عەبدولڕەحمان ڕەسووڵ
کاتێک سیستم، دەوڵەت، حکومەت یان دەسەڵاتێک بەرامبەر بە مرۆڤەکان جۆرە سیستم و یاساگەلێک پیادە نەکات کە هاندەر بێت بۆ ئەوەى مرۆڤەکانى کۆمەڵگا باوەڕیان بە چەسپاندنى ئازادى هەبێت، هەرگیز بەبیانوى بیروبڕواى سیاسى جیاواز و فکر و بیرکردنەوەى جیاواز و فەرهەنگ و کەلتوور و هونەرى جیاواز و ئایینى جیاواز و نەتەوەى جیاواز و ڕەنگى جیاواز و ڕەگەزى جیاواز لەژێر بیانوى سەرجەم بیانووە جیاوازەکانى تر هیچ مرۆڤێک لە ژن، لە پیاو، لە مناڵ و لە مرۆڤى بە تەمەن فشار نەخرێتە سەر هیچ مرۆڤێک لە سەرهەبوونى جیاوازییەکان و لەسەر خستنە ڕووی جیاوازییەکان و لەسەر داواکردنى مافە جیاوازەکان و لە سەر داواکردنى ئازادى بێ مەرج نەخرێتە زیندانەوە و ئازار و ئەشکەنجە نەدرێ و لە زینداندا نەکوژرێ و لە سێدارە نەدرێ، ئەوا لەو قۆناغ و کاتەدا مرۆڤەکانى کۆمەڵگا هەموویان ئاسوودە و دڵخۆش دەبن بەڵام ئەگەر سیستمێک هەموو ئازادییەکان ڕەدبکاتەوە بە توندترین جۆر و شێواز دژایەتى خۆی بەرامبەر ماف و ئازادىیەکان ڕابگەیەنێت و بە ئاشکرا سەرجەم جیاوازییە نەتەوەیی و ئایینى و فەرەهەنگى و کەلتوورى و سیاسى و فکرییەکان و سەرجەم جیاوازییەکانى تر بە پیلانگێڕى بەردەوام زیندەبەچاڵ بکات و لەناویان بەرێت و بە ئاشکرا و لە بەرچاوى مرۆڤایەتى تیرۆربکات و لەسێدارەیان بدات تەنیا لەپێناوى هێشتنەوەى خۆی و تاڵانکردنى سەروەت و سامانى زۆرى کۆمەڵگا، جگە لە سیستمێکى مافیایی و فاشیزم هیچ ناوێکى تر هەڵناگرێت.
ئەمە سیستمى کۆنەپەرستى ئیسلامی ئێرانە کە ئاخوندەکان بەدرێژایی ٤٠ ساڵە هەروەک بەڵا خۆیان بە زۆرى بەزەبرى کوشتن و تیرۆر و تۆقاندن و سێدارە و برسى کردنى خەڵکى ئێران و کوردستان سەپاندووە.هەر بیروباوەڕێک و فکرێکى پێشکەوتنخواز و ئازادیخواز و سیکۆلار هەبووبێت لە کۆمەڵگادا سەرکوتیان کردووە و خامۆشیان کردووە بە جۆروشێوازێکى دڕندانە و نامرۆڤانە. لە چەسپاندنى هیچ یاسا و دەستورێک ڕەچاوى پاراستنى ماف و شکۆیی مرۆڤایەتییان نەکردووە، کۆمارى ئیسلامیی ئێران کۆمارى سێدارە و بەرهەمهێنانى تیرۆر و بیروباوەڕى توندڕەوییە لە ئێران و وڵاتانى ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاست و بگرە جیهانیش، هەر بۆیە بەدرێژایی ئەو چل ساڵەى تەمەنى گەورەترین خزمەتى بە بزوتنەوەى تیرۆریستى و ڕێکخراو وگرووپ و حیزبە توندڕەوە ئیسلامییەکان کردووە کە بە بەردەوامى ئاسایش و ئارامى خەڵکیان تێکداوە لە وڵاتانى ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاستى وەک سووریا و عێراق و یەمەن و لیبیا و بگرە زۆر جار ئاسایش و ئارامى خەڵکى ئەورووپا و کەنەدا و بەریتانیا تێکداوە و خەڵکیان بە تەقینەوە و کارە خۆکوژییەکانیان کردۆتە قوربانى و بۆ ماوەیەک ترس و دڵەڕاوکێیان لە ناو خەڵکدا بڵاو کردۆتەوە.
ڕاستییەک هەیە پێویستە سەرجەم مرۆڤایەتى بزانێت ئەویش ئەوەیە کە سیستمى ئیسلامیی ئێران گەورەترین کارگەى بەرهەمهێنانى تیرۆر و بیروباوەڕ و فکرى توندڕەوییە، بۆیە ئەگەر وڵاتانى پێشکەوتوو و شارستانى و مرۆڤە ئازادیخواز و ئینساندۆست و یەکسانیخوازەکان دژایەتى تیرۆر دەکەن پێویستە هاوکار بن بۆ گۆڕانکارى لە سیستمى ئیسلامیی لە ئێراندا. پشتیوانى ماددى و مەعنەوى لە حیزبەکان و کەسایەتییە سیاسى و ڕوناکبیرییەکانى ئۆپۆزیسیۆنى کوردى ڕۆژهەڵاتى کوردستان و ئێران بکەن. بە سەرکەوتنى ئەم هێزانە نەک هەر کۆمەڵگاى ئێران بەڵکوو ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاست هەنگاوى گەورە دەنێت بەرەو بەدیهێنانى ماف و ئازادییەکان و بە شارستانى کردنى کۆمەڵگاکەیان .
یەکێک لە قوربانیانى دەستى تیرۆرى کاربەدەستانى باڵاى کۆمارى ئیسلامیی ئێران کە بە پیلانێکى داڕێژراوى کۆنەپەرستانە و دژەئینسانیانە بە جۆرێکى وەحشیگەریانە ئەنجامدرا لە وڵاتێکى بەحیساب شارستانى و مەدەنى و پێشکەوتوو، لەژێرسیستمى وڵاتێکى ئەورووپىدا مرۆڤێکى خاوەن فکروبیرکردنەوەیەکى سیکۆلار و ئازادیخواز و دێموکراتخواز کە ناخى پڕ لە بیرۆکەى جوان بوو بۆ بەرەوپێشبردنى نەتەنها کۆمەڵگاى کوردستان و ئێران بەڵکوو بۆ سەرجەم مرۆڤایەتى سوودى هەبوو بەڵام یەک زیانى بچووکیشى نەبوو، بە هەڵسوکەوت و بەهرە و بیرکردنەوە جوانەکانى نەتەنیا شایستە بوو کە حیزبێک بەڕێوەبەرێت یان کۆمەڵگاى رۆژهەڵاتى کوردستان بەڕێوەبەرێت، بەڵکوو شایستە بوو لە دەوڵەتداریدا گەورەترین کۆمەڵگاى جیهانى پێ بسپێرى و بەڕێوەى بەرێت . ئەو سەرکردەیەش زۆر بەڕێز دوکتورعەبدولرەحمان قاسملوو بوو کە هەرچى بنووسى لە ئاستىدا هەر کەمە. وێڕاى هەبوونى جیاوازى فکرى و بیرکردنەوەکانى خۆی و حیزبەکەى لەگەڵم بەڵام مرۆڤێک بوو ڕاستگۆ و بوێرو خاوەن فکرى سیکۆلار و ئازادیخواز بوو، هەقى خۆیەتى سەرجەم خەڵکى کوردستان و ئازادیخوازان قەدری مێژووی تێکۆشانى ئەو مرۆڤە بزانن و شانازى بە تیکۆشانییەوە بکرێ، ناکرێت هەرگیز لە یاد بکرێت.
دوکتورعەبدولرەحمان قاسملوو چەندین ساڵ لەمەوبەر درکى بە گەشەکردنى بیروباوەڕى توندڕەوى و تیرۆرى کردبوو کە لە لایەن کۆمارى ئیسلامیی ئێرانەوە گەشەى پێدەدرێ و هاوکارى و پشتیوانى دەکرێ.هەر بۆیە لە یەکێک لە لێدوانەکانىدا دەڵێت (هەر چەشنە تیرۆرى فکرى دەبێ لەناوبچێ و هیچ کەس نابێ لەبەر بیروباوەڕى خۆى بخرێتە ژێر فشارەوە.) هەروەها دەڵێت ( سیاسەتى ئێمە ئەوە نییە هەر کەس دۆستمان نەبێت دوژمنمانە، سیاسەتى ئێمە ئەوەیە هەر کەس دوژمنمان نەبێ دۆستمانە.)
دوکتورعەبدولرەحمان قاسملوو ئەو تێکۆشەرە ئازادیخوازە بوو کە پێى وابوو دەبێت هەر چەشنە تیرۆرێک لەناوبچێ کەواتە خاوەنى فکر و بیرکردنەوەیەکى سوودبەخش بوو بۆ مرۆڤایەتى؛ بە بیروباوەڕى خۆم مرۆڤێک لێوانلێوبوو لە مرۆڤپەروەرى و مرۆڤدۆستى و ئازادیخوازى و پێشکەوتنخوازى و ئاشتیخوازىدا، بە ئاشکرا و بەبێ سڵکردنەوە لە هیچ لەمپەڕێک هەموو ئەمانەى بەکردار بەرجەستە کردووە.
لە دەستدانى ئەم تێکۆشەرە خەمێکى بچووک نەبوو لە سەرتاسەرى کوردستان و تەواوى ئەو کەسانەى کە بۆ یەک جاربینویانە یاخود کتێب و نووسراوەکانى خوێندۆتەوە یان گوێیان لە قسەکانى گرتووە؛ بەپەرۆشەوە بوون هەرگیزیش ناتوانرێت لە یاد بکرێت ئەم تێکۆشەرە سیکۆلار و پێشکەوتنخوازە نموونەیەکى ناوازە بوو لە مێژوو تێکۆشانى کۆمەڵگاى کوردستاندا.
زۆر زۆر بە داخەوە دوکتورعەبدولرەحمان قاسملوو لە ٢٢ی پووشپەری ساڵی ١٣٦٨ بەرامبەر بە (١٣\٧\١٩٨٩) لە کاتێکدا بۆ دۆزینەوەی رێگەچارەی ئاشتیخوازانەی مەسەلەی کورد لە رۆژھەڵاتی کوردستان لەگەڵ نوێنەرانی حکومەتی کۆماری ئیسلامی ئێران لە ڤییەنای پێتەختی نەمسا لەسەر مێزی گفتوگۆ دانیشتبوو، شەھیدکرا. دوکتورعەبدولرەحمان قاسملوو سکرتێرى گشتیی حیزبی دێموکراتى کوردستانى ئێران بوو لەگەڵ چەند هاورێیەکى تردا بە ناوەکانى (عەبدوڵا قادری ئازه‌ر، دوكتور فازل رسووڵ به‌یه‌كه‌وه تیرۆر كران.) لە کاتى دانوستاندن و وتووێژ بۆ چارەسەرى کێشە و پرسى سیاسى کورد لەگەڵ ئێران لەلایەن دیپلۆمات تیرۆریستەکانى کۆمارى ئیسلامیی تیرۆر کران. لە کاتێکدا گفتوگۆى ئاشتیانە له‌گه‌ڵ كۆماری ئیسلامی ئێران ئه‌نجامداوه، هه‌موو هه‌نگاوێكیان ناوه بۆ چه‌سپاندنی مافه نه‌ته‌وه‌یی و ئینسانییه‌كانى کورد لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان، به‌ڵام حكومه‌تی كۆماری ئیسلامی به‌گشتی و خومەینی و رابه‌رانی تری کۆمارى ئیسلامی بەتایبەتى سه‌رجه‌م ئازادى و مافه‌كانی بۆ خه‌ڵكی كوردستانیان ڕه‌تكردۆته‌وه، زۆر بی ڕوحمانه ده‌ستی بردووه بۆ چه‌وسانه‌وه و كۆیله‌كردنی خه‌ڵكی كوردستان.
په‌یامی قاسملو ئه‌وه‌بوو كه نابێت مرۆڤ كۆیله بكرێت، ئینسان چ له ڕووی جه‌سته‌وه، هێزی باسك بۆ به‌رهه‌مهێنان یان له ڕووی هزری و توانه‌كانی مرۆڤ كۆیله بكرێت، كۆیله‌بونی مرۆڤ له‌ژێر هه‌ر بیانویەكه‌وه بێت ناشای‌سته و نائینسانی و به مه‌حكوم ده‌زانی. دوكتور قاسملوو خاوه‌ن فكر و ئه‌ندێشه‌یه‌كی تایبه‌ت بوو، جوان له تیۆره‌كان تێگه‌یشتبوو. له ره‌فتار و كرداری سیاسی نیشانیدابوو كه ره‌فتاری جیاوازبوو له‌وانی تر ره‌فتار و كرداری جیاوازبوو له‌و ره‌فتار و كرداره‌ی كه تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگا عاداتی پێكردبوو. وه‌كو ئه‌كته‌رێكی سیاسی خاوه‌ن كاریگه‌ری به‌هێزبوو چونكه خاوه‌ن بیركردنه‌وه‌یه‌كی سه‌ركه‌وتوبوو. ئه‌م رابه‌ره بڕوایه‌كی به‌هێزی هه‌بوو به ره‌وتی تێكۆشانی ئاشتیخوازانه هه‌ر بۆیه هیچ هه‌نگاوێكی گفتوگۆی ره‌تنه‌ده‌كرده‌وه به‌ڵكوو به‌خۆشحاڵییەوه گفتوگۆی له‌باره‌وه ده‌كرد.
زۆر بەداخەوە لە دوای تیرۆرکردنى دوکتورعەبدولرەحمان قاسملوو کەیسەکەى فیدای بەرژەوەندى ئابوورى و بازرگانى نێوان ئێران و ئوتریش کرا. هیچ دەوڵەتێکى ئەورووپى و یەکیەتى ئەورووپا و بریتانیا و کەنەدا و ئەمریکا ناوەندە ڕێکخراوەکانى تایبەت بە داکۆکى کردن لە مافەکانى مرۆڤ لە دەوڵەتە پێشکەوتووەکان هیچ جۆرە فشارێکیان نەخستە سەر کاربەدەستانى نەمسا بۆ دادگایی کردن و بەسزاگەیاندنى تاوانباران و پیلانگێڕانى ئەو ڕووداوە تیرۆریستییە لەبەرئەوەى بەرنامەى پیلانگێڕییەکە لەلایەن بەربەرسانى باڵاى کۆمارى ئیسلامیی ئێرانەوە داڕێژرابوو، بەڵام لەبەر پاراستنى بەرژەوەندى ئابوورى و بازرگانى و سیاسی ئەو کەیسە لە دادگا دیزە بە دەرخۆنە کرا. سێ (٣) ساڵ دواتر دیسان تیرۆریستانى کۆمارى ئیسلامیی ئێران لە ١٧/٩/ ١٩٩٢ لە وڵاتى ئەڵمان لە شارى بەرلین دوکتور سادق شەرەفکەندی و هاورێکانى تیرۆر دەکەن و دواتریش چەندەها کەس لە تێکۆشەران وهەڵسوڕاوانى حیزبەکانى ڕۆژهەڵاتى کوردستان و ئۆپۆزیسیۆنى ئێرانى لە باشوورى کوردستان و وڵاتانى ئەورووپایی تیرۆرکران لەلایەن تیرۆریستانى کۆمارى ئیسلامیی ئێرانەوە.
ڕێژیمى کۆنەپەرستى ئیسلامیی ئێران لە دژى خەڵکى کوردستان و تێکۆشەرانى ئازادیخواز و سیکۆلار و یەکسانیخواز بە دوو ڕێگاى زۆر وەحشیانە و دڕندانە ویستوویەتى بەر بە تێکۆشانى مەدەنى و ئازادیخوازى خەڵکى کوردستان و ئێران بگرێت ئەویش گەشەدان و بەردەوامیدان بە ئەنجامدانى لە سێدارەدانى گەنجان و لاوانى کوردى ڕۆژهەڵاتى کوردستان کە ڕۆژانە بەدرێژایی چل ساڵە بەردەوامە لەجێبەجێ کردنى و هەروەها نەخشەدانان بۆ پیلانگێڕى کارى تیرۆریستى لە دژى هەڵسوڕاوانى سیاسى ئازادیخواز و سیکۆلاریست و دێموکراسیخوازى کوردى ڕۆژهەڵاتى کوردستان و ئێران، بەڵام ڕۆژ دوایی ڕۆژ بەهۆى ئەنجامدانى کارە دژە ئینسانییەکانى و پێشێلکردنى مافەکانى مرۆڤ و گەشەدانى بە بێکارى و هەژارى و سەرکوت و ئیستبداد و چەوسانەوە و زیندانى کردن و لەسێدارەدان وتیرۆر و کوشتنى کۆڵبەرانى زەحمەتکێشەوە بەر نەفرەتى خەڵکى ئێران و ڕۆژهەڵاتى کوردستان و مرۆڤایەتى جیهان دەکەوێت، هەنگاو بە هەنگاو و ڕۆژ لەدوای ڕۆژ ئەم ڕێژیمە ئیسلامییە بەرەو ڕوخان مل دەنێ .
لە ٢٩ساله‌ی تیرۆر كردنی ئەم تێکۆشەرە ئازادیخوازەدا هه‌زاران سڵاو له یادی دوکتورعەبدولرەحمان قاسملوو و هاورێكانی
سڵاو لە یادى دوکتور شەرەفکەندى و هاوڕێکانى
سڵاو لەیادى سەرجەم ئەوانەى بوونە قوربانى دەستى تیرۆر و تیرۆریستان
هەزران سڵاو لە خانەوادە و بنەماڵەى قوربانیانى دەستى تیرۆرو تیرۆریستان
ڕیسوایش بۆ تیرۆرستان و بكوژانیان.
هه‌رگیز به‌رخودان و تێكۆشانی ئه‌م ڕابه‌ره له یاد ناچێت وه‌كوو سیمبولێكی ئازادیخوازی و ئاشتیخوازی ناوی ده‌چێته مێژووی تێكۆشانی مرۆڤایه‌تییه‌وه. له ناو خه‌ڵكی كوردستانیش نه‌وه‌دوای نه‌وه داستان و خه‌بات و بیروباوه‌ڕی ئه‌م ڕابه‌ره باس ده‌كرێ و سوود له فكر و بیروباوه‌ڕه ئینسانییه‌كه‌ی وه‌رده‌گیرێت.
ناوەڕۆکی ئەم بابەتە را و تێبینیی نووسەرە و ماڵپەڕی کوردستان میدیا لێی بەرپرسیار نییە.
