لۆقمان ئەحمەدی
بەڕێزان!
پێشەكی رێگام بدەم سپاسێكی بەڕێز ئالێكساندێر ئالڤارۆ و هەموو ئەو كەسانەی كە ئەم دەرفەتەیان بە ئێمە داواە لە پەرلەمانی ئورووپا نەزەر و بۆچونی خۆمان دەربڕین. هەروەها دەمهەوێ سپاسی ئەو ئەندام پەرلەمانانی ئورووپا و بەشداربوانی دیكە لەم میزگردەدا بكەم بۆ بەشداریتان لەم میزگردە دا.
بەڕێزان!
حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران لە سەرەتای هاتنە سەركاری كۆماری ئیسلامی ئێران تاكوو ئێستا هەموو هەوڵێكی دا بۆ بەدەستهێنانی مافە نەتەواییەكانی گەلی كورد و جێگیركردنی دێموكراسی لە ئێراندا، دیارە حیزبەكەی ئێمە پڕ نفووزترین حیزبی
ئۆپۆزیسیۆنی كوردیە و هەروەها حیزبێكە كە لەنێو ئۆپۆزیسیۆنی دێموكراتیكی ئێراندا رۆل و رێزێكی تایبەتی هەیە.
لە كاتی دامەزراندنی حیزبی ئێمەوە، كە پتر لە ٦٦ ساڵە، تاكوو ئێستا لەو باوەڕەدا بووین و هەین كە بۆ ئەوە مافی مرۆڤی تەك تەكی هاوڵاتییانی ئێران بپارێزرێ، پێویست بە یاسایەكی بنەڕەتی هەیە لە ئێراندا كە هەموو پەیماننامە نێونەتەوەییەكان لەم بوارەدا لەخۆ بگرێ و هەروەها بە روونی مافی هەموو تاكێكی ئێرانی وەكوو یەك لە یاسادا بناسرێ.
لەم پێوەندییەدا ئێمە پێمان وایە كە دەبێ ئازادیی بەیان، مافی راگەیاندن، مافی كۆبوونەوە، مافی دامەزراندنی حیزبی سیاسی و مافی خۆ كاندید كردن لە هەڵبژاردنی ئازاددا، بەبێ جیاوازی بۆ هەموو هاوڵاتییەك دەستەبەر بێ.
لە ئێرانی ئەمڕۆدا ئەم مافانە بوونی نیە، رێژیمی ئێستا ِێژیمێكی ئایینیی توندڕەوە كە هەموو ئەم مافانە لەژێر پێ دەنێ.
بێجگە لەم مافانە، حیزبی ئێمە لەو باوەڕە دایە كە بەهۆی ئەوەی كە ئێران وڵاتێكی فرە نەتەوەی فرە ئایینیە دەبێ یاسای بنەڕەتیی ئێران لە دوای كۆماری ئیسلامی مافی نەتەوە ستەم لێكراوەكانی ئێران لە بواری زمان، خۆ ئیدارە كردن، پەروەردە و بەشداری لە دەسەڵاتی سیاسیدا بە روونی بناسرێ.
هەر لەم پێوەندیەدا ئێمە لەو باوەڕە داین كە سیستیمێكی فێدراڵ، دێموكراتیك و سێكۆلار دەتوانێ هەموو مافەكانی نەتەوە و پێڕەوانی ئایینە جیاوازەكان بپارێزێ. سیستیمی فێدرالیزم بە بڕوای ئێمە دەبێ هەرێمی بێ بە پێی جیوگرافیای نەتەوەكان و دەبێ هەر نەتەوەیەك مافی خۆ ئیدارە كردنی لەم هەرێمانە هەبێ و پەرلەمان و دەوڵەتی هەرێمی پێك بێنن.
حیزبی ئێمە لەو باوەڕە دایە كە تەنها ئەم سیستمە فێدراڵیزمە دەتوانێ مافی هەموو نەتەوەكان و هەموو هاوڵاتییانی ئێران بپارێزێ، و هەروەها لەو باوەڕە داین كە سیستیمێكی فێدراڵ هەم بالانسێكی قودرەت پێك دێنێ لە ئێراندا، كە رێگا بە هیچ لایەن یان گرووپێك نادات دەسەڵات پاوان بكا، و هەم سەقامگیری لەنێو خۆی ئێران و لە ناوچەكەدا وەدی دەهێنێ.
بێجگە لەو راستیە كە ئێران لە نەتەوەكانی كورد، توركی ئازەری، عەرەب، فارس، بەلووچ و توركمان پێكهاتووە، چەندین ئایینی جیاوازیمان هەیە وەكوو موسڵمانی شیعە، سوننە، بەهایی، مەسیحی، جوولەكە، یارسان ... هتد و بە بڕوای ئێمە ئەم نەتەوە و ئایینانە تەنیا لە ئێرانێكدا كە دەسەڵات دابەش كراوە دەتوانن بە مافەكانی خۆیان بگەن.
بەڕێزان!
هەر لەم پێوەندیەدا ئێمە لەو باوەڕە داین كە تەنیا دێموكراسی ناتوانێ مافی نەتەوە جیاوازەكانی ئێران بپارێزێ، بەڵكوو وەكوو پێشتر باسم كرد دەبێ ئێران دوای كۆماری ئیسلامی، دێموكراتیك، سێكۆلار و فێدراڵ بێ بۆ ئەوە هەموو نەتەوەیەك و ئاینێك بە مافەكانی خۆی بگا.
دیارە كە باسی داهاتووی ئێران دەكەین، دەبێ باسی ئەوەش بكەین كە چۆن بگەینە ئەم جێگایەی كە باسی دەكەین. ئێمە وەكوو حیزبی دێموكرات چەندین ساڵە هەوڵمان داوە بە شێوەی جیاواز خەبات بە دژی ئەم رێژیمە بكەین و لە حاڵەتی جیاوازدا تەنانەت وتووێژمان لەگەڵ ئەم رێژیمە كردووە بۆ ئەوەی بە شێوەیەكی ئاشتیانە پرسی كورد لە ئێران چارەسەر بكەین، بەڵام وەكوو بۆ هەموو لایەك روونە ئەم رێژیمە ئامادە نەبووە بە شێوەیەكی ئاشتیانە پرسی كورد و نەتەوەكانی دیكە چارەسەر بكا.
نموونەیەكی بەرچاو تیرۆری رێبەری گەلی كورد و سكرتێری حیزبی دێموكرات، د. عەبدولڕەحمان قاسملوو لەسەر میزی وتووێژ بۆ چارەسەری ئاشتیانەی پرسی كورد لەلایەن كۆماری ئیسلامیەوە.
بێجگەلە گەلی كورد و حیزبی ئێمە، خودی جەناحەكانی كۆماری ئیسلامی كە بڕوایان بەم رێژیمە بوو و پێیان وابوو كە دەتوانن لە رێگای رێفۆرمەوە ئێران هەندێك كراوەتر بكەن سەر نەكەوتوونە و وەكوو هەمووتان ئاگادارن ئێستا بەشێكی زۆری ئەوانە كە بە رێفۆرمیست ناسراون، یان لە زیندانن یان لە پەراوێز خراون.
هەروەها كۆمەڵگای نێونەتەوەیی هەوڵێكی یەكجار زۆری داوە كە گیروگرفتەكانی لەگەڵ كۆماری ئیسلامی لەسەر پرسی بەرنامەی ناوەكیی ئەم رێژیمە و چەند پرسی دیكەی وەكوو پشتیوانیی ئێران لە گرووپە تێروریستیەكانی ناوچەكە و دەستێوەردانی ئێران لە وڵاتانی ناوچەدا لە رێگای وتووێژەوە چارەسەر بكا.
بەڵام وەكوو بۆ هەموومان روونە ئەو هەوڵانە بە ئاكام نەگەیشتن، نەك هەر ئەوە، بەڵكوو ئەم رێژیمە رۆژ بە رۆژ توندوتیژتر دەبێ و هەر پەرە بە بەرنامە ناوەكیەكەی دەدات. ئەم راستیە ئەوەمان بۆ دەسەلمێنێ كە ئەم رێژیمە نە ئامادەیە وەڵامی خەڵكی ئێران بداتەوە و نە ئامادەیە وەڵامی كۆمەڵگای نێونەتەوەی بداتەوە.
حیزبی ئێمە و ١٦ حیزبی دیكەی نەتەوە جیاوازەكانی ئێران لە بەرەیەك داین بە ناوی كۆنگرەی نەتەوەكانی ئێرانی فێدراڵ. بێجگەلە كۆنگرەی نەتەوەكان ئێمە لەو باوەڕە داین كە كۆمەڵگای نێونەتەوەیی دەبێ هەوڵ بدەن كە دەرفەت بۆ نزیك بوونەوەی ئۆپۆزیسیۆن بڕەخسێ و هەموو لایەنە جیاوازەكانی ئێران وەكوو ئالتێرناتیڤی ئەم رێژیمە ببینن، لە جیاتی ئەوەی بۆ یەك فەرد یان یەك گرووپ بگەڕن بۆ ئەوەی وەكوو ئۆپۆزیسیۆنی ئەم رێژیمە بیناسێنن.
ئەوەش رادەگەیەنین كە گۆڕینی ڕێژیم و بەدەستهێنانی مافەكانی خەڵكی ئەركی كۆمەڵانی خەڵك‌و نەتەوەكانی ئێرانی‌‌و پشتیوانی سیاسی دەرەوە دەتوانێ بۆ ئۆپۆزیسیون عامیلی موساعید بێ دیارە پشتیوانی سیاسی یەكیەتی ئوروپا دەتوانێ لەو بارەوە كاریگەری خۆێ هەبێ.
زۆر سپاس بۆ ئەم دەرفەتە
بەڕێزان!
پێشەكی رێگام بدەم سپاسێكی بەڕێز ئالێكساندێر ئالڤارۆ و هەموو ئەو كەسانەی كە ئەم دەرفەتەیان بە ئێمە داواە لە پەرلەمانی ئورووپا نەزەر و بۆچونی خۆمان دەربڕین. هەروەها دەمهەوێ سپاسی ئەو ئەندام پەرلەمانانی ئورووپا و بەشداربوانی دیكە لەم میزگردەدا بكەم بۆ بەشداریتان لەم میزگردە دا.
بەڕێزان!
حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران لە سەرەتای هاتنە سەركاری كۆماری ئیسلامی ئێران تاكوو ئێستا هەموو هەوڵێكی دا بۆ بەدەستهێنانی مافە نەتەواییەكانی گەلی كورد و جێگیركردنی دێموكراسی لە ئێراندا، دیارە حیزبەكەی ئێمە پڕ نفووزترین حیزبی
ئۆپۆزیسیۆنی كوردیە و هەروەها حیزبێكە كە لەنێو ئۆپۆزیسیۆنی دێموكراتیكی ئێراندا رۆل و رێزێكی تایبەتی هەیە.
لە كاتی دامەزراندنی حیزبی ئێمەوە، كە پتر لە ٦٦ ساڵە، تاكوو ئێستا لەو باوەڕەدا بووین و هەین كە بۆ ئەوە مافی مرۆڤی تەك تەكی هاوڵاتییانی ئێران بپارێزرێ، پێویست بە یاسایەكی بنەڕەتی هەیە لە ئێراندا كە هەموو پەیماننامە نێونەتەوەییەكان لەم بوارەدا لەخۆ بگرێ و هەروەها بە روونی مافی هەموو تاكێكی ئێرانی وەكوو یەك لە یاسادا بناسرێ.
لەم پێوەندییەدا ئێمە پێمان وایە كە دەبێ ئازادیی بەیان، مافی راگەیاندن، مافی كۆبوونەوە، مافی دامەزراندنی حیزبی سیاسی و مافی خۆ كاندید كردن لە هەڵبژاردنی ئازاددا، بەبێ جیاوازی بۆ هەموو هاوڵاتییەك دەستەبەر بێ.
لە ئێرانی ئەمڕۆدا ئەم مافانە بوونی نیە، رێژیمی ئێستا ِێژیمێكی ئایینیی توندڕەوە كە هەموو ئەم مافانە لەژێر پێ دەنێ.
بێجگە لەم مافانە، حیزبی ئێمە لەو باوەڕە دایە كە بەهۆی ئەوەی كە ئێران وڵاتێكی فرە نەتەوەی فرە ئایینیە دەبێ یاسای بنەڕەتیی ئێران لە دوای كۆماری ئیسلامی مافی نەتەوە ستەم لێكراوەكانی ئێران لە بواری زمان، خۆ ئیدارە كردن، پەروەردە و بەشداری لە دەسەڵاتی سیاسیدا بە روونی بناسرێ.
هەر لەم پێوەندیەدا ئێمە لەو باوەڕە داین كە سیستیمێكی فێدراڵ، دێموكراتیك و سێكۆلار دەتوانێ هەموو مافەكانی نەتەوە و پێڕەوانی ئایینە جیاوازەكان بپارێزێ. سیستیمی فێدرالیزم بە بڕوای ئێمە دەبێ هەرێمی بێ بە پێی جیوگرافیای نەتەوەكان و دەبێ هەر نەتەوەیەك مافی خۆ ئیدارە كردنی لەم هەرێمانە هەبێ و پەرلەمان و دەوڵەتی هەرێمی پێك بێنن.
حیزبی ئێمە لەو باوەڕە دایە كە تەنها ئەم سیستمە فێدراڵیزمە دەتوانێ مافی هەموو نەتەوەكان و هەموو هاوڵاتییانی ئێران بپارێزێ، و هەروەها لەو باوەڕە داین كە سیستیمێكی فێدراڵ هەم بالانسێكی قودرەت پێك دێنێ لە ئێراندا، كە رێگا بە هیچ لایەن یان گرووپێك نادات دەسەڵات پاوان بكا، و هەم سەقامگیری لەنێو خۆی ئێران و لە ناوچەكەدا وەدی دەهێنێ.
بێجگە لەو راستیە كە ئێران لە نەتەوەكانی كورد، توركی ئازەری، عەرەب، فارس، بەلووچ و توركمان پێكهاتووە، چەندین ئایینی جیاوازیمان هەیە وەكوو موسڵمانی شیعە، سوننە، بەهایی، مەسیحی، جوولەكە، یارسان ... هتد و بە بڕوای ئێمە ئەم نەتەوە و ئایینانە تەنیا لە ئێرانێكدا كە دەسەڵات دابەش كراوە دەتوانن بە مافەكانی خۆیان بگەن.
بەڕێزان!
هەر لەم پێوەندیەدا ئێمە لەو باوەڕە داین كە تەنیا دێموكراسی ناتوانێ مافی نەتەوە جیاوازەكانی ئێران بپارێزێ، بەڵكوو وەكوو پێشتر باسم كرد دەبێ ئێران دوای كۆماری ئیسلامی، دێموكراتیك، سێكۆلار و فێدراڵ بێ بۆ ئەوە هەموو نەتەوەیەك و ئاینێك بە مافەكانی خۆی بگا.
دیارە كە باسی داهاتووی ئێران دەكەین، دەبێ باسی ئەوەش بكەین كە چۆن بگەینە ئەم جێگایەی كە باسی دەكەین. ئێمە وەكوو حیزبی دێموكرات چەندین ساڵە هەوڵمان داوە بە شێوەی جیاواز خەبات بە دژی ئەم رێژیمە بكەین و لە حاڵەتی جیاوازدا تەنانەت وتووێژمان لەگەڵ ئەم رێژیمە كردووە بۆ ئەوەی بە شێوەیەكی ئاشتیانە پرسی كورد لە ئێران چارەسەر بكەین، بەڵام وەكوو بۆ هەموو لایەك روونە ئەم رێژیمە ئامادە نەبووە بە شێوەیەكی ئاشتیانە پرسی كورد و نەتەوەكانی دیكە چارەسەر بكا.
نموونەیەكی بەرچاو تیرۆری رێبەری گەلی كورد و سكرتێری حیزبی دێموكرات، د. عەبدولڕەحمان قاسملوو لەسەر میزی وتووێژ بۆ چارەسەری ئاشتیانەی پرسی كورد لەلایەن كۆماری ئیسلامیەوە.
بێجگەلە گەلی كورد و حیزبی ئێمە، خودی جەناحەكانی كۆماری ئیسلامی كە بڕوایان بەم رێژیمە بوو و پێیان وابوو كە دەتوانن لە رێگای رێفۆرمەوە ئێران هەندێك كراوەتر بكەن سەر نەكەوتوونە و وەكوو هەمووتان ئاگادارن ئێستا بەشێكی زۆری ئەوانە كە بە رێفۆرمیست ناسراون، یان لە زیندانن یان لە پەراوێز خراون.
هەروەها كۆمەڵگای نێونەتەوەیی هەوڵێكی یەكجار زۆری داوە كە گیروگرفتەكانی لەگەڵ كۆماری ئیسلامی لەسەر پرسی بەرنامەی ناوەكیی ئەم رێژیمە و چەند پرسی دیكەی وەكوو پشتیوانیی ئێران لە گرووپە تێروریستیەكانی ناوچەكە و دەستێوەردانی ئێران لە وڵاتانی ناوچەدا لە رێگای وتووێژەوە چارەسەر بكا.
بەڵام وەكوو بۆ هەموومان روونە ئەو هەوڵانە بە ئاكام نەگەیشتن، نەك هەر ئەوە، بەڵكوو ئەم رێژیمە رۆژ بە رۆژ توندوتیژتر دەبێ و هەر پەرە بە بەرنامە ناوەكیەكەی دەدات. ئەم راستیە ئەوەمان بۆ دەسەلمێنێ كە ئەم رێژیمە نە ئامادەیە وەڵامی خەڵكی ئێران بداتەوە و نە ئامادەیە وەڵامی كۆمەڵگای نێونەتەوەی بداتەوە.
حیزبی ئێمە و ١٦ حیزبی دیكەی نەتەوە جیاوازەكانی ئێران لە بەرەیەك داین بە ناوی كۆنگرەی نەتەوەكانی ئێرانی فێدراڵ. بێجگەلە كۆنگرەی نەتەوەكان ئێمە لەو باوەڕە داین كە كۆمەڵگای نێونەتەوەیی دەبێ هەوڵ بدەن كە دەرفەت بۆ نزیك بوونەوەی ئۆپۆزیسیۆن بڕەخسێ و هەموو لایەنە جیاوازەكانی ئێران وەكوو ئالتێرناتیڤی ئەم رێژیمە ببینن، لە جیاتی ئەوەی بۆ یەك فەرد یان یەك گرووپ بگەڕن بۆ ئەوەی وەكوو ئۆپۆزیسیۆنی ئەم رێژیمە بیناسێنن.
ئەوەش رادەگەیەنین كە گۆڕینی ڕێژیم و بەدەستهێنانی مافەكانی خەڵكی ئەركی كۆمەڵانی خەڵك‌و نەتەوەكانی ئێرانی‌‌و پشتیوانی سیاسی دەرەوە دەتوانێ بۆ ئۆپۆزیسیون عامیلی موساعید بێ دیارە پشتیوانی سیاسی یەكیەتی ئوروپا دەتوانێ لەو بارەوە كاریگەری خۆێ هەبێ.
زۆر سپاس بۆ ئەم دەرفەتە
