پرسی حوزووری پێشمەرگە لە کوردستانی ئێران، پێویستی و سەرەتییەکان، پۆتانسیەلەکانی خەبات لەم پارچەی کوردستان، جێگە و پێگەی ڕاسان، پێویستییە هەنووکەییەکانی ڕاسان ئەو مژارانەن کە لەم وتووێژەی "کوردستان میدیا" لەگەڵ بەڕێز عەبدوڵا ڕەسولی چالاکی سیاسی هاتوونەتە ئاراوە کە سەرنجتانی بۆ ڕادەکیشین:
١ ـ ئایا لەم هەلومەرجە سیاسییەی ئێستای ناوچە بەگشتی و ئێران بە تایبەتی، بارودۆخ گونجاوە بۆ حوزووری پێشمەرگەی حیزبەكانی خۆرهەڵاتی كوردستان؟
و: لە بارودۆخێكدا كە ئێستا لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و بە تایبەتی لە ئێران هاتۆتە ئاراوە چاوەڕوانی ئەوە دەكرێت گۆڕانكاری گەورە لە ناوچەكەدا رووبدات. بە پێی ئەو هۆكارانەی ئێستا لە بەردەستدان بێگومان درەنگ یا زوو ئەو گۆڕانكاریانە لە ناوچەكە و بە تایبەت لە ئێراندا روودەدەن. بە لەبەرچاوگرتنی گۆڕانكارییانەی ئەم دواییانەی ناوچەكە و بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەش كە لە ئێراندا هەمیشە ئەو گرووپ و لایەنانە دەسەڵاتدار بوون كە هەمیشە بە شێوەیەك لە شێوەكان خاوەنی هێز بوون ( هێز بە مانای نیزامی و كۆمەڵایەتی) بۆیە دەتوانم بڵێم بۆ ئەوەی نەتەوەی كورد جارێكی دیكە نەبێتەوە ژێردەستە ئەوا پێویستی بەوەیە بە دوو ئامانج هێزی پێشمەرگەی کوردستان بەهێزتر بکرێ، یەكەم لەبەر ئەوەی پرۆسەی رزگاری خێراتر بكات و دووەم لەبەر ئەوەی لە داهاتوودا ببێتە هێزێك كە بكرێت نەك پارێزەری دەسكەوتەكان بێت بەڵكوو دەسكەوتی زیاتریش دەستەبەر بكات. ئەمەش بە بێ‌بوونی چەك و خەباتی جیددیتر و هێزی چەكداری نەتەوەیی دەستەبەر نابێت.
بۆ ئەوەی كورد بتوانێت ببێتە ئەكتەرێكی شوێندانەر لە سەر داهاتووی ئێران و ئەم جارە ئاراستەی رووداوەكان لە قازانجی نەتەوەكەی بگۆڕێت پێویستی بە خەباتی چەكدارییە، هەڵبەتە خەباتێكی چەكداری كە بەرگریكارانە نەبێت بەڵكوو خەباتێك بێت بۆ ئەوەی لە گەشەكردندا بێت نەك لە پاشەكشە و بەرگریدا.
٢ـ بڕێك لە لایەنی سیاسی لە دەربڕینەكانیاندا رەخنە لە حوزووری پێشمەرگە لە خۆرهەڵاتی كوردستان دەگرن و پێیان وایە پێگەی خەباتی مەدەنی دەخاتە مەترسییەوە، ڕای ئێوە لەمبارەیەوە چییە؟
و: پێش ئەوەی بڕۆمە سەر وەڵامی ئەو لایەنانە پێویستە بڵێم لە دیپلۆماسی و زانستی سیاسەتدا شتێكی گرنگ هەیە كە دەڵێت: " كاتێك دیپلۆماسی شكستی هێنا، شەڕ دەست پێدەكات" هەڵبەتە بەلەبەرچاوگرتنی ئەوەش كە دیپلۆماسی كۆتایی بە شەڕ دێنێت دەتوانم بڵێم شەڕ خۆی بەشێكی گرنگ لە هێزە و نەتەوەی بێهێز بۆ پاراستنی دەسكەوتەكانی یاخود بۆ پاراستنی بوونی خۆی ئەوا گۆڕی خۆی بەدەستی خۆی هەڵدەكەنێت.
هەر كۆمەڵگایەكی مرۆڤایەتی و هەر نەتەوەیەك لە چەند یەكەی كۆمەڵایەتی پێك دێت، لە كۆمەڵگایەكی تەواو ئاساییشدا ئەوا ئەركی یەكەی نیزامی پاراستنی یەكەكانی پەروەردە، ئایین، كلتور، سیاسەت و هتدە. لەڕاستیدا لە هەر كۆمەڵگایەك لە ئەمریكاوە هەتا ژێردەستەترین نەتەوەكان كە ئێستا لە جیهاندا بوونیان هەیە پەیوەندییەكی ئۆرگانیك لە نێوان یەكە ئاماژەپێدراوەكانی كۆمەڵگا و هێزی نیزامیدا هەیە. چەندە هێزی سەربازی لە بەرامبەر مەترسییەكانی دەرەوە بەهێزتر بێت ئەوا پاراستنی یەكەكانی دیكە لاوازترە بەڵام لەو حاڵەتەی كە هەندێ لایەن تەنها خەباتی نەتەوەیەك دەبەستنەوە بە شێوازێكەوە ئەوا پێویستە بڵێم بە هیچ شێوەیەك توانایی تێگەیشتنی ئۆرگانیكییان لە كۆمەڵگا نییە و بەردەوام بە شێوەیەكی میكانیكی و تاكرەهەندی سەیری دەكەن. لەم حاڵەتەدا و لەم بارودۆخەدا كە ماوەی بیست ساڵە خەباتی مەدەنی لە خۆرهەڵاتی كوردستان چالاكە، ئەوا پێویستە پرسیار بكرێت خەباتی مەدەنی دەستكەوتی چی بووە؟ رەنگە زۆر كەس پرسیار بكەن و بڵێن رێكخستنی كۆمەڵگا و بۆ نمونە مانگرتنی ٢١ی خەرمانان. بەڵام من لەو باوەڕەدام پێویستە ئێمە دوو شتی گرنگ لە یەكتر جیا بكەینەوە یەكەم خەباتی جەماوەری بەرفراوان و دووەم خەباتی مەدەنی. بەڵێ مانگرتنی ٢١ی خەرمانان مانگرتنی جەماوەرییە، بەڵام خەباتی مەدەنی دروستكردنی رێكخراوی مەدەنی و رۆژنامەنووسی و.... لە كۆمەڵگادا بووە. بە ڕای من ئەوانەی كە دەیانەوێت گرنگی بە خەباتی مەدەنی بدەن ئەوا لە ئەنجامدا و كاركردی هەوڵەكەیان لە دوو ئەنجام بەدەر نابێت. یەكەم تووشی پارچەپارچە بوون لە نێوچوون دەبن، یاخود ئەوەندە هێزی چەك و خەباتی جەماوەری لەدەست دەدەن كە ناچار دەبن لە ئاستی خەباتی مەدەنی سواڵكەری دیپلۆماسی و سیاسی بكەن.
لە دواییدا بەڕای من ئەگەر خەباتی رزگاریخوازی نەتەوەی كورد وەكوو ئۆرگانێكی زیندوو سەیر بكەین، ئەوان هەموو شێوازەكان بە بێ كەموكۆڕی بوونیان زەرورییە. بەڵام ئەگەر بمانەوێت لە قوناغێك یەكێكیان زیاتر گرنگی پێ بدەین بە تایبەت لەم قوناغەدا كە ئێران پێویستی بە دوایین زەربەیە ئەوا لە ئاستی كاركردی بزوتنەوە لە جیاتی گەشەكردن حاڵەتی پوكانەوە پەیدا دەكات.
٣ـ وڵاتانی خۆرئاوایی ئایا پێشوازییان لە حوزوری پێشمەرگە لە خۆرهەڵاتی كوردستان كردووە؟
و: دونیای سیاسەت، دونیای بەرژەوەندییە، نەك دونیای پشتیوانی و بەزەیی. دونیای خەبات دونیای خۆبەختكردنە بۆ دەسكەوت و بەرژەوەندی گشتی. لەڕاستیدا كاتێك بزوتنەوەیەك یا شۆڕشگێڕانێك بە دووی پشتیوانی دیپلۆماسیدا دەگەڕێن پێویستە بەشوێن دوو خاڵدا بگەڕێن. یەكەم چەندە بەرژەوەندیی هاوبەشیان هەیە. دووەم چۆن دەتوانین زیاتر لە دوژمن بەرژەوەندی لایەنی بەرامبەری دابین بكات.
ئەوەی روون و ئاشكرایە لە حاڵەتی شۆڕشدا هیچ نەتەوەیەك ناتوانێت زیاتر لە دوژمنی بەرژەوەندی وڵاتانی دیكە دابین بكات ( هەڵبەتە حاڵەتی بەدەریش هەیە و رەنگە دروستیش ببێت وەكو حاڵەتی سەربەخۆیی ئەمریكا و پەیوەندییان لەگەڵ فەرەنسا بەدژی بەریتانیا). بۆیە ئەوەی بۆ ئێمە دەمێنێتەوە ئەوەیە كە بەرژەوەندی هاوبەشی ئێمە و وڵاتانی خۆرئاوایی لە چیدا یەك دەگرێتەوە بۆ نەمانی ئێران. روون و ئاشكرایە كە لەبەر ئەوەی ئێران لە دیوێكدا هەموو خۆرهەڵاتی ناوەڕاستی خستۆتە مەترسییەوە و دەستی لە تێكڕای ناوچەكە وەرداوە و لە هەوڵی دروستكردنی ئێمپراتۆریای شیعە لە ناوچەكەدایە و ئەگەر پێشی پێ نەگیریت نەخشەی ناوچەكە بە شێوەیەكی ناشیرین دەگۆڕیت، لێرەوە بەرژەوەندی كورد و وڵاتانی خۆرئاوایی یەك دەگرێتەوە. بێگومانیش بەشێك لە وڵاتانی خۆرئاوایی ئەوەیان پێ خۆشە كە ئێران لاواز ببێت. باشترین رێگاش لاوازبوونە لە ئاستی ناوخۆیی جوگرافیایی ئێران. بۆیە ئەگەری ئەوە هەیە پشتیوانی لە هەموو هێزێك بكەن كە بتوانێت توانایی نیزامی و سەربازیی ئێران لاواز بكات یاخود لە ئاستی سەربازیش بێت سەرقاڵی بكات.
٤ ـ ئایا خەباتی حیزبە كوردییەكان لە كوردستانی ئێران كاریگەری لەسەر جووڵانەوەی ئازادیخوازانەی نەتەوە بندەستەكانیتر لە چوارچێوەی ئێراندا هەبووە؟
و: بێگومان بە هۆی ئەوەی نەتەوە بندەستەكانی ئێران ماوەی چەندین ساڵە لە فەزایەكی جوگرافیاییدا پێكەوە دەژین و هەندێ پەیوەندییان پێكەوە پەیدا كردووە، ئەوا چالاكی هەر یەك لە نەتەوە بندەستەكان كاریگەری لەسەر ئەوانیتر دادەنێت. ئەمەش بە مانای ئەوەیە كە لە بچوكترین ئاستی چاولێکەری هەتا بەرزترین ئاستی دیپلۆماسی و رێكخستن نەتەوەكانی دیكەی ئێران لە ژێر كاریگەری خەباتی نەتەوەی كورددان. لەبەر ئەوەی نەتەوەی كورد لە سەرەتای تەمەنی كۆماری ئیسلامییەوە دژی ئەو حكومەتە بووە و ئەم دژایەتییە هەم ئەزمونی پێداوە و هەمیش ئێعتبار. كەواتە هەر جۆرە چالاكییەكی سیاسی و مەدەنی و نیزامی كورد لە بەرامبەر كۆماری ئیسلامی لەبەر بوونی ئەزمون و ئێعتبار كاریگەری لەسەر نەتەوەكانی دیكەی ئێرانیش دادەنێت و رەنگە بمانەوێت نمونەش ببینینەوە كۆنگرەی نەتەوەكانی ئێرانی فیدراڵ شوێنێك بێت بۆ ئەوەی نەتەوەكان پەیوەندییان پێكەوە هەبێت.
٥ ـ لەڕوانگەی بەڕێزتانەوە خاڵە لاوازەكانی خەباتی ئێستا چین و چۆن هەنگاو بەرەو چارەسەركردنیان هەڵبگیریت؟
و: خەباتی نوێ كە لە ژێر ناویی راسان دەستی پێكردووە و لە هەوڵدایە خەباتی شار و شاخ ببەستێ بە یەكترەوە، بێگومان دەبێ چەند شت لەبەرچاو بگرێت. یەكەم ئەوەیە كە نابێت هەڵەكانی پێشوو دوبارە بكرێنەوە و خەباتی کورد بكەوێتە حاڵەتی بەرگرییەوە. دووەم نابێت قەتیس ببێتە ناوچەیەكی دیاریكراو و پێویستە لە سەرتاسەری خۆرهەڵاتی كوردستان خەباتكارانی شاخ ببنە پشتیوانی خەباتكارانی شار بەو مانایە كە خەباتكارانی شاخ ببنە قەڵای پۆڵایینی پشتیوانی لە خەباتكارانی شار بۆ ئەوەی دوژمن بكەوێتە نێوان مەنگەنەوە و لە ترسی خەباتكارانی شاخ نەتوانێت گوشاری زۆر لەسەر خەباتكارانی شار دروست بكات. ئەگەریش دروستی بكات ئەوا ئاگر و گڕی خەبات بەتینتر ببێت.
ئەوەی تا ئێستا وەكو رەخنەی جەوهەری لە خەباتی چەكداری كورد و بە تایبەت خەباتی چەند دەیەی رابردوو گیراوە ئەوەیە كە بەرگری بووە. بەڵام لەڕاستیدا بەشی زۆری پێكهاتەی هەر خەباتێك هێرشبەرانەیە بۆ رزگاری بۆیە پێویستە بیر لەو بەشەی بکرێتەوە.
پێویستی دیكەی خەباتی چەكداری ئەمڕۆ ئەوەیە كە دەبێ لە ئاستی كۆمەڵایەتی و جوگرافیایی گشتگیر بێت و بتوانێت لە ئاستە جیاوازەكانی نەتەوەدا رێكخستنی هەبێت. نەك وەكوو پێشوو بەشێك لە جوگرافیا بگرین و بەشی دیكەی دەستمان پێ رانەگات.
