوە. زۆر جار دانوستان و وتووێژ به تێچووی گیانی و شه‌هیدكرانی به فرت و فێڵی، ڕێبه‌رانی كورد ته‌واو بووه. له به‌ڕێوه‌به‌رانی كۆماری كوردستاندا، هه‌ڵوێستی پێشه‌وا قازی له مه‌یدان و گۆڕه‌پانی دیپڵۆماسیدا ده‌بینین كه هه‌ر له سه‌ره‌تای دامه‌زرانی كۆماری كوردستان تا ڕۆژی له سێداره‌دانی، پێشه‌وا قازی باوه‌ڕی به دانووستان و وتووێژ هه‌بوو بۆ چاره‌سه‌ركردنی پرسی سیاسی و نه‌ته‌وایه‌تیی گه‌لی كورد له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی ناوه‌ندیی ئێران و ته‌نانه‌ت له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی میللی ئازه‌ربایجانیش پێوەندییەكانی به شێوه‌ی ئاشتیخوازانه و دوولایەنە بووه. له‌و پێناوه‌شدا بۆ به ئه‌نجام گه‌یاندن و ده‌سته‌به‌ركردنی مافە سیاسی و نه‌ته‌وایه‌تییەكانی گه‌لی كورد، چه‌ندین جار سه‌ردانی تارانی كردوه و له‌گه‌ڵ بەر‌پرسانی حكوومه‌تی په‌هله‌وی دانیشتن و دانوستانی كردوه. له‌هه‌مان كاتدا پێشه‌وا قازی محەممەد پەیوه‌ندیی پته‌وی له‌گه‌ڵ حیزب و ڕێكخراوه‌كانی نه‌ته‌وه‌كانی ئێران و حیزبه ئێرانییه‌كان هه‌بووه.
پاش هه‌ره‌سهێنانی كۆماری كوردستان، خه‌بات و تێكۆشانی گەلی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان، پێی نایه قۆناغێكی دیكه‌ی تێكۆشانه‌وه. حیزبی دێموكراتی كوردستان وەك تاقانە حیزبی مەیدانی خەبات، بوو به پێشه‌نگی خه‌باتگێڕان و شۆڕشگێڕانی گەلی كورد له ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان. یەكێك لە كادرە دیار و بەچاوەكانی مەیدانی بەكردەوەی خەبات لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان عەبدولڕەحمان قاسملوو بوو. عەبدولڕەحمان قاسملوو هه‌ر له نەوجەوانییه‌وه پێوه‌ندی پته‌وی له‌گه‌ڵ بزاڤی گه‌لی كورد هه‌بوو. هه‌ر زوو بیر و باوه‌ڕ و ئه‌ندێشه‌ی ئازادیخوازانه‌ی له مێشك و ده‌روونیدا شكڵی گرت. كاتێك محەممەد ئاغای باوكی له‌گه‌ڵ چه‌ندین كه‌سایه‌تی كورد له سه‌فه‌ری ڕه‌سمی باكۆ لە یه‌كیه‌تیی سۆ‌ڤیه‌ت گه‌ڕایه‌وه، ده‌ڵێ "ئه‌و كات ته‌مه‌نم ١١ ساڵ بوو، به‌ڵام وه‌ك زۆر منداڵی دیكه‌ی كورد، سیاسه‌ت سه‌ره‌نجی ڕاكێشابووم. بابم یه‌كێك له ئه‌ندامانی شاندی كورد بوو. زۆر باشم له‌بیره كه له باكۆ گه‌ڕایه‌وه تایەک قه‌ند و تاپڕێكی باشیشی له‌گه‌ڵ خۆی هێنابوو. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی من ئه‌و كاره‌ی بابم زۆر پێ سه‌یر بوو، چونكه ئه‌وان وه‌ك دیپڵۆماتی كورد چووبوون بۆ باكۆ تا یه‌كیه‌تیی سوڤیه‌ت ببێته پشت و په‌نای كورد بۆ ئه‌وه‌ی له مافه‌كانی گه‌لی كورد پشتیوانی بكات! بۆیه من ڕاست و ڕه‌وان له بابم پرسی ئه‌دی مافی كوردان چیی لێ‌هات"؟؟ ئه‌ندیشه و هزری دوكتور عەبدولڕەحمان قاسملوو، هه‌ر له سه‌ره‌تای كاری سیاسییه‌وه وه‌ك كه‌سایه‌تییه‌كی دیپڵۆمات، بریتیی بوو له ناساندن و به نێونه‌ته‌وه‌یی كردنی پرسی كورد به وڵاتان و گه‌لانی جیهان بۆ پشتیوانیكردنی سیاسی و چاره‌سه‌ركردنی پرسی نه‌ته‌وه‌ی كورد به گشتی و نه‌ته‌وه‌ی كورد له ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان به تایبه‌ت، به شێوه‌ی ئاشتیخوازانه و له ڕێگای دانوستان و وتووێژ بووه.
شەهید دوكتور قاسملوو گه‌وره دیپڵۆماتی كورد، كه‌سایه‌تییه‌كی واقعبین و ڕئالیست بوو. هه‌ر بۆیه وه‌ك یه‌كه‌م مێعماری پێوه‌ندییه گشتییه‌كانی خه‌باتی سیاسی هاوچه‌رخی كورد، توانی به كرده‌وه بناغەی بنه‌ماكانی نوێنەرایەتی سیاسی و دیپڵۆماسی گشتیی كوردی بە شكڵێكی سه‌رده‌م و دێموكراتیك دابڕێژێت. یەكەمین هەوڵی ئەو ڕێبەرە ناودارە بۆ دامەزراندنی دەفتەری نوێنەرایەتی سیاسی، وەك دامەزراوەیەكی دیپڵۆماسی گشتیی و نوێنەرایەتی سیاسی كورد لە سەرەتاكانی دەیەی شەستی هەتاوی لە وڵاتی فەڕانسە و لە شاری پاریس بوو. بیر و هزری دوكتور قاسملوو ئەوە بوو كە دامەزراوەیەكی نوێنەرایەتیی سیاسی دامەزرێنێت تا بتوانێت كورد وەك نەتەوە لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان لە ئورووپا نوێنەرایەتی بكات. ئەمە یەكەمین تێگەیشتنی مودێرن و سەردەمیانە لە چەمكی نوێنەرایەتیی سیاسی و دیپڵۆماسی گشتیی نەتەوەیەكی بندەست و بێ دەوڵەت بوو كە بەردی بناغەی بۆ دانرا. دوكتور قاسملوو بۆ پێناسه‌كردنی سیاسه‌ت و دیپڵۆماسی كوردی فەرموویه‌تی: "لە سیاسەتدا ڕەش و سپی نیە! هەموو شتێ یا هیچ شتێک، هەر کەس ئاوا سیاسەت بکا سەر ناکەوێ. با ئێعتراف بکەین کە لە تاریخی میللەتەکەماندا سیاسەتەکە ئەوە بووە ، یا هەموو شتێ یا هیچ شتێک ... نەتیجەکە بووەتە چی؟! بووەتە "هیچ". لە سیاسەتدا زۆر جار هەیە دوو هەنگاو دەچیتە پێش، شتێک وەردەگری .دیسان خەبات دەکەی بۆ شتێکی دیکه، ئەوە سیاسەتە و ناویان ناوە هونەری مومکین. نەک ئەوەی خەیاڵی و لە خەیاڵی خۆتدا شتێک دانێی. ئەوەی کە بەو واقعیەی جێبەجێ دەبێ ئەوە "سیاسەتە"، ئەوەی دیکە شێعر و خەیاڵاتە، شێعر و خەیاڵات قەدەغە نیە بەڵام بە شێعر و خەیاڵات کاری سیاسی ناکرێت".
لە سەردەمی شۆڕشی زانیاری و ئینتیرنێتدا، چەمكەكانی دێموكراسی، ئازادی، خەباتی شار و شەقام، ڕاپەرین و شۆڕشی جەماوەری، تەوەر و میحوەری سەرەكی باس و خواستەكانی گەلانی ئێران و خەڵكی ڕۆژهەڵاتی كوردستانە. ئێستا كە ڕۆژهەڵاتی كوردستان، وەك پێشەنگی خەباتی شار بۆتە چاو و چرای گەلانی ئێران، سەرچاوەگرتوو لە باوەڕمەندبوون و واقعبین بوون لە سیاسەت و هەڵوێستەكانی حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێراندا بووە. چونكە حیزبی دێموكراتی كوردستان هەر لە كاتی دامەزرانی تا ئێستاش دووربینترین، واقیعبینترین، پێشكەوتنخوازترین و مودێرنترین حیزبی سەر گۆڕەپانی سیاسی كوردستان و ئێرانە كە باوەڕی قووڵی بە خەباتی مەدەنیی شار و شەقام هەیە و هەبووە. بزووتنەوەی ژن- ژیان- ئازادی، (شۆڕشی ژینا)، ئەو شۆڕشەیە كە لەو پارادایمە فیكرییەدا بیچمی گرت و توانی هەم پشتیوانی نێوخۆیی وهەم پشتیوانی دەرەكی و نێونەتەوەیی پەیدا بكات. لە وەها بارودۆخێكدا دیپڵۆماسی گشتیی كوردیش بۆ چەسپاندنی هێزی نەرم _ واتا خەباتی شار _ پێنایە قۆناغێكی دیكەوە. هەروەها لەو قۆناغەدا، بۆ نوێنەرانی سیاسی _ پێوەندییەكانی كورد، دەرگای دیپڵۆماسی گشتیی و پێوەندییەكان، بۆ بەشداریكردن له كۆڕ و كۆبوونه‌وه‌ی ڕێكخراوە نادەوڵەتی و نێونه‌ته‌وه‌ییەكان و ژوورە فكرییەكان زیاتر كرایەوە بۆ ناساندن و بە نێونەتەوەیی كردنی پرسی كورد وەك نەتەوەیەكی بندەست و بێدەوڵەت؛ سەقامگیری و پێكەوە ژیانی ئاشتیانەی گەلانی ئێران لە پێگەی دیپڵۆماسی گشتیی خەباتی شارەوە باشترین كەڵكی پێویست و ئەرێنی وەرگرێ تا پرسی ماف و ئازادی گەلی كورد به پرسێكی نێونەتەوەیی و چارەسەرنەكراو لێكدانەوەی بۆ بكرێت.
لە ئێستادا كە سیاسەتی دەرەوەی بەشێك لە دەوڵەتانی دێموكراتیك و كاریگەر لە ڕووی سیاسییەوە لەسەر دوو بنەمای تیۆری، لایەنگری پاراستنی دۆخی هەنووكەیی ڕۆژهەڵاتی ناڤین و لایەنگری پێداچوونەوەخوازیی لە ڕۆژهەڵاتی ناڤین ڕاوەستاوە، نوێنەرایەتیی پێوەندییە سیاسییەكانی كورد دەبێ بە زانیاریی و خوێندنەوەی سیاسی و مێژوویی هەلومەرج و هۆكارەكانی شەڕ و ئاڵوزی، پرس و كێشەی نەتەوە و ئیتنك و ئایینزاكان لە ڕۆژهەڵاتی ناڤین، لابیگەری و دیپڵۆماسی خۆی بە لای لایەنگرانی پێداچوونەوەخوازیی لە ڕۆژهەڵاتی ناڤین، سیاسەت و دیپڵۆماسی گشتیی بكات. چونكە بۆ ئاشتی و سەقامگیربوون و پێكەوەژیانی نەتەوەكان و ئاییینزاكان لە ڕۆژهەڵاتی ناڤین، پێداچوونەوە و ئاڵوگۆڕ و ڕێفۆرمی دێموكراتیك لە وڵاتان دەبێ لەسەر پێداچونەوەخوازیی بنەماكانی دانپێدانان بە فرەنەتەوەیی و ئایینزایی و ئیتنیكی جۆراوجۆر لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناڤین، ماف و ئازادی، دامەزراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی و پاراستن و دەستەبەركردنی مافە سیاسی و نەتەوەییەكان لە یاسای بنەڕەتی ئەو وڵاتانە و بە تایبەت وڵاتی ئێران كە پێویستییەكی سەردەمیانە بێت. چونكە لە سەردەمی ئێستادا هێزی مۆدێرن و چارەنووسساز و سەقامگیر و پێكەوە ژیان لە فرەیی پێوەندییەكان و دامەزراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی و دامەزراوە كۆمەڵایەتییەكانی نەتەوە و ئیتنیك و ئایینزاكان دایە. ئەو پەیوەندییانە و دامەزراوانە گوتاری بەهێزی سیاسی و نەتەوەیی دروست دەكەن. لەو ڕوانگەیەوە ئیتر هێزی ڕێژیمی داگیركەری كۆماری ئیسلامی لە ئەگەری مانەوە نەك توانایی سەركوتكردنی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازیی نەتەوەی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان نییە، بەڵكوو توانا و دەرفەتی دەستێوەردان لە وڵاتانی دیكەشی نییە. كەوابوو لەم ڕوانگەیەوە دیپڵۆماسی گشتیی لە بزووتنەوەی ڕزگاریخوازیی گەلی كورد بۆ دروستكردنی كاناڵی پیشتوانی سیاسیی نێودەوڵەتی و ڕێكخراوە نادەوڵەتییەكان لە دەرەوە و نێوخۆی وڵات، تەنیا ئەركی حیزب و ڕێكخراوەی سیاسی نییە، بەڵكوو نوخبەی سیاسی، فەرهەنگی و مەدەنی كوردیش لەو پێوەنییەدا ئەركدارتر و بەرپرسیارتر دەبێت. هەروەها لە وەها دۆخێكدا نوێنەرایەتیی سیاسی كورد لە دیاسپۆڕا دەبێ هەنگاوی كاریگەر و جدی بۆ دەستەبەركردنی دۆست و پێوەندیی و لۆبیگەری بە یەكیەتی لایەنە سیاسییەكان بهاوێژێت.
كەوابوو ئەرك و ئامانجی نوێنەرایەتی سیاسی _ پێوەندییەكانی كورد، لەلایەك پشتیوانی سیاسی بۆ ناساندن و شیكردنه‌وه‌ی خه‌باتی ڕه‌وای نه‌ته‌وه‌ی كورد لە بێبه‌شبوونی له مافه سیاسی و نەتەوەییەكانی و لەلایەكی دیكەوە پەیوەندییەكی باش و سەردەمیانەی لەگەڵ حیزب و ڕێكخراوەكانی نەتەوەكانی ئێران و چالاكانی ڕێكخراوە سیاسییەكانی نێوخۆی گەلانی ئێران دروست دەكات. ئه‌م شێوە هه‌وڵدانه‌ی نوێنەرایەتیی پێوەندییە سیاسییەكانی كورد لە دەرەوە و لە نێوخۆی وڵات، دەبێتە جێگەی سەرنجی وڵاتانی دێموكراتیك و كاریگەر لە ڕۆژهەڵاتی ناڤین و دامەزراوە و ناوەندە بڕیارسازەكان لە دەرەوە و نێوخۆی وڵاتی ئێران. كەوابوو نوێنەرایەتیی سیاسی_ پەیوەندییەكانی كورد، دەبێ له هه‌موو ده‌رفه‌ته‌كان كه‌ڵكی پێویست و ئەرێنی وه‌رگرێ و پرس و مه‌سه‌له‌ی مافی سیاسی و نه‌ته‌وایه‌تی گه‌لی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان شیكاته‌وه و بیناسێنێـت و دۆست و پشتیوانی سیاسی دەرەكی و نێوخۆیی بۆ په‌یدا بكات. هەروەها لە هەمان كاتدا نوێنەرایەتی سیاسی كورد، دەبێ لەوە ئاگادار بێ كە لە سیاسەتدا هیچ دۆستایەتییەك تا سەر جێی متمانە نییە. بۆیە بۆ مانەوە و بە دەستهێنانی هێز و پشتیوانی سیاسی لە چوارچێوەی بەرژەوەندیی نەتەوەیی و پاراستنی ئاسایش و مانەوە، پشت بە هێزی خۆمان، واتا خەڵكی كورد لە ڕۆژهەلاتی كوردستان ببەستین. هەروەها لە شانۆی ململانێی ڕۆژهەڵاتی ناڤینی ئاڵوز و پڕ كێشە و شەڕدا باشترین ئامرازی ڕێگە، بەهێزكردنی هێزی پێشمەرگەی پۆشتە و پەرداخە. چونكە لە ئەساسدا دیپڵۆماسیی گشتیی وەك بەشێك لە زانستی سیاسەت پێویستی بە كارتی هێزی ڕەق "هێزی پێشمەرگە" و كارتی هێزی نەرم "شۆڕشی شار""خودئاگایی نەتەوەیی" و دەرفەت هەیە. بۆیە نوێنەرایەتی سیاسی كورد دەتوانێ لە كارتی هێزی ڕەق وەك پشتیوان لە ڕاستای ئامانج و دەرفەتە زێرینەكەی شۆڕشی ژینا، لە قازانج و بەرژەوەندیی ویستە ڕەواكانی گەلی كورد كەڵكی پێویست وەربگرێت. بۆ ئەو مەبەستە نوێنەرایەتی سیاسی كورد دەبێ پرۆژەیەكی دیاریكراو و گەڵاڵەكراو بۆ دێموكراتیزاسیۆنی وڵاتی فرەنەتەوە و ئایینزای ئێران بۆ چارەسەری پرسی سیاسی و نەتەوایەتی هەبێ، كە كاریگەری و یەكانگیری هەم بۆ داڕشتنی هاوپەیمانی لەگەڵ هێز و لایەنەكانی نەتەوەكانی ئێران و هەم بۆ پشتیوانی سیاسی دەرەكی بۆ مافەكانی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان هەبێت. ئەوەش بە بەشداریی و چالاكی تەواوی نەتەوە و ئیتنیك و ئایینزاكانی گەلانی ئێران دەستەبەر دەبێت.
بۆیە لە ئیستا دا دامەزراوەیەكی دیپڵۆماسی چالاك و نوێنەرایەتی سیاسی _ پێوەندییەكانی كورد، بۆ نەتەوەیەكی بندەست و بێدەوڵەتی وەك كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان، ئامراز و مكانیزمێكە بۆ بە دەسهێنان و گارانتی كردنی ئامانج و دەسكەوتەكانی خەباتی ڕەوا و بۆ چەسپاندنی مافە سیاسی و نەتەوایەتییەكانی لە چوارچێوەی یەكەیەكی سیاسی بە ناوی ئێران، زۆر گرینگ و جێگەی هەڵوێستە و تێڕامانە.
