لە یادى (٣٠) ساڵەى تیرۆرکردنیدا

قاسملوو سیمبولی گەلى کورد یان حزبى دیموکرات؟

ئەنوەر حسێن (بازگر)

قاسملۆ کێ یە؟

قسە لەسەر كەسێك دەكەین:

-سیاسەتمەدار، دیبلۆمات، پێشمەرگە، تێكۆشەر، نوسەر، كارێزما، قسە خۆش، دیموكراسیخواز، چەپ، ماركسیست و سۆسیالیست، كەسێكی نەتەوەیی، دیموكرات، كەسایەتییەكی سیاسی گلۆباڵ، كەسایەتییەكی ئەنترناسیۆناڵ

بەڵام تیرۆرکردنى واتا باس لە ڕووداوێك دەكەین، كە هەر دەڵێی دوێنێ ڕوویداوە، هێندە بەسوێ و ئازارە، ڕەنگە هێشتا قبوڵكردنی سەخت و دژوار بێت، یەكێك لە ڕابەرانی بزوتنەوەی حەقخوازانەی خەڵكی كوردستان و یەكێك لەڕابەرانی كارێزمایی حزبی دیموكرات بەفیزیكی لەناوماندا نییە، بەڵام ئایدیا وئارمان و ڕێبازەكەی هێشتا سیمبوڵی شۆڕش و قوربانیدان و خۆڕاگریە وەكو خۆیشی دەڵێت "باشترین  خەڵات بۆ شەهیدان درێژەپێدانی ڕێگاكەیانە".

واتا كۆبوونەوەو ڕێزگرتن لە د.قاسملۆ و پرۆتستۆكردنی ئەو كردەوەيە، هەر ڕێك درێژەپێدانی ڕێگایەكەیەتی.

چونكە گەر حزبی دیموكرات، سەدان سەروەری مێژوویی، سیاسی و نیشتمانی گەورەی هەبووبێت، یان هەبێت لە ناویاندا، یەكێك لەشانازی و سەروەرییەكانی قاسملۆیە.

ئەوەش نەك تەنها لەبەرئەوەی كە سكرتێری حزبی دیموكرات بووە، نەخێر، بەڵكو لەبەرئەوەی د.قاسملۆ بۆخۆی كەسایەتیەكی گلۆباڵ بوو تا لۆكاڵ.

ئەو لەسەر ئاستی دونیا، وەكو یەكێك لە ڕابەرانی كورد دەناسراو سەیری دەكرا، پێش ئەوەی وەكو سكرتێری حزبەكەی بناسرێت، دەكرا قاسملۆ هێشتا لەناوماندابوایە. یان لەگەڵ حزبی دیموكراتیش نەبوایە، بەڵام هیچكام لەوانە لە ڕۆڵ و كاریگەری و كەسایەتی و سیمبولیزمی ئەوی كەم نەدەكردەوە. هەرگیز نەدەگوترا بەوەها حاڵیكیشەوە وەك یەكێك لەڕابەرانی بزوتنەوەی كوردایەتی و نیشتمانی قبوڵ نەكرێت.

 ڕەنگە یەكێك لەفاكتۆرەكانی ئەم ڕۆڵەی د.قاسملۆ بێت، كاتێك باسی قازی دەكرێت، بێ سێ و دوو باس لە قاسملۆش دەكرێت.

یان كاتێك باس لەخەباتی ڕۆژهەڵاتی كوردستان دەكرێت، لەپاڵ دەیان شەهید و سەركردەی تردا، ناوی قاسملۆ دێتە گۆرێ.

تەنانەت كە باس لەیەكێك لە نزیكترین دۆستە خۆرئاواییەكانی كورد دەكرێت لەسەر ئاستی جیهانیدا، ممكن نییە قاسملۆ بەحس و باس نەبێت، یان كە باس لەحزبی دیموكرات دەكرێت، بێ سێ و دوو بڵێن حزبەكەی قاسملۆ.

بۆیە، هەندێكجار یان زۆرتر لە جارێك، حزبی كوردی توشی هەڵەیەكی مێژوویی، سیاسی و نەتەوەیی دەبێت كە سەركردە و كارێزماكانیان تەنها و تەنها بەموڵكی حزبێكی بچكۆڵە دەبینن، تا سەركردەیەكی كوردستانی، یان  هێومانیست، یان گلۆباڵ.

بۆیە حزبی دیموكرات، هەرگیزا و هەرگیز نابێت ڕێگا بدات، قاسملۆ، فكر، ئایدۆلۆژیا و كارێزمابوونی و ڕێباز و خەت و وجوود، تەنانەت شەهیدبوون و مەرگیشی بەتەنیا بەسەروەری بۆ دیموكرات بزانێت و بەس.

 مەبەستمە بڵێم، گەر حزبی دیموكرات وەها بیربكاتەوە لەهەمبەر د.قاسملۆ، بێگومان هەوڵێكە بۆ بچووكردنەوەی كەسایەتیەكی گەورە، لەچوارچێوەیەكی بچووك و لۆكاڵی حزبی، كە یەكەم زەرەمەند خودی حزبی دیموكرات دەبێت.

- كە بۆچوونی من، حزبی دیموكرات. گەر بە عەلەنی ئەوەی ڕانەگەیاندبێ، كە قاسملۆ هى هەموانە یان لانیكەم هی ئەكسەریەتی خەڵكی كوردستانە، بەڵام ئەوەشی نەشاردۆتەوە كە زۆرتر وەكو سكرتێری حزبەكەی ناساندويەتى، دەتوانم نمونەی زۆر بێنمەوە بەتایبەت بۆ ئەو ڕابەرانەی كە شەهیدبوون یان گیانیان لەدەستداوە، كە دەكرا هەر لە ڕێگای خودی حزبەكانیانەوە گەورەتر نیشانبدرێت و بكرێنە سیمبوڵی هەموان، موڵكی هەموان، بەڵام كە نەیانكرد، حزبەكانیان زەرەیان كرد چونكە بەوە دڵی هەزران كەسیان ڕەنجاند، كە كارێزمایەك وەكو موڵكی حزبێك ناسێنرا.

لەمبارەیەوە حزبی دیموكرات لە بەرامبەر قازی محەمەد باشتر مامەڵەی كرد و شوێنی خۆیشی گرت و تا ئەم ساتەش لەسەر ئاستی هەرچوار پارچەی كوردستان وەها سەیری دەكرێت کە موڵکى هەموو کوردە و پێموایە لە چل ملیۆن کەس، چوار کورد نادۆزیتەوە دژى قازى محەمەد بێ و بە موڵکى خۆى نەزانێت.

ئەم تێڕوانینە مانای ئەوە نییە كە حزبی دیموكرات شانازی بە قاسملۆ نەكات، بەڵام دەبێ ڕێگابدات، ڕێگا خۆشبكات بۆ ئەوەی خەڵكانیتریش بە هی خۆیانى بزانن.

چونكە ئەوە واقیعە، گەر غیابی مام جەلال بە (ی.ن.ك) دیارە، كە بێگومان دیارە. گەر غیابى مەلا مستەفا بە پارتییەوە دیارە. کە دیارە. گەر غیابی ئۆجەلان بە(pkk)وە دیارە، كە بێگومان دیارە، گەر غیابی فوئاد مستەفا سوڵتانى بە كۆمەڵەوە دیارە، بێگومانیشم كە غیابی د.قاسملۆش بەحزبی دیموكراتەوە دیارە.

بەڵام گەر ئەنجامگیری ئەم بۆچوونە كۆبكەینەوە، غیابی هەموويان بەكورد و كێشە ڕەواكەیەوە دیارە.

غیابی هەموويان، چەندە كاریگەری نێگەتیڤی لەسەر ڕەوتی حزبەكانیان هەیە، چەند هێندە كاریگەری لەسەر گەلی كورد خەبات و تێكۆشان و ناسینەوەی بزوتنەوەكەوە هەیە.

ئەم بۆچوونەی من ڕەنگە خەڵكانێك بە سۆز و عاتیفەی بزانن، ڕەنگە گلەیی ئەوانە ڕاستیشی تێدابێت، چونكە ئامار و فاكتێكی كۆنكرێتیم پێ نییە، ئەگەرچی سەد دەرسەد یەقینم هەیە.

بەڵام ئەمە كاری حزبی دیموكراتە، سەبارەت بەقاسملۆ ئەمە بكاتە فاكت و لە ڕێگەی دراسە، لێكۆڵینەوە و دروستكردنی سەنتەرێكی لێكۆڵینەوەی تایبەت بیخاتە بەردەست.

ئەگەر چی دەبێت دان بەوەشدابنێم. هێشتا هەندێك لە دژەكان، یان لەمێژوییەكی خوێناوی ڕابردوو تێنگەیشن و نەناسین و تەئیدی ئەم فاكت و لێكۆڵینەوانە نەكەن، یان پێیان وابێت قاسملۆش بێ كەموكوڕیی نەبووە و هەرگیز وەكو كارەكتەری سەرەكی و كارێزماتێكی نەتەوەیی نایناسن، كە دەكرێت ئەوەش بە بۆچونێك بزانین.

دەبێت ئەوەش بە ئاسایی و ئاسانی قبوڵ بكەین، كە دوژمنانی  گەلی كورد لەپێشەوەی ئەو بۆچوونەن بەردەوام ئەوە دەڵێنەوە و دەیانەوێت كەسایەتی د.قاسملۆ و خەت و ڕێبازەكەی كەم بكەنەوە، كە زۆر درۆزنانە ئەمانە دەڵێن، چونكە دەیان ساڵ بەدوایدا وێل بوون، كە تیرۆری بكەن سەرئەنجام بەداخەوە كە كردیان.

واتا تیرۆركردنەكەشی كە هەر لەو كارێزماتیك و گەورەیی و بەهێزییەوە بوو، چونكە پێیانوابوو، بەتیرۆركردنی قاسملۆ بزوتنەوەكە، حزبەكە و خەباتەكە كۆتاییدێت.

بەڵام بەهەڵەداچوون. وەکو چۆن لە دەستگیرکردنى ئۆجەلاندا بەهەڵەچوون لەمبارەبەوە، چونكە نەك وا دەرنەچوو، حزبەكە و خەباتەكە بەردەوامە ئەوەشیان بیرچوو، كە دەتوانن قاسملۆ تیرۆر بكەن، بەڵام ناتوانن ڕێگا و ڕێباز و ئامانجەكەی بكوژن.

پێگەو ڕۆڵی د.قاسملۆو حزبی دیموكرات

د.قاسملۆ بەو پێیەی زوو لەگەڵ كۆمەڵگەی خۆرئاوادا تێكەڵبوو، كەوتە ژێر كاریگەری ئەو كلتورە خۆرئاواییە مۆدێرنەوە، كە ڕەنگبێت هەندێك لەو چەمك، فەلسەفە و بۆچونانە بۆ ئەوكات بۆ گەلی كورد تازە بوو، بەڵام قاسملۆ توانی ئەو چەمك و مەفهومانە بگوێزێتەوە، كە لە ئێستای خەباتی سیاسی گەلی كورد، ناوچەكە و جیهانیشدا كاریگەری گەورەیان هەیە و داناوە.

یەكەم: د.قاسملۆ گەر خاوەنی تێزی گواستنەوەی دیموكراسی خۆرئاوایی نەبێت بۆ كوردستان: یان لانیكەم لە ڕۆژهەڵات، بەڵام یەكێكە لەپێشڕەوانی ئەم میتۆد – ڕێبازە _ گواستنەوەی دیموكراسی- چەمكەكانی لیبرالیزم _ ئازادییە شەخسییەكان _ فەردییەكان _ بزوتنەوە كۆمەڵایەتییەكان.

دووەم: د. قاسملۆ ڕۆڵی هەبوو لە گواستنەوەی فكر و ئایدیای سۆسیال دیموكراسی: و زوو دركی بەگرنگی ڕێباز و ڕەوتی سۆسیال دیموكراسی كردبوو، كە چینی ناوەڕاست، چەندە ڕۆڵی لەكۆمەڵگەدا هەیە دەتوانێت خزمەتی گەورە بەشۆڕش بكات .

واتە قاسملۆ لە دەورانێكدا كە گەرمەی ڕەوت و ڕێبازی ماركسیزم _ ماوئیزم _ قسە و باس بوو لەكۆمۆنیزمی كرێكاری، فكری لە گواستنەوەی ڕەوتی سۆسیال دیموكراسی بۆ كوردستان دەكردەوە، کاریگەریشی دانا .

ئەگەر چی خودی قاسملۆ خۆیشی كەسێكی چەپ و ماركسیست بوو، چ لەدەورانی گەنجی سەردەمی حزبی تودە، چ دواتر وەكو كەسایەتی كوردی سۆسیالیست مایەوە .

بەڵام دەكرێت بڵێین دیسان د. قاسملۆ، یەكێكە لەڕابەڕانی گواستنەوەی ڕەوتی سۆسیال دیموكراسی بۆ كۆمەڵگەی كوردستان.

سێیەم: ڕۆڵى ڕوو لە گەشەى لە ناو سۆسیالیست ئینتەرناسیۆناڵ (si) ڕێكخراوی سۆسیالست ئینتەرناسیۆناڵ وەكو دووەم و گەورەترین ڕێكخراوی نێودەوڵەتی، كە زۆرترین حزبە سۆسیال – دیموكرات، دیموكرات تێیدا ئەندامن ڕۆڵ و كاریگەری گەورەی هەیە لەسەر گەشەی دیموكراسی و ئازادییەكان و بەشێكی زۆر لەحزبە گەورەكان دونیا تێیدا ئەندامن و بەشێك لەوانە حكومەتەكانیان بەدەستەوەیە و هەندێك لەوانە سەرۆك حكومەت و دەوڵەتی وڵاتانی دیموكراسین لە جیهاندا.

د.قاسملۆ زۆرتر لە هەموو كەسێک لە كوردستاندا، دركی بەگرنگی ئەم ڕێكخراوە كردبوو، بۆیە یەكەم كەسە لەناو حیزبى سیاسى کوردیدا. لەناو گەلی كورددا، لەم ڕێكخراوە ببێتە ئەندام لە ١٩٨٦ لە (١٧) هەمین كۆنگرەی (SI) لە لیمای پایتەختی پیرۆ بەشداری دەكات، وەكو یەكەم كەسایەتی كورد، حزبەكەشی وەك یەكەم حزبی كوردیش بەشدار دەبێت.

زۆریش هەوڵیدا كە یەكێتی نیشتمانی ببێتە ئەندامی (si) و كاریگەری لەسەر دۆستە خۆرئاواییەكانی دانا بۆ پشتیوانیكردن لە یەكێتی و بە ئەندام وەرگرتنی لە (si) و شۆڕشەكەی.

دواتر لە ١١ سێبتمبەری ١٩٩٦ لە(٢٠) هەمین كۆنگرەی (SI) لە ئەمەریكا، حزبی دیموكرات بە ئەندام وەردەگیرێت، دواتریش بەهۆی مام جەلال (ی.ن.ك) و خەڵكانی تر، (ی.ن.ك) و (HDP) و كۆمەڵەی شۆڕشگێرى زەحمەتکێشانى کوردستان و کۆمەڵەى زەحمەتکێشانى کوردستان و حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران وەكو بەشدار و ئەندام و چاودێر بەشداربوون، واتا لەم مەحفەلە نێودەوڵەتییە گەورەدا قاسملۆ ڕۆڵی یەكجار گەورەی گێڕا.

واتا قاسملۆ، زووتر دركی بەگرنگی ڕووداوەكان و بابەتەكان دەكرد و دەیتوانی پێشبینی شتەكان بكات.

چوارەم: خەباتی دیبلۆماسی قاسملۆ، هێندە بە باوەڕوو بە ئیمان بوو، دواجار گیانی خۆی لە پێناودا بەخشی، لەكاتێكدا دەیزانی لەگەڵ چ مەترسییەک بەرەوڕووە، بەڵام ئیمان و عەقیدە و ئارمانەكانی وایان پێدەگوت، كە نابێت دەستبەرداری خەباتی دبلۆماسی بێت، گەر بە گیانی خۆیشی بێت.

واتا ڕەنگە تیرۆری د.قاسملۆ، چەندی پەیوەندی و پەیگری بە خەباتی ڕەوای گەلی كورد هەبووبێت بۆ سەندنی مافەكانی، ڕەنگە هێندەش لە ڕەوایی بۆ خەباتی دبلۆماسی بووبێت.

پێنجەم: بیرورای د.قاسملۆ بە خەباتی چەكداری هیچ پارادۆكسێكی تێدانییە، لەگەڵ خەباتی دبلۆماسی و ئاشتیخوازانەی، بەو دەلیلەی قاسملۆ دەیان ساڵ لەخەباتی چەكداری شەهید نەبوو، بەڵام لەپێناو ئاشتی، خەباتی دبلۆماسی ڕێگای بەختكرد.

شەشەم: پەیوەندی دیبلۆماسى لەگەڵ وڵاتان: د.قاسملۆ پەیوەندی لەگەڵ وڵاتانی ناوچەكە و بەتایبەتی ئەو وڵاتانەی كوردی بەسەردا دابەشكراوە، بە گرنگ دەزانێ بۆ نەیاری وڵاتەكانیان. واتا پەیوەندی خۆیی و حزبی دیموكراتی لەگەڵ توركیا و عێراقی نەباری ئێران، بە ئاسایی دەزانی، بۆ كەڵك وەرگرتن لەباری سیاسی، دارایی جیۆپۆلۆتیك، جوگرافی و هاتووچۆ.كە ئەوەی بۆ كوردەكانی عێراق و توركیاش، بەڕەوا دەزانی و خودی خۆیشی لەم پێشنیارەدا كاریگەر و هاوكاربوو.

بەڵام ئەوەی بۆ د.قاسملۆ گرنگبوو، ئەوەبوو، كە ئەو پەیوەندییە لەسەر حسابی گەلی كورد لەپارچەكانی تر و حزبە شۆڕشگێرەكانی ئەو پارچانە نەبێت.

وەكو چۆن خۆیی و دیموكرات پەیوەندیان لەگەڵ عێراق و سەدام حسێن –ى، نەیاری یەكێتی نیشتیمانى کوردستان هەبوو، بەڵام پرەنسیپە گرنگەكە لەو پەیوەنديیە خاڵێكی مۆراڵی، كوردایەتی و شۆڕشگێری ئەوە بووە، كە دژی بزوتنەوەی حەقخوازانەی پارچەكانی تر نەبووە.

هەربۆیە سەرنج بۆ دووخاڵ ڕادەكێشم:

یەكەم: د.قاسملۆ یەكێك بوو لەلایەنە گرنگەكانی دانوستانی یەكێتی نیشتیمانى کوردستان و حزبی بەعس لەساڵی (١٩٨٤) ڕۆڵی گەورەی گێرا لەو دیالۆگانەدا.

دووەم: پاش پاشەكشەی بەعس لەساڵی (١٩٩١) لەكوردستان و ڕوخانیشی لەساڵی (٢٠٠٣)، تائێستاش خۆشبەختانە هیچ فاكت و بەڵگە و دیكۆمێنتێكی كۆمەڵە و دیموكرات، یان قاسملۆ و سەركردەی هێزەكانی ڕۆژهەڵات نەكەوتە دەست خەڵك و حزبەكان، كە نیشانیبدات هاوكاری بەعسیانكردوە، یان ئەو پرەنسیپەیان شكاندبێت، لەكاتێكدا جاش، جاسوسەكان و بەعسيیەكان هەندێكیان لەناو حزبەكانی باشوردا بوون.

سێیەم: خاڵی گرنگ لێرەدا ئەوەیە، كە د.قاسملۆ یەكێكبوو لەو سەركردانەی لە سەدام حسێن نزیكبوە (سەرەڕای ئەوەی هەموومان دەزانین سەدام چیبوو) دیداری هەبووە، سەدام حسێن ڕێزی لێدەگرت، بەڵام هەرگیز قاسملۆ قبوڵی داواكانی بەعس و سەدامی نەكردوە، كە ئەمە زۆر سەختە لەگەڵ گەورەترین دیكتاتۆری دونیا سەروكارت هەبێت و مامەڵەی سیاسی بكەی، كە بە سەدان هەزار كەس لەسەر هەڵوێستەكانی لەسەر دەستی ئەو لە سێدارەدرابن، بەڵام نەچێتە ژێرباری سادەترین تەكلیف و داوایەوە و پارێزگاری لە ئامانج و دۆستایەتی پارچەكانی تر بكەی.

كلتوری شۆڕشگێڕانەی، د. قاسملۆ و حزبی دیموكرات

حزبی دیموكرات، یەكێكە لە ناو ئەو دەیان حزبە كوردیانەی، كە بەهێزی یەكەم و گەورە دەژمێردرێن، كە ژمارەی ئەمانە لەپەنجەكانی دەست تێپەڕناكات، لەهەر چوار پارچەی كوردستان، كە دەورو نەقشی بەرچاوو كاریگەری هەبووە.

 ناكرێت كە باسی رۆژهەڵاتی كوردستان و خەباتی ئەو پارچەیە دەكرێت، باسی حزبی دیموكرات نەكرێت، بێگومان كۆمەڵەش.

هەروەك چۆن ناكرێت لەناو هەر چوار پارچەی كوردستانی، كە باسی هێزەكانی كوردستانی دەكرێت، باسی حزبی دیموكرات نەكرێت.

بۆچی؟

وەڵامی ئەم پرسیارە سادەیە؟

- ئەم حزبە خاوەنی بیروڕا، ئارمان، مەبەد، موقفی سیاسی، نەتەوەیی و مێژوویی بووە.

- خاوەنی نزیكەى حەوت دەیە خەبات، تێكۆشان، شەهید، بەخشین بووە، سێ سەركردە و سكرتێری حزبەكە شەهید بوون.

- خاوەنی تەشخیصی دروستبووە بۆ ڕووداوەكان، خاوەنی سەركردەی كاراما و كارێزماتیك بووە.، خاوەنی هەڵوێستی نیشتیمانی و نەتەوەیی بووە.

بۆیە دەكرێت بپرسین حزبی دیموكرات چی بكات، كە نەیكردووە چ لە باشور، یان لە ڕۆژهەڵات یان باكوور؟

یەكەم: باكور و رۆژئاوا:

لەسەر هەموو ڕووداوەكانی پەیوەست بە پارچەكانی كوردستان ڕوانگە و موقفی و ڕوون بووە بۆ پشتیوانی لە خەباتی ڕزگاریخوازانەی گەلی كورد لەو پارچانە، ئەگەرچی لەگەڵ (PKK) لە باكور و ڕۆژئاوا گرفتی هەبووە، بەتایبەتی لەو چەند ساڵەی دواییدا).

بەڵام ئەمە نەبۆتە هۆی ئەوەی دەست لەداكۆكی لە مافەكانی گەلی كورد هەڵبگرێت، بەڵكو دژایەتی لەگەڵ سیاسەتەكانی ( PKKوPYD) هەبووە.

دووەم: لە بەرامبەر باشوردا:

١- لەسەرەتای حەفتاكان و دەیەی هەشتاكان، پشتیوانی سەرەكی خەباتی باشور بوون، كە (ی.ن.ك) و كۆمەڵەی ڕەنجدەران نوێنەرایەتی دەكرد، لەپاڵ كۆمەڵەدا، ڕۆڵی گەورەیان هەبوو لە سەركەوتنی شۆڕشدا، ئەگەرچی ئەم هاوكاریيە دوولایەنە بوو.

٢- ڕۆڵ و كاریگەری حزبی دیموكرات و كۆمەڵە هێندە بەرچا و گەورە و مێژوییە، لەبەرامبەر چەندجار ئاوارەبوون و پەرتەوازەبونی كوردەكانی باشور لەژێر ستەم و چەوسانەوەی بەعس، چ لەكاتی كارەساتی هەڵەبجە، چ لەراپەڕینی(١٩٩١)، چ لە (٣١) ئابی (١٩٩٦)و چ لەساڵی (٢٠٠٣).

ئەگەرچی ڕۆژهەڵاتییەكان خۆشیان، میهرەبان گەورەبون، بەڵام هەرگیز ناكرێت لەژێر كاریگەری كۆمەڵە و دیموكراتدا نەبووبن.

٣- لەموراعاتی ئەزمونی باشور، لەدوای راپەڕینەوە نەك سەرئێشە، كێشە و گرفتی سیاسييان دروستنەكردووە، بەڵكو ڕۆڵی دۆستی و هاوكاریيان گێڕاوە.

٤- لە كۆنگرەی نەتەوەیی لە (٢٠١١) وەكو هێزی چالاك بەشداربوون، ڕۆڵ، دەور و نەقشیان هێندە كاریگەر بوو، كە دەركەوت باسكردن لەكێشەی كورد لە ڕۆژهەڵات بێ دیموكرات و كۆمەڵە ناممكنە .

٥- لەشەڕی داعش سەرەڕای فشارەكان، بەڵام ڕۆڵی نیشتمانى و سیاسی، مێژوويی، شۆڕشگێڕی گەورەی نواند.

٦- نزیكبوونەوە ڕێككەوتننامەی هاوبەش لەگەڵ كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشان، كە چەندین ساڵ لە شەڕ و كوشتار و ململانێيەكی سەختدا بوون كارێكە بۆ هەردوولا. كە لە نەیارەوە بونەتە یار.

دیموكرات دەبوو چی نەكات؟

١ - شەڕی ناوخۆ، نێوان كۆمەڵە و دیموكرات نەكرایە.

٢ - دەبێ نەكەوێتە ژێر كاریگەری هیچ هێز و هەژمونگەرایی لایەنێكەوە لە باشور، یان لە ناوچەكە.

دەبوو چی بەرامبەر دیموكرات نەكرێت؟

١- دەبوو ئەو تیرۆرانەی لەباشور لە (١٩٩١) ڕوویاندا دژی دیموكرات و كۆمەڵە و خەبات، ڕێگری لێبكرایە.

٢- دەبوو بەهۆی داخستنی ڕادیۆكەیان، ڕێگە لە هاتنی سوپای پاسداران بگیرایە.

٣- دەبوو كە داوای هاوكاریيەكانیان لەحكومەتی هەرێم دەكەن، وەڵامێكی دروستیان پێبوایە و حكومەتی هەرێم هەرگیز ڕێگای بەخۆی نەدایە هاوكاری موچە و یارمەتی هێزەكانی ڕۆژهەڵات ببڕیایە.

٤- دەبوو لە سنورەكان گرفتیان بۆ دروست نەكرایە.

٥- دەبوو پاش دەیان ساڵ مانەوەیان لە باشور، مافى پەناهەندەی سیاسی و ئینسانی و خێزان و ماڵ مناڵەكانیان بدرایە، وەكو هەموو تاكێكی ئەم وڵاتە بەهرەمەند بونایە لە ژیان، موچە و داهاتەكانی حكومەتی هەرێم.

٦- دەبوو لە داموودەزگاكانی حكومەت، كارئاسانی زۆر و زەوەندەیان بۆ بكرایە، ئەو گلەییانەی هەیانە، نەمایە.

٧ - دەبوو هاوكاری بكرێن لەبواری ئیعلامی و ماددى.

٨- دەبوو گەورەترین پەیكەر بۆ سەركردەكانیان دروست بكرێت، گەورەترین شەقام و پاركەكان بەناوی بەشێك لە سەركردەكانی كۆمەڵە و دیموكراتەوە بكرانایە لە هەرێمی كوردستان.

كێ ئەڵتەرناتیڤی حزبی دیموكراتە؟

كارێكی قورس و گران و ناممكن نییە و لەگەڵ ڕەوتی ڕووداوە سیاسییەكانیش پارادۆكسێكی عەجیب و غەریب نییە، گەر حزبێك لە غیابی حزبی موجوددا ببێتە ئەڵتەرناتیڤ.

بەواتایەكی تر، سەدان حزب لە جیهاندا بەهۆی نەبوونی تەشخیصى دروست بۆ ڕووداوەكان، بەهۆی نەبوونی موقفی سیاسی و نیشتمانی و نەتەوەیی یان فكری و ئایدۆلۆژی، یان نەبوونی ئیرادە بۆ خۆڕاگری بەگژ ڕووداو و كارەساتەكاندا، ئەڵتەرناتیڤی تر، حزبی تر، شوێنی گرتۆتەوە.

- حزبەكەی ئاتا تورك، كە بونیادگوزاری دەوڵەتی نوێ توركیایە، (AKP)ی ئیسلامى شوێنی گرتۆتەوە؟

- حزبەكەی گاندی لە پاشەكشەدایە؟

حزبی تودەی ئێران لە كوێیە؟ - پڵنگەكانی تامیل شكستیان خوارد....!؟

بەڵام قسەكە ئەوەیە، پاش پەڕینەوەی دیموكرات و كۆمەڵە لە سنورەكانی ڕۆژهەڵات لە دەیەی هەشتاكان.

- پاش شەڕی سەختی ڕژێمی شا و ئێران دانی هەزاران شەهید و قوربانی.

-  پاش دەیان شكست و هەڵسان و ڕووداوی كارەساتبار.

- پاش تیرۆرى سێ‌ لە سەركردەكانی ئەم حزبە، (قازی، قاسملۆ و شەرەفكەندی)، كە لە ئاستی گەورە و كوردستانی ڕەمزی سیمبوڵ بوون.

- پاش تیرۆری دەیان لە سەركردەكانی و سەدان لە پێشمەرگە و كادیرەكانی.

- پاش دابڕانێكی چەند ساڵە خەباتی چەكداری و پێشمەرگانە.

- پاش چەند ساڵ پەناهەندەيی، خەباتی ئوردۆگانیشى، برسێتی و دوورە وڵاتی، هەژاری، نەداری و هێرش بۆ سەر بنكە و بارەگاكانیان

- پاش دەیان تەون و چینینی دەیان پیلانی دژوار، پاش فشاری  سیاسی و ڕۆحی و ئەخلاقی لەسەر حزبەكەو بنەماڵەكەنیان.

- پاش ئینشفقاق و ئینشعاب و هەوڵدان بۆ بچوكردنەوە و دوورخستەنەوەیان.

- پاش دەیان سیناریۆ و ئەجێندا بۆ پەراوێزخستن و بچووكردنەوەی حزبى دیموكرات و هەوڵدانی ناڕاستەوخۆی بۆ دروستكردنی ئەڵتەرناتیڤ. نەك هەر سەركەوتوو نەبو، هەموو ئەو كارەسات و پیلانانە، دیموكراتیان قاڵتر و خۆڕاگرترو گەورەتركرد و چۆكیان دادا بە ئەڵتەرناتیڤە یۆتۆپيیەكان. كە واقيعی نەبوون.

بۆیە هیچ هێزێك لە ئێستادا ناتوانێت وەكو ئەڵتەرناتیڤی (دیموكرات _ كۆمەڵە) خۆی دەربخات لە ڕۆژهەڵات، سەرەڕای ئەو هەوڵانەی هەبوون یان دەدرێن.

بێگومان ئەمە مانای ئەوەنیيە كە دیموكرات _ كۆمەڵە، بێخەم لێیدانیشین و خەم و ترسیان لە درووستبوونی ئەڵتەرناتیڤ نەبێت، واتا لەسەر خەرمانی سەركەوتن لە شۆڕشی خەباتگێڕی _ شەهیدان _ ڕابەرانیان بخەون، چونكە ئەوە هەڵەیەكە حزبی كوردی توشی غرور دەكات و لە ئاكامدا توشی شكست و پاشەكشەی دەكات.

بۆیە گەر رێژەی ئەو مەترسیيە (١٠%) بێت، دەبێ بزانرێت كە ئیمكانی هەیە. كارێكی وا ڕووبدات.

بەڵام دەبێت هەموو لایەك بزانن، ئەوانەی دەیانەو‌ێت و خەریكی ئەڵتەرناتیڤسازین، وەكو ئەڵتەرناتیڤی حزبی دیموكرات یان كۆمەڵە، بێگومان سێ‌ ئەڵتەرناتیڤ خۆیان نمایش دەكەن:

یەكەم: ئەڵتەرناتیڤی هێزی نەیار و دوژمنەكان: ئەمە زۆرتر ئێران نەیاران نوێنەرایەتی دەكات، كە هەرگیز نەیتوانی سەركەتوو بێت.

دووەم: ئەڵتەرناتیڤی هێزە كوردستانییەكان:

١- هێزەكانی رۆژهەڵات، كە دەكرێت كۆمەڵە وەكو هێز بناسرێت. كە هەمیشە دەیانەوێت ئەڵتەرناتیڤی دیموكرات بێت. لانیكەم لە ڕووی پێگە و نفوزی جەماوەری، بەڵام ئەمكارە نەكرا،  تەنانەت بۆ دیموكراتیش نەكرا، كە پێموایە تەندروسترین مۆدێلی ئەڵتەرناتیڤسازی حزبی دیموكراتیكە، كە حزبێكە بیەوێت لە ڕێگەی سندوقەكانی دەنگدانەوە ببێتە حزبی یەكەم و ڕكبارەكەی بكاتە دووەم.

٢- هێزەكانی دەرەوەی ڕۆژهەڵات: ئەم مۆدێلە لە ئەڵتەرناتیڤسازی خۆی وەكو نوێنەری هەموو هێزەكانی نیشاندەدات.

گرفتی سەرەكی ئەوەیە، كە هەندێك هێز لە دەرەوەی پارچەكانی ڕۆژهەڵات یان پارچەكانی تر، دەیانەوێت هێز و ئەڵتەرناتیڤ بۆ هێزەكانی ناو ئەو پارچانە دروستبكات، یان هێزێك بیەوێت خۆی وەكو ڕێبەری نەتەوەی نیشانبدات. بیەوێت كۆپی خۆی لە پارچەكانی تری كوردستان دروستبكات و خۆی وەكو حزبی قائید نیشانبدات. كە هەرگیز ئیمكانی نیيە ئەمە بۆ ڕۆژهەڵات ڕاست بێت، چونكە حزبی دیموكرات و كۆمەڵە خاوەنی پێگەیەكی جەماوەرەی دەیان ساڵەن، خاوەنی هەزاران شەهیدن، خاوەنی پایەگەی جەماوەری گەورەن ڕۆڵی مێژووی گەورەیان گێڕاوە.

بۆیە هەرگیز ناكرێت سیناریۆكانی ڕۆژئاوا لە ڕۆژهەڵات دووبارە بكرێتەوە.

بۆیە پێویستە چەند پرسیارێك لە حكومەتی هەرێم و ڕۆژهەڵات بكرێت، كە ئایا:

- سەرۆكایەتی هەرێم و حكومەت و پەرلەمان ڕاوێژكارى هەیە بۆ هێزەكانی ڕۆژهەڵات، كە بۆ ڕۆژئاوا هەیبوو؟

- لێپرسراوانى حکومەت چەند جار سەردانی كەمپی كۆیە _ زڕگوێزی كردووە؟

- لە حاڵ و گوزەرانی ئاوارەی كەمپەكانیان پرسیوە؟

- خۆپیشاندان دەكەن لەسەر مافەكانیان دەستگیر دەكرێن؟

-  (٥٠٠٠) كوردی ڕۆژهەڵات لە هەرێمدان، چیيان بۆ كراوە؟؟

- ئەركی یەكێتی و پارتییە لە پلەی یەكەم هاوكارییان بكەن؟

- ئەوەی بۆ ڕۆژئاوا و (PYD) بۆ  PKK)_ (HDP لە باكوور دەكرێت، نیوەی ئەوە بۆ كۆمەڵە - دیموكرات بكرێت، ئەركی سادە و سانای حكومەتە کە پێویستە بکرێت.

ناوەڕۆکی ئەم بابەتە را و تێبینیی نووسەرە و ماڵپەڕی کوردستان میدیا لێی بەرپرسیار نییە.